Yıl: 2020 Cilt: 30 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 165 - 184 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-04-2021

“Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme

Öz:
Koronavirüs hayatımızı etkiledi. Bu etki sadece sağlık alanıyla ilgili değil.Sosyal hayatımız, yeme alışkanlıklarımız, toplanma biçimlerimiz, eğitimhayatımız, çalışma türlerimiz başta olmak üzere eski alışkanlıklarımız yeriniyeni şeylere bıraktı. Birlikte yaşamanın temel kurallarını düzenleyen hukukda bundan nasibini aldı. Dünya yeni bir dönüm noktasında. Hukuk da budeğişimin bir parçası olacak. Devletlerin yasaları “pandemi” gündemiyleyeniden düzenlenecek. Toplumu tehdit eden unsurlar arasında “biyoloijksaldırı” meselesi belirsiz olmaktan çıkıp, toplumum başından geçmiş bir olayolarak belirecek. Bu değişim döngüsünün uluslararası ilişkileri etkilemesi deolasıdır.Uluslararası hukukta bu konu sebebiyle gündeme gelecek davalarolacaktır. Yine devletlerin bu konuda yapacakları başvurular uluslararasımahkemeler ve kurumların gündemini işgal edeceğe benziyor. Bu makalede,olası durumları mevcut uluslararası hukuk düzeni üzerinden değerlendirmeyeçalışacağız.
Anahtar Kelime:

An Assessment on The Agenda of International Law Effects of The “Coronavirus”

Öz:
The coronavirus affected our lives. This effect is not only related to the field of health. Our old habits, especially our social life, eating habits, ways of gathering, our education life, our types of work, have been replaced by new things. The law that regulates the basic rules of living together also got its share. The world is at a new turning point. Law will be a part of this change. The laws of the states will be reorganized with the “pandemic” agenda. The issue of “biological attack” among the elements that threaten the society will not be uncertain, and my society will appear as an incident. This cycle of change is also likely to affect international relations. In international law, there will be cases that will come to the agenda due to this issue. Again, the applications to be made by the states on this issue seem to occupy the agenda of international courts and institutions. In this article, we will try to evaluate possible situations through the current international legal order.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACER, Yücel, Uluslararası Hukukta Saldırı Suçu, Roma, Ankara, 2004
  • AKSAKOĞLU, Gazanfer. Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Politikalarında Değişim. Sol, 2003, 199: 41-45.
  • AKSAR, Yusuf, “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)”, AÜHFD. 52 (2). S.125-139.
  • BAYILLIOĞLU, Uğur; “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Türkiye”, AÜHF Dergisi 56 / 1 (Mart 2007): 51-121.
  • BUDAK, Fatih/ KORKMAZ, Şükrü, “COVID-19 Pandemi Sürecine Yönelik Genel Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi,” 2020, (1), 62- 79.
  • ÇELEBİ, Mustafa Burak, İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması ve Birleşmiş Milletler Sistemi, Selçuk Üniversitesi SBE, 2012, Konya (Yüksek Lisans Tezi)
  • ÇINAR, M.Fatih, Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Gelişimi Işığında Uluslararası Ceza Divanı, Çanakkale, 2004, s.119– 202. GÜNDÜZ, Aslan Milletlerarası Hukuk Temel Belgeler–Örnek Kararlar, BETA, 5. Bası, İstanbul, 2003.
  • DUTERTRE, Gilles, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarından Alıntılar, Avrupa Konseyi 2005, (Printed at the Council of Europe, April 2005), s.406 vd.
  • GRAY, John, “Why this crisis is a turning point in history”
  • GÜNAL, Kurşun, 101 Soruda Uluslar Arası Ceza Mahkemesi, 2011, Ankara, İnsan Hakları Gündemi Derneği Yayını.
  • Karşılaştırmalı Anayasa Çevirileri, TBMM Araştırma Merkezi Yayını, Haziran 2012,
  • KILIÇ, Ali Şahin, “Uluslararası Ceza Mahkemesi Ve Devletlerin Egemenliği Üzerine Ulusal Egemenlik Odaklı Bir İnceleme”, AÜHF Dergisi, C.58 S.3, s.615-657
  • KIVANÇ, Meral Madenoğlu, “Evrensel Sağlık Bildirgeleri ve Türkiye’de Sağlık Reformları”, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, Sayı 3. Cilt.2 Yıl.2015, s.162-166,
  • KOCABAŞ, Sadık, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Taraf Devletlere Yüklediği Pozitif Yükümlülükler, Süleyman Demirel Üniversitesi SBE, 2009, Isparta, s. 3-12
  • M. Diaz, Jr.; M. Colomar-Garcia; B.C. Hadaway; G.E. Davidson; X.J. Zhao; J. Coronado; Z. Pan (2020, forthcoming) “The Façade of COVID-19 Class Action Litigation Against China Under the Foreign Sovereign Immunities Act” (TDM, ISSN 1875-4120) May 2020, www.transnational-dispute-management.com
  • NALBANT, Atilla, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasal Bireysel Başvuru” Anayasa Yargısı 32 (2015), s.423-442 (Basım: Kasım 2016, Anayasa Mahkemesi Yayınları) (Anayasa Mahkemesi’nin 53. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen “Bireysel Başvuru Kararlarının Değerlendirilmesi; Sorunlar ve Çözüm Yolları” Konulu Sempozyumda Sunulan Bildiriler)
  • ÖZLAP, Zeynep, “Covid-19 Bağlamında Devletlerin Hak ve Sorumlulukları” Social Sciences Research Journal, 9 (2), 127-132.
  • PADORO, Alessandra “COVID-19: Testing the Limits of Human Rights” European Journal of Risk Regulation, Vol. 11:2, 2020, s.317-325
  • SAMANCI, Uğur, “Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) ve Hukuki Niteliği, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 16, Sayı: 2, 2014, s. 113-169 (Basım Yılı: Şubat 2016) s.135.
  • SAMANCI, Uğur, Dünya Sağlık Örgütü Ve Normatif İşlevi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 18, Sayı: 1, Yıl: 2016, Sayfa: 55-89
  • ŞİMŞEK, Murat, “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Taraf Olmayan Devletler ve Devlet Başkanları Üzerindeki Yargı Yetkisi: Sudan Örneği”, IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı II, s.151-163.
  • OECD ve IBRD/Dünya Bankası “Yakın Tarihte Yapılan Sağlık Reformları Öncesi Türk Sağlık Sistemine Genel Bakış” (Erişim 19.04.2020).
  • “İspanya hükümetine toplu korona davaları”: https://p.dw.com/p/3dUP7
  • İtalya’da korona mağdurları dava açıyor”: https://p.dw.com/p/3dUP7
  • Uluslararası Sağlık Tüzüğü, https://www.hssgm.gov.tr/content/documents/ uluslararasi_antlasmalar/Uluslararas%C4%B1%20Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20 T%C3%BCz%C3%BC%C4%9F%C3%BC.pdf, 10.07.2020
  • KARAKAŞ, Berkay, “Covıd-19 Salgını Çerçevesinde Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/63748068/ COVID-19_SALGINI_CERCEVESINDE_ULUSLARARASI_SAGLIK_TUZUGUBerkay_Karakas20200626-96297-13zkr9t.pdf?1593180774=&response-content-disposi tion=inline%3B+filename%3DCOVID-19_SALGINI_CERCEVESINDE_ULUSLARARA. pdf&Expires=1594240462&Signature=ZjLCwh2RSVaVd7GXe297dvGoaMdSSFiIbO qSKtDc0eLWWqHoyFpn-OTlyn7nIn4PM4HYeGTGrbWsqYofifqAmte9eLNYi80HJ vQOQGfM7UzWeseeJFgdOHw-27eBeqfO55WK5T8yJUlp4CDkRJCekowGYhB50Sa pKP9JNwcs9cxvcVjGDyn65f7451gUpNvNWSQo~KCUdtOz3nYNw0iT4xtZ3htSVGfl rn-XRF5IWiX0Z1XAuwxlQ6rCc95cJp4vmc0a78H0Q67lJEIrBJCHxaZ5VA9KDY84 LBW5Ux0Mzf2ooTRjgGczbkuRea2eRRJv5tkLcMgXiZkc5oTNSju4Lg__&Key-PairId=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
  • http://www.mfa.gov.tr/who.tr.mfa
  • http://www.tiphukuku.org.tr/icerik.php?gid=169&cat=29
  • https://covid19.saglik.gov.tr/
  • https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr
  • https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf
  • (https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/gunluk-vaka.html
  • https://edition.cnn.com/2020/04/22/us/missouri-lawsuit-china-coronavirus/index.html
  • https://nationalpost.com/news/world/covid-19-terror-charge-for-n-j-man-who-allegedlycoughed-on-supermarket-worker-said-he-had-virus, 26.05.2020
  • https://tr.euronews.com/2020/03/27/abd-de-bir-market-musterinin-uzerine-oksurdugu35-bin-dolarl-k-urunu-covid-19-suphesiyle-c, 27.03.2020
  • https://tr.euronews.com/2020/07/09/dso-direktoru-dr-hans-kluge-ilk-yurt-d-sziyareti-icin-turkiye-de-istanbul-ofisi-yak-nda-a, 09.07.2020
  • https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterenin-kovid-19-mucadelesi-suru-bagisikligiylabasladi-olumlerde-avrupanin-zirvesine-tirmandi/1867431 , 06.06.2020
  • https://www.aa.com.tr/tr/kategori-sayfasimanset/adan-zye-kovid-19-rehberi/1777116
  • https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/saglik-bakani-koca-cinden-gelen-butunucuslarinay-sonuna-kadar-durdurulmasi-kararini-aldik/1722807
  • https://www.birgun.net/haber/suru-bagisikligi-coktu-292678, 22.03.2020
  • https://www.businesstoday.in/current/world/usd-20-trillion-lawsuit-against-china-usgroup-says-coronavirus-bioweapon/story/399071.html, 02.04.2020
  • https://www.congress.gov/bill/114th-congress/senate-bill/2040/text
  • https://www.freedomwatchusa.org/freedom-watch-and-klayman-file-class-action-suit-vschina-ov
  • https://www.freedomwatchusa.org/klaymanfreedom-watch-update-complaint-at-intlcriminal-cou
  • https://www.haberturk.com/sirnak-haberleri/77037664-sirnakli-avukat-cin-devletbaskani-hakkinda-suc-duyurusunda-bulundu, 09.04.2020 https://www.cnnturk. com/turkiye/turk-avukatlardan-koronavirusun-yayildigi-cine-dava, 14.05.2020
  • https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-salgini-ile-mucadelekapsaminda-pazar-satisyerleri-ile-ilgili-ek-genelge
  • https://www.nytimes.com/2020/03/25/us/coronavirus-terrorism-nj.html, 25.03.2020
  • https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200414-16.pdf
  • https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/suru-bagisikligi-corona-virusu-covid-19-karsineden-etkisiz-kaldi-bilim-dunyasindan-cevap-geldi, 31.03.2020 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc032/ kanuntbmmc032/kanuntbmmc03205598.pdf
  • https://www.trthaber.com/haber/gundem/aihmden-turkiye-aleyhine-yapilankoronavirus-basvurusuna-ret-486707.html https://www.memurlar.net/ haber/903649/doktordan-cindeki-enstitu-hakkinda-suc-duyurusu.html, 05.05.2020
  • https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/covid19-rapor.pdf
  • http://ww.siteresources.worldbank.org/.../OECDReviewsOfHealthSystemsTurkey_ Chp4tr.pdf
  • https://www.newstatesman.com/international/2020/04/why-crisis-turning-pointhistory, 01.04.2020
APA Altiparmak C (2020). “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. , 165 - 184.
Chicago Altiparmak Cüneyd “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. (2020): 165 - 184.
MLA Altiparmak Cüneyd “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. , 2020, ss.165 - 184.
AMA Altiparmak C “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. . 2020; 165 - 184.
Vancouver Altiparmak C “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. . 2020; 165 - 184.
IEEE Altiparmak C "“Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme." , ss.165 - 184, 2020.
ISNAD Altiparmak, Cüneyd. "“Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme". (2020), 165-184.
APA Altiparmak C (2020). “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 30(30), 165 - 184.
Chicago Altiparmak Cüneyd “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 30, no.30 (2020): 165 - 184.
MLA Altiparmak Cüneyd “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, vol.30, no.30, 2020, ss.165 - 184.
AMA Altiparmak C “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 30(30): 165 - 184.
Vancouver Altiparmak C “Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 30(30): 165 - 184.
IEEE Altiparmak C "“Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme." TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 30, ss.165 - 184, 2020.
ISNAD Altiparmak, Cüneyd. "“Koronavirüs”ün Uluslararası Hukuk Gündemine Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme". TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 30/30 (2020), 165-184.