Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 51 Sayfa Aralığı: 69 - 107 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-05-2021

MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ

Öz:
Demirci Manisa’nın bir ilçesi olup, il merkezine 160 km. mesafede bir yerleşimyeridir.Lale Devri’nden itibaren Avrupa mimarisinin barok ve rokoko üsluplarınınülkemize girmesiyle sanatımızda yenileşme süreci başlamıştır. Bu üsluplarAvrupa’da olduğu gibi aynen kullanılmamış Osmanlı sanatkârlarınca Türkiye’yeözgü bir üslup meydana getirilmiştir. Batılılaşma hareketleri ilk olarak saray veçevresinde başlamış, zamanla Anadolu’nun pek çok yerinde özellikle camilerdekendini göstermiştir.Osmanlı Devleti’nde Batılılaşma döneminde yaygınlaşan sanat dallarından biri deduvar resimleridir. 18. yüzyıldan itibaren Türk mimari süsleme sanatındagörülmeye başlanan duvar resimleri sivil ve dini birçok yapıda karşımızaçıkmaktadır.Demirci, Kışlak Eski Camii ile Ahatlar Camii’nin iç mekânları da yeni bir üslupanlayışını yansıtan duvar resimleriyle bezenmiştir. Değişik formlardaki vazolardançıkan çiçek demetleri, ağaçlar, natürmortlar ve sembolik motifler seçilen konulararasındadır. Bu resimler 19. Yüzyılda Anadolu’da örneklerini gördüğümüz ortakbir resim programını yansıtmaktadır.Bu makaleyle de, Batılılaşma etkisiyle yaygınlaşan duvar resimlerine sahipDemirci, Kışlak Eski Camii ile Ahatlar Camii’nin taşradaki diğer dini yapıörnekleriyle karşılaştırılması yapılarak, bezemelerin benzer örnekler içindeki yerive Türk mimari süsleme tarihine kattığı anlam ve önemin ortaya konulmasıamaçlanmıştır.
Anahtar Kelime:

WALL PAINTED TWO MOSQUES IN MANISA, DEMIRCI: KISLAK OLD MOSQUE AND AHATLAR MOSQUE

Öz:
Demirci is a district of Manisa, it is a settlement 160 km from the city center. With the introduction of the baroque and rococo styles of European architecture to our country since the Tulip Period, the innovation process in our art has started. These styles were not used exactly as in Europe, Otoman craftsmen have formed a style unique to Turkey. Westernization movements first started in the palace and its surroundings, and in time, it has shown itself in many parts of Anatolia, especially in mosques. One of the art branches that became wıdespread in the Ottoman Empire during the Westernization period is wall paintings. Wall paintings, which started to be seen in Turkish architectural decoration art since the 18th century, appear in many civil and religious buildings The interiors of Demirci Kışlak Old Mosque and Ahatlar Mosque are also decorated with murals that reflect a new understandıng of style. Flower bouquets, trees, stil lifes and symbolic motifs coming from vases of different forms are among the selected topics. These paintings reflect a common painting program that we see in Anatolia in the 19th century. The aim of this article is to compare the wall paintings of Demirci Kışlak Old Mosque and Ahatlar Mosque, which have become widespread with the efecct of Westernization, with the other religious buildings in the provinces and to reveal the place and importance of the buildings in the history of Turkish architectural decoration
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktuğ, Erbil Cömertler - Pektaş, Kadir. “Geç Dönem Kalem İşi Süslemeli Bir Eser: Aydın Kuyucak Kayran Köyü Camii”. Medeniyet Sanat İMÜ Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi 2/2 (2016), 9-25.
  • Algaç, Şeyda. “Afyonkarahisar Dazkırı- İdris Köyü Camii Ve Kalemişi Bezemeleri”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Özel Sayısı (2017), 1-12.
  • Arık, Rüçhan. Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Ankara: İş Bankası Yayınları, 1976.
  • Arık, Rüçhan. “Osmanlı Sanatında Duvar Resimleri”, Osmanlı-Kültür ve Sanat XI (1999), 423-435.
  • Arseven, Celal Esad. Türk Sanatı Tarihi Cild III Heykel ve Oyma I. Fasikül. İstanbul: Maarif Basımevi, 1956.
  • Başaranbilek, Emin. Lübbey Kışlağı ve Lübbey Camisi, İstanbul: Mas Matbaacılık, 2015.
  • Batur, Afife. “Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 4/1038-1039, İletişim Yayınları, İstanbul: 1985.
  • Çağlı Tütüncügil, Ersel. “Türk Süsleme Sanatında Nar: “Form, Köken ve İkonografik Anlamı”, Tübar 33 (Bahar 2013), 61-92.
  • Çakmak, Şakir. Denizli İlindeki Türk Anıtları (Camiler), İzmir: Ege Üniversitesi Sos. Bil. Ens. Arkeoloji ve Sanat Tarihi, Yüksek Lisans Tezi, 1991.
  • Derman, M. Uğur. “Hat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16/429, İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
  • Eryılmaz, Halil İbrahim. “Yuntdağ Yenice Mahallesi Camii Yazıları”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/3 (Ocak 2018), 545 – 580.
  • Eser Gültekin, R. “Türklerde Bereket Sembolü Olarak Kullanılan Meyve Motifleri ve Mimaride Değerlendirilmesi”, Turkish Studies 3/5 (Sonbahar 2008), 9-31.
  • Gülgen, Hicabi. “Bursa Keles İlçesi Dedeler Köyü Camii ve Süslemeleri,” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/1 (2012), 63-86.
  • Gündüzöz, Güldane. “Tekke Hayatında Üç Muktedir Figür: Sancak, Alem Ve Tuğ”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 85 (Bahar 2018), 161-181.
  • Gürbıyık, Cengiz. “Yunt Dağı ve Köyleri’nde Türk Dönemi Kültür Varlıkları ve Korunma Sorunları”, Gelenek İle Gelecek Arasında Kalmış Bir Bölge: Yuntdağı (Sorunlar Ve Öneriler). (ed.) Muzaffer Tepekaya, Ferhat Berber, Cengiz Gürbıyık, Beral Alacı. 53-54. Manisa, 2017.
  • Gürbıyık, Cengiz. “Demirci Küpeler Köyü Camii Duvar Resimleri”. Art Sanat Dergisi/Sanat Sanat Journal 13 (Ocak 2020), 143-168.
  • Kuyulu, İnci. “Geç Dönem Anadolu Tasvir Sanatından Yeni Bir Örnek: Soma Damgacı Camii”. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi 4 (1988), 67-78.
  • Kuyulu, İnci. “Bademli Kılcızade Mehmet Ağa Camii (Ödemiş/İzmir)”. Vakıflar Dergisi XXIV (1994), 147.
  • Kuyulu Ersoy, İnci. “İzmir ve Çevresindeki Bir Grup Duvar Resminin Düşündürdükleri. II. Uluslararası İzmir Sempozyum Bildirileri, (İzmir, 1998), 59-78.
  • Kuyulu, İnci. “Anatolian Wall Paintings and Cultural Traditions”, EJOS (Electronical Journal of Oriental Studies) 3 (2000), 1-27
  • Kuyulu Ersoy, İnci. - Çelik, Esra. “Kocaeli Yapılarında Bulunan Resimli Bezemelerden Örnekler”, Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri. 1651-1665 Kocaeli: Mayıs 2014.
  • Lewis, Bernard. Modern Türkiye’nin Doğuşu. çev. Boğaç Babür Turna, Ankara: Arkadaş Yayınları, 2017.
  • Okçuoğlu, Tarkan. 18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Duvar Resimlerinde Betimleme Anlayışı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.
  • Özcan, Ali Rıza. “Müsenna Yazılar”. Hat ve Tezhip Sanatı. ed. Ali Rıza Özcan. 211. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2009.
  • Özgür Yıldız, Şenay. “İslamda Tasvir Problemi Çerçevesinde İkonoklazm ve Anikonizm”. Prof. Dr. Hakkı Önkal’a Armağan ed. Şenay Özgür Yıldız.205-218. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2013.
  • Özgür Yıldız, Şenay. - Eryılmaz Halil İbrahim. “II. Abdülhamid Eseri: “Ertuğrul Tekke Cami-Tevhithanesi”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 9/1 (Mart 2019), 215-242;
  • Özgür Yıldız, Şenay. - Eryılmaz, Halil İbrahim. “Manisa, Demirci Hacı Mehmed Ağa Camii Duvar Resimleri”, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 51 (2020), (Baskıda).
  • Pektaş, Kadir. - Genel Altındirek, Hediye. “Çivril-Bulgurlar Köyü Camii Üzerine”. Eumeneia, Şeyhlü, Işıklı; (ed.) Bilal Söğüt. 323-331. Ege Yayınları, 2011.
  • Renda, Günsel. Batılılaşma Dönemi Türk Resim Sanatı 1700–1850, Ankara: T.T.K. Basımevi, 1977.
  • Renda, Günsel. “19. Yüzyılda Kalem İşi, Nakış ve Duvar Resmi”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 4/1530-1534, İstanbul: İletişim Yayınları,1995.
  • Şahin, Tekinalp, Pelin. “Batılılaşma Dönemi Duvar Resimleri”. Türkler Ansiklopedisi. 15/440-447, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2004.
  • Tanman, Baha. “Merzifon Kara Mustafa Paşa Camii Şadırvanı’nın Kubbesinde Zileli Emin’in Yarattığı Osmanlı Dünyası ve Bu Dünyaya Yansıyan Kişiliği”. Sanat Tarihinde İkonografik Araştırmalar - Güner İnal’a Armağan (1993), 491-522.
  • Top Mehmet. – Özbek, Gülcan. “Osmanlı Batılılaşma Dönemine Ait Ödemiş’te Bulunan Duvar Resimli İki Camii”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Kış-2019), 227-260.
APA ERYILMAZ H, Özgür Yıldız Ş (2020). MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. , 69 - 107.
Chicago ERYILMAZ Halil İbrahim,Özgür Yıldız Şenay MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. (2020): 69 - 107.
MLA ERYILMAZ Halil İbrahim,Özgür Yıldız Şenay MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. , 2020, ss.69 - 107.
AMA ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. . 2020; 69 - 107.
Vancouver ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. . 2020; 69 - 107.
IEEE ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş "MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ." , ss.69 - 107, 2020.
ISNAD ERYILMAZ, Halil İbrahim - Özgür Yıldız, Şenay. "MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ". (2020), 69-107.
APA ERYILMAZ H, Özgür Yıldız Ş (2020). MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 0(51), 69 - 107.
Chicago ERYILMAZ Halil İbrahim,Özgür Yıldız Şenay MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 0, no.51 (2020): 69 - 107.
MLA ERYILMAZ Halil İbrahim,Özgür Yıldız Şenay MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.0, no.51, 2020, ss.69 - 107.
AMA ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2020; 0(51): 69 - 107.
Vancouver ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2020; 0(51): 69 - 107.
IEEE ERYILMAZ H,Özgür Yıldız Ş "MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ." DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 0, ss.69 - 107, 2020.
ISNAD ERYILMAZ, Halil İbrahim - Özgür Yıldız, Şenay. "MANİSA, DEMİRCİ’DE DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİ: KIŞLAK ESKİ CAMİİ VE AHATLAR CAMİİ". DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 51 (2020), 69-107.