PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ

İsmail DURAK (Düzce Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Düzce, Türkiye)
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik)
13 3
Yıl: 2021 Cilt: 20 Sayı: 78 Sayfa Aralığı: 1175 - 1190 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17755/esosder.816639 İndeks Tarihi: 19-05-2021

PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ

Öz:
Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlıkları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkide genel özyeterliğin aracı etkisi araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye’ deki bir devlet üniversitesinde öğrenimgören 170 kız ve 237 erkek olmak üzere toplam 407 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada, veritoplama aracı olarak Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, Genel Öz-Yeterlik Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği,kullanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 26 istatistiksel analiz program kullanılarak faktör analizi, güvenirlikanalizi, pearson korelasyon analizi ve process macro (model 4) kullanılarak aracı değişken analizi yapılarak testedilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar psikolojik sağlamlık ile genel öz-yeterlik, psikolojik sağlamlık ileyaşam doyumu ve genel öz-yeterlik ile yaşam doyumu değişkenleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkilerinolduğunu göstermiştir. Ayrıca, psikolojik sağlamlık ile yaşam doyumu arasında genel öz-yeterliğin aracıetkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

MEDIATOR EFFECT OF SELF-EFFICACY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN PSYCHOLOGICAL RESILIENCE AND LIFE SATISFACTION

Öz:
This study investigates the mediating effect of self-efficacy on the relationship between psychological resilience and life satisfaction of university students. The sample of the study consists of totallly 407 university students, 170 girls and 237 boys, studying at a state university in Turkey. In the study, data were collected by the scales of Short Resilience Scale, General Self-Efficacy Scale and Life Satisfaction Scale. Factor analysis, reliability analysis, pearson correlation analysis were conducted by using SPSS 26 statistical analysis program and Process Macro (Model 4) was used in performing mediator variable analysis. The results of the study showed positive and significant relationships between psychological resilience and general self-efficacy, psychological resilience and life satisfaction, and general self-efficacy and life satisfaction variables. In addition, it was concluded that general self-efficacy had a mediating effect between psychological resilience and life satisfaction.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgül, A. (2005). “İstatistiksel analiz teknikleri:" SPSS'te işletme uygulamaları", 2. Basım, Emek Ofset, Ankara
  • Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Bulut Ateş, F., & Kirdök, O. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumu ile Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkide Öz Anlayışın Aracı Etkisi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 27(2).
  • Aydıner, B.B (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz-yeterlik, yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adapazarı: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  • Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin GÖYÖ Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 113-131.
  • Aysan, F. ve Bozkurt, N. (2004). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir ili örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, (6–9 Temmuz 2004) İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Azar, I. A. S., Vasudeva, P. & Abdollahi, A. (2006). Relationship between quality of life, hardiness, self-efficacy and self-esteem amongst employed and unemployed married women in zabol. Iran J Psychiatry, 1, 104–111.
  • Bakioğlu, F., Korkmaz, O., & Ercan, H. (2020). Fear of COVID-19 and Positivity: Mediating Role of Intolerance of Uncertainty, Depression, Anxiety, and Stress. International Journal of Mental Health and Addiction, 1.
  • Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
  • Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action. New Jersey: Prentice- Hall.
  • Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. Encyclopedia of Human Behavior, 4, 71-81.
  • Baron RM, Kenny DA (1986) The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. J Pers Soc Psychol, 51:1173-82.
  • Beutel, M. E., Glaesmer, H., Decker, O., Fischbeck, S. & Brahler, E. (2009). Life satisfaction, distress, and resiliency across the life span of women. Menopause, 16(6), 1132-1138.
  • Bullough, A., Renko, M., & Myatt, T. (2014). Danger zone entrepreneurs: the importance of resilience and self–efficacy for entrepreneurial intentions. Entrepreneurship Theory and Practice, 38(3), 473-499.
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Pegema Yayıncılık, Ankara.
  • Chowdhury, M. S., & Shahabuddin, A. M. (2007). Self-Efficacy, Motivation and Their Relationship to Academic Performance of Bangladesh College Students. College Quarterly, 10(1), 1-9.
  • Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Çakar, F. S. (2012). The Relationship between the Self-Efficacy and Life Satisfaction of Young Adults. International Education Studies, 5(6), 123-130.
  • Çapri, B., Özkendir, O.M., Özkurt, B., Karakuş, F. (2012). General Self-Efficacy Beliefs, Life Satisfaction and Burnout of University Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 968-973.
  • Çivitci, A. (2012). Üniversite Öğrencilerinde Genel Yaşam Doyumu ve Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkiler. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 21(2), 321-336.
  • Demir, R., Tanhan, A., Çiçek, İ., Yerlikaya, İ., Kurt, S. Ç., & Ünverdi, B. (2021). Yaşam Kalitesinin Yordayıcıları Olarak Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Doyumu. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 192-206.
  • Diener, E. & Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social Indicators Research, 40, 189–216.
  • Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55 (1), 34-43.
  • Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
  • Diener, E., & Lucas, R. E. (1999). Personality and subjective well-being. In D. Kahneman, E.
  • Diener, & N. Schwarz (Eds.), Well-being: The foundations of hedonic psychology (pp. 213–229). New York: Russell Sage Foundation.
  • Durak, M., Senol-Durak, E., & Gencoz, T. (2010). Psychometric properties of the satisfaction with life scale among Turkish university students, correctional officers, and elderly adults. Social Indicators Research, 99(3), 413–429.
  • Eraslan, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile depresif belirtiler ve yaşam memnuniyetleri arasındaki ilişkide benlik saygısı, pozitif dünya görüşü ve umudun arcı rolünün incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Erikson, E. H. (1968). On the nature of psycho-historical evidence: In search of Gandhi. Daedalus, 695-730.
  • Faller, G. (2001). Positive psychology: A paradigm shift. J of Pastoral Counseling, 36, 7, 7- 20.
  • Gaur, A. S. ve Gaur, S. S. (2009). Statistical Methods for Practice and Research: A Guide to Data Analysis Using SPSS, Second Edition, Sage, New Delhi.
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
  • Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Haktanir, A., Lenz, A.S., Can, N., Watson, J. C. (2016). Development and evaluation of Turkish language versions of three positive psychology assessments. International Journal of Advancement in Counselling, 38, 286–297.
  • Haktanir, A., Watson, J. C., Ermis-Demirtas, H., Karaman, M. A., Freeman, P. D., Kumaran, A., & Streeter, A. (2018). Resilience, academic self-concept, and college adjustment among first-year students. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice, 38, 286–297.
  • Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis second edition: A regression-based approach. New York, NY: Ebook The Guilford Press. Google Scholar.
  • Karaman, M. A., Chandrika Kumaran, A., Haktanır, A., & Lenz, S. (2018). Predictors of counselor-in-training students’ general self-efficacy. Mediterranean Journal of Educational Research, 12(25), 136–149.
  • Kılıç, N., Mammadov, M., Koçhan, K., & Aypay, A. (2018). Üniversite öğrencilerinde genel öz yeterlik inancı ve beden imajının psikolojik sağlamlık düzeyini yordama gücü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-13.
  • Kim-Prieto, C., Diener, E., Tamir, M., Scollon, C., & Diener, M. (2005). Integrating the diverse definitions of happiness: A time-sequential framework of subjective wellbeing. Journal of happiness Studies, 6(3), 261-300.
  • MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M., & Williams, J. (2004). Confidence limits for the indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivariate behavioral research, 39(1), 99-128.
  • Masten, A.S. (200ı). Ordinary magic: Resilience process in development. American Psycho/ogist. Vol 56, 227-238.
  • Pajares, F. (2002). “Overview of Social Cognitive Theory and of Self Efficacy”, http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html.
  • Pavot, W., Diener, E. (1993). The Affective and Cognitive Context of Self Reported Measures of Subjective Well-Being. Social Indicators Research, 28 (1), 1-20.
  • Peker, T. (2018). Öz-Yeterlik İle Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Proaktif Kişiliğin Aracı Rolü (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Preacher, K. J., Rucker, D. D., & Hayes, A. F. (2007). Addressing moderated mediation hypotheses: Theory, methods, and prescriptions. Multivariate behavioral research, 42(1), 185-227.
  • Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891.
  • Sahranç, Ü. (2007). Stres Kontrolü, Genel Öz Yeterlik, Durumluk Kaygı ve Yaşam Doyumuyla İlişkili Akış Modeli. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Satici, B., Gocet-Tekin, E., Deniz, M. E., & Satici, S. A. (2020). Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: Its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction, 1.
  • Scherer, R.F., Wiebe, F.A., Luther, D.C., Adams, J.S., (1988). “Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire”, Psychological Reports, Cilt.62, No:3, 763-770.
  • Schwarzer, R., & Jerusalem, M. (1995). Generalized Self-efficacy Scale. Measures in Health Psychology: A user’s portfolio. Causal and control beliefs, 1(1), 35-37.
  • Seligman, M. E. P. (1998). Positive social science. APA Monitor, 29, 2, 5.
  • Seligman, M. E. P. (2002). Positive Psychology, positive prevention and positive therapy. (Ed: C. R. Snyder & S. J. Lopez), Handbook of positive psychology (sayfa, 3-9), NY: Oxford University Press.
  • Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal Bilimlerde SPSS’ le Veri Analizi, 2. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
  • Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15(3), 194–200.
  • Stewart, M., Reid, G. ve Mangham, C. (1997). Fostering children's resilience. Journal of Pediatric Nursing, 12(1), 21-31.
  • Suldo, S. M., & Huebner, E. S. (2006). Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78, 179-203.
  • Şahin-Baltacı, H., & Karatas, Z. (2015). Perceived social support, depression and life satisfaction as the predictor of the resilience of secondary school students: The case of Burdur. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 111-130.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson Education, Inc.
  • Tanhan, A. (2019). Acceptance and commitment therapy with ecological systems theory: Addressing Muslim mental health issues and wellbeing. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 3(2), 197-219
  • Tanhan, A. (2020). COVID-19 Sürecinde Online Seslifoto (OSF) Yöntemiyle Biyopsikososyal Manevi ve Ekonomik Meseleleri ve Genel İyi Oluş Düzeyini Ele Almak: OSF’nin Türkçeye Uyarlanması. Electronic Turkish Studies, 15(4).
  • Tanhan, A., Karaman, M. A., & Nalbant, A. (2020). The effect of counseling on anxiety level from the perspective of ecological systems theory: A quasi-experimental pre-test-posttest control group study. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(3), 58-69.
  • Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin Öz-yeterlikleri, İş Doyumları, Yaşam Doyumları ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. İlkogretim Online, 10(1).
  • Toplu, A. (2017). Şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları ile empati ve öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte incelenmesi: Kahramanmaraş ili örneği. Yüksek lisans tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin.
  • Toprak, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
  • Ülker TümLü, G., & Recepoğlu, E. (2013). Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(3).
  • Veenhoven, R. (1996). The study of life satisfaction. In: W. E. Saris, R. Veenhoven, A. C. Scherpenzeel, ve B. Bunting (Eds). A comparative study of satisfaction with life in Europe. pp. 11-48. Eötvös University Press.
  • Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of consumer research, 37(2), 197-206.
APA DURAK I (2021). PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. , 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
Chicago DURAK ISMAIL PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. (2021): 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
MLA DURAK ISMAIL PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. , 2021, ss.1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
AMA DURAK I PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. . 2021; 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
Vancouver DURAK I PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. . 2021; 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
IEEE DURAK I "PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ." , ss.1175 - 1190, 2021. 10.17755/esosder.816639
ISNAD DURAK, ISMAIL. "PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ". (2021), 1175-1190. https://doi.org/10.17755/esosder.816639
APA DURAK I (2021). PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 20(78), 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
Chicago DURAK ISMAIL PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 20, no.78 (2021): 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
MLA DURAK ISMAIL PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.20, no.78, 2021, ss.1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
AMA DURAK I PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2021; 20(78): 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
Vancouver DURAK I PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2021; 20(78): 1175 - 1190. 10.17755/esosder.816639
IEEE DURAK I "PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 20, ss.1175 - 1190, 2021. 10.17755/esosder.816639
ISNAD DURAK, ISMAIL. "PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ YETERLİĞİN ARACI ETKİSİ". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 20/78 (2021), 1175-1190. https://doi.org/10.17755/esosder.816639
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 1:43

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları