Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri

Yıl: 2020 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 491 - 504 Metin Dili: Diğer DOI: 10.32449/egetdid.697522 İndeks Tarihi: 25-05-2021

Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri

Öz:
Türkmen kültürü ve gelenekleri gibi edebiyatının da belli bir tarihi vardır. Türkmen edebiyatı da tüm Türk edebiyatının bir parçası olarak incelenir. Ancak pek çok edebi eserle birlikte Andalib'in destanı "Baba Rovşen" bilim dünyasında yeterince incelenmemiştir. Ali ve oğulları bu destanda rol alır. Bu destanlar aracılığıyla Andalib, zor bir günde insanlık ve birbirlerine yardım etme gibi öğütler verir. Bu fikir, Andalib'in edebi kariyeri boyunca kırmızı bir çizgi olarak işleniyor. Nitekim Özbek ve Türkmen sözlü ve yazılı edebi örnekler arasında özel bir yere sahip olan destan "Baba Rovşen " da bu özelliklere sahip eserlerden biridir. Aslında destanın ana kahramanı Baba Rovşen değil, Hz.Ali'dir. Kitap, Hz.Ali'nin Allah'ın ve Peygamberimizin yardımıyla kâfir ülkeyi İslamlaştırma mücadelesinin hikayesini anlatıyor. N.Andelib de Hz.Ali'ye olan aşkından dolayı Hz.Ali'yi yüceltme gayretini göstermiştir. Destandaki ayet pasajları içerikle bağlantılı olarak anlatılır ve olayların seyrini etkiler. Ayetlerin arasında minacat ve net gibi dörtlükler vardır. Destan ayrıca İslam hakkında temel bilgiler de sağlar. Destanda namaz, oruç, zekat gibi ibadetin önemi de vurgulanmıştır. At, göçebe bir yaşam tarzı gerektirdiği için Türk kültüründe önemli bir unsur olmuştur. Onunla göç ettiler, onu avladılar, savaşa girdiler, etini ve sütünü kullandılar. Türkmenistan'dan Alevi olmayan Sünni bir şairin Hz. Ali'yi övmesi ve ona olan derin sevgisini ifade etmesi çok değerli bir adımdır.
Anahtar Kelime:

Nurmahammad Andalib's “Baba Rovshan” Epic and Its Ideological- Content features

Öz:
Turkmen culture and traditions, also literature has a certain history. Turkmenliterature is also studied as a part of all Turkish literature. However, Andalib'sepic "Baba Rovşhan", along with many other literary works, has not beensufficiently studied in the world of science. Ali and his sons play a role in thissaga. Through these epics, Andalib gives advice such as humanity and helpingeach other in a difficult day. This idea is processed as a red line throughoutAndalib's literary career. This the epic "Baba Rovşhan ", which has a specialplace among the Uzbek and Turkmen verbal and written literary examples, isone of the works with these features. In fact, the main protagonist of the saga isnot Baba Rovshen, but Hazrat Ali. The book tells the story of the Hazrat Ali'sstruggle to Islamize the land of infidels with the help of God and our Hazrat.Andelib also showed zeal to elevate Hazrat Ali due to his love for Hazrat Ali. Theverse passages in the saga are narrated in connection with the content andaffect the course of events. Among the verses, there are quatrains such asminajat and net. The epic also provides basic information about Islam. Theimportance of worship, such as prayer, fasting, and zakat, is also emphasized inthe saga. The horse has become an important element in Turkish culturebecause it requires a nomadic lifestyle. They emigrated with it, hunted it, wentto war, and used its meat and milk. A non-Alevi Sunni poet from Turkmenistan,praising Ali and expressing his deep love for him is a very valuable step.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aça, M. (2003). Oğuznamecilik Geleneği ve Andelip Oğuznamesi. İstanbul: IQ.
  • Adiloğlu, A. & Temizkan, M. (2008). Faziletname ve Baba Rövşende Hz. Ali Tasavvuru. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergisi (48), 165-174.
  • Aşırov, N. (1958). Göroglı. Aşgabat: Türkmen Devlet Neşriyatı.
  • Çetin, İ. (2007). Baba Rövşan Destanı Üzerine Bir İnceleme. I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı Bildiri Kitabı-II. Ankara.
  • Çetin, İ. (1997). Türk Edebiyatında Hz. Ali Cenknameleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Çetin, İ.. (2005). Türk Halk Edebiyatında Hz. Ali. Ahmet Yaşar Ocak (Haz.). Tarihten Teolojiye: İslam İnançlarında Hz. Ali İçinde. Ankara: TTK.
  • Demir, N. (2011). Türk Düşünce Dünyasında Hz. Ali. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergisi (60), 85-104.
  • Durdiyev, K. & Nepesov, T. (1995). Yusup-Ahmet (Dessan). Aşgabat: Magarif.
  • Ekici, M. (2004). Türk Dünyasında Köroğlu. Ankara: Akçağ.
  • Ekici, M. (2002). Destan Araştırma ve İncelemelerinde Kullanılan Bazı Terimler Hakkında II. Millî Folklor 14 (54), 11-18.
  • Ergin, M. (1994). Dede Korkut Kitabı I. Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: TDK.
  • Kürenov, R. (Haz.). (2011). Nurmuhammet Andalıp. Baba Rövşen Dessanı. Aşgabat.
  • Mametyazov, B. (1988). Türkmen Halk Desanları. Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi 20, 38-43.
  • Nurməhəmməd, Ə. (2011). Seçilmiş əsərləri. 2 ciliddə. I cild. (Lirik şeirlər. Poemalar). İsmixan Osmanlı (Türkmən dilindən tərcümə edən). Bakı: Mütərcim.
  • Nurməhəmməd, Ə. (2011). Şeirlər, Poemalar, Dastanlar. Ramiz Əskər (Türkməncədən tərcümə edən). Bakı: MBM.
  • Sağlam, S. (2015). Türkmənistan Sahasından Bir Kahramanlık Hikayesi: “Baba Rövşen”. Alevilik Araştırmaları Dergisi. 5 (9): 169-230.
  • Səfərli, A. (2019). Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” və “Zeynal Ərəb” Dastanı və Şairin Yaradıcılığında “Fütüvvətnaməçilik” Cərəyanının İzləri. Naxçıvan universiteti. Elmi əsərlər. 2019. №1 (12).
  • Sümer, F. (1972). Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri-Boy Teşkilati Destanları. Ankara: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
  • Şahin, H. İ. (2011). Türkmen Destanları ve Destancılık Geleneği. Konya: Kömen.
  • Şahin, H. İ.. (2009). Türkmenistan Sahası Destancılık Geleneği ve Türkmen Destanları. (Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
APA Seferli A (2020). Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. , 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
Chicago Seferli Aynur Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. (2020): 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
MLA Seferli Aynur Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. , 2020, ss.491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
AMA Seferli A Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. . 2020; 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
Vancouver Seferli A Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. . 2020; 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
IEEE Seferli A "Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri." , ss.491 - 504, 2020. 10.32449/egetdid.697522
ISNAD Seferli, Aynur. "Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri". (2020), 491-504. https://doi.org/10.32449/egetdid.697522
APA Seferli A (2020). Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 20(2), 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
Chicago Seferli Aynur Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 20, no.2 (2020): 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
MLA Seferli Aynur Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, vol.20, no.2, 2020, ss.491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
AMA Seferli A Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2020; 20(2): 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
Vancouver Seferli A Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2020; 20(2): 491 - 504. 10.32449/egetdid.697522
IEEE Seferli A "Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri." Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 20, ss.491 - 504, 2020. 10.32449/egetdid.697522
ISNAD Seferli, Aynur. "Nurməhəmməd Əndəlibin “Baba Rövşən” Dastanıvə Onun İdeya-Məzmun Xüsusiyyətləri". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 20/2 (2020), 491-504. https://doi.org/10.32449/egetdid.697522