Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 51 - 66 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22520/tubaked.2020.22.004 İndeks Tarihi: 07-05-2021

AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME

Öz:
Antik Çağ’da Troas Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan Parion antik kenti, sahip olduğu coğrafi ve stratejik konumuile çağlar boyunca bölgedeki egemen güçlerin sahip olmak istedikleri bir kent konumundadır. Bu durum kentinsavunma ihtiyacını da beraberinde getirmiş ve yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda oldukça görkemli sur duvarları ile kentkorunmaya çalışılmıştır. Parion savunma yapıları mevcut kalıntıları ile daha önce incelenmiş olmakla birlikte 2017yılına kadar savunma yapılarında arkeolojik kazı çalışmaları gerçekleştirilmemiştir. 2017 yılında Parion Akropolünüve çevresindeki alanın doğusunu çevreleyen, bir iç sur olarak da adlandırabileceğimiz savunma yapısının doğuyüzünü ortaya çıkarmak amacıyla bilimsel arkeolojik kazılara başlanmıştır. Çalışma konumuzu oluşturan sikkelerise, 2019 yılı çalışmaları sırasında 0.80 m. derinliğindeki yangın tabakası içerisinde farklı kotlarda ele geçmişlerdir.Sur duvarındaki bir tahribat dönemine ait olan yangın tabakasında bulunan 39 sikkenin, üçü Roma eyalet sikkesi iken,otuz altısı Erken Bizans Dönemi’ne tarihlenmektedir. Erken Bizans sikkelerinin en geç tarihlisi MS 615 yılına aitolmakla birlikte, sikkelerin çoğunluğu Focas ve Heraclius Dönemi’nde darp edilmişlerdir. Söz konusu yangın tabakasıiçerisinde sikkeler dışında, oldukça yoğun ateşe maruz kaldıklarından dolayı üzerleri tamamıyla yangın izleri ilekaplı olarak ele geçmiş arkeolojik kalıntı ve buluntular da, surlarda dolayısıyla kentte gerçekleşen bir tahribata işaretetmektedirler. Anadolu’daki bazı antik kentlerde, MS 615-616 yıllarında Sasani akınları nedeniyle tahribat izleri vesikke buluntularında ani bir kesilme görülmektedir. Parion Akropolü Doğu (İç) Sur yangın tabakası içerisinde elegeçen sikkeler de, Sasaniler’in MS 615-616 yılında Khalkedon’u kuşatmadan önce Parion’a da uğradıkları ve kenttetahribat yaptıkları izlenimi uyandırması açısından önemli bir yere sahiptir.
Anahtar Kelime:

A PRELIMINARY ASSESSMENT ON TRACES OF DESTRUCTION IN PARION IN THE LIGHT OF COINS FOUND IN THE EASTERN (INNER) WALL FIRE LAYER OF ACROPOLIS

Öz:
The ancient city of Parion located in the north of Troad in the Ancient History, had been a city which sovereign powers in the region intended to own for centuries due its geographical and strategic position. This brought about the need for defending the city which therefore was tried to be protected with quite magnificent city walls of approximately 7,5 km long. Parion defence structures had been examined earlier with their existing ruins, however, no archaeological excavations were conducted until 2017 in defence structures. Scientific archaeological excavations were started in 2017 in order to discover the eastern face of the defense structure which can also be called an inner wall and environs the east of Parion Acropolis and its surrounding. The coins that are the subject matter of this study were retrieved at different elevations within the fire layer at 0.80 m. depth during the excavations in 2019. Three of the 39 coins found in the fire layer of a period of destruction in the city wall are Roman provincial coins while thirty six of them date back to the Early Byzantine Period. Among the Early Byzantine coins, the one bearing the latest date belonged to the year AD 615 and most of the coins were minted during the reign of Focas and Heraclius. Apart from the coins, archaeological remains and finds retrieved in the said fire layer as fully covered by traces of fire because of being exposed to highly intense flame signal a destruction in the city walls, thus, in the city. A sudden discontinuation of traces of destruction and coin finds draws attention in some ancient cities in Anatolia between the years AD 615-616 due to Sasanian attacks. Coins retrieved in Parion Acropolis Eastern (Inner) Wall fire layer are also important as they create an impression that Sasanians had stopped by Parion in AD 615-616 before they besieged Khalkedon and caused destruction in the city.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BAŞARAN, C., 1999, “Parion 1997 Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XVI-I, Ankara, s. 349-364.
  • BELLINGER, A. R., 1961, Troy the Coins, Princeton.
  • BENDALL, S. ve ILISCH, L. ve MORRISSON, C. 1993, Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon, Berlin.
  • BMC I, Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum: vol. I, (Ed. W. Wroth), London, 1908.
  • BMC MYSIA, British Museum Catalogues of Greek Coins: Mysia, (Ed. W. Wroth), Bologna, 1964.
  • BMC TROAS, A Catalogue of the Greek Coins in British Museum Troas, Aeolis and Lesbos, (Ed. W. Wroth – A. Forni), Bologna, 1964.
  • ÇİZMELİ-ÖĞÜN, Z., 2014, “Smintheion Definesi ve Alexandria Troas Sikkelerinin Akdeniz Havzasındaki Dolaşımı”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Bildiriler, (Ed. K. Dörtlük, O. Tekin, R. Boyraz-Seyhan), Antalya, s. 171-196.
  • DEMİREL-GÖKALP, Z., 2009, Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri, Ankara.
  • DEMİREL-GÖKALP, Z., 2014, Malatya Arkeoloji Müzesi Bizans Sikkeleri Kataloğu, İstanbul.
  • DEMİREL-GÖKALP, Z., 2017, Kütahya Müzesi Bizans Sikkeleri, Ankara.
  • DEMİREL-GÖKALP, Z., 2018, “Anadolu’nun Ege Kıyılarında Erken Bizans Dönemi Sikke Dolaşımı”, Ege Dünyası Liman Kentleri Sikke, Mühür ve Ağırlıkları, Manisa, s. 83-98.
  • DIGNAS, B., VE WINTER E., 2007, Rome and Persia in Late Antiquity, Neighbours and Rivals, Cambridge.
  • DOC I, Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Volume I, Anastasius to Maurice 491-602, (Ed. A. R. Bellinger - P. Grierson), Washington, 1966.
  • DOC II/I, Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Volume II, Focas to Theodosius III 602-717, Part 1, Focas and Heraclius (602-641), (Ed. A. R. Bellinger - P. Grierson), Washington, 1966.
  • ERGÜRER, E., ve GENÇ, S., 2013, “Sur Duvarları, Kuleler, Kapılar ve Limanlar”, (Ed. C. Başaran), Antik Troas’ın Parlayan Kenti, Parion, 1997- 2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, İstanbul, s. 43-56.
  • FOSS, C., 1975, “The Persians in Asia Minor and the end of Antiquity”, The English Historical Review, CCCLVII, p. 721-747.
  • GARIBOLDI, A., ve MOLINARI, M., 2019, “Una Moneta Sasanide da Iasos”, Bollettino dell’Associazione Iasos di Caria, vol. 25, 25-30.
  • KAEGI, W. E., 2003, Heraclius Emperor of Byzantium, Cambridge.
  • KELEŞ, V., 2008, “İlk Bulgular ışığında Parion Tiyatrosu”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 128, s. 45-56.
  • KELEŞ, V., 2016, “Parion Tiyatrosunda Ele Geçen Alexandria Troas Sikkeleri ve Goth İstilası”, (Ed. C. Başaran - H. E. Ergürer), Parion Roma Tiyatrosu 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, Ankara, s. 193-200.
  • KELEŞ, V., ÇELİKBAŞ, E., OYARÇİN, K., 2018, “Bir Grup Geç Roma Sikkesi Işığında Parion Yamaç Hamamının Son Kullanım Evresi Hakkında Görüşler”, Seleucia 8, s. 269-304.
  • KELEŞ, V., ve OYARÇİN, K., 2019, “Parion Odeion’undan Bir Geç Roma Definesi”, TÜBAAR 24, s. 189-208.
  • KELEŞ, V., ERGÜRER, H. E., KASAPOĞLU, H., ÇELİKBAŞ, E., OYARÇİN, K., KABA, H., YILMAZ, A., KASAPOĞLU, B. E., YILMAZ, M. D., AKKAŞ, İ.,
  • AKIN, E., 2019, “Parion 2017 Sezonu Kazı, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları”, 40. Kazı Sonuçları Toplantısı 3. Cilt, Ankara, s. 595-616.
  • KELEŞ, V., KASAPOĞLU, H., ÇELİKBAŞ, E., KABA, H., OYARÇİN, K., YILMAZ, A., KASAPOĞLU, B. E., YILMAZ, M. D., AKKAŞ, İ., AKIN, E., ÖZMEN, S., 2020, “Parion 2018 Sezonu Kazı, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları”, 41. Kazı Sonuçları Toplantısı 4. Cilt, Ankara, s. 391-413.
  • MASCALI, A., 2015, Die wirtschaftliche Entwicklung der frühbyzantinischen Stadt Assos (Türkei) im Spiegel der Fundmünzen 2008- 2012, Magisterarbeit Johannes Gutenberg Universität, Mainz.
  • MIB I, Moneta Imperii Byzantini, vol. I,: von Anastasius I bis Justinianus I (491-565), (W. Hahn), Wien, 1973.
  • MIB II, Moneta Imperii Byzantini, vol. II,: von Justinus II bis Focas (565-610), (W. Hahn), Wien, 1975.
  • MIB III, Moneta Imperii Byzantini, vol. III: von Heraclius bis Leo III (610-720), (W. Hahn), Wien, 1981.
  • OYARÇİN, K., 2019, “Sikke Buluntuları Işığında Parion’da Orta-Geç Bizans Dönemi”, (Ed. V. Keleş, H. E. Ergürer, H. Kasapoğlu, E. Çelikbaş, A. Yılmaz), Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı, Ankara, s. 451-468.
  • RPC IV/2, Roman Provincial Coins Vol. IV/2, The Antonines (AD 138-192): Asia, (V. Heuchert), Online: 2005.
  • RPC IX, Roman Provincial Coins Vol. IX, From Trajan Decius to Uranius Antoninus (AD 249-254), (A. Hostein - J. Mairat), Online: 2014.
  • RUSSELL, J., 2001, “The Persian Invasions of Syria/Palestine and Asia Minor in the Reign of Heraclius: Archaeological, Numismatic and Epigraphic Evidence”, The Dark Centuries of Byzantium (7th - 9th c.), (Ed. E. Kountoura-Galake), Atina, s. 41-71. SEBEOS, 1998,
  • The Armenian History Attributed to Sebeos, (çev. R. W. Thompson), Liverpool.
  • SEAR, D. R., 2006, Byzantine Coins and Their Values, London.
  • SNG TUBINGEN, Sylloge Nummorum Graecorum, Deutschland Münzsammlung der Universität Tubingen, 4. Heft., Mysien-Ionien, München, 1989.
  • SNG MUNCHEN, Sylloge Nummorum Graecorum, Deutschland. Staatliche Münzsammlung München, 19. Heft. Troas – Lesbos, Munich, 1991.
  • SNG FRANCE 5 MYSIE, Sylloge Nummorum Graecorum France, Bibliothèque Nationale, Cabinet des Médailles, Vol. 5, Paris 2001.
  • TEK, T., 2015, “Side Sikke Buluntuları Işığında MS 622/3’de Pamphylia’ya “Olası” Bir Sasani Saldırısı”, CollAn 14, s. 123-136.
  • TEK, T., KÖKER, H., SARIİZ, E., 2019, “Stratonikeia 2008-2018 Yılı Kazılarında Bulunan Erken Bizans Sikkeleri”, (Ed. B. Söğüt), Stratonikeia Çalışmaları 4: Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları, İstanbul, s. 175-209.
  • TEKİN, O., 1999, Bizans Sikkeleri, İstanbul.
  • TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2012, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1998”, CollAn. XI, s. 347-401.
  • TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2013, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1999”, CollAn. XII, s. 299-331.
  • TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2014, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2000”, CollAn. XIII, s. 293-336.
  • TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2016, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2001”, Anatolia Antiqua XXIII, s. 117-146.
  • THEOPHANES, 1997, The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Eastern History AD 284-813, (çev. C. Mango and R. Scott), Oxford.
  • ÜNAL, C., 2012, Manisa Müzesi Bizans Sikkeleri, Manisa.
  • ÜNAL, C., TATAR, Ö., TOY, M., 2017, Tunay Demran Koleksiyonu, İzmir
APA KELEŞ V, OYARÇİN K (2020). AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. , 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
Chicago KELEŞ Vedat,OYARÇİN Kasım AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. (2020): 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
MLA KELEŞ Vedat,OYARÇİN Kasım AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. , 2020, ss.51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
AMA KELEŞ V,OYARÇİN K AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. . 2020; 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
Vancouver KELEŞ V,OYARÇİN K AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. . 2020; 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
IEEE KELEŞ V,OYARÇİN K "AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME." , ss.51 - 66, 2020. 10.22520/tubaked.2020.22.004
ISNAD KELEŞ, Vedat - OYARÇİN, Kasım. "AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME". (2020), 51-66. https://doi.org/10.22520/tubaked.2020.22.004
APA KELEŞ V, OYARÇİN K (2020). AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0(22), 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
Chicago KELEŞ Vedat,OYARÇİN Kasım AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 0, no.22 (2020): 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
MLA KELEŞ Vedat,OYARÇİN Kasım AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, vol.0, no.22, 2020, ss.51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
AMA KELEŞ V,OYARÇİN K AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2020; 0(22): 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
Vancouver KELEŞ V,OYARÇİN K AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2020; 0(22): 51 - 66. 10.22520/tubaked.2020.22.004
IEEE KELEŞ V,OYARÇİN K "AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME." TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0, ss.51 - 66, 2020. 10.22520/tubaked.2020.22.004
ISNAD KELEŞ, Vedat - OYARÇİN, Kasım. "AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME". TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 22 (2020), 51-66. https://doi.org/10.22520/tubaked.2020.22.004