JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE
Yıl: 2019 Cilt: 1 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 227 - 235 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-04-2021
JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE
Öz: Aydınlanmanın ulus devlete geçiş sürecinde, milletlerin yazgısını belirleme hürriyetinin sağladığı fayda, aşırı bireyselliğin veya egosantrik dünya algısının beraberinde bir problem alanı doğurduğu gözdenkaçmayacaktır. Tarih algısı bakımından bu duruma tepki Johan GıttliebFichte’den (1762-1814) gelir. Onun Alman Ulusuna Söylevleri tarihte biriken benlik algısının temel sistematiğine yapılmış bir itiraz olarak tarihinakışında aynı veya mukadderatçı kalmamak çerçeveli ‘tarihi yorumlama’eksenine döner. Bu tasarım, aynı zamanda tarihi salt bir tefekkür alanıolarak değil, aksiyon ve kolektif tarih yorumunun kader alanı olarak görmenin de yol ayırımıdır. Bu bağlamda Kafkas coğrafyasında ün salmışÂşık Şenlik’in (1850-1913) milli aidiyet ve tarihsel kesitte karşılaşılanbunalım devrinde şiirleriyle, söz konusu ettiğimiz Fichte’nin ulusal algılayış biçimine ne derece yakın veya şiir dilinde ne derece ortak bir dilsellik ve mensubiyet duyduğu, disiplinler arası bir yorum inisiyatifinisağlayabilir. Dolayısıyla tarihi kurucu, yorumlayıcı ve tinsel bakımdandilde gömülü olan ve bir milleti yaşatacak olan ulusal söylemin yine insanzihniyle tarihe yönelik kurma/kurgulama eylemi, Fichte’nin Alman ulusdevlet inşa sürecinde üstlendiği işlevden hareketle Kafkas Türkleri için debunalım ve savaş dönemlerinde Âşık Şenlik’in; koçaklama ve destan şiirleriyle tarih bilincini ve ulusal var olma endişesini şiir dilinde karşılayanbazı meseleleri tartışmayı gerektirir.
Anahtar Kelime: From “I” Subject to “We” Consciousness in the Poem of Âşık Şenlik in the Light of Johann Gottlieb Fichte’s Perception of History and Addresses to the German Nation
Öz: It will not be overlooked that in the process of becoming a nation state in the enlightenment, the profit provided by the freedom of the nations to determine their own fate, excessive individualism or the perception of the egocentric world brings about problems. In terms of history perception, this reaction comes from Johann Gottlieb Fichte (1762-1814). His Addresses to the German Nation turns to the axis of 'interpretation of history' framed by not being the same or fateful as an objection to the basic system of self-perception that accumulates in history. At the same time, this design is not the place of history as a mere remorse but also the way of seeing as the domain of destiny of action and collective history interpretation. In this context, we can see how close Âşık Şenlik (1850-1913 who were famous in the Caucasus geography with the poems in the period of national belonging and historical depression, and Fichte's national perceptions is or the degree of mutual linguicity and affiliation in the language and all these can provide the initiative of interdisciplinary interpretation. Therefore, the national discourse which is embedded in the language as the founder and interpreter of the history spiritually and which will keep a nation alive is the act of establishing / orienting towards the history of the human mind. Âşık Şenlik also expressed the consciousness of history and national existence in his poetry in the period of crisis and war for the Caucasian Turks and regarding the function which Fichte undertook in the construction process of German nation state, it is necessary to discuss these issues.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ASLAN, Ensar (2007), Çıldırlı Âşık Şenlik, Maya Akademi Yay., Ankara.
- ATEŞOĞLU, Güçlü (2006), “Fichte ve Alman Milliyeçiliği”, Doğu Batı, KasımAralık-Ocak, S. 39, s. 129-157.
- BANDET, Jean-Louis (2006), Alman Edebiyatı, (Çev. İsmail Yerguz), Dost Yay., Ankara.
- Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı (2009), (Haz. Ali Berat Alptekin-Nizameddin Coşkun), Çıldır Belediyesi Yay., Ankara.
- ÇOBAN, Barış (2003), “Söylem, “İdeoloji ve Eylem: İktidar ve Muhalefet Arasındaki Mücadeleyi Çözümleme Denemesi”, Söylem ve İdeoloji, (Haz.
- Barış Çoban - Zeynep Özarslan), Su Yay., İstanbul, s. 245-284.
- ÇOBANOĞLU, Özkul (2000), “İşgal Edilen Vatan Topraklarında Âşık Edebiyatı’nın Temel İşlevleri ve Âşık Şenlik”, Âşık Şenlik Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, ss. 69-75.
- FAIRCLOUGH, Norman (2003), “Dil ve İdeoloji”, (Çev. Barış Çoban), Söylem ve İdeoloji, (Haz. Barış Çoban-Zeynep Özarslan), Su Yay., İstanbul, ss. 155-170.
- FICHTE, Johann Gottlieb (2006), “Alman Ulusuna Söylevler 7. Söylev”, (Çev. Kaan H. Ökten), Alman İdealizmi I Fichte, (Haz. Eyüp Ali KılıçaslanGüçlü Ateşoğlu), Doğu Batı Yay., Ankara, s. 321-330.
- KARTARI, Hasan (1977), Doğu Anadolu’da Âşık Edebiyatının Esasları, Demet Mat., Ankara.
- KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2004), Edebiyat Araştırmaları 1, Akçağ Yay., Ankara.
- OĞUZ, M. Öcal (1998), “Dede Korkut Kitabı’nda Sosyal Çevre İçinde Ozan”, Milli Folklor, S. 37, s. 36-38.
- ÖKTEN, Kaan H. (2006), “Siyasal Tarih ile Felsefenin Kesişim Noktası: Fichte’nin Alman Ulusuna Söylevleri”, Alman İdealizmi I Fichte, (Haz. Eyüp Ali Kılıçaslan-Güçlü Ateşoğlu), Doğu Batı Yay., Ankara, s. 400-428.
- ÖZKIRIMLI, Umut (2009), Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yay., Ankara.
| APA | YAVUZ A (2019). JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. , 227 - 235. |
| Chicago | YAVUZ Azer JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. (2019): 227 - 235. |
| MLA | YAVUZ Azer JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. , 2019, ss.227 - 235. |
| AMA | YAVUZ A JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. . 2019; 227 - 235. |
| Vancouver | YAVUZ A JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. . 2019; 227 - 235. |
| IEEE | YAVUZ A "JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE." , ss.227 - 235, 2019. |
| ISNAD | YAVUZ, Azer. "JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE". (2019), 227-235. |
| APA | YAVUZ A (2019). JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. Türklük Bilimi Araştırmaları, 1(45), 227 - 235. |
| Chicago | YAVUZ Azer JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. Türklük Bilimi Araştırmaları 1, no.45 (2019): 227 - 235. |
| MLA | YAVUZ Azer JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. Türklük Bilimi Araştırmaları, vol.1, no.45, 2019, ss.227 - 235. |
| AMA | YAVUZ A JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2019; 1(45): 227 - 235. |
| Vancouver | YAVUZ A JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2019; 1(45): 227 - 235. |
| IEEE | YAVUZ A "JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE." Türklük Bilimi Araştırmaları, 1, ss.227 - 235, 2019. |
| ISNAD | YAVUZ, Azer. "JOHANN GOTTLİEB FİCHTE’NİN TARİH ALGISININ ALMAN ULUSUNA SÖYLEVLERİ BAĞLAMINDA ÂŞIK ŞENLİK ŞİİRİNDE “BEN” ÖZNESİNDEN “BİZ” BİLİNCİNE". Türklük Bilimi Araştırmaları 1/45 (2019), 227-235. |
