MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 269 - 302 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2021
MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI
Öz: 1914-1928 yılları arasında Muğla Belediye Başkanlığı görevinde bulunmuş olan Mehmet RagıpZorbazzade hakkında fazla harcama, usulsüz sarfiyat, kayıt dışı ve eksik muamele, bütçe dışı harcama,meclis kararı olmadan ve meclis kararından önce işlem yapma vb. gerekçelerle 1920 yılında usulsüzlükve yolsuzluk soruşturması açılmıştır. Soruşturma sürecinde mülkiye müfettişinin tüm iddia vesuçlamalarını cevaplayan Zorbazzade’nin dosyası Dâhiliye Nezareti’nde de değerlendirildikten sonrakanuna aykırı muamelelerde bulunduğu gerekçesiyle hakkında azil kararı verilmiştir. Soruşturmanın,Zorbazzade’nin Muğla’da Kuvâ-yı Milliye’yi, örgütlediği, İzmir ve Nazilli’de toplanan yerelkongrelerde Muğla’yı temsil ettiği dönemde açılması Milli Mücadele’ye olan desteğinin kırılmakistendiği şüphesini doğurmuştur. Görevden azledilmemesi ve 1928 yılına kadar sürdürmesi desoruşturma hakkındaki şüpheleri güçlendirmiştir. Bu makalede, soruşturmanın gerekçeleri veZorbazzade’nin savunması incelendikten sonra müfettişin iddiaları üzerine bazı değerlendirmeleryapılmıştır
Anahtar Kelime: INVESTIGATION OF IRREGULARITY AND CORRUPTION ON MENTEŞE/MUĞLA MAYOR OF MEHMET RAGIP ZORBAZZADE IN 1920
Öz: Investigation of irregularity and corruption was initiated in 1920 on Mehmet Ragıp Zorbazzade, who served as the Mayor of Muğla between 1914 and 1928, due to causes such as excessive spending, illegal consumption, off-the-books and incomplete treatments, extra-budgetary spending and conducting transactions without the approval of the town council. In the investigation process, the file of Zorbazzade, who replied to all claims and accusations of the civil inspector, was sent to the Ministry of Internal Affairs for investigation, and after the lawsuit, the decision of dismissal was made on the grounds that he had committed illegal acts. As the investigation was initiated when Zorbazzade organized the National Forces in Muğla, represented Muğla in local congresses organized in İzmir and Nazilli and supported the National Struggle; it gave rise to the suspicion that the real aim was to prevent him from. supporting the National Struggle. Although the decision of dismissal was taken, he was not unseated and served as the mayor until 1928, which reinforced the suspicions about the investigation. In this article, after examining the grounds of the investigation and the defense of Zorbazzade, some evaluations were made on the investigator's claims.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Arşivler
- a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Y.PRK.UM, (Yıldız Perakende Umumi Evrakı)
- DH.ŞFR, (Dâhiliye Nezareti Şifre Evrakı)
- ŞD, (Şûrâ-yı Devlet Evrakı)
- DH.MKT, (Dahiliye Nezareti Mektûbî Kalemi)
- DH.TMIK.S, (Dahiliye Nezareti Tesri-i Muamelat ve Islahat Komisyonu Islahat)
- BEO, (Bâb-ı Âlî Evrak Odası)
- DH.UMVM, (Dahiliye Nezareti Umûr-u Mahalliye ve Vilâyât Müdüriyeti Evrakı)
- DH.İD, (Dahiliye Nezareti İdare Evrakı)
- İ.DUİT, (İrade Dosya Usulü)
- EUM.AYŞ, (Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Asayiş Kalemi Evrakı)
- DH.KMS, (Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Evrakı)
- BOA, Y.PRK.UM, Dos.79, no.122.
- BOA, DH.ŞFR, Dos.631, no.17.
- BOA, DH.ŞFR, Dos. 383, no.85.
- BOA, DH.ŞFR, Dos.62, no.311.
- BOA; DH.ŞFR, Dos. 515/101.
- BOA, DH.ŞFR, Dos.63, no.41.
- BOA, DH.ŞFR, Dos.516/79.
- BOA, İ.DUİT, Dos.42, no.29.
- BOA, ŞD, Dos.1449, no.29.
- BOA, ŞD, Dos.1449, no.38.
- BOA, ŞD, Dos.1449, no.44.
- BOA, DH.MKT, Dos.137, no.49.
- BOA, DH.MKT, Dos.1140, no.47.
- BOA, DH.TMIK.S, Dos.72, no.65
- BOA, BEO, Dos.4596, no.344688.
- BOA, BEO, Dos.4419, no.331423.
- BOA, BEO, Dos.4647. no.348452.
- BOA, BEO, Dos. 4576, no.343138.
- BOA, DH.UMVM, Dos. 90, no.23, Lef.1.
- BOA, DH.UMVM, Dos.1, no. 92, Lef.1,2,3,4,5,6,7,8,9.
- BOA, DH.İD, Dos.12, no.17
- BOA, EUM.AYŞ, Dos.6, no. 52, Lef.3,4.
- BOA, EUM.AYŞ, Dos.3, no. 64, Lef.4.
- BOA, DH.KMS, Dos.53, no.54.
- BOA, DH.KMS, Dos.53, no.67.
- BOA, DH.KMS, Dos.53-3, no.67, Lef.1,2.
- b. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
- 30.10, Başbakanlık Muamelât Genel Müdürlüğü Evrakı
- 30.11, Müşterek Kararnameler (Kronolojik) (1923-1975)
- BCA, 30.10./197.347.5, Lef.1,2.
- BCA, 30.11./62.11.15, Lef.1-4.
- BCA, 30.11./91.40.13.
- BCA, 30.11./126.43.16.
- BCA, 30.11./158.37.5.
- BCA, 30.11./184.21.6.
- 2. Kitaplar
- Akça, B. (2002). Sosyal-siyasal ve ekonomik yönüyle Muğla (1923-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
- Aybars, E. (1995). Türkiye Cumhuriyeti tarihi I, Ankara: Zeus Kitabevi.
- Çanlı, M. & Türkeş, Ü. (1999). Datça (Reşadiye) Kuvâ-yı Milliyesi. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi yay.
- Devellioğlu, F. (1990). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Ankara: Aydın Kitabevi. Düstur, (1944). Tertip, 3, (C. 7), Ankara.
- Eroğlu, Z. (2011). Muğla tarihi. Muğla: Muğla Belediyesi Kültür Yay.
- Gökbel, A. (1964). Milli Mücadelede Aydın. Aydın: Coşkun Matbaası.
- Hakses, A.R. (2010). Muğla Menteşe Büyükleri. Adnan Çevik (Haz.), Muğla: Muğla Valiliği İl Müftülüğü Yay.
- Atatürk, (2012). Nutuk 1919-1927. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
- Ökmen, M. & Özer, B. (2013). Türkiye’de Yerel yönetimler: yapısal-işlevsel görünüm, sorunlar ve arayışlar. M. Ökmen & F. Elma, (Ed.), Türk Dünyasında Yerel Yönetimler, 15-60.
- Türkeş, Ü. (1973). Kurtuluş Savaşı’nda Muğla. İstanbul.
- Türkeş, Ü. (2019a). Cumhuriyeti kucaklayan Muğla. Muğla: Muğla Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- Türkeş, Ü. (2019b). Cumhuriyeti arayan Muğla. Muğla: Muğla Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- Umar, B. (2002). Yunanlıların ve Anadolu Rumlarının anlatımıyla İzmir savaşı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Türkmen, Z. (2020). Mütareke ve işgalden Milli Mücadele’ye Mustafa Kemal Paşa 1918-1920. İstanbul: Yeditepe Yay.
- 3. Makaleler
- Aktüre, S. (2006).19. Yüzyılda Muğla. Tarih İçinde Muğla. (Tekeli, İ. Der.), Muğla, 34-113.
- Aslantürk, A.Y. (2018). Tanzimat sonrası Osmanlı Şehirlerinde taşrada yerel hizmetlerin yeniden örgütlenmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 141-149.
- Çelebi, M. (1993). Menteşe Gazetesi. Toplumsal Tarih, 19(112), 222-225.
- Deniz, A., Akarçay P. & Karakaş, A. (2017). Osmanlıda belediyeciliğin gelişimi ve modernleşme çabaları. Akademik Bakış Dergisi, 64, 314-325.
- Kallek, C. (2007). Okka. İslam Ansiklopedisi, (C. 33, s.338-339). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
- Mete, Z. (2005). Muğla. İslam Ansiklopedisi, (C. 30, s.377-381). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
- Ortaylı, İ. (1992) Belediye. İslam Ansiklopedisi (C. 5, s.398-402). İstanbul:Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
- Tekeli, İ. (1993). 1923-1950 Döneminde Muğla’da olan gelişmeler. Tarih İçinde Muğla, (Tekeli İ. Der.), Muğla, 114-187.
- 4. Tezler
- Eken, H. (1995). Milli Mücadele’de Vali (Kapancızade) Hamid Bey (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Yazıcı, N. (1985). Canik Sancağı’nda Pontusçu faaliyetler (1918-1922) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Zeki, O. (2018). Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bağımsız mebuslar ve yasama çalışmaları (1920- 1923) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara
| APA | Temel M (2020). MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. , 269 - 302. |
| Chicago | Temel Mehmet MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. (2020): 269 - 302. |
| MLA | Temel Mehmet MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. , 2020, ss.269 - 302. |
| AMA | Temel M MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. . 2020; 269 - 302. |
| Vancouver | Temel M MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. . 2020; 269 - 302. |
| IEEE | Temel M "MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI." , ss.269 - 302, 2020. |
| ISNAD | Temel, Mehmet. "MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI". (2020), 269-302. |
| APA | Temel M (2020). MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(50), 269 - 302. |
| Chicago | Temel Mehmet MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.50 (2020): 269 - 302. |
| MLA | Temel Mehmet MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.50, 2020, ss.269 - 302. |
| AMA | Temel M MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(50): 269 - 302. |
| Vancouver | Temel M MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(50): 269 - 302. |
| IEEE | Temel M "MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.269 - 302, 2020. |
| ISNAD | Temel, Mehmet. "MENTEŞE/MUĞLA BELEDİYE BAŞKANI MEHMET RAGIP ZORBAZZADE HAKKINDA 1920 YILINDA AÇILAN USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUK SORUŞTURMASI". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 50 (2020), 269-302. |
