Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma

Seher Gülşah TOPUZ, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, Türkiye)
Taner SEKMEN (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, Türkiye)
Current Research in Social Sciences
2 0
Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 103 - 124 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30613/curesosc.742181 İndeks Tarihi: 20-05-2021

Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma

Öz:
Adil gelir dağılımı, iktisat politikalarının çözmede yetersiz kaldığı en temel iktisadi ve sosyal problemlerinden biridir. Dolayısıyla gelir dağılımını düzeltecek daha iyi politikaların geliştirilebilmesi için gelir eşitsizliğine yol açan nedenlerin belirlenebilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de gelir dağılımının güncel durumunu ve bölgelerarası farklılıkları, Lorenz eğrisi ve yoğunlaşma (konsantrasyon) eğrileri aracılığıyla incelemektir. Bu amaç hanehalkı gelir bileşenlerinin analizi ile detaylandırılmaktadır. TÜİK tarafından sağlanan 2018 yılına ait Hanehalkı Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi verileri ile yapılan analizlerde Türkiye için Gini katsayısı ve Palma oranı sırasıyla 0,393 ve 1,798 olarak tahmin edilmektedir. Bunun yanısıra Türkiye’de gelir eşitsizliği coğrafi bölgeler arasında önemli oranda farklılaşmaktadır. İstanbul ve Batı Marmara bölgeleri en yüksek gelir eşitsizliğine sahip bölgelerdir. Bu sonuç, iktisadi gelişme ya da büyümenin gelir eşitsizliğini azaltmada başarılı olamadığını göstermektedir. Diğer yandan sosyal yardımlar, vergiler, menkul kıymet ve gayrimenkul gelirlerinin gelir dağılımı üzerinde önemli etkilere sahip olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Türkiye’de vergi sistemi gelir eşitsizliğini azaltıcı yönde etkiye sahipken gelir gruplarının diğer gelir bileşenlerinden aldıkları payın büyük kısmı genellikle üst gelir gruplarına aktarıldığından dolayı bu gelir bileşenlerinin mevcut dağılımı gelir eşitsizliğini artırıcı etkiler yaratmaktadır. Bunun yanı sıra, sosyal yardımların da daha çok üst gruplara aktarıldığına ve düşük gelir gruplarına yönlendirilemediğine dair kanıtlara ulaşılmaktadır. Son olarak gayrimenkul gelirlerinin de adil dağılmadığı ancak menkul kıymet gelirlerinden farklı olarak gayrimenkul gelirlerinin tüm gelir grupları tarafından elde edilebildiği söylenebilir.
Anahtar Kelime:

Analysis of Factors Affecting Household Income Inequality with Lorenz and Concentration Curves and Interregional Comparison in Turkey

Öz:
The fair income distribution is one of the main economic and social problems that economic policies fail to solve. Therefore, it is crucial to clearly understand the causes of income inequality in order to develop better policies to improve income distribution. The main aim of this study is to examine the current status of income distribution and interregional disparities in Turkey through the Lorenz curve and the concentration curves. This aim is detailed by analyzing household income components. The statistical analyzes are performed with Household Income and Living Conditions Survey provided by TÜİK for 2008 and the Gini coefficient, and Palma rate is estimated at 0.393 and 1.798, respectively, for Turkey. Moreover, income inequality varies greatly among geographic regions in Turkey. Istanbul and West Marmara regions are the regions with the highest income inequality. This result shows that economic development or growth was not successful in reducing income inequality. On the other hand, it is concluded that social benefits, taxes, securities, and real estate revenues have important effects on income distribution. The tax system has an impact on reducing income inequality in Turkey since most of the share of income groups received from other income components are generally transferred to upper-income groups, the current distribution of these income components creates effects that increase income inequality. In addition, there is evidence that social benefits are mostly transferred to upper income groups and not be transferredto low income groups. Finally, it can be said that real estate revenues are not distributed fairly, but, unlike securities revenues, real estate revenues can be obtained by all income groups.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G. (Eds.). (2018). World inequality report 2018. Cambridge: Belknap Press.
  • Andriopoulou, E., Kanavitsa, E., & Leventi, C. (2020). The distributional impact of recurrent immovable property taxation in Greece. https://www.researchgate.net/profile/Chrysa_Leventi/publication/339376605_The_Distributional_Impact_of_Recurrent_Immovable_ Property_Taxation_in_Greece/links/5e4e52ee458515072dabbce7/The-Distributional-Impact-of-Recurrent-Immovable-Property- Taxation-in-Greece.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Araújo, A. (2019). The distributional effects of indirect taxes in Portugal. https://run.unl.pt/bitstream/10362/66382/1/Araujo_2019.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Atkinson A. B. (2018). Eşitsizlik ne yapılabilir? (Ö. Limanlı ve E. Kaya, çev.). Efil Yayınevi: Ankara. (Orijinal çalışma 2015’te yayınlanmıştır).
  • Aydın, K., (2012). Türkiye’de kişisel gelir dağılımının sosyo ekonomik ve demografik belirleyicileri. Çalışma ve Toplum, 1, 147-166.
  • Bahçe, S., ve Köse, A. H. (2017). Türkiye’de sınıfsal gelir dağılımı (2002-2011): Dağıtılamamış kârları içeren bir analiz. M. Koyuncu, H. Mıhçı ve E. Yeldan (Ed.), Geçmişten geleceğe Türkiye ekonomisi: Fikret Şenses’e Armağan (ss. 319-342). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bakis, O., & Polat, S. (2015). Wage inequality in Turkey, 2002–10. Economics of transition, 23(1), 169-212.
  • Banerjee, A. V., & Newman, A. F. (1993). Occupational choice and the process of development. Journal of Political Economy, 101(2), 274-298.
  • Binder, D. A., & Kovacevic, M.S. (1995). Estimating some measures of income inequality from survey data: An application of the estimating equations approach. Survey Methodology, 21, 137-145.
  • Bulutay, T., Timur, S., ve Ersel H. (1971). Türkiye 'de gelir dağılımı 1968. Ankara: SBF Yayını.
  • Clarke, G. R. G., Xu, L. C., & Zou, H. (2006). Finance and income inequality: What do the data tell us?. Southern Economic Journal, 72(3), 578-596.
  • Cobham, A., & Sumner, A. (2013). Putting the Gini Back in the bottle?: ‘The Palma’ as a policy-relevant measure of inequality. Mimeograph. London: King’s College London
  • Çobanoğlu, F., ve Yılmaz, H. İ. (2019). Türkiye’de hanehalkı sorumlusunun yıllık toplam gelirindeki eşitsizliğin ölçülmesi. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-43.
  • Devlet Planlama Teşkilatı (1976). Gelir dağılımı 1973. Ankara: DPT Yayınları.
  • Eksi, O., ve Kırdar, M. G. (2015). Emek gelirlerinin ve eşitsizliğinin Türkiye için bir analizi: 2002-2011. İktisat İşletme ve Finans, 30(353).
  • Erdoğan, A. (1986). Ücretler ve gelirler politikasının ekonomik ilkelerle ve tedbirlerle bütünleştirilmesi ve ücretlerde gelişmeler. Ankara: DPT SPB.
  • Esmer, Y., Fişek, H., ve Kalaycıoğlu E. (1986). Türkiye'de sosyoekonomik öncelikler, hane gelirleri, harcama ve sosyoekonomik ihtiyaçlar üzerine araştırma dizisi, 2(l), İstanbul: TÜSİAD Yayını.
  • Filiztekin, A., ve Çelik, M. A. (2010). Türkiye’de bölgesel gelir eşitsizliği. Megaron, 5(3), 116-127.
  • Galor, O., & Zeira, J. (1993). Income distribution and macroeconomics. The Review of Economic Studies, 60(1), 35-52.
  • Greenwood, J., & Jovanovic, B. (1990). Financial development, growth, and the distribution of income. Journal of Political Economy, 98(5), 1076-1107.
  • Güven, A., Dalgiç, B., & Tansel, A. (2016). Gelir hareketliliği gelir eşitsizliğini azaltabilir mi? Türkiye örneği 1. METU Studies in Development, 43(2), 549.
  • Gürler, Ö., ve Üçdoruk, Ş. (2007). Türkiye’de cinsiyete göre gelir farklılığının ayrıştırma yöntemiyle uygulanması. Journal of Yasar University, 2(6), 571-589.
  • Hyndman, R. J., & Fan, Y. (1996). Sample quantiles in statistical packages. American Statistician, 50, 361–365.
  • International Monetary Fund (IMF). (2014). Fiscal policy and income inequality (Staff Policy Paper, Fiscal Affairs Department). Washington, DC: IMF.
  • İpek, E., ve Sekmen, Ö. (2016). Türkiye’de gelir dağılımının sosyo ekonomik profili, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 359-374.
  • Jann, B. (2016a). Estimating Lorenz and concentration curves. The Stata Journal, 16(4), 837-866.
  • Jann, B. (2016b). Assessing inequality using percentile shares. The Stata Journal, 16(2), 264-300.
  • Joumard, I., Pisu, M., & Bloch, D. (2012). Tackling income inequality. OECD Journal: Economic Studies, 2012(1), 37-70.
  • Kaya E., ve Şenesen, Ü. (2011). Türkiye’de gelir bölüşümü eşitsizliğine cinsiyet ayrımının katkısı, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve
  • İdari Bilimler Dergisi, 25(0). https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2706/35792 adresinden erişilmiştir.
  • Kovacevic, M. S., & Binder, D. A. (1997). Variance estimation for measures of income inequality and polarization-The estimating equations approach. Journal of Official Statistics, 13(1), 41–58.
  • Kuştepeli, Y., ve Halaç, A. (2004). Türkiye’de genel gelir dağılımının analizi ve iyileştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), 143-160.
  • Levine, R. (2005). Finance and growth: Theory and evidence. Handbook of economic growth, 1, 865-934.
  • Lorenz, M. O. (1905). Methods of measuring the concentration of wealth. Journal of the American Statistical Association, 9, 209–219.
  • Oaxaca, R. (1973). Male-female wage differentials in urban labor markets. International Economic Review, 14(3), 693-709.
  • Özmucur, S. (1988). Gelirin fonksiyonel dağılımı, 1963-1984. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 44(1-4).
  • Palma, G. (2011). Homogeneous middles vs. heterogeneous tails, and the end of the ‘Inverted-U’: It's all about the share of the rich. Development and Change, 42(1), 87-153.
  • Piketty, T. (2014). Yirmi birinci yüzyılda kapital. (H. Erkoçak, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Sağbaş, İ. (2013). Vergi teorisi. Ankara: Kalkan Matbaacılık.
  • Solt, F. (2009). Standardizing the world income inequality database. Social Science Quarterly, 90(2), 231-242.
  • Tahsin, E. (2019). An investigation of the Palma Ratio for Turkey both on national and regional level. Sosyoekonomi, 27(41), 151-182.
  • TUİK (2018). Hanehalkı gelir ve yaşam koşulları anketi, Ankara.
  • World of Work Report (2008). Income inequalities in the age of financial globalization. Geneva: International Institute for Labour Studies.
APA TOPUZ S, SEKMEN T (2020). Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. , 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
Chicago TOPUZ SEHER GÜLSAH,SEKMEN Taner Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. (2020): 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
MLA TOPUZ SEHER GÜLSAH,SEKMEN Taner Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. , 2020, ss.103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
AMA TOPUZ S,SEKMEN T Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. . 2020; 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
Vancouver TOPUZ S,SEKMEN T Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. . 2020; 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
IEEE TOPUZ S,SEKMEN T "Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma." , ss.103 - 124, 2020. 10.30613/curesosc.742181
ISNAD TOPUZ, SEHER GÜLSAH - SEKMEN, Taner. "Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma". (2020), 103-124. https://doi.org/10.30613/curesosc.742181
APA TOPUZ S, SEKMEN T (2020). Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. Current Research in Social Sciences, 6(2), 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
Chicago TOPUZ SEHER GÜLSAH,SEKMEN Taner Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. Current Research in Social Sciences 6, no.2 (2020): 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
MLA TOPUZ SEHER GÜLSAH,SEKMEN Taner Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. Current Research in Social Sciences, vol.6, no.2, 2020, ss.103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
AMA TOPUZ S,SEKMEN T Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. Current Research in Social Sciences. 2020; 6(2): 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
Vancouver TOPUZ S,SEKMEN T Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma. Current Research in Social Sciences. 2020; 6(2): 103 - 124. 10.30613/curesosc.742181
IEEE TOPUZ S,SEKMEN T "Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma." Current Research in Social Sciences, 6, ss.103 - 124, 2020. 10.30613/curesosc.742181
ISNAD TOPUZ, SEHER GÜLSAH - SEKMEN, Taner. "Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenzve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma". Current Research in Social Sciences 6/2 (2020), 103-124. https://doi.org/10.30613/curesosc.742181
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 17:47

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları