Yıl: 2021 Cilt: 46 Sayı: 205 Sayfa Aralığı: 69 - 92 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2020.8977 İndeks Tarihi: 08-06-2021

Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması

Öz:
Bu çalışmada özgül öğrenme güçlüğü tanısı konulan ve okuma güçlüğü yaşayan bir ilkokul ikinci sınıf öğrencisinin okuma, okuduğunu anlama ve okuma motivasyonu düzeylerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın temel problemi “Okuma güçlüğü yaşayan bir ilkokul ikinci sınıf öğrencisinin okuma, okuduğunu anlama ve okuma motivasyonu nasıl geliştirilebilir?” biçiminde ifade edilebilir. 2018-2019 öğretim yılının ilk yarıyılında gerçekleştirilen çalışmada nitel araştırma desenleri arasında yer alan eylem araştırması kullanılmıştır. Problem durumunun tespitinin ardından 30 ders saatini kapsayan bir eylem planı oluşturulmuş ve uygulanmıştır. Okuma becerisinin geliştirilmesinde tekrarlı okuma, eko okuma ve hece-kelime çalışmalarından; okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesinde okuma öncesi, sırası ve sonrası stratejilerden; okuma motivasyonunun geliştirilmesinde ise ilgi çekici metinler, ödül ve övgüden yararlanılmıştır. Okuma ve okuduğunu anlama düzeylerinin tespitinde Yanlış Analiz Envanteri; okuma motivasyonu düzeyinin tespitinde ise Okuma Motivasyonu Profili Ölçeği kullanılmıştır. Uygulamalar sonucunda öğrencinin okuma ve okuduğunu anlama düzeyleri endişe düzeyinden öğretim düzeyine yükselmiş, okuma motivasyonu seviyesinde de belirgin bir artış meydana gelmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ackerman, P. T. ve Dykman, R.A. (1993). Phonological processes, confrontation naming, and immediate memory in dyslexia. Journal of Learnilig Disabilities, 26(9), 597-609.
  • Adler, C. R. (Ed.). (2006). Put reading first: The research building blocks for teaching children to read. USA: The Partnership for Reading.
  • Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343,361.
  • Aktaş, N. (2015). Okuma öncesi strateji öğretiminin 4. sınıf öğrencilerinin ekrandan okuduğunu anlama düzeyine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Akyol, H. (2007). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi içinde (s. 15-48). Ankara: Pegem.
  • Akyol, H. (2019). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem.
  • Akyol, H. ve Yıldız, M. (2010). Okuma bozukluğu (disleksi) olan bir öğrencinin okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir durum çalışması. Education Sciences, 5(4), 1690-1700.
  • Akyol, H. ve Yıldız, M. (2013). Okuma uzmanlığı ve okuma uzmanı yetiştirilmesine yönelik bir program önerisi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 1-8.
  • Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S., Çetinkaya, Ç. ve Rasinski, T. V. (2014). Okumayı değerlendirme: Öğretmenler için kolay ve pratik bir yol. Ankara: Pegem.
  • Alemi M. ve Ebadi, S. (2010). The effects of pre-reading activities on ESP reading comprehension. Journal of Language Teaching and Research, 1(5), 569-577.
  • Archer, A. L., Gleason, M. M. ve Vachon, V. L. (2000). REWARDS: Reading excellence: Word attack and rate development strategies. Longmont, CO: Sopris West.
  • Ataş, M. (2015). İlkokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının bazı değişkenler bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
  • Ataşçi, A. (2018). İlkokul Türkçe 2. sınıf ders kitabı. Ankara: KOZA.
  • Ateş, S. (2013). The effect of repeated reading exercises with performance -based feedback on fluent reading skills. Elementary Education, 50(4), 158-165.
  • Azizifar, A., Roshani, S., Gowhary, H. ve Jamalinesari, A. (2015). The effect of pre-reading activities on the reading comprehension performance of Ilami High School students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 192, 188-194.
  • Bentley, J. (2003). İnsanları motive etme (O. Yıldırım, Çev.). İstanbul: Hayat.
  • Borella, E., Carretti, C. ve Pelegrina, S. L. (2010). The specific role of inhibitory efficacy in good and poor comprehenders. Journal of Learning Disabilities, 43(6), 541-552.
  • Coltheart, M. (2005). Comprehension instruction: Research-based best practices. M. J. Snowling ve C. Hulme (Ed.), The science of reading: A handbook. USA: Blackwell.
  • Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Boston: Pearson.
  • Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006). Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 437-456.
  • Çeliktürk Sezgin, Z. ve Akyol, H. (2015). Okuma güçlüğü olan dördüncü sınıf öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi. Turkish Journal of Education, 4(2), 4-16.
  • Demirel, Ö. (1990). Yabancı dil öğretimi: İlkeler-yöntemler-teknikler. Ankara: Usem.
  • Dinç, D. (2000). Orta düzeyde okuma öncesi etkinliklerin okunacak metnin daha hızlı ve kolay anlaşılması üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Doğuyurt, M. F. ve Doğuyurt, S. B. (2016). Okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okuma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir çalışma: Bir eylem araştırması. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(14), 275- 286.
  • Duke, N. ve Pearson, P. D. (2002). Effective practices for developing reading comprehension. A. E. Farstrup ve S. J. Samuels (Ed.), What research has to say about reading instruction içinde (s. 205-242) Newark DE: İnternational Reading Association.
  • Dündar, H. ve Akyol, H. (2014). Okuma ve anlama problemlerinin tespiti ve giderilmesine ilişkin örnek olay çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(171), 361-377.
  • Ellis, W. A. (2009). The impact of C-PEC (choral reading, partner reading, echo reading and performance of text) on third grade fluency and comprehension development (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Memphis, ABD.
  • Fielding-Barnsley, R. (2000). Reading disability: The genetics connection and appropriate action. https://eric.ed.gov/?id=ED447454 adresinden erişildi.
  • Gambrell, L. ve Marniak, B. (1997). Incentives and intrinsic motivation to read. J. T. Guthire ve A. Wigfield (Ed.), Reading engagement: Motivating readers through integrated instruction içinde (s. 205- 217). Newark, DE: International Reading Association.
  • Guthrie, J. T. ve Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson ve R. Barr (Ed.), Handbook of reading research içinde (s. 403-422). New York: Longman.
  • Guthrie, J. T., Wigfield, A., Metsala, J. L. ve Cox, K. E. (1999). Motivational and cognitive predictors of text comprehension and reading amount. Scientific Studies of Reading, 5(3), 231-256.
  • Güler, Ö. (2008). Zihin engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerisinde okuma öncesi, sırası ve sonrasında uygulanan okuduğunu anlama tekniklerinin etkililiklerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Gümüş, P. (2009). The effect of the timing of pre-reading activities on students' reading comprehension (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel.
  • Hidi, S., Renninger, K. A. ve Krapp, A. (2004). Interest, a motivational variable that combines affective and cognitive functioning. D. Y. Dai ve R. J. Sternberg (Ed.), The educational psychology series. Motivation, emotion, and cognition: Integrative perspectives on intellectual functioning and development içinde (s. 89-115). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Hudson, R. F., Lane, H. B. ve Pullen, P. C. (2005). Reading fulence assesment and instruction: What, why, and how?. The Reading Teacher, 55(8), 702-714.
  • Hutchins, J. (1987, March). Summarization: Some problems and methods. Proceedings of Informatics, 9, 151-173.
  • Kato, S. (2012). Bridging theory and practice: Developing lower-level skills in L2 reading. The Language Learning Journal, 40(2), 193-206.
  • Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1995). Türkçe öğretimi: Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Ankara: Engin.
  • Klauda, S. L. ve Guthrie, J. T. (2015). Comparing relations of motivation, engagement, and achievement among struggling and advanced adolescent readers. Reading and Writing, 28, 239-269. doi:10.1007/s11145-014-9523-2
  • Korkmaz, B. (2005). Dil ve beyin: Çocuklarda dil ve konuşma bozuklukları. İstanbul: Yüce.
  • Kuruyer, H. G. (2014). Zenginleştirilmiş okuma programının okuma güçlüğü olan öğrencilerin bilişsel süreç ve nöral yapılarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S. ve Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 132-139.
  • Liberman, I. Y. ve Shankweiler, D. (1991). Phonology and beginning reading. I. Rieben ve C.A. Perfetti (Ed.), Learning to read: Basic Research and its implications. New Jersey: Lawrence Erlbaun Associates.
  • Luo, J. (2013) An action research on improvement of reading comprehension of CET4. English Language Teaching, 6(4), 89-96.
  • May, F. B. ve Rizzardi, L. (2002). Reading as communication. USA: Prentice Hall.
  • Mckool, S. S. (2007). Factors that influence the decision to read: An investigation of fifth grade students' out-of-school reading habits. Reading Improvement, 44(3), 111-131.
  • Meece, J. L. ve Holt, K. (1993). A pattern analysis of students’ achievement goals. Journal of Educational Psychology, 85(4), 582-590.
  • Meece, J. L. ve Miller, S. D. (1999). Changes in elementary school children achievement goals for reading and writing: Results of a longitudinal and an intervention study. Scientific Studies of Reading, 3, 207- 230.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/mevzuat/Ozel_Egitim_Hizmetleri_Yonetmeligi_son.pdf adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: MEB.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). PISA 2015 ulusal raporu. Ankara: MEB.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Ankara: MEB.
  • Morgan, A., Wilcox, B. R. ve Eldredge, I. L. (2000). Effect of difficulty levels on second-grade delayed readers using dyad reading. Journal of Educational Research, 94(2), 113-119.
  • Paige, D. D. (2011). “That sounded good!”: Using whole-class choral reading to improve fluency. The Reading Teacher, 64(6), 435-438.
  • Pallangyo, A. (Ed.). (2012). A practical guide to action research for literacy educators. Washington: IRA.
  • Philbrick, A. (2009). Metacognitive strategy instruction and social studies content: A winning combination. Journal of Content Area Reading, 8, 55-85.
  • Reutzel, D. R. ve Cooter, R. B. (2012). Teaching children to read: The teacher makes the difference. Boston: Pearson.
  • Samuels, S. J. (1997). The method of repeated readings. The Reading Teacher, 50(5), 376-381.
  • Scheerer-Neumann, G. (1981). The utilization of intraword structure in poor readers: Experimental evidence and training program. Psychological Research, 43, 155-178.
  • Sidekli, S. ve Yangın, S. (2005). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin okuma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 393-413.
  • Stahl, S. ve Heubach, K. M. (2005). Fluency-oriented reading instruction. Journal of Literacy Research, 37, 25-60.
  • Strong, R. W., Silver, H. F., Perini, M. J. ve Tuculescu, G. M. (2002). Reading for academic success. California: Corwin.
  • Sugara, Y. (2012). The effect of using shared reading strategy toward reading comprehension of the second year students at state senior high school 12 Pekanbaru (Lisans tezi). State Islamic University of Sultan Syarif Kasim Riau, Faculty of Education and Teacher Training, Pekanbaru.
  • Susar-Kırmızı, F. (2008). Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin tutum ve okuduğunu anlama stratejileri üzerindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fak ültesi Dergisi, 1(23), 95-109.
  • Tracey, D. H. ve Morrow, L. M. (2006). Lenses on reading. New York: The Guilford.
  • Uzunkol, E. (2013). Akıcı okuma sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve giderilmesine yönelik bir durum çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 70-83.
  • Wang, J. H. ve Guthire, T. J. (2004). Modeling the effect of intrinsic motivation, extrinsic motivation, amount of reading, and past reading achievement on text comprehension between U.S. and Chinese students. Reading Research Quarterly, 39(2), 162-186.
  • Yıldırım, K. (2010). İş birlikli öğrenme yönteminin okumaya ilişkin bazı değişkenler üzerindeki etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci-veli görüşleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yıldız, M. (2013). Adaptation of the motivation to read profile to Turkish. International Journal of Academic Research, 5(4), 196-199. doi:10.7813/2075-4124.2013/5-4/B.29
  • Yılmaz, M. (2006). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin okuma hatalarını düzeltmede ve okuduğunu anlama becerilerini geliştirmede tekrarlı okuma yönteminin etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yılmaz, M. (2008). Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323-350.
  • Yüksel, A. (2010). Okuma güçlüğü çeken bir öğrencinin okuma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir çalışma. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 124-134.
APA Akyol H, Çoban Sural Ü (2021). Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. , 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
Chicago Akyol Hayati,Çoban Sural Ülkü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. (2021): 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
MLA Akyol Hayati,Çoban Sural Ülkü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. , 2021, ss.69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
AMA Akyol H,Çoban Sural Ü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. . 2021; 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
Vancouver Akyol H,Çoban Sural Ü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. . 2021; 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
IEEE Akyol H,Çoban Sural Ü "Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması." , ss.69 - 92, 2021. 10.15390/EB.2020.8977
ISNAD Akyol, Hayati - Çoban Sural, Ülkü. "Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması". (2021), 69-92. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8977
APA Akyol H, Çoban Sural Ü (2021). Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim, 46(205), 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
Chicago Akyol Hayati,Çoban Sural Ülkü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim 46, no.205 (2021): 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
MLA Akyol Hayati,Çoban Sural Ülkü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim, vol.46, no.205, 2021, ss.69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
AMA Akyol H,Çoban Sural Ü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim. 2021; 46(205): 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
Vancouver Akyol H,Çoban Sural Ü Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim. 2021; 46(205): 69 - 92. 10.15390/EB.2020.8977
IEEE Akyol H,Çoban Sural Ü "Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması." Eğitim ve Bilim, 46, ss.69 - 92, 2021. 10.15390/EB.2020.8977
ISNAD Akyol, Hayati - Çoban Sural, Ülkü. "Okuma, Okuduğunu Anlama ve Okuma Motivasyonunun Geliştirmesi: Bir Eylem Araştırması". Eğitim ve Bilim 46/205 (2021), 69-92. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8977