Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı
Yıl: 2020 Cilt: 16 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 37 - 60 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 İndeks Tarihi: 04-06-2021
Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı
Öz: Kentsel mekân, kullanım hakkı ve mülkiyet üzerinden iktidar, sermaye ve sivil toplum arasında bir çekişme alanı olagelmiştir. Kamusal mekânlar, ilkesel olarak herkese açık olduklarından kullanım hakkına dair çekişmelerin görünür hale geldiği yerlerdir. Bu mücadeleler, kamuoyu oluşturma yoluyla toplumsal tartışma ortamını da beslemektedir. Kamusal mekânlar, sadece herkesin erişebildiği rekreatif alanlar değil, vatandaşlığın deneyimlendiği ve kamusal alanın beslendiği yerlerdir. Makale, kentsel mekânın ekonomik, siyasi ve toplumsal güçlerin çekişme alanı olduğunu ve kamusal alan ile olan ilişkisini Ataköy örneği üzerinden göstermeyi amaçlamaktadır. Ataköy kıyı alanında meydana gelen fiziksel, mülkiyet ve kullanıma ilişkin dönüşümler ekonomik, siyasi ve toplumsal etkiler ışığında ele alınmış, mekânın farklı zamanlarda kamusallığının hangi yönlerde değiştiği incelenmiştir. Bu çalışmada, 1960’lı yıllardan günümüze dek, Ataköy kıyı alanının, Türkiye’nin geçirdiği değişimlere de paralel olarak geçirdiği değişimler incelenmiş ve üç farklı dönem tespit edilmiştir. Bu dönemler, kıyının halk plajı olarak kamusal kullanımı, özelleştirmeler ve özelleştirmelere karşı toplumsal muhalefet, son olarak özelleşen kıyıda bir kamusal mekân olarak millet bahçesi inşası olarak belirlenmiştir. Her dönemde kamusallığın boyutları, vatandaşlık deneyimine etkileri, kullanım biçimleri ve aktörlerin rolleri değişmiştir. Bu dönemleri anlayabilmek için alanın geçmişini bilen ve toplumsal muhalefetin parçası olan kişiler ile mülakat, mekânsal analizler ve özelleştirilen kıyıda kurulan kapalı sitelerin reklamlardaki ve kıyının medyadaki temsilleri incelenmiştir. Sonuç olarak kıyı alanı geçmişe göre daha az kamusal ve daha fazla özelleşmiş haldedir. Ataköy örneğinde, kamusal mekân olarak kıyının kullanımındaki kısıtlamanın sivil toplumun çabaları ile basında görünürlük kazanması, kamusal mekânların toplum yaşamında önemli bir yer tuttuğunu ve kamusal tartışmanın konusu olabildiğini, kentlileri kamuoyu oluşturma hedefiyle bir araya getirebildiğini de göstermektedir.
Anahtar Kelime: -
Öz: Rights of use and ownership of urban (public) space perpetuates ongoing conflicts between government, capital and civil society. Thereby public spaces are not only recreative spaces accessible to all, but also places fostering citizenship and public sphere. The aim of this study is to show through the case of Ataköy that the urban space is a struggle area of economic, political and social forces, that have reflections on public sphere. To achieve this aim, the physical changes, transfer of ownership and changes in public use are examined parallel to economic, political and social factors regarding changing publicness of the area. Accordingly, the changing publicness of Ataköy Coast has been examined from 1960s to today, and three different periods are identified. These periods could be defined as public use of the esoast, privatization of the land and public opposition against privatization, and finally construction a peoples garden. To understand the dynamics determinant to each period, following methods are used: spatial analyses showing the physical change, interviews with people who used the places since 1970s and was/is a part of public opposition, a survey on advertisements of gated communities and representations of the area in the media. Consequently, the coast is less public and more private today. The case of Ataköy shows two important aspects of public spaces; first, public spaces are essential part of urban life that promote public attention and second, a public space itself can be a subject of public opinion through gathering citizens around a common ground
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adut, A. (2012). A Theory of the Public Sphere. Sociological Theory, 2012 30, 238-262. Doi:10.1177/0735275112467012
- Akkar Ercan, Z. M. (2007). Public Spaces of Post-Industrial Cities and Their Changing Roles. METU JFA(24:1), s. 115 – 137
- Alagöz, G. (2018, 1 Aralık). Millet bahçesi prim yaptırdı. Hürriyet. Erişim adresi: hurriyet.com.tr
- Arendt, H. (2012). İnsanlık Durumu. İletişim Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi:1958)
- Atkinson, R. (2003). Domestication by Cappuccino or a Revenge on Urban Space? Control and Empowerment in the Management of Public Spaces. Urban Studies, Vol. 40, No. 9, 1829–1843, August 2003. Doi: 10.1080/0042098032000106627
- Aysever, E. (2009). Bir Semti Kendince Yazmak: Ataköy.Heyamola Yayınları
- Banerjee, T. (2001). The Future of Public Space: Beyond Invented Streets and Reinvented Spaces. Journal of The American Planning Association, Volume 67 Issue 1, s. 9-24. Doi: 10.1080/01944360108976352
- Bauman, Z. (2015). Bireyselleşmiş Toplum. Ayrıntı Yayınları
- Bora, T. (2003). Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik, Muhafazakarlık, İslamcılık. Birikim Yayınları
- Carmona, M. (2010). Contemporary Public Space: Critique and Classification. Journal of Urban Design, Vol. 15, No:1, 123-148. Doi: 10.1080/13574800903435651
- Çavuşoğlu, E. (2014). Türkiye Kentleşmesinin Toplumsal Arkeolojisi. Ayrıntı Yayınları
- Doğan, R. (2017, 18 Temmuz). Mahkemeden ‘kıyı kenar çizgisi’ kararı: Ataköy sahilinde her şey sil baştan. Diken. Erişim adresi: diken.com.tr
- Doğan, R. (2019, 28 Şubat). Baruthane arazisinde iptal edilen projeyle ilgili bir iptal daha. Artı Gerçek.Erişim adresi: artigercek.com
- Erbil, Ö. (2014, 23 Ocak). Ataköy sahilde skandal. Radikal.Erişim adresi: radikal.com.trErbil, Ö. (2015, 24 Ekim). Baruthane arazisi kurtuldu. Radikal. Erişim adresi: radikal.com.tr
- Erbil, Ö. (2017, 1 Ağustos). Ataköy sahil yapılarına yargı şoku. Hürriyet. Erişim adresi: hurriyet.com.trEvren, B. (2000). İstanbul’un Deniz Hamamları ve Plajları.İnkılap Kitabevi Yayınları
- Firidin Özgür, E. (2012). Tüketime Bağlı Bir Kültür Öğesi Olarak Konut ve Planlama Açısından Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram, Sayı 14, s.29-45. Doi: 10.23835/tasarimkuram.240636
- Genç, F. (2009, 24 Temmuz). TOKİ, Yafes Öztürk’ün arsasını satışa çıkardı. Milliyet. Erişim adresi: milliyet.com.tr
- Giray, M. ve Baytop, F. (1964). Ataköy Campingleri. Arkitekt, sayı 314, s.8-10. http://dergi.mo.org.tr/detail.php?id=2 adresinden erişildi
- Giray, M. ve Tayfun, Y. (1963). Ataköy Plaj Motelleri ve Mantar Kabinleri. Arkitekt, sayı 313, s.155-158. http://dergi.mo.org.tr/detail.php?id=2 adresinden erişildi
- Habermas, J. (2010). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü.İletişim Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi: 1962).
- Harvey, D. (2016). Kent Deneyimi. Sel Yayınları Hou, J. (2010). (Not) your everyday public space. J. Hou (Der.), Insurgent Public Space: Guerrilla urbanism and the remaking of contemporary cities içinde (s.1-17). Taylor&Francis.
- Iveson, K. (2007). Publics and The City. Blackwell Publishing.
- Kantar, G. (2017). Türk Siyasetinde Politik Dil Kullanımı: Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ak Parti 1. ve 3. Olağan Üstü Kongrelerindeki Konuşmalarının” İçerik ve Söylem Analizi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, ICOMEP 2017 Özel Sayısı. http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.11776/2990/8.pdf?sequence=1&i-sAllowed=y adresinden erişildi.
- Karakoç, N. (2014, 12 Şubat). Ataköy sahilinin hayalet ağaçları. Arkitera. Erişim adresi: arkitera.com
- Kariptaş, F.S. ve Güney, C. (2018). Bakırköy’ün Endüstri Mirasının Değerlendirilmesi. Mimarist, Sayı 61, s.46-53
- Kılıç, A., Akın, O. ve Koç, E. (2014). Kıyı Alanlarına Yönelik Yasal ve Yönetsel Çerçevenin Planlama Yansımaları: Yasalar, Kurumlar ve Parçalanmış Kıyı Mekanı. 8. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 435-454, TMOBB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi.
- Kohn, M. (2004). Brave New Neighbourhoods, the privati-zation of public space. Routledge.
- Kökten, B. (1967). Ataköy İkinci Kısım Motelleri, Arkitekt, sayı 327, s.104-107, 127
- Langstraat, F. ve Van Melik, R. (2013). Challenging the ‘End of Public Space’: A Comparative Analysis of Publicness in British and Dutch Urban Spaces. Journal of Urban Design, 18:3, 429-448. Doi: 10.1080/13574809.2013.800451
- Lefebvre, H. (2014). Mekanın Üretimi. Sel Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi:1974)
- Madanipour, A. (1999). Why are the design and deve-lopment of public spaces significant for cities?. Environment and Planning B: Planning and Design, vol. 26, 879-891. Doi: 10.1068/b260879
- Madanipour, A. (2006). Roles and Challenges of Urban Design. Journal of Urban Design, 11:2, 173-193. Doi: 10.1080/13574800600644035
- Marcuse, P. (2014). The Paradoxes of Public Space. Journal of Architecture and Urbanism, Vol. 38(1), s.102-106. Doi: 10.3846/20297955.2014.891559
- Mitchell, D. (2003). The Right to the City: Social justice and the fight for public space. The Guilford Press
- Nemeth, J. ve Schmidt, S. (2011). The privatization of public space: modeling and measuring publicness. Environment and Planning B: Planning and Design, Volume 38, s.5-23. Doi: 10.1068/b36057
- Özbek, M. (2010). Giriş: Kamusal Alanın Sınırları. M. Özbek (Der.), Kamusal Alan içinde (s.19-90). Hil Yayınları
- Özşeker, E. (2017). Muktedir Millet, Muhalif Millet: AKP’nin Söyleminde Kolektif Öznenin İnşası. Mülkiye Dergisi, 41(1), s.131-156. https://dergi-park.org.tr/tr/pub/mulkiye/issue/37214/429473 adresinden erişildi.
- Sarıtaç S. ve Erdinç M. (2019, 20 Şubat). Hayat Residence C Blok için yıkım kararı. Kent Yaşam. Erişim adresi: yasamgazetesi.com.tr
- Şentürk, H.T. (2015). Gezi Başkaldırısı Ertesinde Kent Mekanı ve Siyasal Alanın Yeni Dinamikleri. METU JFA, 2015/1 (32:1), s.1-20. Doi: 10.4305/METU.JFA.2015.1.1
- Şenyurt, O. (2018). Arşiv Belgeleri Işığında Osmanlı’nın Son Dönemlerinde “Gezinti”nin Mekanları ve Millet Bahçeleri. Mimarlık ve Yaşam Dergisi. 3(2), s.143-167. Doi: 10.26835/my.452649
- Timur, T. (2017). Habermas’ı Okumak. Yordam Kitap, İstanbul. Türkiye Emlak Bankası Ataköy Sitesi Tanıtım Kitapçığı 3. Salt Araştırma, Edhem Eldem koleksiyonu. arc-hives.saltresearch.org/handle/123456789/87371 adresinden erişildi.
- Varna, G. ve Tiesdell, S. (2010). Assessing the Publicness of Public Space: The Star Model of Publicness. Journal of Urban Design, 15:4, s.575-598. Doi:10.1080/13574809.2010.502350
- Van Melik, R., Van Aalst, I. ve Van Weesep, J. (2007). Fear and Fantasy in The Public Domain: The Development of Secured and Themed Urban Space. Journal of Urban Design, 12:1, 25-42. Doi: 10.1080/13574800601071170
- White, J. (2013). Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler.İletişim Yayınları.
- Yenen, E. (Yönetmen). Ataköy Belgeseli. Erişim adresi:ht-tps://www.youtube.com/watch?v=cmsYbv-4LS8
- Yöney, N.B. (2018). Modern Bir Planlama Deneyimi: Ataköy, İstanbul. Mimarist, Sayı 61, s.58-68,
- “Denizle aranıza hiçbir şey girmesin”. (2016, 31 Ekim). Erişim adresi: http://www.istanbultimes.com.tr/bakirkoy/denizle-araniza-hicbir-sey-girme-sin-h36836.html
- Ataköylüler sahil şeridindeki inşaatları protesto etti. (2013, 6 Ekim). Erişim adresi: https://www.milliyet.com.tr/gundem/atakoyluler-sahil-seridindeki-insaatla-ri-protesto-etti-1773501
- İlk Millet Bahçeleri İstanbul’da açıldı. (2018, 17 Kasım). Erişim adresi: https://csb.gov.tr/ilk-millet-bahce-leri-istanbul-da-acildi-bakanlik-faaliyetleri-25361
- Millet Bahçesi konut fiyatlarını artırdı. (2018, 31 Temmuz). Erişim adresi: https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/millet-bahcesi-konut-fiyatlarini-ar-tirdi-377880.html
- Türkiye’nin ilk millet bahçeleri açıldı. (2018, 17 Kasım). Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/son-dakika-turkiyenin-ilk-millet-bahce-leri-aciliyor-41022253,
- (URL-1) https://www.nufusu.com/ilce/bakirkoy_istanbul-nufusu
- (URL-2) http://www.atakoybirincikisim.org/
- (URL-3) http://www.seapearlatakoy.com/
- (URL-4) http://www.yaliatakoy.com/
- (URL-5) http:// atakoy1kgd.blogspot.com
| APA | Aksoy O, Firidin Özgür E (2020). Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. , 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| Chicago | Aksoy Orkun Aziz,Firidin Özgür Ebru Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. (2020): 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| MLA | Aksoy Orkun Aziz,Firidin Özgür Ebru Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. , 2020, ss.37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| AMA | Aksoy O,Firidin Özgür E Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. . 2020; 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| Vancouver | Aksoy O,Firidin Özgür E Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. . 2020; 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| IEEE | Aksoy O,Firidin Özgür E "Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı." , ss.37 - 60, 2020. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| ISNAD | Aksoy, Orkun Aziz - Firidin Özgür, Ebru. "Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı". (2020), 37-60. https://doi.org/10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| APA | Aksoy O, Firidin Özgür E (2020). Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. Tasarım+Kuram, 16(30), 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| Chicago | Aksoy Orkun Aziz,Firidin Özgür Ebru Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. Tasarım+Kuram 16, no.30 (2020): 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| MLA | Aksoy Orkun Aziz,Firidin Özgür Ebru Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. Tasarım+Kuram, vol.16, no.30, 2020, ss.37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| AMA | Aksoy O,Firidin Özgür E Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. Tasarım+Kuram. 2020; 16(30): 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| Vancouver | Aksoy O,Firidin Özgür E Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı. Tasarım+Kuram. 2020; 16(30): 37 - 60. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| IEEE | Aksoy O,Firidin Özgür E "Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı." Tasarım+Kuram, 16, ss.37 - 60, 2020. 10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
| ISNAD | Aksoy, Orkun Aziz - Firidin Özgür, Ebru. "Ekonomik, Siyasi,Toplumsal Çekişme Alanı ve Kamusal Bir Olgu Olarak (Kamusal) Mekan: “HalkPlajı”ndan “Millet Bahçesi”ne Ataköy Kıyı Alanı". Tasarım+Kuram 16/30 (2020), 37-60. https://doi.org/10.14744/tasarimkuram.2020.6158 |
