Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği
Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 203 - 237 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30767/diledeara.852094 İndeks Tarihi: 28-05-2021
Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği
Öz: Yazıcı Murtaza 18. yüzyılda yaşamış Kayserili bir âşıktır. Hayatı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Müellifin Ankara Milli Kütüphane’de 06 Mil Yz A 2428 ve 06 Mil Yz. A. 4277/2 demirbaş numarasıile kayıtlı iki eseri vardır. Şair hakkında tespit edilen bilgiler bu yazmalar üzerinde yapılan çalışmalardanelde edilmiştir. Bir cizyedar kâtibi olan Yazıcı, vazifesi gereği Anadolu’dan Balkanlar’a Balkanlar’danBasra’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyayı gezen bir seyyahtır. Kâtipliğinin yanı sıra bir dönem müezzin ve muallim olarak görev yapmıştır. Bu çalışmada Yazıcı’nın Milli Kütüphane’de 06 Mil Yz A 2428demirbaş numaralı eserindeki taşlamalar ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde Türk edebiyatında eleştiriye dayalı türler açıklanmış, ikinci bölümünde de Yazıcı Murtaza’nın hayatı ve eserleri ile ilgilibilgiler verilmiş, üçüncü bölümünde ise Yazıcı Murtaza’nın taşlamaları; dil, üslup ve muhteva açısındanincelenmiştir. Dördüncü bölümde de çalışmada kullanılan taşlamalar metin olarak verilmiştir. Şair bu taşlamalarda, toplumun genelinde ve memleketi Kayseri’de gördüğü olumsuzlukları anlatmıştır. Taşlamalardadönemin siyasî, sosyal ve dinî atmosferi nükteli bazen de argoya varan söyleyişlerle dile getirilmiştir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Artun, E. (2013). Âşık Edebiyatı Metin Tahlilleri, Adana: Karahan Kitabevi.
- Artun, E. (2019). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı, Ankara: Karahan Kitabevi.
- Banarlı, N. S. (1983). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi (C. 2), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Canım, R. (2016). Divan Edebiyatında Türler, Ankara: Grafiker Yayınları.
- Çapraz, E. (2014). Fahir Bilge Derlemeleri/Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri, Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yayınları.
- Çelebioğlu, A. (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Çelebioğlu, A. (2018). Türk Mesnevi Edebiyatı Sultan İkinci Murad Devri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Çıblak, N. (2008). Âşık Şiirinde Taşlamalar, Ankara: Ürün Yayınları.
- Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Demir, M. (2020). Sergüzeşt-i Âşık Yazıcı Murtazâ, Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
- Dilçin, C. (2016). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Dilçin, C. (2018). Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ertaş, M. (2020). Yazıcı Murtaza Arnavutluk’tan Basra’ya 18. Yüzyılda Kayserili Bir Kâtibin Seyahat Anıları. Kitabevi.
- Günay, U. (1992). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara; Akçağ Yayınları.
- Gibb, E. J. W. (1999). Osmanlı Şiir Tarihi II (A. Çavuşoğlu, Çev.; C. 2), Ankara: Akçağ Yayınları.
- Güzel, A. & Torun, A. (2020). Türk Halk Edebiyatı El kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kahraman, A. (2012). Üslûp. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 42, ss. 387-388), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Karahan, A. (1991). Âşık Edebiyatı. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 3, ss. 550-552), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Kaya, D. (1990). Şairnameler, Ankara: HAGEM Yayınları.
- Kiraz, S. (2018). Süleyman Giryani Necmü’l-Kulûb (İnceleme-Metin), İstanbul: Kitabevi.
- Kurnaz, C. (2005). Halk Şiiri ve Divan Şiirinin Müşterekleri, Ankara: Gazi Kitabevi.
- Sakaoğlu, S. (2014). Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Konya: Kömen Yayınları.
APA | KIRAZ S, Demir M (2021). Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. , 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
Chicago | KIRAZ SEYDI,Demir Mustafa Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. (2021): 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
MLA | KIRAZ SEYDI,Demir Mustafa Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. , 2021, ss.203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
AMA | KIRAZ S,Demir M Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. . 2021; 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
Vancouver | KIRAZ S,Demir M Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. . 2021; 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
IEEE | KIRAZ S,Demir M "Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği." , ss.203 - 237, 2021. 10.30767/diledeara.852094 |
ISNAD | KIRAZ, SEYDI - Demir, Mustafa. "Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği". (2021), 203-237. https://doi.org/10.30767/diledeara.852094 |
APA | KIRAZ S, Demir M (2021). Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 12(23), 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
Chicago | KIRAZ SEYDI,Demir Mustafa Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. Dil ve Edebiyat Araştırmaları 12, no.23 (2021): 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
MLA | KIRAZ SEYDI,Demir Mustafa Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, vol.12, no.23, 2021, ss.203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
AMA | KIRAZ S,Demir M Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2021; 12(23): 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
Vancouver | KIRAZ S,Demir M Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2021; 12(23): 203 - 237. 10.30767/diledeara.852094 |
IEEE | KIRAZ S,Demir M "Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği." Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 12, ss.203 - 237, 2021. 10.30767/diledeara.852094 |
ISNAD | KIRAZ, SEYDI - Demir, Mustafa. "Halk Edebiyatında Taşlama: Yazıcı Murtaza Örneği". Dil ve Edebiyat Araştırmaları 12/23 (2021), 203-237. https://doi.org/10.30767/diledeara.852094 |