Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 535 - 563 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.40336 İndeks Tarihi: 06-06-2021
Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri
Öz: 1989 yılında, Bulgaristan yönetiminin politika ve uygulamaları karşısında bu ülkenin vatandaşı olarakyaşayan Türkler, Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmıştır. Ad değiştirme, dini ibadetlerin yerine getirilmesiniyasaklama, sünnet ve dini nikah gibi ritüellere son verme, şalvarın giyilmesine müdahale etme ve zaman içindeTürkçe konuşulmasının hatta Türk müziğinin yasaklaması gibi yaptırımların direnişle karşılanması ve cezalarınfayda etmemesi uygulanan politikanın sertleşmesine ve ölümlere sebep olmuştur. Yaşanan bu göç sürecininuluslararası hukuki boyutları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bulgaristan’da yaşayan Türkler,Balkanlar’da hak ve özgürlükleri en erken tanınmış ve bu hak ve özgürlükleri hukuki güvence altına alınmışolan azınlıklar statüsünü halen korumaktadır. Buna rağmen Türk azınlıklar Bulgaristan’da dönem dönemyoğun siyasi baskılara maruz kalmış ve 1980’lerde devlet eliyle yürütülen resmi asimilasyon politikasına tabitutulmuşlardır. Ulusal ve uluslararası arenada azınlıkların hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınması veasimile olmalarının engellenmesi için hukuki arenada Bulgaristan ikili ya da çoklu pek çok anlaşmaya imzaatmış ve uluslararası kamuoyunda azınlıklara karşı koruyucu bir tutum sergilediği izlenimini uyandırmıştır.Çalışmada; Bulgaristan’da yaşayan Türkleri korumaya yönelik ikili ya da diğer çok taraflı anlaşmalarbağlamında azınlık sorununun hukuki boyutları açıklanmaya çalışılmaktadır. Bulgaristan’ın asimilasyonpolitikasını çok sistematik olarak uygulaması ve yönetmesi o dönemde yönetildiği rejime bağlamakmümkündür. Siyasal sitemin sansür ve baskı üzerine konumlanmış yapısı tehciri kolaylaştırmakta ve mevcutyönetim için paravan oluşturarak dış müdahalelere izin vermemektedir. Bu süreç içerisinde iki ülke arasındaimzalanan hukuki anlaşmalar azınlık durumundaki Türklerin Bulgaristan’da hak ve özgürlüklerini korumaktayetersiz kalmakta, Bulgaristan hükümetince ihlalleri durumunda da can ve mal kaybına neden olarakasimilasyona hizmet etmektedir.
Anahtar Kelime: Rights and Freedoms of Minorities in Bulgaria in the Context of Law
Öz: In 1989, the Turks living as citizens of this country in the face of policies and practices of the Bulgarian government, was forced to migrate to Turkey. That Sanctions such as changing names, banning religious worship, ending rituals such as circumcision and religious weddings, interfering with the wearing of shalwars, and prohibiting Turkish speaking and even Turkish music over time faced with resistance and penalties do not benefit caused the policy to be hardened and to death. The international legal dimensions of this migration process constitute the subject of this study. Turks living in Bulgaria still maintain the status of minorities in the Balkans, whose rights and freedoms were recognized at the earliest and those rights and freedoms were legally guaranteed. In spite of this, Turkish minorities were exposed to occasional intense political pressure in Bulgaria and were exposed to state assimilation policy in the 1980s.To guarantee the rights and freedoms of minorities in the national and international arena and to prevent their assimilation Bulgaria has signed many bilateral or multiple agreements in the legal arena and it has arouse a feeling that it has a protective attitude towards minorities in the international public. In this study, the legal aspects of the minority problem are tried to be explained in the context of bilateral or other multilateral agreements to protect Turks living in Bulgaria. It is possible to connect the very systematic implementation and management of its assimilation policy by Bulgaria to the regime in which it was ruled at that time. The structure of my political system on censorship and repression facilitates emigration, and does not allow foreign interventions by creating screens for the current administration. The legal agreements signed between the two countries in this process are insufficient to protect the rights and freedoms of Turks, who are minorities, in Bulgaria, it also serves for assimilation by causing loss of life and property in case of violations by the Bulgarian government.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ağanoğlu, H. Y. (2001). Osmanlı’dan Cumhuriyete Balkanlar’ın Makus Talihi: Göç. Kum Saati Tarih Dizisi. İstanbul.
- Akgönül, S. (2016). Türkiye Rumları: Ulus-Devlet Çağından Küreselleşme Çağına Bir Azınlığın Yok Oluş Süreci. İletişim Yayınları. İstanbul.
- Akgönül, S. (2011). Azınlık. Türk Bağlamında Azınlık Kavramına Çapraz Bakışlar. BGST Yayınları. İstanbul. 2011.
- Alp, İ. (2008). Pomak Türkleri (Kumanlar-Kıpçaklar). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları. Edirne.
- Çavuşoğlu, N. (2001). Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları. Su Yayınları. İstanbul.
- Dechenes, J. (1985). Proposal Concerning A Definition Of The Term “Minority”. Un Doc. E/Cn, 4.
- Dayıoğlu, A. (2002). Bulgaristan’daki Müslüman-Türk Azınlığı (1878-2000). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Döner, A. (2003). İnsan Haklarının Uluslararası Alanda Korunması ve Avrupa Sistemi. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
- Erdoğan, B. (2000). Uluslararası Hukukta Azınlık Haklarının Korunması, BM ve Avrupa Sistemlerinin İncelenmesi. Türkiye’de İnsan Hakları, TODAİE Yayın No: 301, Ankara.
- Erim, N. (1953). Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri Cilt no. 1. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları. Ankara.
- Eroğlu, E. (1988). Yenilenme Bilinci. Nehir Yayınları. Ankara.
- Eryılmaz, B. (1990). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi. Doğan Ofse., İstanbul.
- Goffman, E. S. (2009). Notes On The Management of Spoiled Identity. Simon and Schuster.
- Gömeç, S. (1999). Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi. Akçağ Yayınları. Ankara.
- Gündüz, A. (1985). İki Taraflı ve Çok Taraflı Milletlerarası Anlaşmalar Işığında Bulgaristan Türklerinin Durumu. Bilim, Kültür ve Sanatta Gerçek. Cilt no.1. Sayı no.1. Ekim.
- Hakov, C. (2002). 1913 Yılında İstanbul’da İmzalanan Bulgar-Türk Antlaşması ve Bulgaristan Türk- Müslüman Nüfusun Hakları. XIII. Türk Tarih Kongresi. Ankara, 4-8 Ekim 1999 Kongreye Sunulan Bildiriler III: Cilt no. 1. TTK Basımevi.
- Halaçoğlu, A. (2002). Balkanlar'dan Anadolu'ya Yönelik Göçler. Yeni Türkiye Yayınları. Ankara.
- Hard, L. (2002). II. Dünya Savaşı Tarihi. Çev. Bağrıaçık, K. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
- Hardt, M. ve Negri, A. (2008). İmparatorluk. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Horata, O. (2003). Kuzey ve Batı Türklüğünün Kesişme Noktasında Küçük Bir Türk Topluluğu: Romanya Türkleri. Editör.Türbedar, E. Balkan Türkleri Balkanlarda Türk Varlığı. ASAM Yayınları. Ankara.
- Jelavich, B. (2009). Balkan Tarihi 2. Küre Yayınları. İstanbul.
- Kamil, İ. (1989). Bulgaristan’daki Türklerin Statüsü. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. İstanbul.
- Kekioğlu, O. (1985). Kültür Eserleri Dizisi, Bulgaristan’da Türkler. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 642. 48. Ankara.
- Konukman, E. (1990). Tarihi Belgeler Işığında Büyük Göç ve Anavatan: Nedenleri, Boyutları ve Sonuçları. Ankara.
- Korkud, R. (1986). Bulgar Yönetimi ve Tarihi Yalan. Türkiye Fikir Ajansı. Ankara.
- Koyuncu, A. (2005). Balkanlarda Dönüşüm, Milli Devletler ve Osmanlı Mirasının Tasfiyesi: Bulgaristan Örneği (1878- 1913). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
- Kurubaş, E. (2004). Asimilasyondan Tanınmaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı. Asil Yayın Dağıtım. Sayı: 9. Ankara.
- Küçük, C. (1986). Osmanlı Millet Sistemi ve Tanzimat, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi. İletişim Yayınları. İstanbul.
- Larrain, G. (1995). İdeoloji ve Kültürel Kimlik. Çev. N. Domaniç. Sarmal Yayınevi. İstanbul.
- Memişoğlu, H. (1999). Balkanlar’da Pomak Türkleri. Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayını. İstanbul.
- Lütem, E. Ö. (2000). Türk-Bulgar ilişkileri 1983-1989. ASAM Yayınları. Ankara.
- Lütem, E. Ö. (2003). Tarihsel Süreç içinde Bulgaristan Türklerinin Hakları, Derleyen: TÜRBEDAR, Erhan. “Balkan Türkleri/Balkanlar’da Türk Varlığı”. ASAM Yayınları. Ankara.
- Oğuz, S. (1987). Osmanlı Vilayet İdaresi ve Doğu Rumeli Vilayeti. Cem Ofset Matbaası. İstanbul.
- Oran, B. (2001). Küreselleşme ve Azınlıklar. İmaj Yayınevi, Ankara.
- Özkan Duvan, A. (2004). Avrupa Birliği ve Azınlık Hakları. Avrasya Dosyası Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri, Cilt no. 10, Sayı no. 2.
- Özbir, K. (1986). Bulgar Yönetimi Gerçeği Gizleyemez. Başkent Gazetecilik, İstanbul.
- Özgür, N. (1999). Etnik Sorunların Çözümünde Hak ve Özgürlükler Hareketi. Der Yayınları. İstanbul.
- Öztürk, S. (2006). Türk Sinemasında İlk Sansür Tartışmaları ve Yeni Belgeler. Galatasaray İletişim. İstanbul. Haziran.
- Palmer, T. (2004). Sosyalizm Doğu Avrupa’da Neden Çöktü, Çev. Yılmaz, Z. Liberal Düşünce. Sayı: 33.
- Sander, O. (2001). Siyasi Tarih İlk Çağlardan 1918’e. İmge Kitabevi. Ankara.
- Soysal, İ. (2004). Türkiye’nin Uluslararası Siyasal Bağıtları (1945-1990). Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara, Cilt no. 2.
- Stamboliyski, A. (1979). İzbrani Proizvedeniya, Yayına Hazırlayan. DİMOV. Nenço, İzdatelstvo Na BZNS. Sofya.
- Şimşir, N. B. (1985). Bulgaristan Türk Azınlığının Ahdi Durumu. Türk Kültürü. Sayı no. 264, 24 Nisan.
- Şimşir, N. B. (1986). Bulgaristan Türkleri (1878- 1985). Bilgi Yayınevi. İstanbul.
- Şimşir, N. B. (1989). Rumeli’den Türk Göçleri. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara.
- Şimşir, N. B. (1992). Bulgaristan Türkleri ve Göç Sorunu, Bulgaristan’da Türk Varlığı. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara.
- Şimşek, H. (1999). Türk-Bulgar İlişkileri ve Göç. Harp Akademileri Basımevi. İstanbul.
- Tajfel, H. H. (1981). Groups and Social Categories: Studies In Social Psychology. Cup Archive.
- Toğrol, B. (1991). DİRENİŞ- Bulgaristan Türklerinin 114 Yıllık Onur Mücadelesinin Karşılaştırılmalı Psikolojik İncelenmesi. Boğaziçi Ü. Matbaası. İstanbul.
- Toğrol, B. (1989). 112 Yıllık Göç (1878- 1989). Boğaziçi Üniversitesi Matbaası. İstanbul.
- Turan, Ö. (1995). Bulgaristan Türklerinin Bugünkü Durumu. Yeni Türkiye. Sayı no. 3. Ankara.
- Turan, Ö. (2003). Geçmişten Günümüze Bulgaristan Türkleri. Editör. Türbedar. E. Balkan Türkleri Balkanlarda Türk Varlığı. ASAM Yayınları. Ankara.
- Türkdoğan, O. (1999). Etnik Sosyoloji: Türk Etnik Sosyolojisi. Timaş Yayınları.
- Velikov, S. (1966). Kemaliskata Revolüsiya i Bılgarskata Obstestvenost (1918-1922). İzdatelstvo Na Bılgarskata Akademiya Na Naukite. Sofya.
- Yenisoy, H. (1997). Bulgaristan Türklerinin Eğitim ve Kültür Tarihinden Sayfalar. Yeni Türkiye. Yıl no. 3. Sayı no. 16, Ankara.
| APA | ÖZGEN N (2020). Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. , 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| Chicago | ÖZGEN NARGİS Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. (2020): 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| MLA | ÖZGEN NARGİS Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. , 2020, ss.535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| AMA | ÖZGEN N Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. . 2020; 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| Vancouver | ÖZGEN N Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. . 2020; 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| IEEE | ÖZGEN N "Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri." , ss.535 - 563, 2020. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| ISNAD | ÖZGEN, NARGİS. "Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri". (2020), 535-563. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.40336 |
| APA | ÖZGEN N (2020). Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. Turkish Studies (Elektronik), 15(1), 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| Chicago | ÖZGEN NARGİS Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. Turkish Studies (Elektronik) 15, no.1 (2020): 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| MLA | ÖZGEN NARGİS Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. Turkish Studies (Elektronik), vol.15, no.1, 2020, ss.535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| AMA | ÖZGEN N Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. Turkish Studies (Elektronik). 2020; 15(1): 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| Vancouver | ÖZGEN N Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri. Turkish Studies (Elektronik). 2020; 15(1): 535 - 563. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| IEEE | ÖZGEN N "Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri." Turkish Studies (Elektronik), 15, ss.535 - 563, 2020. 10.29228/TurkishStudies.40336 |
| ISNAD | ÖZGEN, NARGİS. "Hukuk Bağlamında Bulgaristan’da Azınlıkların Hak ve Özgürlükleri". Turkish Studies (Elektronik) 15/1 (2020), 535-563. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.40336 |
