Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu
Yıl: 2021 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-05-2021
Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu
Öz: Türkiye’de yerel yönetim tarihinin 1855yılında Şehremanetinin İstanbul’da kurulması ile başladığı bilinmektedir.O dönemde başkenttebelediye teşkilatının kurulmasını takiben süreçvilayetnizamnameleriiletaşrada da belediyelerin kurulması ile devam etmiştir. Tarihimizin ilk anayasası olan 1876 tarihli Kanun-u Esasiile belediyeler anayasal kuruluş olma niteliğini kazanmıştır. Kanun-u Esasinin 112. maddesinde belediyeler düzenleme konusu yapılmış vebelediyeler hakkında özel kanun çıkarılacağı hüküm altınaalınmıştır. Anayasa’nın amir hükmünün gereği,1877 yılında “Dersaadet Belediye Kanunu” ile “Vilâyât Belediye Kanunu” nun Meclisi Umumi tarafından kabul edilmesi ile yerine getirilmiştir. Bu çalışmada 5 Ekim 1877 (27 Ramazan 1294) yılında yürürlüğe giren “Vilâyât Belediye Kanunu”öngördüğü belediye yapısı; görevleri, organları, organlarının işbaşına gelmeyöntemleri, personeli ve mali kaynakları gibikonular bağlamında tanıtılmaktadır.Söz konusu inceleme kanunun orijinal metni üzerinden yapılmış, ayrıca dönemi anlatan ilgili literatürden de yararlanılmıştır. Bunların yanında tarihimizin ilk belediye kanunu olan bukanunun oluşturduğu belediye yapısı yerigeldiğindedeğerlendirmeyetabi tutulmuştur.
Anahtar Kelime: The Turning Point of Ottoman Municipalism: The Vilayat Municipality Law of 1877
Öz: It is known that the history of local government in Turkey started with the establishment of Şehremaneti in Istanbul in 1854. Following the establishment of themunicipal organizationin the capital at that time, the process also continued with theestablishment of municipalities in rural cities by the provincial regulations. By the first constitution of our history Kanun-u Esasi dated 1876, municipalities becameconstitutional institutions. In Article 112 of Kanun-u Esasi, municipalities started to be regulated, and a special law to be enacted was ensured about municipalities. Therequirement of the governing provision of the Constitution was fulfilled by theadoption of the "DersaadetMunicipal Law" and the "Vilâyât Municipality Law" by the General Assembly in 1877. In this study, “Vilayat Municipality Law” went into effect on October 5, 1877 (27 Ramadan 1294) and was analyzed in terms of itsprojected municipality structure, missions,organs, methods to accede those organs, and its financial resources.The analysis was made on the original text, and therelated literature describing the period was also used. In addition to these, themunicipality structure created by this law, which is the first municipal law in ourhistory, has been evaluated when appropriate.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- BYEGM(T. C. Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü) (2015).Türkiye'de Milletvekili Seçimleri,Ankara: Başbakanlık Yayını.
- Coşkun, B. ve Uzun, T (1999).Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Gelişimi, Niteliği ve Muğla İli Yerel Yönetimlerinin Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar,Muğla: Muğla Üniversitesi Yayını.
- Ergin, O. Nuri (1914).Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, İstanbul: Belediye Şehemaneti Tarafından Tab’ Ettirilmiştir, Arşak Ğaruyan Matbaası.
- Ergin, O. Nuri (1995). Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, İstanbul: İstanbulBüyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
- Faroqhi, S.(1994). Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Göreli, İ.Hakkı (1952). İl İdaresi, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
- Görmez, K. (1993). Yerel Demokrasi ve Türk Belediyeciliği, Ankara: Hizmet-İş Yayını.
- Gözler, K. (2018). Mahalli İdaler Hukuku, Bursa: Ekin Basım Yayın.
- Gözübüyük, Ş. (2014).AçıklamalıTürk Anayasaları, Ankara: Turhan Kitabevi. Güneş, M. (2014).“Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları ve Bu Sayımları İçeren Kayıtların Tahlili”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, 8 (15), 221-240.
- Kazıcı, Z. (2014). Osmanlı’da Yerel Yönetim (İhtisâb Müessesesi),İstanbul: Kayıhan Yayınları.
- Kılıç, S. (2011).“1876 Meclis-i Mebusanı ve Seçim Hazırlıkları”, OTAM, 30, 27-40.
- Nohutçu, A. Ve Ziyrek, A. (2020). Osmanlı Türk Anayasa Metinleri, Ankara: Savaş Yayınevi.
- Oktay, T. (2005).“Osmanlı Belediye Tarihi Araştırmaları ve Kaynak Malzeme Üzerine Notlar”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3 (6), 257-281.
- Ortaylı, İ. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, İstanbul: Hil Yayınları.
- Ortaylı, İ. (1990).“Yerel Yönetim: Devraldığımız Miras”, Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl, Uluslararası Sempozyum Kitabı, Ankara: Ankara Büyükşehir BelediyesiMetropol İmar A. Ş. IULA-EMMEYayını, 63-74.
- Ökmen, M. ve Yılmaz, A. (2009). “Klasik Dönemden Tanzimat’a Osmanlı Kenti veYerel Yönetimler”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 91-112.
- Özgül,İ. ve Kartal, N. (2019). Osmanlı’da Yerel Yönetimlerin Gelişimi ve YerelYönetim Metinleri, İstanbul: Hiperyayın.
- Parlak, B. (2020). Türkiye’de Yerel Yönetimler, İstanbul: Değişim Yayınları.
- Seyidanlıoğlu, M. (1996).“Yerel Yönetim Metinleri IV: Şehremâneti’nin Kuruluşuve Şehremâneti Nizâmnâmesi”, TODAİE Çağdaş Yerel Yöneitmler Dergisi, 5(3), 75-82.
- Seyidanlıoğlu, M. (1996). “Yerel Yönetim Metinleri VI: 1871 Vilayet Nizamnamesive Getirdikleri", TODAİE Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(5), 89-103.
- Şemseddin, S. (1901). Kâmûs-i Türkî, İstanbul: İkdam Matbaası. (TorontoÜniversitesi Kütüphanesi nüshasından faydalanılmıştır).
- Toprak, S. V. (2013). “İlk Osmanlı Seçimleri ve Parlamentosu”, Sosyoloji Dergisi,3(26), 171-192.
- Toprak, Z. (1990).“Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Şehremaneti”, Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl, Uluslararası Sempozyum Kitabı,Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Metropol İmar A. Ş. IULA-EMMEYayını,75-84.
- TÜSİAD (1995).Yerel Yönetimler Sorunlar Çözümler, haz. Selçuk Yalçındağ,İstanbul:TÜSİADYayını.
- Yazan, Ü. M. (1992).Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü,İstanbul: İnsanYayınları.
- http://www.anayasa.gov.tr/icsayfalar/mevzuat/anayasalar/kanunuesasi.html(06.09.2018).
- www.mevzuat.gov.tr(06.09.2018)
| APA | COŞKUN B, PANK YILDIRIM Ç, Şen E (2021). Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. , 1 - 20. |
| Chicago | COŞKUN Bayram,PANK YILDIRIM Çiğdem,Şen Eyüp Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. (2021): 1 - 20. |
| MLA | COŞKUN Bayram,PANK YILDIRIM Çiğdem,Şen Eyüp Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. , 2021, ss.1 - 20. |
| AMA | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. . 2021; 1 - 20. |
| Vancouver | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. . 2021; 1 - 20. |
| IEEE | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E "Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu." , ss.1 - 20, 2021. |
| ISNAD | COŞKUN, Bayram vd. "Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu". (2021), 1-20. |
| APA | COŞKUN B, PANK YILDIRIM Ç, Şen E (2021). Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. Çağdaş Yerel Yönetimler, 30(2), 1 - 20. |
| Chicago | COŞKUN Bayram,PANK YILDIRIM Çiğdem,Şen Eyüp Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. Çağdaş Yerel Yönetimler 30, no.2 (2021): 1 - 20. |
| MLA | COŞKUN Bayram,PANK YILDIRIM Çiğdem,Şen Eyüp Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. Çağdaş Yerel Yönetimler, vol.30, no.2, 2021, ss.1 - 20. |
| AMA | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2021; 30(2): 1 - 20. |
| Vancouver | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2021; 30(2): 1 - 20. |
| IEEE | COŞKUN B,PANK YILDIRIM Ç,Şen E "Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu." Çağdaş Yerel Yönetimler, 30, ss.1 - 20, 2021. |
| ISNAD | COŞKUN, Bayram vd. "Osmanlı Belediyeciliğinin Dönüm Noktası: 1877 Tarihli Vilâyât Belediye Kanunu". Çağdaş Yerel Yönetimler 30/2 (2021), 1-20. |
