Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 101 - 149 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-05-2021

Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma

Öz:
Son yıllarda tüketicilerin kişisel sağlık, sürdürülebilirlik, doğal yaşam ve hayvan refahı konusuna yönelik farkındalığının artması, niş niteliğindeki vegan pazarına olan ilgiyi arttırmıştır. Keşifsel olarak tasarlanan bu araştırmanın amacı, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yaşayan vegan tüketicilerin satın alma davranışları ile tüketim alışkanlıklarının ortaya çıkartılmasıdır. Araştırmada veriler 38 vegan tüketici ile eş zamanlı olmayan İnternet temelli derinlemesine görüşme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, katılımcılar vegan olmalarından ötürü toplumdan baskı görmekte, en çok gıda ve kozmetik sektörlerinden vegan ürün satın almaktadırlar. Vegan peynir ve süt katılımcıların en çok satın aldıkları ürünler arasında yer almaktadır. Katılımcılar, vegan kurabiye-tatlı ve yoğurdu bulamadıklarını, ürünlerin içeriğine, besleyiciliğine ve sağlıklı olmasına dikkat ettiklerini, vegan ürünleri pahalı bulduklarını bu tür ürünler hakkında İnternet siteleri ve sosyal medyadan bilgi edindiklerini belirtmişlerdir.
Anahtar Kelime:

Vegan Products in Turkey as a Niche Market: An Exploratory Study from the Consumer Perspective

Öz:
In recent years, raising consumers’ awareness of personal health, sustainability, nature and animal welfare caused vegan market, which is aniche, to grow. The aim of this exploratory design research is to examine purchase behavior and consumption habits of Turkish vegans.Data were collected from 38 vegan consumers, who live in variouscities in Turkey, by adopting online asynchronous interview method.According to the findings, participants feel pressure from society because of being vegan; they purchase vegan products mostly from foodand cosmetics industries. Vegan cheese and milk are among the products that participants frequently purchase. Participants also indicatethat; they couldn’t find vegan cookie/desert or yoghurt; they interest inthe content, nutritional value and healthfulness of the food; they thinkthat vegan products are expensive and they get information about these kinds of products through websites and the social media.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albayrak, T. (2006). Niş Pazarlama prensipleri ve ortopedik destek ürünleri pazarı örneği, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 6 (11), 219-235.
  • Altaş, A. (2017). Vegetarianism and veganism: Current situation in Turkey in the light of examples in the world, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 403-421.
  • Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2016). Pazarlama ilkeleri ve yönetimi (2.basım), İstanbul: Beta Yayınları.
  • Apostolidis, C. & McLeay, F. (2016). It’s not vegetarian, it’s meat-free! meat eaters, meat reducers and vegetarians and the case of quorn in the UK, Social Business, 6(3), 267-290.
  • Appleby, P. N. & Key, T.J. (2016). The long-term health of vegetarians and vegans”, In Proceedings of the Nutrition Society, 75(3), 287- 293.
  • Arıman, E. (2016). Vegan-vejetaryen ürün sertifikası “V-Label” Türkiye pazarında, [Çevrim-içi: https://tvd.org.tr/2016/05/v-label_roportaj], Erişim: 12.02.2019.
  • Arman, A. (2017, 30 Nisan). Çözüm: Acısız kesim, [Çevrim-içi: http:// www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ayse-arman/cozum-acisiz-kesim-40442612], Erişim: 24.12.2019.
  • Bäckström, N., Egeman, H. & Mattsson, H. (2018). Why do companies produce vegan and vegetarian products imitated with real meat products?: Exploring a virgin topic on the swedish market, Unpublished Bachelor Thesis, Jönköping University Business School, Jönköping.
  • Balcı, T. N. (2018). Türkiye’de yaşayan vegan ve vejetaryen bireylere özgü besin tüketim sıklığı anketi geliştirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
  • Bayrakdaroğlu, F., Marangoz, M. ve Fırat, A. (2016). Tüketim tarzı olarak vejetaryenlik: vegan ve vejetaryen tüketicilerin davranışlarına ilişkin netnografik bir inceleme, [Çevrim-içi: http://pazarlama.org. tr/uploads/files/upk_2016_cilt_1.pdf], Erişim: 3.01.2019.
  • BBC Türkçe (2016, 12 Temmuz). Vegan çiftten bebeklerinin velayeti alındı, [Çevrim-içi: https://www.bbc.com/turkce/dunya/2016/07/160712_vegan_cift], Erişim: 05.01.2019.
  • Bedin, E., Toricelli, C., Gigliano, S., De Leo, R. & Pulvirenti, A. (2018). Vegan foods: Mimic meat products in the Italian market”, International Journal of Gastronomy and Food Science, 13, 1-9.
  • Bernstein, S. (2004, 23 Ağustos). Automakers getting a taste for vegan values, Los Angeles Times, [Çevrim-içi: http://articles.latimes. com/2004/aug/23/local/me-vegancars23], Erişim: 09.01 2019.
  • Beverland, M. B. (2014). Sustainable eating: Mainstreaming plant-based diets in developed economies, Journal of Macromarketing, 34(3), 369-382.
  • Boyle, J. E. (2011). Becoming vegetarian: The eating patterns and accounts of newly practicing vegetarians, Food and Foodways, 19(4), 314-333.
  • Brown, W.Y., Vanselow, B.A., Redman, A.J. & Pluske, J.R. (2009). An experimental meat-free diet maintained haematological characteristics in sprint-racing sled dogs, British Journal of Nutrition, 102(9), 1318-1323.
  • Change.org (2015). Kedi ve köpekler için vegan mama satın alabilme imkânı istiyoruz, [Çevrim-içi: https://www.change.org/p/migros-turkiye-kedi-ve-k%C3%B6pekler-i%C3%A7in-vegan-mama-se%- C3%A7ene%C4%9Fi-istiyoruz], Erişim: 07.02.2019.
  • Christopher, A., Bartkowski, J.P. & Haverda, T. (2018). Portraits of veganism: A comparative discourse analysis of a second-order subculture, Societies, 8(3), 1-21
  • Çavuş, G. (2018, 12 Şubat). Brezilya’dan ithal edilen hayvanların türkiye’ye kötü koşullarda getirildiği iddiası, [Çevrim-içi: https://teyit. org/brezilyadan-ithal-edilen-hayvanlarin-turkiyeye-kotu-kosullarda-getirildigi-iddiasi/], Erişim: 25.12.2019.
  • Dalgic, T. & Leeuw, M. (1994). Niche marketing revisited: Concept, applications and some european cases, European Journal of Marketing, 28(4), 39-55.
  • Dalgic, T. (1998). Niche marketing principles: Guerrillas versus gorillas, Journal of Segmentation in Marketing, 2(1), 5-18.
  • De Backer, C.J.S. & Hudders, L. (2014). From meatless mondays to meatless sundays: motivations for meat reduction among vegetarians and semi-vegetarians who mildly or significantly reduce their meat intake, Ecology of Food and Nutrition, 53(6), 639-657.
  • De Backer, C. J.S. & Hudders, L. (2015). Meat morals: Relationship between meat consumption consumer attitudes towards human and animal welfare and moral behavior, Meat Science, 9, 68-74.
  • Dodd, S. A., Cave, N.J., Adolphe, J.L., Shoveller, A.K. & Verbrugghe, A. (2019). Plant-based (vegan) diets for pets: A survey of pet owner attitudes and feeding practices, PloS One, 14(1), 1-19.
  • Erdil, M. (2017, 24 Ağustos). Veganlar geliyor!, Hürriyet Gazetesi [Çevrim-içi: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/veganlar-geliyor-40560699], Erişim: 12.02.2019.
  • Ersoy, N. F. (2010). Niş pazarlama”, İnci Varinli ve Kahraman Çatı (Ed.), Güncel Pazarlama Yaklaşımlarıından Seçmeler (sf.129-146), Ankara: Detay Yayıncılık.
  • ESDAW (2019). UNESCO - Universal declaration of animal rights, [Çevrim-içi: http://www.esdaw.eu/unesco.html], Erişim: 21.12.2019.
  • Fidan, E. D. (2012). Türkiye’de çiftlik hayvanları ile ilgili refah uygulamaları, Animal Health, Production and Hygiene, 1, 39-46.
  • Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) (2010). Livestock solutions for climate change, [Çevrim-içi: http://www. fao.org/3/a-i8098e.pdf], Erişim: 9.02.2019.
  • Fox, K. (2018, 23 Ocak). Should your business use the world ‘vegan’ in its branding or marketing?, Forbes, [Çevrim-içi: https://www. forbes.com/sites/katrinafox/2018/01/23/should-your-business-use-the-word-vegan-in-its-branding-or-marketing/#704fcb747059], Erişim: 10.01.2019.
  • Fuentes, C. & Fuentes, M. (2017). Making a market for alternatives: Marketing devices and the qualification of a vegan milk substitute, Journal of Marketing Management, 33(7-8), 529-555.
  • Gegez, E. (2007). Pazarlama araştırmaları (2.Basım), İstanbul: Beta Yayınları.
  • Ger, G. (2009). Tüketici araştırmalarında nitel yöntemler kullanmanın incelikleri ve zorlukları, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-19.
  • Gezgin, T. ve Karakaya, M. (2016). Avrupa Birliği ve Türkiye’de kanatlı et üretiminde elektro şok uygulaması, Gıda ve Yem Bilimi – Teknolojisi Dergisi, (16), 45-50.
  • Ginsberg, C. (2017). The market for vegetarian foods, [Çevrim-içi: https://kingsvegetarianfood.ca/wp-content/uploads/2017/02/ The-Market-for-Vegetarian-Foods.pdf], Erişim: 5.01.2019.
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe-yöntem-analiz (4.basım), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Hemsworth, P. H., Mellor, D.J., Cronin, G.M. & Tilbrook, A.J. (2015). Scientific assessment of animal welfare, New Zealand Veterinary Journal, 63(1), 24-30.
  • Hoffman, S. R., Stallings, S. F., Bessinger, R. C., & Brooks, G. T. (2013). Differences between health and ethical vegetarians. Strength of conviction, nutrition knowledge, dietary restriction, and duration of adherence. Appetite, 65, 139-144.
  • Hopancı Bıçaklı, D. ve Savaş, S. (2011). Malnütrisyon ve sonuçları, Türkiye Klinikleri – Nefroloji Özel, 4(2), 1-5.
  • Hürriyet Gazetesi (2019, 23 Aralık). İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’ndan fayton açıklaması, [Çevrim-içi: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-istanbul-buyuksehir-belediye-baskani-ekrem-imamoglundan-fayton-aciklamasi-41403963], Erişim: 23.12.2019.
  • Jabs, J., Sobal, J. & Devine, C.M. (2000). Managing vegetarianism: Identities, norms and interactions, Ecology of Food and Nutrition, 39(5), 375-394.
  • Johnson, J. A. (2011). Hegans: An examination of the emerging male vegan, Unpublished Master Thesis, Minnesota State University, Mankato.
  • Karaboğa, K. (2016, 27 Ağustos). Vegan pazarı büyüyor, [Çevrim-içi: https://www.dunya.com/ekstra-dunya/vegan-pazari-buyuyor-haberi-327339], Erişim: 05.02.2019.
  • Koyuncu, M. ve Akgün, H. (2018). Çiflik hayvanları ve küresel iklim değişikliği arasındaki etkileşim, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 151-164
  • Luborsky, M. R. & Rubinstein, R.L. (1995). Sampling in qualitative research: Rationale, issues, and methods, Journal of Aging Research, 17 (1), 89-113.
  • Malek, W. (2016). Big data analysis in social networks: Extracting food preferences of vegans from Twitter, Unpublished Master Thesis, Dalarna University, Falun.
  • Malito, A. (2017). Grocery stores carry 40,000 more items than they did in the 1990s”, [Çevrim-içi: https://www.marketwatch.com/story/ grocery-stores-carry-40000-more-items-than-they-did-in-the-1990s-2017-06-07], Erişim: 08.02.2019.
  • Marangon, F., Tempesta, T., Troiano, S. & Vecchiato, D. (2016). Toward a better understanding of market potentials for vegan food. A choice experiment for the analysis of breadsticks preferences, Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8, 158-166.
  • McKenna, R. (1988). Marketing in an age of diversity, Harvard Business Review, 66(5), 88-95.
  • Meho, L.I. (2006). E-Mail interviewing in qualitative research: A methodological discussion, Journal of the American Society for Informatıon Science and Technology, 57(10), 1284–1295.
  • NTV (2019, 1 Şubat). Şevval Sam: Bundan sonra giymeme kararı aldım”, [Çevrim-içi: https://www.ntv.com.tr/galeri/yasam/sevval-sam-bundan-sonra-giymeme-karari-aldim,sIIAzwIxVEmCxV-8yqnJLw], Erişim: 10.02.2019.
  • Okin, G. S. (2017). Environmental impacts of food consumption by dogs and cats, PloS One, 12(8), e, 1-14.
  • Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
  • Pehlivan, A. S. (2017). Vegan yaşam tarzı yeni pazar yarattı, [Çevrim-içi: https://veganlik.org/vegan-pazar-ekonomist], Erişim: 12.02.2019.
  • Petti, A., Palmieri, B., Vadalà, M. & Laurino, C. (2017). Vegetarianism and veganism: Not only benefits but also gaps. A review, Progress in Nutrition, 19(3), 229-242.
  • Ponzio, E., Mazzarini, G., Gasperi, G., Bottoni, M.C. & Vallorani, S. (2015). The vegetarian habit in Italy: Prevalence and characteristics of consumers, Ecology of Food and Nutrition, 54(4), 370-379.
  • Roman, P., Qin, D. & Marta, S. (2014). Pregnancy outcome and breastfeeding pattern among vegans, vegetarians and nonvegetarians, Enliven: Journal of Dietetics Research and Nutrition, 1(1), 1-4.
  • Rothgerber, H. (2013). A meaty matter. pet diet and the vegetarian’s dilemma, Appetite, 68, 76-82.
  • Salo, J. (2019, 18 November). Vegan parents accused of starving 18-month-old son to death on raw food fiet, The New York Post, [Çevrim-içi: https://nypost.com/2019/11/18/vegan-parents-accused-of-starving-18-month-old-son-to-death-on-raw-food-diet/], Erişim: 01.12.2019.
  • Scarborough, P., Appleby, P.N., Mizdrak, A., Briggs, A.D.M, Travis, R.C., Bradbury, K.E. & Key, T.J. (2014). Dietary greenhouse gas emissions of meat-eaters, fish-eaters, vegetarians and vegans in the UK, Climatic Change, 125(2), 179-192.
  • Shani, D. & Chalasani, S. (1992). Exploiting niches using relationship marketing, Journal of Consumer Marketing, 9(3), 33-42.
  • Sözcü Gazetesi, (2019, 21 Aralık). Hayvanseverlerin İBB nöbetinde 3. gün, [Çevrim-içi: https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/hayvanseverlerin-ibb-nobetinde-3-gun-5523173/], Erişim: 23.12.2019.
  • Sünnetçioğlu, S., Mercan, Ş.O., Yıldırım, H.M. ve Türkmen, S. (2017). Veganların restoranlarda karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 241- 252
  • Swanson, K. S., Carter, R.A., Yount, T. P., Aretz, J. & Buff, P.R. (2013). Nutritional sustainability of pet foods, Advances in Nutrition, 4(2), 141-150.
  • Technavio (2016). Global packaged vegan foods market 2016-2020”, [Çevrim-içi: https://www.technavio.com/report/global-food-global-packaged-vegan-foods-market-2016-2020], Erişim: 05.02.2019.
  • The Vegan Society (2018). Definiton of veganism. [Çevrim-içi: https:// www.vegansociety.com/go-vegan/definition-veganism], Erişim: 02.02.2019.
  • Temizmama.com (2019). Taurin nedir? Neden kedi mamalarında mutlaka olmalıdır? [Çevrim-içi:z https://www.temizmama.com/kedi-mamasi-ve-taurin], Erişim: 15.12.2019.
  • Tunçay Son, G.Y. (2016). Biyoetik çerçevesinde vegan ve vejetaryenlik, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Türkiye Vegan ve Vejetaryenler Derneği (2017). Hayvan hakları ve veganizm 2017 satırbaşları, [Çevrim-içi: https://tvd.org.tr/2018/01/hayvan-haklari-ve-veganizm-2017-satirbaslari], Erişim: 04.02.2019.
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
  • Ulusoy, E. (2015). I think, therefore I am vegan: Veganism, ethics, and social justice, In Proceedings of the 40th Annual Macromarketing Conference, 419-423.
  • Viera, A.J. & Garrett, J.M. (2005). Understanding interobserver agreement: The Kappa statistic, Family Medicine, 37(5), 360-363.
  • Wakefield, L.A., Schofer, F.S. & Michel, K.E. (2006). Evaluation of cats fed vegetarian diets and attitudes of their caregivers, Journal of the American Veterinary Medical Association, 229(1), 70-73.
  • Yeşil Gazete (2018, 23 Şubat). Ölüm gemisi Nada Türkiye’de”, [Çevrim-içi: https://yesilgazete.org/blog/2018/02/23/olum-gemisi-nada-turkiyede/], Erişim: 25.12.2019.
  • Yıbar, A. ve Çetin, E. (2013). Hayvan refahının et kalitesi üzerine etkileri, Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 32(2), 31-38.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.basım), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA Demirer T, BOZYIGIT S (2020). Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. , 101 - 149.
Chicago Demirer Tuğba,BOZYIGIT SEZEN Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. (2020): 101 - 149.
MLA Demirer Tuğba,BOZYIGIT SEZEN Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. , 2020, ss.101 - 149.
AMA Demirer T,BOZYIGIT S Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. . 2020; 101 - 149.
Vancouver Demirer T,BOZYIGIT S Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. . 2020; 101 - 149.
IEEE Demirer T,BOZYIGIT S "Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma." , ss.101 - 149, 2020.
ISNAD Demirer, Tuğba - BOZYIGIT, SEZEN. "Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma". (2020), 101-149.
APA Demirer T, BOZYIGIT S (2020). Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 101 - 149.
Chicago Demirer Tuğba,BOZYIGIT SEZEN Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi 12, no.1 (2020): 101 - 149.
MLA Demirer Tuğba,BOZYIGIT SEZEN Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, vol.12, no.1, 2020, ss.101 - 149.
AMA Demirer T,BOZYIGIT S Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi. 2020; 12(1): 101 - 149.
Vancouver Demirer T,BOZYIGIT S Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi. 2020; 12(1): 101 - 149.
IEEE Demirer T,BOZYIGIT S "Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma." Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 12, ss.101 - 149, 2020.
ISNAD Demirer, Tuğba - BOZYIGIT, SEZEN. "Bir Niş Pazar Olarak Türkiye’deki Vegan Ürünler:Tüketici Bakış Açısından Keşfedici Bir Araştırma". Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi 12/1 (2020), 101-149.