Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi
Yıl: 2021 Cilt: 21 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 119 - 144 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2021
Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi
Öz: Yazı, insanoğlunun en önemli teknolojik buluşlarındandır ve uygarlık tarihinin dönüm noktalarından biriolarak değerlendirilmektedir. Sözlü kültürden yazıya geçiş, toplumsal yapının değişmesini beraberinde getirmişve tekstüalite devrini başlatmıştır. Bu çalışmanın amacı, insani bir üretim olmasının yanı sıra bir iletişim edimive becerisi olan yazıyı mercek altına alarak, Türkçede yer alan atasözleri ile deyimler üzerinden analiz etmektir.Çalışmanın kavramsal çerçevesi; yazının doğuşu ve gelişimi, Türkçede yazı ve yazma eylemi, yazının işlevleri veyazılı iletişim konularını içermektedir. Nitel yöntemle tasarlanan araştırma kapsamında, Türk Dil Kurumu -TDK- tarafından hazırlanmış olan Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü’nde yer alan yazı temalı atasözü ve deyimlertespit edilmiş ve içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara ilişkin detaylar, çalışmanınsonuç kısmına yansıtılmış ve Türk toplumunun yazı ile ilişkisine yönelik çıkarımlar yapılmıştır. Çalışma, gelecekaraştırmalara yönelik öneriler ile sonlandırılmıştır.
Anahtar Kelime: Writing and Written Communication: Content Analysis of Proverbs and Idioms about Writing
Öz: Writing is one of the most significant technological inventions of humanity and a milestone in the history of civilization. The transition from oral culture to writing led to changes in social structure and started the era of textuality. The aim of this study is to analyze Turkish proverbs and idioms relating to writing, which is a human production, a communication acquisition, and an ability. The conceptual framework of the study includes the birth and development of writing, the status and importance of writing, the act of writing in Turkish, and the functions of writing and written communication. The proverbs and idioms about writing in the Proverbs and Idioms Dictionary prepared by the Turkish Language Institution -TDK- were determined and content analysis was carried out within the scope of the research designed with qualitative method. Details about the findings obtained in the research were reflected in the conclusion of the study and deductions about Turkish society’s attitude towards reading were made. The study was concluded with suggestions for further studies.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akturan, U. ve Baş, T. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Nvivo ile nitel veri analizi, örnekleme, analiz, yorum. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Altaylı, S. (2010). Atasözü ve deyimler arasındaki farklar. Karadeniz Araştırmaları, 25, 125-134. Erişim adresi: http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423906787.pdf
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
- Barthes, R. (2006). Yazı üzerine çeşitlemeler-metnin hazzı. (Çev. Ş. Demirkol). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Bayrakdar, S. (2018). Toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden sembolik şiddet: Türk atasözleri ve deyimlerinde annelik-babalık cinsiyet rollerinin kültür kodlarına dayalı bir inceleme. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 4(5), 178-194. doi: 10.26677/TR1010.2019.85
- Bekiroğlu, O. (2014). Türkçe atasözlerinde iletişim olgusunun izleri ve sosyo-kültürel çıkarımları. Millî Folklor, (103), 80-97. Erişim adresi: https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=103&Sayfa=77
- Bilgin, N. (2006). İçerik analizi: teknikler, örnekler alıştırmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Chandler, D. ve Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü. (B. Taşdemir, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Coulmas, F. (1989). The writing systems of the world. Oxford: Basil Blackwell. Çotuksöken, Y. (2013). Uygulamalı Türkçe yazılı ve sözlü anlatım. İstanbul: Papatya Yayınları.
- Donoughue, C. (2007). Yazının öyküsü (S. Atılhan, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Dursunoğlu, H. (2006). Türkiye Türkçesinde konuşma dili ile yazı dili arasındaki ilişki. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (30), 1-21. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 32971
- Erdoğan, G. (2015). Türk atasözleri ve deyimlerinde müzik kültürümüz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 174-182. doi: 10.17719/jisr.20153813633
- Erdoğan, İ. (1999). Eski çağlar ve ilk imparatorluklardaki egemen iletişim biçimleri üzerine bir değerlendirme. Kültür ve İletişim, 2 (2), 15-47. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/266392753_Eski_Caglar_ve_Ilk_Imparatorluklardaki_Egem en_Iletisim_Bicimleri_Uzerine_Bir_Degerlendirme
- Esen, S.& Yılmaz, E. (2011). Türk atasözleri ve deyimlerinde girişimcilik olgusu (sosyo-ekonomik açıdan bir bakış). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 249-258. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55715
- Faulmann, C. (2015). Yazı kitabı (I. Arda, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Gürel, E. (2018). Etkili yazma ilkeleri. N. Başok, (Ed.), Halkla İlişkiler Yazarlığı içinde (1-25). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
- Gürel, E. (2019). Yazı ve grafik tasarım. M. K. Dinçer, (Ed.), Halkla İlişkilerde Uygulama Teknikleri içinde (1- 27). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
- Gürel, E. ve Alaçam-Akşit, A. C. (2018). Türkçede bulunan okuma ile ilgili atasözleri ve deyimler: bir içerik analizi. G. Taşkıran, E. Geçgin (Ed.) Gender & Cultural Studies (s. 87-100) içinde. Londra: IJOPEC Publication.
- Gürel, E. ve Tat, M. (2012). Bir iletişim edimi olarak dinleme ve Türkçede bulunan dinleme temalı atasözleri ile deyimler üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(23), 276-297. Erişim adresi: https: //www.sosyalarastirmalar.com/ cilt5/cilt5sayi23_pdf/gurel_emet.pdf
- Gürel, E.ve Nazlı, A. (2019). Türkçede yönetim olgusu: atasözleri ve deyimler üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1333-1342. doi: 10.17719/jisr.2019.3142
- Gürel, E.ve Özşenler, S. D. (2020). Dedikodu olgusu: atasözleri ve deyimler üzerine bir içerik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 975-992. doi: 10.46928/iticusbe.767958
- Gürel, E.ve Tat, M. (2019). Türkçede beden olgusu: atasözleri ve deyimler üzerine bir içerik analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (32), 235-256. doi: 10.31123/akil.620824
- Güvenç, B. (2013). Kültürün ABC’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Johanson, L. (2002). Türk yazı dillerinin ve yazı sistemlerinin geçerliliğine dair. Türkbilig, (4), 71-79. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/45321/566579
- Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ., Akarçay, D.ve Kırlıoğlu, M. (2016). Atasözleri ve deyimlerde kadına yönelik şiddetin izleri: niteliksel bir çalışma. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 100-122. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tusbd/issue/39952/474772
- Kantemir, E. (1995). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Engin Yayınevi.
- Kaplan, M. (1983). Kültür ve dil. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Karakuş Umar, E . (2019). Türk atasözleri ve deyimlerinde kadın. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), Proceedings ICES-2019, 109-121. doi: 10.21733/ibad.581418
- Kaya, A. (Ed.) (2010), Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Okray, Z. (2015). Türk atasözleri ve deyimlerinde kadın imgesi. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 93-102. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/euljss/issue/6287/84358
- Ong, W. (2012). Sözlü ve yazılı kültür. İstanbul: Metis Yayıncılık
- Özbay, M. (2005). Bilim ve kültür aktarıcısı olarak yazı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 1(2), 67-74.
- Özdemir, E. (2007). Yazınsal türler (6. Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Özkan, M. (2014). Türkçenin Anadolu’da yazı dili olarak gelişmesi. Türkiyat Mecmuası, 24(2), 53-73. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkiyat/issue/16672/329865
- Sarıtaş, S. (2012). Türk kültüründe yüzle ilgili deyim ve atasözleri üzerine bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 175-181.
- Şirin, H. (2004). Türkçede Yaz- ‘yazı yazmak’ fiili üzerine. Türk Dili, LXXXVII(634), 563-571. Erişim adresi: http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/75
- Tan, E. T. (2003). Fonetik alfabenin bulunuşundan matbaanın icadına kadar olan süreçte elyazısı (cursıves) gelişimi ve çağdaş tipografiye katkıları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (8), 305-313. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunikkefd/issue/2767/36978
- Tanrıkulu, T. (2011). Türk atasözlerinde gerçeklik terapisi. Millî Folklor, (90), 54-60. Erişim adresi: https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=90&Sayfa=83
- Türk Dil Kurumu (2019). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr
- Türk Dil Kurumu (2019). Büyük Türkçe Sözlük. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr
- Uçan, H. (2012). Yazı’nın niteliği ve yazı mekânlarinin işlevi. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 35-52. Erişim adresi: http://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=59f3fd56-5125-4af9-8543- b098614d04ab%40sessionmgr4008
- User, H. Ş. (2006). Başlangıcından günümüze Türk yazı sistemleri. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
- Yıldız, A. (2007). Geçmişten günümüze okuryazarlık araştırmaları. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 5(18), 44-61. Erişim adresi: https://www.academia.edu/ 9010952/Geçmişten_Günümüze_Okuryazarlık_Araştırmaları
- Yurtbaşı, M. (2012). Sınıflandırılmış atasözleri sözlüğü. İstanbul: Excellence Publishing.
APA | GÜREL E, Alaçam Akşit A (2021). Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. , 119 - 144. |
Chicago | GÜREL Emet,Alaçam Akşit Aslı Ceren Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. (2021): 119 - 144. |
MLA | GÜREL Emet,Alaçam Akşit Aslı Ceren Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. , 2021, ss.119 - 144. |
AMA | GÜREL E,Alaçam Akşit A Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. . 2021; 119 - 144. |
Vancouver | GÜREL E,Alaçam Akşit A Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. . 2021; 119 - 144. |
IEEE | GÜREL E,Alaçam Akşit A "Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi." , ss.119 - 144, 2021. |
ISNAD | GÜREL, Emet - Alaçam Akşit, Aslı Ceren. "Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi". (2021), 119-144. |
APA | GÜREL E, Alaçam Akşit A (2021). Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 119 - 144. |
Chicago | GÜREL Emet,Alaçam Akşit Aslı Ceren Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, no.1 (2021): 119 - 144. |
MLA | GÜREL Emet,Alaçam Akşit Aslı Ceren Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.21, no.1, 2021, ss.119 - 144. |
AMA | GÜREL E,Alaçam Akşit A Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 21(1): 119 - 144. |
Vancouver | GÜREL E,Alaçam Akşit A Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 21(1): 119 - 144. |
IEEE | GÜREL E,Alaçam Akşit A "Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, ss.119 - 144, 2021. |
ISNAD | GÜREL, Emet - Alaçam Akşit, Aslı Ceren. "Yazı ve Yazılı İletişim: Yazı Temalı Atasözleri ve Deyimlere İlişkin Bir İçerik Analizi". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21/1 (2021), 119-144. |