ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE

Hülya YILDIZ (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Eski Türk Dili Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
3 0
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 43 - 59 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2021

ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE

Öz:
Bu makale, Yenisey Yazıtları grubuna ait Altın Köl II (E-29) yazıtının geniş yüzünün sol-dışsatırının bazı kısımlarıyla ilgili okuma önerileri sunmak amacıyla kaleme alınmıştır. Altın Köl II yazıtıgünümüze değin Fin heyeti (1889), Radloff (1895 ve 1896), Orkun (1940), Malov (1952), Kljaštornyj(1976), Kononov (1980), Vasilʹev (1983), Mori (1987), Erdal (1991), Recebov-Memmedov (1993),Sertkaya (1993), Kormušin (1997), Tekin (1998) ve Aydın (2015) tarafından incelenmiştir. Ayrıca,www.bitig.org ve uqusturk.wordpress.com sitelerinde yazıtın fotoğrafları yayımlanmıştır. Radloff’unrötuşsuz kopyasından itibaren satırın işaret varlığı bütün yayınlarda<rdml(…)BULSR:BUDUN:IsrkyÜrmdIrnčm:IkzmA:> şeklinde verilmiştir. Satırdaki problemlihusus, <IsrkyÜrmdI> ve <rnčm> işaret gruplarının araştırmacılar tarafından farklı şekillerde okunupyorumlanmasıdır. Bu çalışmada, <IsrkyÜrmdI> işaret grubu, esirkäyür amd2ï (?) ‘üzülüyor şimdi (?)’şeklinde okunacaktır. Ayrıca, satırda geçen erinčim sözcüğünün sonundaki +(I)m eki, birinci tekil kişiiyelik eki olarak ele alınacak ve sözcük ‘(Ah) Zavallım!’ şeklinde yorumlanacaktır. Çalışma beş bölümolarak tasarlanmıştır: 1. bölüm, giriş bölümüdür. 2. bölümde satırın işaret varlığıyla ilgilideğerlendirmeler yer almaktadır. 3. bölümde satırla ilgili geçmiş okuma ve anlamlandırma çalışmalarıdeğerlendirilmektedir. 4. bölümde <IsrkyÜrmdI> ve <rnčm> işaret gruplarıyla ilgili yeni okuma veanlamlandırma önerileri yapılmakta ve bunlarla ilgili açıklamalara yer verilmektedir. 5. Bölümde,araştırmanın sonuçları sunulmaktadır.
Anahtar Kelime:

ON THE LEFT-OUTER LINE OF THE BROAD FACE OF THE SECOND ALTIN KÖL INSCRIPTION

Öz:
This article is written in order to provide new reading proposals on the left-outer line of the broad face of Altın Köl II inscription, which belongs to the group of Yenisei inscriptions. Altın Köl II inscription has been investigated by the Finnish research group (1889), Radloff (1895 and 1896), Orkun (1940), Malov (1952), Kljaštornyj (1976), Kononov (1980), Vasilʹev (1983), Mori (1987), Erdal (1991), Recebov-Memmedov (1993), Sertkaya (1993), Kormušin (1997), Tekin (1998) and Aydın (2015) so far. Moreover, some photographs are released in www.bitig.org and uqusturk.wordpress.com websites. The glyph inventory of the mentioned line is identified as <rdml(…) BULSR:BUDUN:IsrkyÜrmdIrnčm:IkzmA:> in all studies starting from Radloff’s unretouched copy.What is problematic here is that the sign groups <IsrkyÜrmdI> and <rnčm> in the line are read and interpreted in many ways by the researchers. In this study, the sign group <IsrkyÜrmdI> is read as esirkäyür amd2ï (?) ‘regrets now (?)’. Moreover, the particle +m at the end of the word erinčim is evaluated as the first-person singular possessive and the lexeme erinčim is interpreted as ‘(Oh) My miserable!’. The paper is organized as follows: Section 1 is Introduction. In Section 2, the glyph inventory of the line in question will be assessed. In Section 3, the major studies on Altın Köl II inscription will be dealt with, respectively. In Section 4, new reading proposals will be made regarding <IsrkyÜrmdI> and <rnčm> sign groups in the line. Finally, Section 5 will present the conclusions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alimov, R. (2013). Eski Türk runik metinlerdeki esiz üzerine. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 49, 17-38.
  • Aspelin, J. R. vd. (1889). Inscriptions de l’Iénissei recueilles et publiées par la société Finlandaise d’archéologie. Helsingfors: Imprimerie de la Société de Littérature Finnoise.
  • Atalay, B. (2006). Divanü Lûgati’t-Türk (C. I,) (5. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Aydın, E. (2015). Yenisey Yazıtları. Konya: Kömen.
  • Bazın, L. (1991). Le systèmes chronologiques dans le monde Turc ancien (Bibliotheca Orientalis Hungarica 34.). Budapest: Akadémiai Kiadó.
  • Clauson, G. (1972). An Etymological dictionary of pre-thirteenth-century Turkish. Oxford: Oxford University Press.
  • Dankoff, R. & Kelly, J. (1985). Compendium of the Turkic dialects. Part III, Harvard: Harvard University Press.
  • Ercilasun, A. B. & Akkoyunlu, Z. (2014). Dîvânu Lugâti’t-Türk: giriş-metin-çeviri-notlar-dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Erdal, M. (1991). Old Turkic word formation-II. Wiesbaden: Otto Harrassowitz. http://www.bitig.org/?lang=e&mod=1&tid=2&oid=116&m=2 (Erişim tarihi: 27.09.2019) https://uqusturk.wordpress.com/2012/02/12/yenisey-yazitlari/?wref=tp#jp-carousel-2855 (Erişim tarihi: 27.09.2019)
  • Kljaštornyj, S. G. (1976). Stely zolotogo ozera (K datirovke enisejskih runičeskih pamjatnikov). Turcologica: K semidesjatiletiju akademika A. N. Kononova, 258-267.
  • Kononov, A. N. (1980). Grammatika jazyka tjurkskih runičeskih pamjatnikov. Leningrad: Nauka.
  • Kormušin, İ. V. (1997). Tjurkskie enisejskie ėpitafii (Teksty i issledovanija). Moskva: Nauka.
  • Kormušin, İ. V. (2017). Yenisey eski Türk mezar yazıtları (R. Alimov Çev.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Malov, S. E. (1952). Enisejskaja pis'mennost' tjurkov. Teksti i perevody. Moskva: Izdatel'stvo Akademii Nauk SSSR.
  • Morı, M. (1987). Arurun Kyoru daini hibun kōshaku. Tōhō gakkai sōritsu yonjū shūnen kinen tōhōgaku ronshū Tōhō gakkai, 72, 797-811.
  • Morı, M. (1992). An Interpretation of the second Altın Köl II ınscription. Historical Studies of the Ancient Turkic Peoples II, Tokyo: Ko.
  • Nadeljaev, V. M. vd. (1969). Drevnetjurkskij slovarʹ. Leningrad: Nauka.
  • Orkun, H. N. (1940). Eski Türk yazıtları III. İstanbul: Alâeddin Kıral Basımevi.
  • Radloff, W. (1895). Die alttürkischen ınschriften der Mongolei. St. Petersburg: Commissionaires de l’Académie Imperiale des sciences.
  • Radloff, W. (1896). Atlas der alterthümer der Mongolei, dritte lieferung Taf. LXXXIII–CIV, St. Petersburg: Buchdruckerei der Akademie der Wissenschaften.
  • Recebov, E. & Memmedov, Y. (1993). Orhon-Yenisey abideler. Bakı: Yazıcı.
  • Röhrborn, K. (1979). Uigurisches wörterbuch. sprachmaterial der vorislamischen türkischen texte aus zentralasien. Lieferung 2: agrıglan-–anta. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
  • Sertkaya, O. F. (2008). Göktürk (runik) harfli yazıtların envanter, alfabe ve bibliyografya problemleri üzerine. Dil Araştırmaları, 2, 7-34.
  • Tekin, T. (1964). On a Misinterpreted word in the old Turkic ınscriptions. Ural-Altaische Jahrbücher, 35, 134- 144.
  • Tekin, T. (1998). The Second Altınköl ınscription. Türk Dilleri Araştırmaları, 8, 5-14.
  • Tekin, T. (2003). Orhon Türkçesi grameri. İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi 9.
  • Uçar, E. (2017). “Kutadgu Bilig dizinideki bir kelime hakkında IV: emdi ‘şimdi’ üzerine. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2(1), 36-39.
  • Vasil'ev, D. D. (1983). Korpus tjurkskih runičeskih pamjatnikov bassejna Eniseja. Leningrad: Nauk.
APA Yıldız H (2020). ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. , 43 - 59.
Chicago Yıldız Hülya ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. (2020): 43 - 59.
MLA Yıldız Hülya ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. , 2020, ss.43 - 59.
AMA Yıldız H ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. . 2020; 43 - 59.
Vancouver Yıldız H ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. . 2020; 43 - 59.
IEEE Yıldız H "ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE." , ss.43 - 59, 2020.
ISNAD Yıldız, Hülya. "ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE". (2020), 43-59.
APA Yıldız H (2020). ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(50), 43 - 59.
Chicago Yıldız Hülya ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.50 (2020): 43 - 59.
MLA Yıldız Hülya ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.50, 2020, ss.43 - 59.
AMA Yıldız H ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(50): 43 - 59.
Vancouver Yıldız H ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(50): 43 - 59.
IEEE Yıldız H "ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.43 - 59, 2020.
ISNAD Yıldız, Hülya. "ALTIN KÖL II (E-29) YAZITININ GENİŞ YÜZÜNÜN SOL-DIŞ SATIRI ÜZERİNE". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 50 (2020), 43-59.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 19:35

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları