Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi

erdinç, zeynep; AYDINBAŞ, Gökçen

Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi

Zeynep ERDİNÇ, (Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Gökçen AYDINBAŞ (Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Bölümü Doktora Öğrencisi, Eskişehir, Türkiye)

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

34 6

Yıl: 2021 Cilt: 21 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 213 - 232 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2021

Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, seçilmiş 20 ülkenin Dünya Bankası ve Dünya Genelinde Yönetişim Göstergelerisitelerinden elde edilen 2000-2018 dönemine ait yıllık verileriyle tarımsal katma değer ve belirleyicilerinin panelveri analiz yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Analizde; sabit etkiler modeli, rassal (tesadüfi) etkiler modeli,genelleştirilmiş momentler yöntemi (GMM), sistem GMM ve robust (dirençli hata) tahmincileri ekonometrikmodelleri kullanılmıştır. Panel veri yöntemi kapsamındaki analiz sonuçlarına göre bağımlı değişken olantarımsal katma değer ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki saptanan bağımsız değişkenler; kişi başınaGSYH, brüt sabit sermaye oluşumu, tarımsal işgücü oranı (toplam işgücü %) ve kentleşme oranı (toplam nüfus%) olmuştur. Tarımsal katma değer ile arasında anlamlı fakat negatif yönde bir ilişki tespit edilen bağımsızdeğişken ise hukukun üstünlüğü endeksi olmuştur. Ayrıca tarımsal katma değer ile bağımsız değişkenlerdenpolitik istikrar endeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanamamıştır.

Anahtar Kelime:

Panel Data Analysis of Value-Added Agriculture Determinants

Öz:

The aim of this study is to investigate the value-added agriculture and its determinants using the panel data analysis method with annual data of 20 selected countries for the period 2000-2018 obtained from the World Bank (WB) and Worldwide Governance Indicators (WGI) websites. In the analysis; fixed effects model, random effects model, the generalized method of moments (GMM), system GMM and robust (resistive error) estimators econometric models were used. As a result of the analysis, made within the scope of panel data method, independent variables which have a significant and positive relationship with as a dependent variable valueadded agriculture were GDP per capita, gross fixed capital formation, the agricultural labor force rate (% of total labor force) and the rate of urbanization (% of total population). The independent variable that has a significant but negative relationship with value-added agriculture is rule of law index. In addition, there was no statistically significant relationship between value-added agriculture and political stability index“as the independent variable”.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acemoglu, D. ve Robinson, J. A. (2010). The role of institutions in growth and development. Review of Economics and Institutions, 1(2), 1-33. doi:10.5202/rei.v1i2.1.
Akay, Ç. E. (2015). Dinamik panel veri modelleri, stata ile panel veri modelleri. İstanbul: Der Yayınları.
Akyol, M. (2018). Tarımsal teşviklerle tarımsal katma değer arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yeni endüstrileşen ülkeler için panel eşanlı denklemler sistemi analizi. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 226-236. doi:10.23834/isrjournal.456791.
Asom, S. T. ve Ijirshar, V. U. (2016). Impact of agriculture value added on the growth of Nigerian economy. Nigerian Journal of Management Sciences, 5(1), 239-245. Erişim adresi:https://www.researchgate.net/publication/331843284_Impact_of_Agriculture_Value_Added_ on_the_Growth_of_Nigerian_Economy.
Bal, H. ve Özdemir, P. (2017). Kurumlar ve ekonomik gelişme: Panel veri analizi ile bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(9), 80-104. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gusbd/issue/29519/316843.
Baltagi, B., Feng, Q. ve Kao, C. (2011). Testing for sphericity in a fixed effects panel data model. Econometrics Journal, 14, 25-47. doi: 10.1111/j.1368-423X.2010.00331.x.
Bilgen, U. ve Çılbant, C. (2015). Manisa Gördes’de 2008-2014 yılları arasında tarımsal üretim-fiyat ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 685- 697. doi: 10.18657/yecbu.06527.
Ceylan, F. ve Ozkan B. (2013). Agricultural value added and economic growth in European Union accession process. Mediterranean Journal of Economics, Agriculture and Environment, 12(4), 62-71. Erişim adresi: https://newmedit.iamb.it/2013/10/10/agricultural-value-added-and-economic-growthin-theeuropean-union-accession-process.
Çetin, B. (2010). Tarım ekonomisi. Bursa: Dora Yayınları.
Çuhadar, P. (2020). Gelişmekte olan ülkelerde politik ekonomi, iklim değişikliği ve tarım ilişkisinin dinamik panel veri analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 26(1), 41-50. doi:10.24181/tarekoder.697179.
Doğan, Z. ve Berkman, A. N. ve Arslan, S. (2015). Türkiye’de tarım sektörünün iktisadi gelişimi ve sorunları. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 29-41. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/niguiibfd/issue.
Dünya Ticaret Örgütü. (2019). Merchandise world exports by major product groups. Erişim adresi: https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2019_e/wts2019_e.pdf.
Erçakar, M. E. ve Taşçı, M. H. (2011). Tarım ürünlerinde verimlilik-fiyat ilişkisi: Türkiye üzerine ampirik bir uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 10(36), 171-186. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail.
Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, F. ve Demirci, R. (2005). Tarım ekonomisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
Garcia, G. J. (1981). The effects of exchange rates and commercial policy on agricultural incentives in Colombia: 1953-1978. (Rapor No. 24). Colombia: International Food Policy Research Institute.
Gardner, B. L. (2005). Causes of rural economic development. Agricultural Economics, International Association of Agricultural Economists, 32(1), 21-41. doi: 10.1111/j.0169-5150.2004.00012.x.
Gökırmaklı, Ç. ve Bayram, M. (2018). Gıda için gelecek öngörüleri: Yıl 2050. Akademik Gıda, 16(3), 351-360. doi: 10.24323/akademik-gida.475396.
Gündüz, A.Y. ve Kaya, M. (2007). Avrupa Birliği tarım politikası ve Türkiye’de organik tarımın geliştirilmesi üzerine olası etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(21), 305-330. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6135/82289.
Jebli, M. B. ve Youssef, S. B. (2015). The environmental Kuznets curve, economic growth, renewable and nonrenewable energy, and trade in Tunisia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 47, 173-185. doi: 10.1016/j.rser.2015.02.049.
Kan, A. (2019). Türkiye’de bölgesel düzeyde tarımsal üretim değeri, kadınların işgücüne katılımı ve sermaye stoku arasındaki ilişkinin panel veri analizi ile karşılaştırması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(1), 52-63. doi: 10.30910/turkjans.515347.
Kılavuz, E. ve Erdem, İ. (2019). Dünyada tarım 4.0 uygulamaları ve Türk tarımının dönüşümü. Social Sciences, 14(4), 133-157. doi:10.12739/NWSA.2019.14.4.3C0189.
Lambert, D.K., Lim, S.H., Tweeten, K., Leistritz, F.L., Wilson, W.W., G.J. McKee, W.E., … Saxowsky, D.M. (2006). An overview of agricultural value added in agricultural value added: Prospects for North Dakota. (Rapor No. AAE06008). North Dakota State University: Department of Agribusiness and Applied Economics.
Lampkin, N. (1990). Organic farming. Ipswich: Farming Press.
Lio, M., ve Liu, M-C. (2008). Governance and agricultural productivity: A cross-national analysis. Food Policy, 33(6), 504-512. doi:10.1016/j.foodpol.2008.06.003.
Lu, R. ve Dudensing, R. (2015). What do we mean by value-added agriculture?. Choices, Agricultural & Applied Economics Association, 30(4), 1-8. doi:10.22004/ag.econ.229438
Menalled, F., Bass, T., Buschena, D., Cash, D., Malone, M., Maxwell, B., McVay, K., …Weaver, D. (2008). An introduction to the principles and practices of sustainable farming. (Rapor No. MT200813AG). Montana State University: Agriculture and Natural Resources.
Olalı, H. ve Duymaz, İ. (1987). Tarımın Türk ekonomisindeki yeri ve ekonomik gelişmeye katkısı. İzmir: İzmir Ticaret Borsası Yayınları.
Olgun, A., Işın, Ş. ve Işın, F. (2018). Türkiye’de tarımsal GSYH ile tarımsal yatırımlar arasında nedensellik ilişkisi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 4(1), 63-76. doi: 10.24181/tarekoder.450004.
Petek, A. ve Şanlı, O. (2019). Türkiye’de gayrisafi yurtiçi hasıla, döviz kurları ve sanayi üretim endeksinin kapasite kullanım oranları üzerine etkileri: Zaman serileri analizi. International Review of Economics and Management, 7(1), 49-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iremjournal/issue/43337/435735.
Rizov, M., Pokrivcak, J. ve Ciaian, P. (2013). CAP (Common Agricultural Policy) subsidies and the productivity of EU farms. Journal of Agricultural Economics, 64(3), 537-557, doi: 10.1111/1477- 9552.12030.
Soyyiğit, S. ve Yavuzaslan, K. (2019). Tarımsal katma değeri etkileyen faktörler üzerine bir inceleme: E7 ülkeleri örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (KAÜİİBFD), 10(19), 403-429. doi: 10.9775/kauiibfd.2019.017.
Torres-Reyna, O. (2007). Panel data analysis fixed and random effects using stata. [Ders notları]. Data & Statistical Services, Priceton University. Erişim adresi: https://www.academia.edu/34441090/Panel_Data_Analysis_Fixed_and_Random_Effects_using_Stat a_v_4_2.
Torun, İ. (2003). Endüstri toplumunun oluşmasında etkili olan iktisadi ve sina-i faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi (C.Ü.) İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 181-196. Erişim adresi: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/175.pdf

APA	erdinç z, AYDINBAŞ G (2021). Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. , 213 - 232.
Chicago	erdinç zeynep,AYDINBAŞ Gökçen Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. (2021): 213 - 232.
MLA	erdinç zeynep,AYDINBAŞ Gökçen Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. , 2021, ss.213 - 232.
AMA	erdinç z,AYDINBAŞ G Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. . 2021; 213 - 232.
Vancouver	erdinç z,AYDINBAŞ G Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. . 2021; 213 - 232.
IEEE	erdinç z,AYDINBAŞ G "Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi." , ss.213 - 232, 2021.
ISNAD	erdinç, zeynep - AYDINBAŞ, Gökçen. "Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi". (2021), 213-232.

APA	erdinç z, AYDINBAŞ G (2021). Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 213 - 232.
Chicago	erdinç zeynep,AYDINBAŞ Gökçen Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, no.1 (2021): 213 - 232.
MLA	erdinç zeynep,AYDINBAŞ Gökçen Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.21, no.1, 2021, ss.213 - 232.
AMA	erdinç z,AYDINBAŞ G Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 21(1): 213 - 232.
Vancouver	erdinç z,AYDINBAŞ G Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 21(1): 213 - 232.
IEEE	erdinç z,AYDINBAŞ G "Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, ss.213 - 232, 2021.
ISNAD	erdinç, zeynep - AYDINBAŞ, Gökçen. "Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21/1 (2021), 213-232.