Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi

canol, tuğçe; yalın sapmaz, şermin; kavurma, canem; uzunoğlu, gülçin; Işıldar, Yetiş; Senturk Pilan, Birsen; Bilaç, Öznur; sevinc, ilknur; Yılmaz ÇATUK, Ebru

doi:10.34087/cbusbed. 823404

Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi

Öznur BİLAÇ, (Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Tuğçe CANOL, (Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Canem KAVURMA, (Manisa Ruh Salığı ve Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği, Manisa, Türkiye)

Yetiş IŞILDAR, (Manisa Ruh Salığı ve Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği, Manisa, Türkiye)

Şermin YALIN SAPMAZ, (Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Birsen ŞENTÜRK PİLAN, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Ebru ÇATUK, (Manisa Ruh Salığı ve Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği, Manisa, Türkiye)

Gülçin UZUNOĞLU, (Manisa Ruh Salığı ve Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği, Manisa, Türkiye)

İlknur SEVİNÇ (Manisa Ruh Salığı ve Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği, Manisa, Türkiye)

Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi

27 12

Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 122 - 128 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.34087/cbusbed. 823404 İndeks Tarihi: 19-05-2021

Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi

Öz:

Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı 11-17 yaş arası çocukve ergenlerin yeme tutumları ve uyku paternlerinin sağlıklı kontrollerle karşılaştırılarak incelenmesidir.Gereç ve Yöntemler: 11-17 yaş arası 35 DEHB tanılı çocuk ve ergen ile yaş ve cinsiyet olarak eşleştirilmiş herhangibir psikopatolojisi olmayan 11-17 yaş arası 35 sağlıklı kontrol örneklemi oluşturdu. Her iki gruba sosyodemografikveri formu, Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Formu-Şimdi ve Yaşam boyu şekliTürkçe Uyarlaması (K-SADS-PL), Yeme Tutumu Testi (YTT), Düzey-2 Uyku Bozukluğu-6-17 Yaş Arası ÇocuğunEbeveyn Formu, Düzey-2 Uyku Bozukluğu-11-17 Yaş Arası Çocuk formu uygulandı.Bulgular: DEHB tanılı grup ve kontrol grubu arasında Düzey-2 Uyku Ölçeği Ebeveyn Formu ve YTT toplampuanlarında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0,001). Ebeveynleri tarafından uyku sorunu yaşadığı belirtilençocukların yeme tutumları açısından da korele olacak şekilde sorun yaşadığı saptandı (p=0,018). Benlik saygısı çoksorunlu olan çocuklarda uyku ölçeği ebeveyn formu puanlarının istatistiksel olarak anlamlı olarak farklılaştığı saptandı(p=0,019).Sonuç: Çalışmamızın sonuçları uyku ve yeme sorunlarının DEHB tanılı çocuk ve ergenlerde sanıldığından yaygınolabileceğini, klinik değerlendirmelerde ayrıca göz önünde bulundurulması gerektiğini düșündürmektedir.

Anahtar Kelime:

Evaluation of Eating Attitudes and Sleep Patterns in Children and Adolescents with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder

Öz:

Objective: The aim of the study is to compare the eating attitudes and sleep patterns of children and adolescents aged 11-17 with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) compared with healty controls. Material and Methods The sample was consisted of 35 children and adolescents with ADHD and 35 healty controls that matched in terms of age and gender between the ages of 11-17. Sociodemographic Form, the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children-Present and Lifetime version-Turkish (K-SADS-PL- TR) interview, Eating Attitude Test (EAT), Child and Parent Forms of DSM-5 Level 2 Sleep Disorders were applied to in both groups. Results: A statistically significant difference was found between the ADHD group and the controls in the Level-2 Sleep Scale Parent Form and EAT total scores (p<0.001). It was found that children who were reported to have sleep problems by their parents also had problems in eating attitudes (p=0.018). The sleep scale parent form scores differed significantly in children with very problematic self esteem (p=0.019). Conclusion: The results of our study suggest that sleep and eating problems may be common in children and adolescents with ADHD, and should be considered in clinical evaluations.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1.Yorbık, Ö, Mutlu, C, Ergenlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Turkiye Klinikleri Journal, Child Psychiatry-Special Topics, 2015, 1(1), 35-38.
2.Tufan, A.E, Yaluğ, İ, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda Tıbbi Eş Tanılar, Psikiyatride Güncel Yaklașımlar-Current Approaches In Psychiatry, 2009, 1, 187-200.
3.Hergüner, S, Hergüner, A, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan Çocuk ve Ergenlerde Eşlik Eden Psikiyatrik Bozukluklar, Nöropsikiyatri Arşivi, 2012, 49, 114-118.
4.Kaymak Özmen, S, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nda Çok Yönlü Eğitim Uygulamalarının Etkisi, Eğitim ve Bilim, 2011, 36, 161-164.
5.Yürümez, E, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Uykunun Yaşam Kalitesi ile İlişkisinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, 2011.
6.Duran, Ş, Fıstıkcı, N, Keyvan, A, Bilici, M, Çalışkan, M, Ayaktan Psikiyatri Hastalarında Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Yaygınlık ve Eştanılar, Türk Psikiyatri Dergisi, 2014, 25(2), 84-93.
7.Kaufman, J, Birmaher, B ve ark, (2016) Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Aged Children: Present and Lifetime Version (K-SADS-PL) DSM-5 November 2016 Working draft. New Haven, Yale University, Child and Adolescent Research and Education.
8.Ünal, F, Öktem, F ve ark, Okul çağı çocukları için duygulanım bozuklukları ve şizofreni görüşme çizelgesi–şimdi ve yaşam boyu şekli–DSM–5 Kasım 2016–Türkçe uyarlamasının (ÇDŞG–ŞY– DSM–5–T) geçerlik ve güvenirliği, Türk Psikiyatri Dergisi, 2019, 30, 42-50.
9.Garner, D.M, Garfinkel, P.E, The Eating Attitudes Test: an index of the symptoms os anorexia nervosa, Psychological Medicine, 1979, 9, 273-279.
10. Köroğlu, E, Aydemir, Ö, Psikiyatride Kullanılan Klinik Ölçekler; Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2000.
11. American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) (Trans. Ed.: E Köroğlu); Ankara: Hekimler Publishing Union, 2013.
12. Özek Erkuran, H, Yalın Sapmaz, Ş, Herdem, A, Öztürk, M, Bilaç, Ö, Önen, Ö, Uzel Tanrıverdi, B, Köroğlu, E, Aydemir, Ö, DSM-5 Level 2 Sleep Disorders Scale Validity and Reliability of Turkish Form (Form for Children Aged 11–17 Years and Parent Form for Children Aged 6–17 Years), Archives of Neuropsychiatry, 2018, 55, 1-5.
13. Brotman, M.A, Schmajuk, M ve ark., Prevalence, Clinical Correlates, and Longitudinal Course of Severe Mood Dysregulation in Children, Biological Psychiatry, 2006, 60, 991-997.
14. Cho, S.C, Kim, B.N ve ark., Full syndrome and subthreshold attention-deficit/hyperactivity disorder in a Korean community sample: comorbidity and temperament findings, European Child&Adolescent Psychiatry, 2009, 18, 447-457.
15. Eyuboglu, M, Eyuboglu, D, Behavioural sleep problems in previously untreated children with attention deficit hyperactivity disorder, Psychiatry And Clinical Psychopharmacology, 2018, 28 (1), 19-24.
16. Owens, J.A, Maxim, R ve ark., Parental and selfreport of sleep in children with attention-deficit/hyperactivity disorder, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 2000,154(6), 549-555.
17. Tong, L, Shi, H, Li, X, Associations among ADHD, abnormal eating and overweight in a non-clinical sample of Asian children, Scientific Reports –Nature, 2017, 7 (1), 2844.
18. Reinblatt, S.P, Leoutsakos, J.M ve ark., Association between binge eating and attention-deficit/hyperactivity disorder in two pediatric community mental health clinics, International Journal of Eating Disorders, 2015, 48(5), 505-511.
19. Cooperi A.R, Loeb, K.L, McGlinchey, E.L, Sleep and eating disorders: current research and future directions, Current Opinion in Psychology, 2020, 34, 89-94.
20. Tzischinsky, O, Latzer, Y, Sleep-wake cycles in obese children with and without binge-eating episodes. Journal of Paediatrics and Child Health, 2006,42, 688-693.
21. Odent, M, Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and obesity: Two facets of the same disease? Medical Hypotheses, 2010, 74, 139-141.
22. Agranat Meged, A.N, Deitcher, C ve ark., Childhood obesity and attention deficit hyperactivity disorder: A newly described comorbidity in obese hospitalized children, International Journal of Eating Disorders, 2005, 37, 357-359.
23. Işık, Ü, Bağcı, B, Aktepe, E, Kılıç, F, Pirgon, Ö, Obezite Tanılı Ergenlerde Eşlik Eden Psikiyatrik Bozuklukların Araştırılması, Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 2020, 27(2), 85-90.
24. Fuemmeler, B.F, Sheng, Y ve ark., Associations between attention deficit hyperactivity disorder symptoms and eating behaviors in early childhood, Pediatric Obesity, 2020, 15, e12631.
25. Lunsford-Avery, J.R, Krystal, A.D, Kollins, S.H, Sleep disturbances in adolescents with ADHD: a systematic review and framework for future research, Clinical Psychology Review, 2016, 50, 159-174.

APA	Bilaç Ö, canol t, kavurma c, Işıldar Y, yalın sapmaz ş, Senturk Pilan B, Yılmaz ÇATUK E, uzunoğlu g, sevinc i (2021). Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. , 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
Chicago	Bilaç Öznur,canol tuğçe,kavurma canem,Işıldar Yetiş,yalın sapmaz şermin,Senturk Pilan Birsen,Yılmaz ÇATUK Ebru,uzunoğlu gülçin,sevinc ilknur Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. (2021): 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
MLA	Bilaç Öznur,canol tuğçe,kavurma canem,Işıldar Yetiş,yalın sapmaz şermin,Senturk Pilan Birsen,Yılmaz ÇATUK Ebru,uzunoğlu gülçin,sevinc ilknur Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. , 2021, ss.122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
AMA	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. . 2021; 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
Vancouver	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. . 2021; 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
IEEE	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i "Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi." , ss.122 - 128, 2021. 10.34087/cbusbed. 823404
ISNAD	Bilaç, Öznur vd. "Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi". (2021), 122-128. https://doi.org/10.34087/cbusbed. 823404

APA	Bilaç Ö, canol t, kavurma c, Işıldar Y, yalın sapmaz ş, Senturk Pilan B, Yılmaz ÇATUK E, uzunoğlu g, sevinc i (2021). Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
Chicago	Bilaç Öznur,canol tuğçe,kavurma canem,Işıldar Yetiş,yalın sapmaz şermin,Senturk Pilan Birsen,Yılmaz ÇATUK Ebru,uzunoğlu gülçin,sevinc ilknur Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8, no.1 (2021): 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
MLA	Bilaç Öznur,canol tuğçe,kavurma canem,Işıldar Yetiş,yalın sapmaz şermin,Senturk Pilan Birsen,Yılmaz ÇATUK Ebru,uzunoğlu gülçin,sevinc ilknur Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.1, 2021, ss.122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
AMA	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021; 8(1): 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
Vancouver	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021; 8(1): 122 - 128. 10.34087/cbusbed. 823404
IEEE	Bilaç Ö,canol t,kavurma c,Işıldar Y,yalın sapmaz ş,Senturk Pilan B,Yılmaz ÇATUK E,uzunoğlu g,sevinc i "Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi." Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8, ss.122 - 128, 2021. 10.34087/cbusbed. 823404
ISNAD	Bilaç, Öznur vd. "Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi". Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8/1 (2021), 122-128. https://doi.org/10.34087/cbusbed. 823404