Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması

bahap, melda; Demirkan, Kutay; Kara, Emre; Unal, Serhat; Er, Ahmet Görkem

doi:10.5578/flora.20219905

Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması

Melda BAHAP, (Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Emre KARA, (Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ahmet Görkem ER, (Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Kutay DEMİRKAN, (Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Serhat ÜNAL (Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi

10 3

Yıl: 2021 Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 50 - 66 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5578/flora.20219905 İndeks Tarihi: 20-05-2021

Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması

Öz:

Toplumda gelişen pnömoni (TGP) ülkemizde ve dünya çapında önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir ve sağlık sistemi için ciddi bir ekonomik yük getirmektedir. Ülkemizde infeksiyonlara bağlı ölümler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bu nedenle TGP tedavisi-nin, mümkün olan en kısa sürede ve en uygun antibiyotik ile başlatılması morbidite ve mortaliteyi azaltmakta önem taşımaktadır. Bu amaçla hekimlere antibiyotik seçiminde yardımcı olmak ve klinik uygulamalar arasındaki farklılıkları azaltmak için çok sayıda kanıta dayalı kılavuz oluşturulmuştur. Bu kılavuzlar temelde ortak içerik ve önerilere sahip olmakla birlikte ülkelerin sağlık sistemlerine göre birtakım farklılıklar barındırmaktadır. Ayrıca, kılavuzlarda birtakım eksiklikler ve ele alınmayan konular yer almaktadır. Bu derleme, beş TGP tedavisi kılavuzunun (İngiliz Toraks Derneği, İngiltere Ulusal Sağlık ve Klinik Mükemmellik Enstitüsü, Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği, İspanyol Pnömoloji ve Göğüs Cerrahisi Derneği, Türk Toraks Derneği kılavuzları) karşılaştırılması, farklılıklarının belirlenerek tartışılması ve kılavuzlarda değerlendirilmeyen ilaç etkileşimleri, böbrek/karaciğer fonksiyon bozukluğunda doz ayarlaması, obezitede doz ayarlaması, ciddi/yaygın yan etkiler, ilaçların farmakokinetik-farmakodinamik özellikleri gibi konuların tartışılması amacıyla yazılmıştır.

Anahtar Kelime:

Investigation and Comparison of Diagnosis and Treatment Guidelines for Community Acquired Pneumonia in terms of Pharmaceutical Care Requirements

Öz:

Community-acquired pneumonia (CAP) is an important cause of morbidity and mortality in our country and worldwide, and it imposes a serious economic burden on the health system. It is major cause of deaths due to infections in our country. Therefore, initiating CAP treatment with the most appropriate antibiotic as soon as possible is important in decreasing morbidity and mortality. For this purpose, many evidence-based guidelines have been created to assist physicians in the selection of antibiotics and to reduce the differences between clinical practices. Although these guidelines mainly have common content and recommendations, there are some differences according to the health systems of the countries. In addition, the guidelines contain a number of shortcomings and issues not addressed. This review waswritten to compare five CAP guidelines (British Thoracic Society, National Institute for Health and Care Excellence, Euro-pean Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, Spanish Pneumology and Thoracic Surgery Association, Turkish Thoracic Society), to identify and discuss their differences, and to discuss the issues not considered in the guidelines such as drug interactions, dose adjustment in kidney/liver dysfunction, dose adjustment in obesity, serious/common side effects, and pharmacokinetic-pharmaco-dynamic properties of the drugs.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ramirez JA, Wiemken TL, Peyrani P, Arnold FW, Kelley R, Mattingly WA, et al. Adults Hospitalized with pneumonia in the United States: Incidence, epidemiology, and mortality. Clin Infect Dis 2017;65(11):1806-12.
2. Gibson GJ, Loddenkemper R, Lundback B, Sibille Y. Respiratory health and disease in Europe: the new European Lung White Book. Eur Respir J 2013;42(3):559-63.
3. Centers for Disease C, Prevention. Pneumonia and influenza death rates-United States, 1979-1994. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 1995;44(28):535-7.
4. Lim WS, Baudouin SV, George RC, Hill AT, Jamieson C, Le Jeune I, et al. BTS guidelines for the management of community acquired pneumonia in adults: update 2009. Thorax 2009;64 Suppl 3:iii1-55.
5. Soylar OK, Kilinc O, Ellidokuz H. Comparison of patients with community-acquired pneumonia who did and did not receive treatment in accordance with the 2009 pneumonia guideline of Turkish Thoracic Society. Turk Thorac J 2015;16(2):64-7.
6. Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2018. Erişim Tarihi: 23.04.2020. Available from: http://www.tuik. gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30626.
7. Mandell LA. Community-acquired pneumonia: An overview. Postgrad Med 20150;127(6):607-15.
8. File TM. Community-acquired pneumonia. Lancet 2003;362(9400):1991-2001.
9. Tang CM, Macfarlane JT. Early management of younger adults dying of community acquired pneumonia. Respir Med. 1993;87(4):289-94.
10. Menendez R, Torres A, Aspa J, Capelastegui A, Prat C, Rodriguez de Castro F, et al. [Community acquired pneumonia. New guidelines of the Spanish Society of Chest Diseases and Thoracic Surgery (SEPAR)]. Arch Bronconeumol 2010;46(10):543-58.
11. Woodhead M, Blasi F, Ewig S, Garau J, Huchon G, Ieven M, et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections--full version. Clin Microbiol Infect 2011;17 Suppl 6:E1-59.
12. National Institute for Health and Care Excellence. Pneumonia (community-acquired): antimicrobial prescribing NICE guideline. Erişim Tarihi: 23.04.2020. Available from: https:// www.nice.org.uk/guidance/ng138.
13. Özlü T, Bülbül Y, Alataş F, Arseven O, Coşkun AŞ, Çilli A, et al. Türk Toraks Derneği Erişkinlerde Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı Ve Tedavi Uzlaşı Raporu: Update 2009. 10(9). s1-18.
14. Soyletir G, Altinkanat G, Gur D, Altun B, Tunger A, Aydemir S, et al. Results from the Survey of Antibiotic Resistance (SOAR) 2011-13 in Turkey. J Antimicrob Chemother 2016;71 Suppl 1(Suppl 1):i71-i83.
15. Lim WS, Smith DL, Wise MP, Welham SA, British Thoracic S. British Thoracic Society community acquired pneumonia guideline and the NICE pneumonia guideline: how they fit together. Thorax 2015;70(7):698-700.
16. Dartois N, Cooper CA, Castaing N, Gandjini H, Sarkozy D. Tigecycline versus levofloxacin in hospitalized patients with community-acquired pneumonia: an analysis of risk factors. Open Respir Med J 2013;7:13-20.
17. Moran GJ, Rothman RE, Volturo GA. Emergency management of community-acquired bacterial pneumonia: what is new since the 2007 Infectious Diseases Society of America/ American Thoracic Society guidelines. Am J Emerg Med 2013;31(3):602-12.
18. File TM, Goldberg L, Das A, Sweeney C, Saviski J, Gelone SP, et al. Efficacy and safety of ıntravenous-to-oral lefamulin, a pleuromutilin antibiotic, for the treatment of community- acquired bacterial pneumonia: the phase III Lefamulin Evaluation Against Pneumonia (LEAP 1) Trial. Clin Infect Dis 2019;69(11):1856-67.
19. Menendez R, Torres A, Zalacain R, Aspa J, Martin Villasclaras JJ, Borderias L, et al. Risk factors of treatment failure in community acquired pneumonia: implications for disease outcome. Thorax 2004;59(11):960-5.
20. Nie XM, Li YS, Yang ZW, Wang H, Jin SY, Jiao Y, et al. Initial empiric antibiotic therapy for community-acquired pneumonia in Chinese hospitals. Clin Microbiol Infect 2018;24(6):e1- e6.
21. Arancibia F, Ewig S, Martinez JA, Ruiz M, Bauer T, Marcos MA, et al. Antimicrobial treatment failures in patients with community-acquired pneumonia: causes and prognostic implications. Am J Respir Crit Care Med 2000;162(1):154- 60.
22. Palleria C, Di Paolo A, Giofre C, Caglioti C, Leuzzi G, Siniscalchi A, et al. Pharmacokinetic drug-drug interaction and their implication in clinical management. J Res Med Sci 2013;18(7):601-10.
23. Torres A, Peetermans WE, Viegi G, Blasi F. Risk factors for community-acquired pneumonia in adults in Europe: a literature review. Thorax.2013;68(11):1057-65.
24. Gamble JM, Hall JJ, Marrie TJ, Sadowski CA, Majumdar SR, Eurich DT. Medication transitions and polypharmacy in older adults following acute care. Ther Clin Risk Manag 2014;10:189-96.
25. Dechanont S, Maphanta S, Butthum B, Kongkaew C. Hospital admissions/visits associated with drug-drug interactions: a systematic review and meta-analysis. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2014;23(5):489-97.
26. Noor S, Ismail M, Ali Z. Potential drug-drug interactions among pneumonia patients: do these matter in clinical perspectives? BMC Pharmacol Toxicol 2019;20(1):45.
27. Bayles T, Tong E, Choo S, Cheng AC. Clarithromycin for community-acquired pneumonia: beware drug interactions. Intern Med J 2012;42(10):1165-6.
28. Parekh TM, Raji M, Lin YL, Tan A, Kuo YF, Goodwin JS. Hypoglycemia after antimicrobial drug prescription for older patients using sulfonylureas. JAMA Intern Med 2014;174(10):1605-12.
29. Lilja JJ, Niemi M, Fredrikson H, Neuvonen PJ. Effects of clarithromycin and grapefruit juice on the pharmacokinetics of glibenclamide. Br J Clin Pharmacol 2007;63(6):732-40.
30. Fish DN. Fluoroquinolone adverse effects and drug interactions. Pharmacotherapy. 2001;21(10 Pt 2):253S-72S.
31. Del Rosso JQ. Oral antibiotic drug interactions of clinical significance to dermatologists. Dermatol Clin 2009;27(1):91- 4.
32. Jackson MA, Schutze GE, Committee On Infectious D. The use of systemic and topical fluoroquinolones. Pediatrics 2016;138(5).
33. Khaliq Y, Zhanel GG. Fluoroquinolone-associated tendinopathy: a critical review of the literature. Clin Infect Dis 2003;36(11):1404-10.
34. Sketris IS, Wright MR, West ML. Possible role of the intestinal P-450 enzyme system in a cyclosporine-clarithromycin interaction. Pharmacotherapy 1996;16(2):301-5.
35. “Product Information. Lipitor (atorvastatin).” Parke-Davis MP, NJ.
36. Lee YR, Houngue C, Hall RG. Treatment of community- acquired pneumonia. Expert Rev Anti Infect Ther 2015;13(9):1109-21.
37. Baillargeon J, Holmes HM, Lin YL, Raji MA, Sharma G, Kuo YF. Concurrent use of warfarin and antibiotics and the risk of bleeding in older adults. Am J Med 2012;125(2):183-9.
38. Davydov L, Yermolnik M, Cuni LJ. Warfarin and amoxicillin/ clavulanate drug interaction. Ann Pharmacother 2003;37(3):367-70.
39. drugs.com. Available from: https://www.drugs.com/
40. Bohm NM, Crosby B. Hemarthrosis in a patient on warfarin receiving ceftaroline: a case report and brief review of cephalosporin interactions with warfarin. Ann Pharmacother 2012;46(7-8):e19.
41. Miller AD, Ball AM, Bookstaver PB, Dornblaser EK, Bennett CL. Epileptogenic potential of carbapenem agents: mechanism of action, seizure rates, and clinical considerations. Pharmacotherapy 2011;31(4):408-23.
42. Kara E, Tecen-Yücel K, Özdemir N, İnkaya AÇ, Bayraktar-Ekincioğlu A, Demirkan K, et al. Yoğun Bakım Hastalarında Antibiyotiklerin Diğer İlaçlarla Etkileşimlerinin Değerlendirilmesi. STED 2019;28(6):404-9.
43. Apostolov R, Tan N, Vasudevan A. A difficult pill to swallow: drug-induced oesophagitis. Lancet 2019;394(10210):1764.
44. Hansen MP, Scott AM, McCullough A, Thorning S, Aronson JK, Beller EM, et al. Adverse events in people taking macrolide antibiotics versus placebo for any indication. Cochrane Database Syst Rev 2019;1(1):Cd011825.
45. Guo D, Cai Y, Chai D, Liang B, Bai N, Wang R. The cardiotoxicity of macrolides: a systematic review. Pharmazie 2010;65(9):631-40.
46. Mortensen EM, Halm EA, Pugh MJ, Copeland LA, Metersky M, Fine MJ, et al. Association of azithromycin with mortality and cardiovascular events among older patients hospitalized with pneumonia. JAMA 2014;311(21):2199-208.
47. Sivagnanam S, Deleu D. Red man syndrome. Crit Care 2003;7(2):119-20.
48. National Institute for Health and Care Excellence. Drug allergy: diagnosis and management. Erişim Tarihi: 23.04.2020 Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/ cg183/resources/drug-allergy-diagnosis-and-management- pdf-35109811022821.
49. Shenoy ES, Macy E, Rowe T, Blumenthal KG. Evaluation and management of penicillin allergy: a review. JAMA 2019;321(2):188-99.
50. Blumenthal KG, Lu N, Zhang Y, Li Y, Walensky RP, Choi HK. Risk of meticillin resistant Staphylococcus aureus and Clostridium difficile in patients with a documented penicillin allergy: population based matched cohort study. BMJ 2018;361:k2400.
51. Centers for Disease Control and Prevention. Evaluation and diagnosis of penicillin allergy for healthcare professionals. Erişim Tarihi: 23.04.2020 Available from: https://www.cdc. gov/antibiotic-use/community/for-hcp/Penicillin-Allergy. html#ref.
52. Vyles D, Adams J, Chiu A, Simpson P, Nimmer M, Brousseau DC. Allergy Testing in Children With Low-Risk Penicillin Allergy Symptoms. Pediatrics 2017;140(2):e20170471
53. Sacco KA, Bates A, Brigham TJ, Imam JS, Burton MC. Clinical outcomes following inpatient penicillin allergy testing: A systematic review and meta-analysis. Allergy 2017;72(9):1288-96.
54. Castro-Guardiola A, Viejo-Rodriguez AL, Soler-Simon S, Armengou- Arxe A, Bisbe-Company V, Penarroja-Matutano G, et al. Efficacy and safety of oral and early-switch therapy for community-acquired pneumonia: a randomized controlled trial. Am J Med 2001;111(5):367-74.
55. Chan R, Hemeryck L, O’Regan M, Clancy L, Feely J. Oral versus intravenous antibiotics for community acquired lower respiratory tract infection in a general hospital: open, randomised controlled trial. BMJ 1995;310(6991):1360-2.
56. Siegel RE, Halpern NA, Almenoff PL, Lee A, Cashin R, Greene JG. A prospective randomized study of inpatient iv. antibiotics for community-acquired pneumonia. The optimal duration of therapy. Chest 1996;110(4):965-71.
57. Ramirez JA, Bordon J. Early switch from intravenous to oral antibiotics in hospitalized patients with bacteremic community- acquired Streptococcus pneumoniae pneumonia. Arch Intern Med 2001;161(6):848-50.
58. Vogel F. Intravenous/oral sequential therapy in patients hospitalised with community-acquired pneumonia: which patients, when and what agents? Drugs 2002;62(2):309- 17.
59. Craig WA. Pharmacokinetic/pharmacodynamic parameters: rationale for antibacterial dosing of mice and men. Clin Infect Dis 1998;26(1):1-10;quiz 1-2.
60. Onufrak NJ, Forrest A, Gonzalez D. pharmacokinetic and pharmacodynamic principles of anti-infective dosing. Clin Ther 2016;38(9):1930-47.
61. Levison ME, Levison JH. Pharmacokinetics and pharmacodynamics of antibacterial agents. Infect Dis Clin North Am 2009;23(4):791-815,vii.
62. Meng L, Mui E, Holubar MK, Deresinski SC. comprehensive guidance for antibiotic dosing in obese adults. Pharmacotherapy 2017;37(11):1415-31.
63. Bahap M, Bakır-Ekinci P, Bayraktar Ekincioğlu A, Demirkan K. obez hastalarda antimikrobiyal ilaç dozları. STED 2020;29(2):381-442.
64. Al-Dorzi HM, Al Harbi SA, Arabi YM. Antibiotic therapy of pneumonia in the obese patient: dosing and delivery. Curr Opin Infect Dis 2014;27(2):165-73.
65. Sutter R, Ruegg S, Tschudin-Sutter S. Seizures as adverse events of antibiotic drugs: A systematic review. Neurology 2015;85(15):1332-41.
66. Mathews A, Bailie GR. Clinical pharmacokinetics, toxicity and cost effectiveness analysis of aminoglycosides and aminoglycoside dosing services. J Clin Pharm Ther 1987;12(5):273-91.
67. Filippone EJ, Kraft WK, Farber JL. The Nephrotoxicity of vancomycin. Clin Pharmacol Ther 2017;102(3):459-69.
68. Long CL, Raebel MA, Price DW, Magid DJ. Compliance with dosing guidelines in patients with chronic kidney disease. Ann Pharmacother 2004;38(5):853-8.
69. Yap C, Dunham D, Thompson J, Baker D. Medication dosing errors for patients with renal insufficiency in ambulatory care. Jt Comm J Qual Patient Saf 2005;31(9):514-21.
70. Allison MG, Heil EL, Hayes BD. Appropriate antibiotic therapy. Emerg Med Clin North Am 2017;35(1):25-42.
71. Medscape. Drugs&Diseases. Erişim Tarihi: 20 Temmuz 2019. Available from: https://www.medscape.com/pharmacists.
72. In: Gilbert DN.Moellering RC, Eliopoulos G, Chambers HF, Saag MS (eds). The Sanford Guide To Antimicrobial Therapy 2013;43.
73. Westphal JF, Brogard JM. Drug administration in chronic liver disease. Drug Saf 1997;17(1):47-73.
74. Verbeeck RK. Pharmacokinetics and dosage adjustment in patients with hepatic dysfunction. Eur J Clin Pharmacol 2008;64(12):1147-61.
75. Stoeckel K, Tuerk H, Trueb V, McNamara PJ. Single-dose ceftriaxone kinetics in liver insufficiency. Clin Pharmacol Ther 1984;36(4):500-9.
76. Halilovic J, Heintz BH. Antibiotic dosing in cirrhosis. Am J Health Syst Pharm 2014;71(19):1621-34.
77. Houck PM, Bratzler DW, Nsa W, Ma A, Bartlett JG. Timing of antibiotic administration and outcomes for Medicare patients hospitalized with community-acquired pneumonia. Arch Intern Med 2004;164(6):637-44.
78. Meehan TP, Fine MJ, Krumholz HM, Scinto JD, Galusha DH, Mockalis JT, et al. Quality of care, process, and outcomes in elderly patients with pneumonia. JAMA 1997;278(23):2080-4.
79. Cremers AJ, Sprong T, Schouten JA, Walraven G, Hermans PW, Meis JF, et al. Effect of antibiotic streamlining on patient outcome in pneumococcal bacteraemia. J Antimicrob Chemother 2014;69(8):2258-64.
80. Carugati M, Franzetti F, Wiemken T, Kelley RR, Peyrani P, Blasi F, et al. De-escalation therapy among bacteraemic patients with community-acquired pneumonia. Clin Microbiol Infect 2015;21(10):e11-8.
81. Uda A, Tokimatsu I, Koike C, Osawa K, Shigemura K, Kimura T, et al. Antibiotic de-escalation therapy in patients with community-acquired nonbacteremic pneumococcal pneumonia. Int J Clin Pharm 2019;41(6):1611-7.
82. Bonten MJ, Huijts SM, Bolkenbaas M, Coauthors C. Vaccine against pneumococcal pneumonia in adults. N Engl J Med 2015;373(1):93.
83. Brown MT, Bussell JK. Medication adherence: WHO cares? Mayo Clin Proc 2011;86(4):304-14.
84. Llor C, Hernández S, Bayona C, Moragas A, Sierra N, Hernández M, et al. A study of adherence to antibiotic treatment in ambulatory respiratory infections. Int J Infect Dis 2013;17(3):e168-e72.
85. Tong S, Pan J, Lu S, Tang J. Patient compliance with antimicrobial drugs: A Chinese survey. Am J Infect Cont 2018;46(4):e25-e9.

APA	bahap m, Kara E, Er A, Demirkan K, Unal S (2021). Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. , 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
Chicago	bahap melda,Kara Emre,Er Ahmet Görkem,Demirkan Kutay,Unal Serhat Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. (2021): 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
MLA	bahap melda,Kara Emre,Er Ahmet Görkem,Demirkan Kutay,Unal Serhat Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. , 2021, ss.50 - 66. 10.5578/flora.20219905
AMA	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. . 2021; 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
Vancouver	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. . 2021; 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
IEEE	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S "Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması." , ss.50 - 66, 2021. 10.5578/flora.20219905
ISNAD	bahap, melda vd. "Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması". (2021), 50-66. https://doi.org/10.5578/flora.20219905

APA	bahap m, Kara E, Er A, Demirkan K, Unal S (2021). Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 26(1), 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
Chicago	bahap melda,Kara Emre,Er Ahmet Görkem,Demirkan Kutay,Unal Serhat Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 26, no.1 (2021): 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
MLA	bahap melda,Kara Emre,Er Ahmet Görkem,Demirkan Kutay,Unal Serhat Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, vol.26, no.1, 2021, ss.50 - 66. 10.5578/flora.20219905
AMA	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2021; 26(1): 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
Vancouver	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2021; 26(1): 50 - 66. 10.5578/flora.20219905
IEEE	bahap m,Kara E,Er A,Demirkan K,Unal S "Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması." Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 26, ss.50 - 66, 2021. 10.5578/flora.20219905
ISNAD	bahap, melda vd. "Toplumda Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Kılavuzlarının Farmasötik Bakım Gereklilikleri Yönünden İncelenmesi ve Karşılaştırılması". Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 26/1 (2021), 50-66. https://doi.org/10.5578/flora.20219905