Yıl: 2021 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 69 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-06-2021

MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ

Öz:
Nâfiʻ’nin Kâlûn rivayeti Tunus ile Mısır’ın bazı yörelerinin yanı sıra Libya’da; Verş rivayeti Tunusile Mısır’ın bazı yöreleri, Cezayir’in tüm bölgeleri, Fas ve Sudan’da; Ebû Amr kıraati Sudan’da;Âsım’ın Hafs rivayeti ise tüm doğuda, Şam’da ve Irak’ta, Mısır’ın çoğu bölgesinde, Afganistan,Pakistan, Hindistan ve Türkiye’de okunmaktadır.Her ne kadar bu üç kıraatle birlikte bunlar gibi Kur’ân’ın lafzî okunuşunun göstergesi olan diğeryedi kıraat (İbn Kesîr, İbn Âmir, Hamza, Kisâî, Ebû Caʻfer, Yaʻkûb ve Halef’in kıraatleri) Kur’ântilavetinde, eğitim ve öğretimde yerini bulmuş olsa da Nâfiʻ, Ebû Amr ve Âsım kıraatlerininçalışma konusu yapılmasının temel nedeni, günümüzde yaygın olarak namazlarda kıraatedilmesidir.Bu çalışmada kıraatleri namazlarda okunmakla birlikte eğitim-öğretimi yapılan Nâfiʻ, Ebû Amrve Âsım’ın kıraatleri, Mâide sûresi çerçevesince ele alınmıştır. Mâide sûresinin tercih edilmesininnedeni, içinde abdest ayetini barındırmasının yanında çeşitli fıkhî ve ahlaki hükümleriiçermektedir. Ayrıca bahsi geçen sûrede ilgili üç kıraat imamının hem fonetik hem de ferşî okuyuşfarklılıklarını içeren ayetler vardır. Fakat çalışmada sadece ferşî kıraat farklılıklarına yer verilmişve bu farklılıkların ayetlerin anlamına zenginlik kattığı hatta aynı ayette farklı iki hükmüoluşturabileceğine işaret edilmiştir
Anahtar Kelime:

EXAMINATION OF NAFI, ABU AMR AND ASIM RECITATIONS IN THE CONTEXT OF SURAH AL-MAIDA

Öz:
The narration of Qalun from Nafi is in Libya, as well as Tunisia and some regions of Egypt; The Wersh’s narration in Tunisia and some regions of Egypt, all regions of Algeria, Morocco and Sudan; The recitation of Abu Amr in Sudan; The narration of Hafs from Asim in all the East, Damascus and Iraq, in most areas of Egypt Afghanistan, Pakistan, India and Turkey are being read. Although these three recitations, like these, other seven recitations (Ibn Kathir, Ibn Amir, Hamza, Qisai, Abu Jafer, Yaqub ve Khalaf’s recitations) it has found its place in the Qur’an recitation, education and training, the main reason why the recitations of Nafi, Abu Amr and Asim are studied is that the recitations are common recitations in prayers today. In this study, the recitations of Nafi, Abu Amr and Asim, whose recitations are read in prayers today, are discussed within the framework of the surah al-Maida. For, the surah al-Maida contains various fiqh and moral decrees as well as the verse of ablution. In addition, there are verses containing the differences in both phonetic and farsh readings of the three qiraat imams in the said surah. However, in the study, only the differences of farsh recitations were included and it was pointed out that the differences in the farsh recitations enrich the meaning of the verses and even create two different decrees in the same verse
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Ahmed Muhammed Şakir. Kahire: Dâru’l-Hadis, 1995.
  • Akaslan, Yaşar. “Kırâat-i Aşere’de Ferş Yönünden Farklılıklar”. İslam Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4 (2017), 6-31.
  • Akkuş, Murat. “Kıraatlerin Tefsire Etkisi: İbn Âşûr Örneği”. Mütefekkir 2/3 (Haziran 2015), 118-176.
  • Altıkulaç, Tayyar. “Nâfîʻ b. Abdurrahman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32/287-289. İstanbul: TDV Yay., 2006.
  • Altıkulaç, Tayyar. “Ebû Amr b. Alâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.10/94-96. İstanbul: TDV Yay., 1994.
  • Bedir, Lokman. “Kıraat Farklılıklarının Yoruma Etkisi”. İslam ve Yorum: Temel Tartışmalar, İmkânlar ve Sorunlar. 1. Basım. 2/313-328. 2017.
  • Bennâ, Ahmed b. Muhammed. İthâfü fuzalâi’l-beşer bi’l-kırâʻati’l-erbaʻate-ʻaşer. thk. Şaban Muhammed İsmail. 2 Cilt. Beyrut: Mektebet-i Nur, 1987.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiʻu’s-Sahih. nşr. Müessesetü’r-Risale. Dımeşk: Müessesetü’r-Risale, 2018.
  • Bilmen, Ömer Nasuhi. Büyük İslam İlmihali. İstanbul: Kitaş Yayınevi, 2002.
  • Birgivî, Takiyuddin Mehmet. İzhârü’l-esrâr. İstanbul: Yasin Yayınevi, ts. Çetin, Abdurrahman. Kur’ân-ı Kerim’in İndirildiği Yedi Harf ve Kıraatlar. İstanbul: Ensar Neş., 2013.
  • Çetin, Abdurrahman. Kıraatlerin Tefsire Etkisi. İstanbul: Marifet Yay., 2001.
  • Çollak, Fatih. Hafs Rivâyetleriyle Gelen Vecihler ve Hüccetleriyle Âsım Kıraatı. İstanbul: Üsküdar Yay., 1989.
  • Dağ, Mehmet. Geleneksel Kıraat Algısına Eleştirel Bir Yaklaşım. İstanbul: İSAM, 2012.
  • Dânî, Ebû Amr Osman b. Said. Camiʻu’l-beyan fi’l-kırâʻati’s-sebaʻ el-meşhûra. thk. Muhammed Suduk el-Cezairi. Lübnan: Dâru Kütübü’l-İlmiyye, 2005.
  • Dânî, Ebû Amr Osman b. Said. et-Teysîr fi’l-kırâʻati’s-sebaʻ. Beyrut: Daru Kütübü’lʻArabiyye, 1984.
  • Demir, Adem. İbn Amir Kıraati ve Âsım Kıraatiyle Mukayesesi. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Entitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
  • Döndüren, Hamdi. Delilleriyle İslam İlmihali. İstanbul: Erkam Yayınları, 1991. Ebû Hanîfe, Nuʻman b. Sâbit b. Zûtâ b. Mâh. Maksût. İstanbul: Yasin Yayınevi, 2007.
  • Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân el-Endelüsî. el-Bahrü’l-muhît. Thk. Sıdkı Muhammed Cemil. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1431/2010.
  • Fahd Haruf, Muhammed. el-Müyesser fi’l-kırâʻati’l-aşri’l-mütevâtira min tarîki tayyibeti’n-neşr ve’lkırâʻati’l-erbaʻ eş-şâze ve tevcîhuhâ. Dımeşk: Dâru İbn-i Kesîr, 2016.
  • Hamîd, Hâkim. Mushafü’s-Sahabe fi’l-kırâʻati’l-aşri’l-mütevâtira min tarîki’ş-şâtibiyye ve’d-dürre. thk. Cemalettin Muhammed Şerif. Tanta/Mısır: Dâru’s-Sahabe, 2004.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemaleddin Muhammed b. Mükrem b. Ali b. Ahmet el-Ensarî. Lisânü’l-Arab. 19 Cilt. Kahire: ts.
  • İbn Mücâhid, Ahmed b. Musa b. el-Abbas et-Temîmî Ebûbekir el-Bağdadî. Kitabu’s-Sebʻa fi’l-kırâʻat. thk. Şevki Dayk. Kahire: Dâru’l Meârif, 1980.
  • İbn Mihrân, Ahmed b. Hüseyin el-İsbehâni en-Nisâbûrî. el-Ġaye fi’l-kırâʻati’l-ʻAşr. thk. Muhammed Ġayyas el-Cenbaz. Riyad: Dâru’ş-Şevaf Yayıncılık ve Dağıtım, 1990.
  • İbn Ġalbûn, Ebu’l-Hasen Tahir b. Abdülmü’min. Kitabu’t-tezkira fi’l-kırâʻat. thk. Said Salih Züaʻyme. İskenderiyye: Dâru İbn Haldun, 2001.
  • İbn Şüreyh, Ebu Abdullah er-Ruayni el-İşbili el-Endülüsî. el-Kâfî fi’l-kırâʻati’s-sebaʻ. thk. Salim b. Ġarmillah b. Muhammed ez-Zehrani. Mekke: Ümmülkurâ Üniversitesi, 1419/1999.
  • İbnü’l-Bâziş, Ebu Caʻfer Ahmed b. Ali b. Ahmed b. Halef el-Ensarî. el-İknâʻ fi’l-kırâʻati’ssebaʻ. thk. Abdülmecit Kaddaş. 2 Cilt. Mekke: Ümmülkurâ Üniversitesi, 1403/1983.
  • İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b Ali b. Yûsuf. Takrîbü’n-neşr fi’l-kırâʻati’l-ʻaşr. Beyrut: Dâru Kütübü’l-İlmiyye, 2002.
  • İbn Hâleveyh, Ebû Abdillâh el-Hüseyn b. Ahmed b. Hamdân el-Hemedânî en-Nahvî elLugavî. el-Hücce fi’l-kırâʻati’s-sebaʻ. nşr. Abdülâl Sâlim Mekrem. Beyrut: Dâru’ş-Şuruf, 1979.
  • İBRAHİM, Muhammed Tayyip. ʻİrabü’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dâru’n-Nefas, 2009.
  • Kâdî, Abdülfettah. el-Büdûrü’z-zâhire fi’l-kırâʻati’l-ʻaşri’l-mütevâtire min tarîki’ş-şatibiyye ve’ddurra. Mekke: Mektebetü Enes İbn Malik, 2002.
  • Kâdî, Abdülfettâh Abdülganî. el-Vâfî fî şerhi’ş-şâtibiyye fi’l-kırâʻati’s-sebaʻ. Cidde: Mektebetü’s-Sevâdî. Kur’ân Yolu. Erişim 14 Ekim 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr
  • Karaçam, İsmail. Kıraat İlminin Kur’ân Tefsirindeki Yeri ve Mütevâtir Kıraatların Yorum Farklılıklarına Etkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2018.
  • Karaman, Hayrettin vd. Kur’ân Yolu Tefsiri. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016.
  • Kaya, Mehmet Ali. Âsım Ravilerinden Hafs b. Süleyman İle Nâfiʻ' Ravilerinden Verş Arasındaki İhtilaflı Okuyuşların Mukâyesesi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Kaya, Remzi. “Kıraat Açısından Abdest Ayeti”. UÜİFD, 5/5 (1993), 255-266. Kösesoy, Abdulvahap. el-İntisar Bağlamında Kur’ân’ın Metinleşme Süreci. Ankara: Araştırma Yay., 2019.
  • Kılıç, Mustafa. “Zemahşerî’nin Kıraatleri Kabul Şartları”. MÜİFD. 48 (2015), 149-184.
  • Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiʻ li-Ahkâmi’lKur’ân. çev. M. Beşir Eryarsoy. 20 Cilt. İstanbul: Buruç Yayınları, 2004. Maşalı, Mehmet Emin. Tarihi ve Temel Meseleleriyle Kıraat İlmi. Ankara: OTTO Yay., 2016.
  • Meʻsârâvîy, Ahmed İsa. el-Kamilü’l-mufassal fi’l-kırâʻati’l-erbeʻate ʻaşer. Kahire: Dâru Esmari’şŞatibi, 2009.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac. el-Câmiʻu’s-Sahih, nşr. Dâru’t-Tayyibe. Riyad: Dâru’t-Tayyibe, 2006.
  • Nüveyrî, Ebü’l-Kasım Muhammed b. Muhammed b. Ali. Şerhu Tayyibetü’n-neşr fi’l-kırâʻati’lʻaşr. thk. Mecdi Muhammed Sürûr Sad Baslum. Beyrut: Dâru Kütübü’l-İlmiyye, 2003.
  • Ünal, Mehmet. Kur’ân’ın Anlaşılmasında Kıraat Farklılıklarının Rolü. Ankara: Fecr Yay., 2005.
  • Pâluvî, Abdülfettâf. Zübdetü’l-ʻİrfan. İstanbul: Asitane Yayınevi, ts. Sarı, Mehmet Ali. “Âsım b. Behdele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 3/475-476. İstanbul: TDV Yay., 1991.
  • Sarı, Mehmet Ali. Ebû Ömer ed-Dûri ve Kıraatü’n-Nebî. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Entitüsü, Doktora Tezi, 1993.
  • Süddî, Ebû Muhammed İsmâîl b. Abdirrahman el-Kebîr. Tefsîrü’s-Süddî. thk. Muhammed Ata Yusuf. İskenderiyye: Daru’l-Vefâ, 1993.
  • Süyûtî, Ebü’l-Fadl Celâlüddin Abdurrahman b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. edDürrü’l-mensûr fi’t-tefsiri’l-me’sur. thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türki. 17. Cilt. Kahire: Merkezü’l-Hicr, 2003.
  • Şentürk, Lütfi – Yazıcı, Seyfettin. İslam İlmihali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
  • Şevkânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali b. Muhammed es-Sanʻânî el-Yemenî. Neylü’levtâr min esrâri münteka’l-ahbâr. thk. Muhammed Subhî b. Hasan Hallâk. 16 Cilt. Dammam: Dâru İbni’l-Cevzî, 2006/1427.
  • Taberî, Ebû Caʻfer Muhammed b. Cerir. Câmiʻu’l-beyân ʻan te’vîli âyi’l-Kur’ân. çev. Kerim Aytekin - Hasan Karakaya. 9 Cilt. İstanbul: Hisar Yayınevi, 1996.
  • Taşpınar, Kadir. “Kıraat-Nahiv İlişkisi Bağlamında Ebussuud Efendi’nin Tefsirinde Yer Alan Kıraat Vecihleri”. İHYA, 3/1 (Bahar-2017). 113-138.
  • Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre (Yezid). el-Câmiʻu’s-Sahih. nşr. Beşşar Avvâd Maruf. Beyrut: Dâru Ġarbi’l-İslami, 1996.
  • Yaşaroğlu, M. Kamil. “Mâide Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27/403- 405. İstanbul: TDV Yay., 2003.
  • Zuhaylî, Vehbe. İslam Fıkhı Ansiklopedisi. çev. Ahmet Efe vd. 10. Cilt. İstanbul: Feza Yayıncılık, 1994.
  • Zuhaylî, Vehbe. et-Tefsîru’l-Munîr, çev. Ahmet Efe, vd. 15 Cilt. İstanbul: Risale Yayınları, 2013.
APA KILIÇ S, AKKUS M (2021). MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. , 69 - 90.
Chicago KILIÇ Süleyman,AKKUS MURAT MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. (2021): 69 - 90.
MLA KILIÇ Süleyman,AKKUS MURAT MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. , 2021, ss.69 - 90.
AMA KILIÇ S,AKKUS M MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. . 2021; 69 - 90.
Vancouver KILIÇ S,AKKUS M MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. . 2021; 69 - 90.
IEEE KILIÇ S,AKKUS M "MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ." , ss.69 - 90, 2021.
ISNAD KILIÇ, Süleyman - AKKUS, MURAT. "MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ". (2021), 69-90.
APA KILIÇ S, AKKUS M (2021). MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 7(1), 69 - 90.
Chicago KILIÇ Süleyman,AKKUS MURAT MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 7, no.1 (2021): 69 - 90.
MLA KILIÇ Süleyman,AKKUS MURAT MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, vol.7, no.1, 2021, ss.69 - 90.
AMA KILIÇ S,AKKUS M MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi. 2021; 7(1): 69 - 90.
Vancouver KILIÇ S,AKKUS M MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi. 2021; 7(1): 69 - 90.
IEEE KILIÇ S,AKKUS M "MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ." İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 7, ss.69 - 90, 2021.
ISNAD KILIÇ, Süleyman - AKKUS, MURAT. "MÂİDE SÛRESİ BAĞLAMINDA NÂFİʻ, EBÛ AMR VE ÂSIM KIRAATLERİNİN İNCELENMESİ". İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 7/1 (2021), 69-90.