Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi

Ali ERYILMAZ, (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Fatma ALTINSOY (Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye)
Eğitim ve Bilim
17 5
Yıl: 2021 Cilt: 46 Sayı: 206 Sayfa Aralığı: 441 - 457 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2021.8226 İndeks Tarihi: 21-05-2021

Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi

Öz:
Bu çalışma, bütünleştirici grupla psikolojik danışma müdahale programının utangaçlık üzerindeki etkililiğini incelemektedir. Çalışma, 14-16 yaş aralığında bulunan orta öğretim öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma nicel ve nitel yöntemin bir arada kullanıldığı iç-içe karma yöntemler deseninde yürütülmüş olup utangaçlığa müdahale programı 90’ar dakikalık toplam 11 oturumu kapsamaktadır. Programın etkililiğini ölçmek amacıyla Utangaçlık Ölçeği kullanılmış, bunun yanı sıra program nitel açıdan da değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde tekrarlı ölçümlerde varyans analizi (ANOVA) ve Mann Whitney U Testinden yararlanılmıştır. Çalışma bulgularına göre ergenler sadece utangaçlığın üstesinden gelmekle kalmayıp aynı zamanda kendilik algısında ve yaşama katılım alanlarında olumlu değişimler de elde etmişlerdir. Çalışma, ergenlerin utangaçlıklarına müdahalede geliştirilen programın etkili olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın-Little, K. A. ve Little, S. G. (2004). A preventative model of school consultation: Incorporating perspectives from positive psychology. Psychology in the Schools, 41(1), 155-162.
  • Albano, A. M. ve Barlow, D. H. (1996). Breaking the vicious cycle: Cognitive-behavioral group treatment for socially anxious youth. E. D. Hibbs ve P. S. Jensen (Ed.), Psychosocial treatments for child and adolescent disorders: Empirically based strategies for clinical practice içinde (s. 43-62). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Alden, L. ve Cappe, R. (1986). Interpersonal process training for shy clients. W. H. Jones, J. M. Cheek ve S. R. Briggs (Ed.), Shyness: Perspectiues on research and treatment içinde (s. 343-355). New York: Plenum.
  • Antaramian, S. P., Huebner, E. S., Hills, K. J. ve Valois, R. F. (2010). A dual‐factor model of mental health: Toward a more comprehensive understanding of youth functioning. American Journal of Orthopsychiatry, 80(4), 462-472.
  • Asendorpf, J. B. (2000). Shyness and adaptation to the social world of university. W. R. Crozier (Ed.), Shyness: Development, consolidation, and change içinde (s. 103-120). New York: Routledge.
  • Balcı, S. ve Kalkan, M. (2001). Üniversite öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin utangaçlık düzeyleri ile ilişkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 5-16. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/omuefd/article/view/5000118127 adresinden erişildi.
  • Beck, A. T. (2005). Bilişsel terapi ve duygusal bozukluklar. İstanbul: Litera Yayıncılık.
  • Beidel, D. C., Turner, S. M. ve Morris, T. L. (2000). Behavioral treatment of childhood social phobia. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(6), 1072-1080.
  • Bell, B. J. (2006). Wilderness orientation: Exploring the relationship between college preorientation programs and social support. Journal of Experiential Education, 29(2), 145-167.
  • Bowker, J. C., Santo, J. B. ve Adams, R. E. (2019). A dynamic examination of the associations between shyness, psychological difficulties, and stressful life events during early adolescence. Journal of Abnormal Child Psychology, 47(7), 1183-1195.
  • Buss, D. M. (2000). The evolution of happiness. American Psychologist, 55(1), 15-23.
  • Chafouleas, S. M. ve Bray, M. A. (2004). Introducing positive psychology: Finding a place within school psychology. Psychology in the Schools, 41(1), 1-5.
  • Cheek, J. M. ve Buss, A. H. (1981). Shyness and sociability. Journal of Personality and Social Psychology, 41(2), 330-339.
  • Cheek, J. M. ve Watson, A. K. (1989). The definition of shyness: Psychological imperialism or construct validity?. Journal of Social Behavior and Personality, 4(1), 85-95.
  • Chen, X. (2019). Culture and shyness in childhood and adolescence. New Ideas in Psychology, 53, 58-66.
  • Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Ed. ve Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
  • Crozier, W. R. (2000). Shyness and social relationships: Continuity and change. W. R. Crozier (Ed.), Shyness: Development, consolidation, and change içinde (s. 1-21). New York: Routledge.
  • Crozier, W. R. (2001). Understanding shyness. New York: Palgrave.
  • D’Souza, L., Urs, G. B. ve Jayaraju, R. (2008). Relationship between shyness and guidance needs among adolescents. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 34(2), 317-322.
  • Eklund, K., Dowdy, E., Jones, C. ve Furlong, M. (2010). Applicability of the dual-factor model of mental health for college students. Journal of College Student Psychotherapy, 25(1), 79-92.
  • Eryılmaz, A. (2014). Mutluluğun başucu kitabı: teoriden uygulamaya pozitif psikoloji. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Eryılmaz, A. (2015). The effectiveness of a peer-helping programme that increases subjective well-being. British Journal of Guidance & Counselling, 45(3), 225-237.
  • Eryılmaz, A. (2018a). Psikolojik sorunlara müdahale ve kendi kendine yardım kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Eryılmaz, A. (2018b). Effectiveness of the multi-dimensional ındividual counseling ıntervention model to common psychological problems for non-clinical sample. Online Journal of Counseling & Education, 7(1), 1-20.
  • Eryılmaz, A. (2020). Meta teori: Bir gelişim ve psikoterapi kuramı olarak pozitif psikoterapi. Ankara: Nobel Akademi.
  • Eryılmaz, A. ve Altınsoy, F. (2017, Mayıs). Lise öğrencilerinde utangaçlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu. Eğitim Araştırmaları Birliği, 9. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ordu.
  • Fitzgerald, A., Rawdon, C. ve Dooley, B. (2016). A randomized controlled trial of attention bias modification training for socially anxious adolescents. Behaviour Research and Therapy, 84, 1-8.
  • Fordyce, M. W. (1983). A program to increase happiness: Further studies. Journal of Counseling Psychology, 30(4), 483-498.
  • Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 219-226.
  • Gökçe, S. (2002). Lise öğrencilerinin utangaçlık düzeylerinin yordanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Greco, L. A. ve Morris, T. L. (2001). Treating childhood shyness and related behavior: Empirically evaluated approaches to promote positive social interactions. Clinical Child and Family Psychology Review, 4(4), 299-318.
  • Greenspoon, P. J. ve Saklofske, D. H. (2001). Toward an integration of subjective well-being and psychopathology. Social Indicators Research, 54, 81-108.
  • Grol, M., Koster, E. H., Bruyneel, L. ve De Raedt, R. (2014). Effects of positive mood on attention broadening for self-related information. Psychological Research, 78(4), 566-573.
  • Güngör, A. (2001). Utangaçlık ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 17-22.
  • Hamer, R. J. ve Bruch, M. A. (1994). The role of shyness and private self-consciousness in identity development. Journal of Research in Personality, 28(4), 436-452.
  • Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental significance. Child Development, 67(1), 1-13.
  • Hazel, J. S., Schumaker, J. B., Sherman, J. A. ve Sheldon, J. (1982). Applications of a group training program in social skills and problem solving to learning disabled and nonlearning disabled youth. Learning Disabilities Quarterly, 5(4), 398-408.
  • Hefferon, K. ve Boniwell, I. (2010). Positive psychology. NewYork: McGraw Hill.
  • Henderson, L., Gilbert, P. ve Zimbardo, P. G. (2014). Shyness, social anxiety, and social phobia. S. G. Hofmann ve P. M. DiBartolo (Ed.), Social anxiety içinde (s. 95-115). New York: Guilford Press.
  • Henriksen, R. E. ve Murberg, T. A. (2009). Shyness as a risk-factor for somatic complaints among Norwegian adolescents. School Psychology International, 30(2), 148-162.
  • İzgü, G. ve Eryılmaz, A. (2016, Nisan). Pozitif bireysel müdahale: İyi oluş temelli bireyle psikolojik danışmanın etkililiğinin incelenmesi. 1. Avrasya Pozitif Psikolojisi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, İstanbul.
  • Jupp, J. J. ve Griffiths, M. D. (1990). Self-concept changes in shy, socially isolated adolescents following social skills training emphasising role-plays. Australian Psychologist, 25(2), 165- 177.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2001). İnsan aile ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2017). Benlik, aile ve insan gelişimi (4. bs.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Kağnıcı, Y. (2012). Grubun planlanması ve oluşturulması. A. Demir ve S. Koydemir (Eds.), Grupla psikolojik danışma içinde (s. 164-177). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Kahveci, Ö. ve Aydınözü, D. (2015). Utangaçlık düzeyi düşük ve yüksek olan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının utangaçlık ile ilgili görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1437-1452.
  • Kelly, L. ve Keaten, J. (1992). A teat of the effectiveness of the reticence program at the Pennsylvania State University. Communication Education, 41(4), 361-374.
  • Keven-Akliman, Ç. ve Eryılmaz, A. (2017). The effectiveness of a body ımage group counselling program on adolescent girls in high school. International Journal of Psychology and Educational Studies, 4(2), 10-23.
  • Keyes, C. L. M. (2003). Complete mental health: An agenda for the 21st century. C. L. M. Keyes ve J. Haidt (Ed.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived içinde (s. 293-312). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Koydemir, S. (2012). Grubun doğası ve yapısı. A. Demir ve S. Koydemir (Ed.), Grupla psikolojik danışma içinde (s. 2-23). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Lawrence, B. ve Bennett, S. (1992). Shyness and education: The relationship between shyness, social class and personality variables in adolescents. British Journal of Educational Psychology, 62(2), 257- 263.
  • Layous, K., Chancellor, J., Lyubomirsky, S., Wang, L. ve Doraiswamy, P. M. (2011). Delivering happiness: Translating positive psychology intervention research for treating major and minor depressive disorders. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 17(8), 675-683.
  • Lowenstein, L. (1983). Treatment of extreme shyness by implosive, counselling, and conditioning approaches. Association of Educational Psychologists, 6(2), 64-69.
  • Lyubomirsky, S. (2008). The how of happiness: A scientific approach to getting the life you want. New York: Penguin.
  • Martin, V. ve Thomas, M. C. (2000). A model psychoeducation group for shy college students. Journal for Specialists in Group Work, 25(1), 79-88.
  • Metin-Aslan, Ö. (2020). Shyness and peer interactions in non-social play behaviours among Turkish and American preschool-aged children. Early Child Development and Care, 190(8), 1157-1173.
  • Mounts, N. S., Valentiner, D. P., Anderson, K. L. ve Boswell, M. K. (2006). Shyness, sociability, and parental support for the college transition: Relation to adolescents’ adjustment. Journal of Youth and Adolescence, 35(1), 68-77.
  • Murberg, T. A. (2009). Shyness predicts depressive symptoms among adolescents a prospective study. School Psychology International, 30(5), 507-519.
  • Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
  • Olivares-Olivares, P. J., Ortiz-González, P. F. ve Olivares, J. (2019). Role of social skills training in adolescents with social anxiety disorder. International Journal of Clinical and Health Psychology, 19(1), 41-48.
  • Page, R. M. (1989). Shyness as a risk factor for adolescent substance use. Journal of School Health, 59(10), 432-435.
  • Peseschkian, N. (2002). Günlük yaşamın psikoterapisi (K. Toksöz, Çev.). İstanbul: Beyaz Yayınları.
  • Peseschkian, N. (2012). Positive psychotherapy: Theory and practice of a new method. Berlin: Springer Science & Business Media.
  • Petersen, K. J., Humphrey, N. ve Qualter, P. (2020). Latent class analysis of mental health in middle childhood: Evidence for the dual-factor model. School Mental Health, 1-15.
  • Pilkonis, P. A. (1977). The behavioral consequences of shyness. Journal of Personality, 45(4), 596-611.
  • Reschly, D. J. ve Ysseldyke, J. E. (1999). Paradigm shift: The past is not the future. T. Gutkin ve C. Reynolds (Ed.), The handbook of school psychology içinde (3. bs., s. 3-20). New York: Wiley.
  • Saradha, I. (2020). A study to assess the effectiveness of self-instructional module on knowledge regarding social phobia among adolescents in selected higher secondary schools at Puducherry. TNNMC Journal of Mental Health Nursing, 8(2), 25-30.
  • Sarason, I. G., Sarason, B. R. ve Pierce, G. R. (1990). Social support, personality, and performance. Journal of Applied Sport Psychology, 2(2), 117-127.
  • Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness. New York: Free Press.
  • Seligman, M. E. P. ve Csikszentmihalyi, M. (2010). Positive psychology: An introduction. Flow and the foundations of positive psychology içinde (s. 279-298). Dordrecht: Springer.
  • Sin, N. L. ve Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing well-being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: A practice friendly meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 65, 467-487.
  • Siu-Kau, C. (1995). Life events, classroom environment, achievement expectation, and depression among early adolescents’. Social Behavior and Personality: An International Journal, 23(1), 83-92.
  • Spence, G. B. ve Grant, A. M. (2007). Professional and peer life coaching and the enhancement of goal striving and well-being: An exploratory study. The Journal of Positive Psychology, 2(3), 185-194.
  • Spence, S. H., Donovan, C. ve Brechman‐Toussaint, M. (2000). The treatment of childhood social phobia: The effectiveness of a social skills training‐based, cognitive‐behavioural intervention, with and without parental involvement. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41(6), 713-726.
  • Suldo, S. M. ve Shaffer, E. J. (2008). Looking beyond psychopathology: The dual-factor model of mental health in youth. School Psychology Review, 37(1), 52-68.
  • Suldo, S. M., Thalji-Raitano, A., Kiefer, S. M. ve Ferron, J. M. (2016). Conceptualizing high school students' mental health through a dual-factor model. School Psychology Review, 45(4), 434-457.
  • Şahin, E. E. ve Gizir, C. A. (2014). Üniversite öğrencilerinde utangaçlık: Benlik saygısı ve kişilerarası yetkinlik değişkenlerinin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 78-88.
  • Taylor, S. (1996). Meta-analysis of cognitive-behavioral treatments for social phobia. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 27(1), 1-9.
  • Tkach, C. ve Lyubomirsky, S. (2006). How do people pursue happiness? Relating personality, happiness increasing strategies, and well-being. Journal of Happiness Studies, 7(2), 183-225.
  • Triandis, H. C. (1994). Theoretical and methodological approaches to the study of collectivism and individualism. U. Kim, H. C. Triandis, C. Kagitcibasi, S.-C. Choi ve G. Yoon (Ed.), Individualism and collectivism. Theory, method, and applications içinde (s. 41-51). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Xu, Y., Zhang, L. ve Hee, P. (2014). Parenting practices and shyness in Chinese children. Parenting across cultures içinde (s. 13-24). Dordrecht: Springer.
  • Yalom, I. D. (1995). The theory and practice of group psychotherapy (4. bs.). New York: Basic Books.
  • Ystgaard, M. (1997). Life stress, social support and psychological distress in late adolescence. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 32(5), 277-283.
  • Zhang, L. ve Eggum-Wilkens, N. D. (2018). Correlates of shyness and unsociability during early adolescence in urban and rural China. The Journal of Early Adolescence, 38(3), 408-421.
  • Zimbardo, P. G. (1977). Shyness: What it is, what to do about it. Reading, MA: Addison-Wesley.
APA ERYILMAZ A, Altınsoy F (2021). Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. , 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
Chicago ERYILMAZ ALİ,Altınsoy Fatma Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. (2021): 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
MLA ERYILMAZ ALİ,Altınsoy Fatma Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. , 2021, ss.441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
AMA ERYILMAZ A,Altınsoy F Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. . 2021; 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
Vancouver ERYILMAZ A,Altınsoy F Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. . 2021; 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
IEEE ERYILMAZ A,Altınsoy F "Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi." , ss.441 - 457, 2021. 10.15390/EB.2021.8226
ISNAD ERYILMAZ, ALİ - Altınsoy, Fatma. "Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi". (2021), 441-457. https://doi.org/10.15390/EB.2021.8226
APA ERYILMAZ A, Altınsoy F (2021). Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 46(206), 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
Chicago ERYILMAZ ALİ,Altınsoy Fatma Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. Eğitim ve Bilim 46, no.206 (2021): 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
MLA ERYILMAZ ALİ,Altınsoy Fatma Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. Eğitim ve Bilim, vol.46, no.206, 2021, ss.441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
AMA ERYILMAZ A,Altınsoy F Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. Eğitim ve Bilim. 2021; 46(206): 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
Vancouver ERYILMAZ A,Altınsoy F Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi. Eğitim ve Bilim. 2021; 46(206): 441 - 457. 10.15390/EB.2021.8226
IEEE ERYILMAZ A,Altınsoy F "Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi." Eğitim ve Bilim, 46, ss.441 - 457, 2021. 10.15390/EB.2021.8226
ISNAD ERYILMAZ, ALİ - Altınsoy, Fatma. "Ergenlerde Utangaçlığa Bütünleştirici Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programı: Pozitif ve Patoloji Odaklı (Çift-Faktör Modeli) Müdahalelerin Birleştirilmesi". Eğitim ve Bilim 46/206 (2021), 441-457. https://doi.org/10.15390/EB.2021.8226
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 17:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları