KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU

Türk, Hülya; ARTAN, TANER; ÜNLÜ, DERYA

KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU

Derya ÜNLÜ, (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Türkiye)

Hülya TÜRK, (Altınbaş Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, İstanbul, Türkiye)

TANER ARTAN (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Ombudsman Akademik

33 4

Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 13 Sayfa Aralığı: 227 - 251 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-05-2021

KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU

Öz:

Günümüzde insanların vazgeçilmezleri arasında bulunan ve yaşamı kolaylaştıran internet çocukların da gündelik hayatına girmiştir. Ancak internetin çocuklar tarafından kontrolsüzce kullanılması birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan birisi de çevrimiçi çocuk cinsel istismarıdır. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çocukların internet ortamındaki tehditlere karşı korunması yönünde yasal düzenlemeler ve uygulamalar bulunmaktadır. Özellikle sosyal devlet anlayışının gelişim göstermesiyle birlikte kamunun çocuk koruma konusundaki sorumluluğu da artmıştır. Türkiye, çocukları korumayla ilgili birçok yasal düzenlemelerde bulunmuş ve uluslararası sözleşmelere de imza atmıştır. Devlet, bu sorumluluğunu kamu kurumları aracılığıyla yerine getirmektedir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın çocukların korunması konusunda önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Ayrıca çocuk cinsel istismarı sosyal hizmet mesleğinin çalışma alanlarından biri olduğundan bu konuda oldukça fazla araştırma yapılmıştır. Ancak çevrimiçi çocuk cinsel istismarı ile ilgili çalışmalar ise sınırlıdır. Bu çalışmada “çevrimiçi çocuk cinsel istismarı’’ konusu örnek olgu sunumu üzerinden kamu sorumluluğunun ve sosyal hizmet mesleğinin önemini vurgulamak amaçlanmıştır. Bu çalışma ile örnek olgu sunumu üzerinden çevrimiçi çocuk cinsel istismarında kamu sorumluluğu ve sosyal hizmetin önemi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Online Chlid Sexual Abuse From The Perspective of Public Responsibility and Social Work: A Case Presentation

Öz:

Nowadays, internet is one of the key and irrevocable elements in human life and it has also enteredthe daily life of children. But minors using internet without any supervising also leads to severalissues. One of these issues is online child sexualabuse. Just like the other nations in the World,Turkey also has legal acts and implementations toprotect children against online threats. Especiallyafter the development of social state perceptive, responsibility of public over child protection has alsogrown. Turkey has come up with several legal actsand has signed international deals regarding childprotection. State is fulfilling this act via public enterprises. Ministry of Family, Labor and Social Serviceshas important responsibilities over this topic. Also,child sexual abuse is a work field of social serviceprofession and there are lots of researchs projectson this subject. But, studies over online child sexualabuse are very limited. In this study, it is aimed to emphasize the importance of public responsibilityand social service profession through the samplecase presentation on “online child sexual abuse”. Inthis study, the importance of public responsibilityand social service in online child sexual abuse wasevaluated through a sample case presentation.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu (2005). https://www.mevzuat.gov. tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf (Erişim Tarihi: 19.08.2020).
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (2007). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5651.pdf (Erişim Tarihi: 07.08.2020).
AÇAR, Kemal Veli. (2016). “Sexual Extortion of Children in Cyberspace”, International Journal of Cyber Criminology, Cilt: 10, Sayı: 2, ss.110-126.
AÇAR, Kemal Veli. (2018). “OSINT by Crowdsourcing: A Theoretical Model for Online Child Abuse Investigations”, International Journal of Cyber Criminology, Cilt: 12, Sayı: 1, ss. 206-229.
ARYAN, Simurgh, ARYAN Homa ve HALDERMAN J. Alex. (2013). “Internet Censorship in Iran: A First Look”, In 3rd {USENIX} Workshop on Free and Open Communications on the Internet ({FOCI} 13).
ASLAN, Alper ve KARAKUŞ YILMAZ, Türkan. (2017). “Türkiye’de Güvenli İnternet Kullanımına Yönelik Gerçekleştirilen Uygulamalar”, Dumlupinar University Journal of Social Science/Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 53, ss. 121-143.
ATALAY, Gül Esra. (2019). “Sosyal Medya ve Çocuk: Babishko Family Fun TV İsimli Youtube Kanalının Eleştirel Bir Analizi”, Erciyes İletişim Dergisi, Sayı: 1, ss. 179-202.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2020). https://www.guvenlinet. org.tr/guvenli-internet-hizmeti (Erişim Tarihi: 08.08.2020).
Bilgi Toplumu Olma Yolunda Bilişim Sektöründeki Gelişmeler ile İnternet Kullanımının Başta Çocuklar, Gençler ve Aile Yapısı Üzerinde Olmak Üzere Sosyal Etkilerinin Araştırılması Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Raporu, (2013). https://Acikerisim.Tbmm.Gov.Tr/Xmlui/Handle/11543/2781 (Erişim Tarihi: 18.03.2020).
BİLGİN, Özkan. (2019). “Çocuk Cinsel İstismarında Ebeveyn Tutumu: Bir Vaka Sunumu”, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 1-17.
Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesinin 44. Maddesi Uyarınca Hazırlanan Birleştirilmiş Dördüncü ve Beşinci Periyodik Rapor (2020). https://www.ailevecalisma.gov.tr/chgm/haberler/cocuk-haklari-ulke-raporlari-web-sayfamizda-yayinlandi-1/ (Erişim Tarihi: 07.08.2020).
Birleşmiş Milletler, (2020). https://news.un.org/en/ story/2020/03/1058501 (Erişim Tarihi: 03.04.2020).
Children’s Internet Protection Act (CIPA) (2000). https://www.fcc. gov/consumers/guides/childrens-internet-protection-act (Erişim Tarihi: 10.08.2020).
COOPER, Sharon. W. (2012).” The İmpact On Children Who Have Been Victims Of Child Pornography”, Written Testimony Before The US Sentencing Commission”.
ÇAĞILTAY, Kürşat, KARAKUŞ, Türkan, KURŞUN, Engin,
KAŞIKÇI, Duygu Nazire, CANKAR, İsa ve BAYZAN, Şahin. (2011). “The Use Of Social Networks Among Children İn Turkey. In EU Kids Online II Final Conference. London, UK.”
ÇALIŞKAN, Mustafa. (2019). “Toplum ve Suç Araştırmalarında Sınırları Aşan Bir Sorun “Çevrimiçi Çocuk İstismarı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 61, ss. 122-131.
ÇIKMAN, Bükre, SALMAN, Özlem ve ÇALIŞKAN, Deniz. (2017). “Adı: Meraklı Soyadı: Çocuk Durum: “Çevrimiçi” Sonuç: “Grooming” “İnternette Çocuk İstismarı”, Güncel Pediatri, Cilt: 15, Sayı: 3, ss. 65-70.
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2019 Yılı Faaliyetleri (2019). https://ailevecalisma.gov.tr/media/46052/c-ocuk-hizmetleri-genel-mu-durlu-g-u-2019-yili-faaliyetleri.pdf (Erişim Tarihi: 08.08.2020).
Çocuk İzlem Merkezleri Hakkında Genelge (2012). https:// khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/TR,42930/cocuk-izlem-merkezleri hakkinda-genelge.html (Erişim Tarihi: 10.08.2020).
Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm ile Mücadele (2008). https:// www.ecpat.org/wp-content/uploads/2016/04/CYCAT-Book-PRINT.pdf (Erişim Tarihi: 17.08.2020).
Eu Kids Online, The Changes In Safer Internet Use Of Chıldren In Turkey Between The Years 2010 and 2015 (2016). http://eukidsonline.metu.edu. tr/ (Erişim Tarihi: 12.04.2020).
Global Alliance Against Child Sexual Abuse Online (2018). https:// ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/organized-crime-and-human-trafficking/global-alliance-against-child-abuse_en (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
HANSON, Elly. (2017). Promising Therapeutic Approaches for Children, Young People and their Families Following Online Sexual Abuse. In: Online Risk to Children: Impact, Protection And Prevention, Eds: John Wiley.
INTERPOL (2020). https://www.interpol.int/search-page?search=online+childe+abuse&limit=12&page=2 (Erişim Tarihi: 03.04.2020).
İnternet Ortamında Çocukların Cinsel İstismarının Önlenmesi Konusunda Alınacak Tedbirler (2014). https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov. tr/IcSite/illeridaresi/Mevzuat/Genelgeler/04.11%20%C4%B0nternet%20 Ortam%C4%B1nda%20%C3%87ocuklar%C4%B1n%20Cinsel%20 %C4%B0stismar%C4%B1n%C4%B1n%20%C3%96nlenmesi%20 Konusunda%20Al%C4%B1nacak%20Tedbirler.pdf (Erişim Tarihi: 09.08.2020).
İNTERPOL (2018). https://www.interpol.int/crimes/crimes-against-children/ınternational-child-sexual-exploitation-database (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
KARA, Bülent, BİÇER Ümit, & GÖKALP, Ayşe Sevim. (2004). “Çocuk İstismarı”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, Cilt: 47, Sayı: 2, ss. 140-51.
KARATAŞ, Kasım. (2007). “Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt: 18, Sayı: 2, 7-20.
KAŞIKÇI, Duygu Nazire, ÇAĞILTAY, Türkan, KURŞUN, Engin ve OGAN, Christine (2014). “Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı”, Eğitim ve Bilim, Cilt: 39, Sayı: 171, ss. 230-243.
Lanzarote Sözleşmesi (2007). https://rm.coe.int/ prems-107219-tur-2576-lanzarote-convention-leaflet-a5-web/168098bd18 (Erişim Tarihi: 07.08.2020).
Lanzarote Sözleşmesi (2007). https://rm.coe.int/ prems-107219-tur-2576-lanzarote-convention-leaflet-a5-web/168098bd18 (Erişim Tarihi: 17.08.2020).
LEONARD, Marcella Mary (2010). “I Did What I Was Directed To Do But He Didn’t Touch Me”: The İmpact Of Being A Victim Of İnternet Offending”, Journal Of Sexual Aggression, Cilt: 16, Sayı: 2, ss. 249-256.
LORENZO-DUS, Nuria, KİNZEL, Aanina ve Dİ CRİSTOFARO, Matteo. (2020). “The Communicative Modus Operandi Of Online Child Sexual Groomers: Recurring Patterns İn Their Language Use”, Journal Of Pragmatics, Cilt: 155, ss. 15-27.
MAMUR IŞIKÇI, Yasemin (2017). “Yeni Kamu İşletmeciliği Perspektifinden Çocuk Koruma Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, ss. 40-64.
MARTELLOZZO, Elena (2019). “Online Child Sexual Abuse. In Child Abuse And Neglect”, Academic Press, ss. 63-77.
MARTİN, Jeniffer (2016). “Child Sexual Abuse İmages Online: Implications For Social Work Training And Practice”, The British Journal Of Social Work, Cilt: 46, Sayı: 2, ss. 372-388.
MARTİN, Jeniffer. (2014). “It’s Just An Image, Right?”: Practitioners’ Understanding Of Child Sexual Abuse Images Online And Effects On Victims”, Child & Youth Services, Cilt: 35, Sayı: 2, ss. 96-115.
Milli Eğitim Bakanlığı (2020). https://orgm.meb.gov.tr/www/ailelere-yonelik-siber-zorbalik-ve-guvenli-internet-kullanimi-kilavuzlari-yayinlandi/icerik/1251 (Erişim Tarihi: 16.08.2020).
Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi ve Sistem Güvenliği Yönergesi (2018). http:// bidb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/27173547_Bilgi_ve_Sistem_ Guvenligi_Yonergesi_2018.pdf (Erişim Tarihi: 16.08.2020).
ORAL, Meltem ve TUNCAY, Tarık (2012). “Ruh Sağlığı Alanında Sosyal Hizmet Uzmanlarının Rol ve Sorumlulukları”, Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt: 23, Sayı: 2, ss. 93-114.
ÖZTÜRK, Aslıhan Burcu (2009). “Çocuğun Cinsel İstismarı ve Aileyle Çalışma”, Journal of Society & Social Work, Cilt: 20, Sayı: 2, ss. 89-98.
POLAT ULUOCAK, Gonca ve İÇAĞASIOĞLU ÇOBAN, Arzu (2011). “Çocuk İstismarı Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanları Açısından Profesyonel Karar Verme”, Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt: 22, Sayı: 2, ss. 161-174.
RAMİRO, Laurie S., MARTİNEZ, Andrea. B., TAN, Janelle. Rose D., MARİANO, Kachela, MİRANDA, Gaea. Marelle ve BAUTİSTA, Greggy (2019). “Online Child Sexual Exploitation And Abuse: A Community Diagnosis Using The Social Norms Theory”, Child Abuse & Neglect, Cilt: 96, ss. 1-13.
Siber Suç Sözleşmesi (2001). file:///C:/Users/PC/Downloads/CoEHUN-RPT-3657-TR-2843%20(1).pdf (Erişim Tarihi: 07.08.2020).
SOYLU, Nusret, ŞENTÜRK PİLAN, Birsen., AYAZ, Muhammed ve SÖNMEZ, Seda (2012). “Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergenlerde Ruh Sağlığını Etkileyen Etkenlerin Araştırılması”, Anatolian Journal Of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 4, ss. 292-298.
ŞEKER, Halil Kaya ve ŞEKER, Sevgi (2018). “Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm”, Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2, 35-49.
ŞEN, Sedat (2017). Çevrimiçi Ortamlarda Çocukların Cinsel İstismarı Sorunu ve Mücadeleci Kuruluşların Alması Gereken Tedbirler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü, Ankara.
Şiddeti Önleme ve Rehabilitasyon Derneği (2016). https://www.imdat. org/ (Erişim Tarihi: 11.08.2020).
TOPÇU, Seda (2018). “Çocuk ve Sanal Ortam”, Kocatepe Tıp Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, ss. 27-33. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.2709.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2020).
UĞURLU, Zeynep ve GÜLSEN, İpek Aksoy. (2014). “Çocuk Hakları ve Hukuki Bağlamda Çocuğun İhmal ve İstismardan Korunması”, International Journal of Social and Educational Sciences Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, ss. 1-24.
UK Safer Internet Centre (2011). https://www.childnet.com/resources/ uk-safer-internet-centre(Erişim Tarihi: 13.08.2020).
Uluslararası İnternet Yardım Hatları Birliği (INHOPE) (2019). https:// www.inhope.org/EN#hotlineReferral (Erişim Tarihi: 06.04.2020).
United States Department of Health and Human Services. https://en.wikipedia.org/wiki/Online_child_abuse (Erişim Tarihi: 11.08.2020).
ÜÇOK DEMİR, Nagehan, IRMAK, Mustafa Yasin, MURAT, Duygu ve PERDAHLI FİŞ, Neşe (2016). “Cinsel İstismara Uğrayan Ergen Adli Olgularda Flört İlişkisinde Şiddet Varlığı”, Anatolian Journal Of Psychiatry/ Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 3, ss. 240-247.
VERVERİS, Vasilis, MARGUEL, Sophia ve FABİAN, Benjamin (2019). “Cross - Country Comparison of Internet Censorship: A Literature Review”, Policy & Internet.
WHİTTLE, Helen., HAMİLTON GİACHRİTSİS, Catherine., BEECH, Anthony ve COLLİNGS, Guy. (2013). “A Review Of Online Grooming: Characteristics And Concerns”, Aggression And Violent Behavior, Cilt: 18, Sayı: 1, ss. 62-70.
WOLF, R. Molly, LİNN, K. Braden ve PRUİTT, K. Doyle. (2018). “Grooming Child Victims İnto Sexual Abuse: A Psychometric Analysis Of Survivors’ Experiences”, Journal Of Sexual Aggression, Cilt: 24, Sayı: 2, ss. 215- 224.

APA	ÜNLÜ D, Türk H, ARTAN T (2020). KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. , 227 - 251.
Chicago	ÜNLÜ DERYA,Türk Hülya,ARTAN TANER KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. (2020): 227 - 251.
MLA	ÜNLÜ DERYA,Türk Hülya,ARTAN TANER KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. , 2020, ss.227 - 251.
AMA	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. . 2020; 227 - 251.
Vancouver	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. . 2020; 227 - 251.
IEEE	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T "KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU." , ss.227 - 251, 2020.
ISNAD	ÜNLÜ, DERYA vd. "KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU". (2020), 227-251.

APA	ÜNLÜ D, Türk H, ARTAN T (2020). KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. Ombudsman Akademik, 7(13), 227 - 251.
Chicago	ÜNLÜ DERYA,Türk Hülya,ARTAN TANER KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. Ombudsman Akademik 7, no.13 (2020): 227 - 251.
MLA	ÜNLÜ DERYA,Türk Hülya,ARTAN TANER KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. Ombudsman Akademik, vol.7, no.13, 2020, ss.227 - 251.
AMA	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. Ombudsman Akademik. 2020; 7(13): 227 - 251.
Vancouver	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU. Ombudsman Akademik. 2020; 7(13): 227 - 251.
IEEE	ÜNLÜ D,Türk H,ARTAN T "KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU." Ombudsman Akademik, 7, ss.227 - 251, 2020.
ISNAD	ÜNLÜ, DERYA vd. "KAMU SORUMLULUĞU VE SOSYAL HİZMETPERSPEKTİFİNDEN ÇOCUKLARIN ÇEVRİMİÇİ CİNSELİSTİSMARI: BİR OLGU SUNUMU". Ombudsman Akademik 7/13 (2020), 227-251.