Divan şiirinde anlatımı zenginleştirmek, manayı güçlendirmek, sözü edebi kılmak, şiire zengin hayaller kazandırmak amacıyla çeşitli mazmunlara, motiflere, imaj ve sembollere yer verilmiştir. Çiçekler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar, harfler, gök cisimleri, değerli taşlar gibi birçok unsur, birer mazmun, motif, imaj ve sembol olarak kullanılmıştır. Hemen hemen her divan şairi şiirlerinde cevher ve mücevher olarak bilinen; parlaklığı, güzelliği, rengi, sertliği, elde edilişi, özellikleri ve hakkındaki inanışlarla divan şiirinin vazgeçilmez ögelerinden biri olan değerli taşlardan yararlanmış; dizelerinde daha çok benzetme yoluyla bu taşları anmıştır. Farsça tasavvufi mesnevi tarzının kurucusu Senâî-yi Gaznevî de şiirlerinde akik, lal, yakut, inci, zümrüt, kehribar gibi taşların çevresinde oluşmuş mazmunlardan faydalanmış; beyitlerinde daha çok sevgiliye ait güzellik unsurlarının anlatımında teşbih, istiare, mecaz gibi edebî sanatları kullanarak bu taşlara yer vermiştir.Çalışmada Senâî’nin gazellerinde kullandığı bu değerli taşlar hakkında kısaca bilgi verilmiş; şairin bu taşları hangi özellikleriyle, nasıl kullandığı gazellerinden getirilen örnek beyitlerle incelenmiştir. Bahsi geçen taşlar Farsça alfabetik sıraya göre başlıklandırılmıştır. Her başlığın altında yer alan örneğin/örneklerin ve şairin divanında yer alan konuyla ilgili, diğer örneğin/örneklerin sayfa numarası ve beyit numarası dipnotta verilmiştir.