Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 65 - 77 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5222/SHYD.2020.59454 İndeks Tarihi: 19-06-2021
Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi
Öz: Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin tanık oldukları tıbbi hataların saptanması, uygulamada yaptıkları tıbbi hatalar, hastagüvenliği ile ilgili görüş ve düşüncelerinin değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır.Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan bu araştırmanın örneklemini bir kamu üniversitenin hemşirelik bölümünde öğrenimine devam eden ve araştırmaya katılmayı kabul eden 246 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracıolarak araştırmacı tarafından hazırlanan 50 soruluk anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans ve yüzde dağılımlarıkullanılmıştırBulgular: Öğrencilerin %90,2’si hasta güvenliği kavramını daha önce duyduğunu, %59,7’si uygulama alanında tıbbi hataya tanıkolduklarını, %24’ü kendisinin tıbbi hata yaptığını, %30,9’u aldığı eğitimin tıbbi hataları önlemede yeterli olduğunu, %33,9’u yaptığıhatayı hasta/hasta yakınına bildirebileceğini belirtmiştir. Yapılan tıbbi hataların %93,9’unun ilaç uygulama hataları olduğu saptanmıştır. Öğrenciler hataların oluşum nedenlerini çoğunlukla çalışanların eğitim yetersizlikleri ve aşırı iş yükü olarak belirtmiştir.Öğrenciler birçok hasta güvenliği alanını hemşirelerin sorumluluğunda olarak değerlendirmiştir.Sonuç: Araştırmada hemşirelik öğrencileri, hasta güvenliği konusunda farkındalıklarının olduğunu belirtmekle birlikte, hasta güvenliği konusunda sorunlu alanları; eğitim eksiklikleri, ilaç uygulamaları/ilaç yönetimi, tıbbi hataların bildirilmesi, tıbbi hataya nedenolan faktörler ve hasta güvenliğinde sağlık çalışanlarının sorumlulukları olarak vurgulamışlardır.
Anahtar Kelime: Investigation of Nursing Students’ Viewpoints About Patient Safety and Medical Errors Witnessed in Clinical Practices
Öz: Aim: This study was planned to determine the medical errors that the nursing students witnessed, the medical errors they made in practice, and their opinions and thoughts about the of patient safety. Method: A descriptive study was conducted with 246 nursing students who were continuing their education at the School of Nursing. of a university and accepted to participate in the study As a data collecting instrument, a 50 -item questionnaire forms were prepared by researchers. In the analysis of data frequencies and percentages were used. Results: It was determined that 90.2% of participants previously heard the concept of patient safety, 59.7% of students had witnessed medical errors, 24% of the participants made medical errors, 30.9% of them said that the trainings they received were sufficient to prevent medical errors, 33.9% of them reported that they could report the errors made , to the patients and/or their relatives , Besides they indicated that 93.9 % of the errors were pharmaceutical errors. Nursing students indicated that the reasons for the occurrence of errors were related mostly to deficiencies in workers’ training and excessive workload. The students considered many patient safety areas as the nurses’ responsibility. Conclusion: In our study, although nursing students had awareness about patient safety, they indicated problematic areas in patient safety as lack of training in drug applications / drug management, reporting of medical errors, factors causing medical error, and responsibilities of health workers in patient safety.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Agency for Healthcare Research and Quality. (AHRQ), (2019). Medication Errors. Erişim adresi: https://psnet.ahrq. gov/primer/medication-errors-and-adverse-drug-events; Erişim Tarihi:20.10.2019.
- Alemdar, D. K. & Aktaş, Y. Y. (2013). Medical error types and causes made by nurses in Turkey. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(3), 307-314. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1345816200
- Ardahan, M. & Yelkin Alp, F. (2015). Hasta güvenliği ve hasta güvenliğini sağlamada sağlık çalışanlarının ve yöneticilerin rolü. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 85-88.
- Asensi-Vicent, J., Jiménez-Ruiz, I. & Vizcaya-Moreno, M. F. (2018). Medication errors involving nursing students: A systematic review. Nurse Educator, 43(5), 1-5. https://doi.org/10.1097/NNE.0000000000000481
- Aslan, Ö. & Ünal, Ç. (2005). Cerrahi yoğun bakım ünitesinde parenteral ilaç uygulama hataları. Gülhane Tıp Dergisi, 47(3),175-178.
- Avşar, G. & Çiftçi, B. (2014). Hemşirelerin oral ilaç tedavileri ile ilgili bilgi ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2),710-720.
- Aygın, D. & Cengiz, H. (2011). İlaç uygulama hataları ve hemşirenin sorumluluğu. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45(3), 110-114.
- Ayık, G., Özsoy, S. & Çetinkaya, A. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin ilaç uygulama hataları. İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 18, 136-143.
- Behlül, S. & Bayraktar, Ö. (2017). Sağlık çalışanlarının hasta güvenliği kültürü algılarının değerlendirilmesi: üniversite hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(3), 202-206. https://doi.org/10.5455/sad.13-1496667126
- Bodur, S., Filiz, E., Çimen, A. & Kapçı, C. (2012). Ebelik ve hemşirelik son sınıf öğrencilerinin hasta güvenliği ve tıbbi hatalar konusundaki tutumu. Genel Tıp Dergisi, 22(2), 37-42.
- Canatan, H., Erdoğan, A. & Yılmaz, S. (2015). Hastanelerde yapılan tıbbi hataların türleri ve nedenleri üzerine bir araştırma: İstanbul ilinde özel bir hastane ile ilgili anket çalışması ve konuya ilişkin çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(2), 82-88. https://doi.org/10.5455/sad.2015131439231160
- Cebeci, F., Karazeybek, E. & Sucu Dağ, G. (2014). Öğrenci hemşirelerin hastane uygulamaları sırasında tanık oldukları tıbbi hata durumları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 736-745.
- Cebeci, F., Karazeybek, E., Sucu, G. & Kahveci, R. (2015). Nursing students’ medication errors and their opinions on the reasons of errors: a cross-sectional survey. Journal of the Pakistan Medical Association, 65(5), 457-462.
- Çırpı, F., Merih, Y. D. & Kocabey, M. Y. (2009). Hasta güvenliğine yönelik hemşirelik uygulamalarının ve hemşirelerin bu konudaki görüşlerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, 26-34.
- Cooper, E. (2014). Nursing student medication errors: a snapshot view from a school of nursing’s quality and safety officer. Journal of Nursing Education, 53(3), 51-54. https://doi.org/10.3928/01484834-20140211-03
- Demir Dikmen, Y., Yorgun, S. & Yeşilçam N. (2014). Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(1), 44-56.
- Donaldson, L. J. & Fletcher, M. G. (2006). The WHO World Alliance for Patient Safety: towards the years of living less dangerously. Medical Journal of Australia, 184, 69-72. https://doi.org/10.5694/j.1326-5377.2006.tb00367.x
- Dursun, S., Bayram, N. & Aytaç, S. (2010). Hasta güvenliği kültürü üzerine bir uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 1-14.
- Er, F. & Altuntaş, S. (2016). Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 3(3), 132-138. https://doi.org/10.5222/SHYD.2016.132
- Fisun, V., Seval, Ç. & Vural, B., (2014). Sık karşılaşılan ilaç uygulama hataları ve ilaç güvenliği. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 271-275.
- Gorgich, E. A., Barfroshan, S., Ghoreishi, G. & Yaghoobi, M. (2016). Investigating the causes of medication errors and strategies to prevention of them from nurses and nursing student viewpoint. Global Journal of Health Science, 8(8), 220-227. https://doi.org/10.5539/gjhs.v8n8p220
- Gökdoğan, F. & Yorgun, S. (2010). Sağlık hizmetlerinde hasta güvenliği ve hemşireler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(2), 53-59.
- Güden, E., Öksüzkaya, A., Balcı, E., Tuna, R., Borlu, A. & Çetinkara, R. (2012). Radyoloji çalışanlarının radyasyon güvenliğine ilişkin bilgi, tutum ve davranışı. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 3, 29-35.
- Güven, M. (2014). Hasta güvenliği ve tıbbi hatalar Antalya Atatürk Devlet Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin hasta güvenliği ihlali ve tıbbi hata tanıklıkları. (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
- Harding, L. & Petrick, T. (2008). Nursing student medication errors: a retrospective review. Journal of Nursing Education, 47(1), 43-47. https://doi.org/10.3928/01484834-20080101-05
- Hewitt, J., Tower, M. & Latimer, S. (2015). An education intervention to improve nursing students’ understanding of medication safety. Nurse Education Practice,15(1), 17-21. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2014.11.001
- Karaca, A. & Aslan, H. (2014). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği kültürünün değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 1(1), 9-15. https://doi.org/10.5222/SHYD.2014.009
- Kırşan, M., Korhan E. A., Şimşek, S., Özçiftçi, S. & Ceylan, B. (2019). Hemşirelik uygulamalarında ilaç hataları: Bir sistematik derleme. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 11(1), 35-51. https://doi.org/10.5336/nurses.2018-62052
- Latimer, S., Hewitt, J., Stanbrough, R. & McAndrew, R. (2017). Reducing medication errors: Teaching strategies that increase nursing students awareness of medication errors and their prevention. Nurse Education Today. 52,7-9. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2017.02.004
- Metin, B. (2018). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği: Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tıbbi hata yapma eğiliminin belirlenmesine yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
- Miller, K., Haddad, L. & Phillips, K. D. (2016). Educational strategies for reducing medication errors committed by student nurses: A Literature Review. International Journal of Health Sciences Education, 3(1), 1-14.
- Moher, D., Shamseer, L., Clarke, M. Ghersi, D., Liberati, A., Petticrew M. & Prisma-P Group. (2015). Preferred reporting items for systematic review and meta-analysis protocols (PRISMA-P) 2015 statement. Systematic Reviews, 4(1), 1. https://doi.org/10.1186/2046-4053-4-1
- Monsour, M. (2015). Factor analysis of nursing students’ perception of patient safety education. Nurse Education Today, 35, 32-37. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2014.04.020
- Musharyanti, L., Claramita, M., Haryanti, F. & Dwiprahasto, I. (2019). Why do nursing students make medication errors? A qualitative study in Indonesia. Journal of Taibah University Medical Sciences, 14(3), 282-288. https://doi.org/10.1016/j.jtumed.2019.04.002
- Myung, S. J., Shin, J. S., Kim, J. H. & Kim, S. W. (2012). The patient safety curriculum for undergraduate medical students as a first step toward improving patient safety. Journal of Surgical Education, 69(5), 659-664. https://doi.org/10.1016/j.jsurg.2012.04.012
- Noviyanti, L. W., Handiyani, H. & Gayatri, D. (2018). Improving the implementation of patient safety by nursing students using nursing instructors trained in the use of quality circles. BMC Nursing, 17, 53. https://doi.org/10.1186/s12912-018-0318-7
- Rızalar, S., Büyük, E. T., Şahin, R., As, T. & Uzunkaya, G. (2016). Hemşirelerde hasta güvenliği kültürü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 9-15.
- Roughead, L., Semple, S. & Rosenfeld, E. (2013). Literature Review: Medication safety in Australia, ACSQHC, Darlinghurst, Sidney.
- Saray Kılıç, H. & Özhan Elbaş, N. (2014). Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşire ve doktorların hasta güvenliği hakkındaki bilgileri ve tıbbi hataların bildirilmesi hakkındaki görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(2), 97-104.
- Say, A., Ayar, A., Sildir, E. & Çakır, D. (2018). Amasya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu hemşirelik öğrencilerinin ilaç uygulama hataları. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 481-490.
- Sayek, F. (2011). Sağlık çalışanlarının hasta güvenliği ve tıbbi uygulama hataları ile ilgili görüşleri. Hasta güvenliği: Türkiye ve Dünya. I. Baskı. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 26-30.
- Somyürek, N. & Uğur, E. (2016). Yoğun bakım ünitelerinde hasta güvenliği kültürü oluşturma: Hemşire gözüyle tıbbi hatalar. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(3), 1-7. https://doi.org/10.5222/SHYD.2016.001
- Sonğur, L. & Abacıgil, F. (2011). Radyasyona maruz kalan ameliyathane çalışanlarının güvenliği. III. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (Kongre Kitabı), (Ed: Umut Beylik Özlem Önder, Hasan Güler, Abdullah Öztürk), Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 85.
- Şahin, Z. A. & Özdemir, F. K. (2015). Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(3), 210-214. https://doi.org/10.5222/HEAD.2015.210
- Unal, A. & İntepeler, Ş. S. (2018). Pediatrik birimlerde hasta güvenliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(2), 129-136.
- Vaismoradi, M., Salsali, M. & Marck, P. (2011). Patient safety: nursing students’ perspectives and the role of nursing education to provide safe care. International Nursing Review, 58,434-442. https://doi.org/10.1111/j.1466-7657.2011.00882.x
- Vrbnjak, D., Denieffe, S., O’Gorman, C. & Pajnkihar, M. (2016). Barriers to reporting medication errors and near misses among nurses: A systematic review. International journal of Nursing Studies, 63, 162-178. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2016.08.019
- Vural, F., Fil, Ş., Çiftçi, S., Dura, A. A., Yıldırım, F. & Patan, R. (2012). Ameliyathanelerde radyasyon güvenliği çalışan personelin bilgi, tutum ve davranışları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 131-136. https://doi.org/10.5505/bsbd.2012.22931
- Weissman, J. S., Rothschild, J., Bendavid, E., Sprivulis, P., Facem, F., Cook, E. F., et al. (2007). Hospital workload and adverse events. Medical Care, 45(5), 448-455. https://doi.org/10.1097/01.mlr.0000257231.86368.09
- Whitehair, L., Provost, S. & Hurley, J. (2014). Identification of prescribing errors by pre-registration student nurses: a cross-sectional observational study utilizing a prescription medication quiz. Nurse Education Today, 34(2), 225- 232. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2012.12.010
- World Health Organization. (2011). Patient Safety Curriculum Guide. Multi-Professional Edition. Available at http:// apps.who.int/iris/bitstream/10665/44641/1/9789241501958_eng.pdf. Erişim Tarihi 31 Ekim 2019.
- Wolf, Z. R., Hicks, R. & Serembus, J. F. (2006). Characteristics of medication errors made by students during the administration phase: a descriptive study. Journal of Professional Nursing, 22, 39-51. https://doi.org/10.1016/j.profnurs.2005.12.008
| APA | BİÇER E (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. , 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| Chicago | BİÇER Emine KIR Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. (2020): 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| MLA | BİÇER Emine KIR Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. , 2020, ss.65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| AMA | BİÇER E Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. . 2020; 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| Vancouver | BİÇER E Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. . 2020; 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| IEEE | BİÇER E "Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi." , ss.65 - 77, 2020. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| ISNAD | BİÇER, Emine KIR. "Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi". (2020), 65-77. https://doi.org/10.5222/SHYD.2020.59454 |
| APA | BİÇER E (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7(1), 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| Chicago | BİÇER Emine KIR Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 7, no.1 (2020): 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| MLA | BİÇER Emine KIR Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, vol.7, no.1, 2020, ss.65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| AMA | BİÇER E Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2020; 7(1): 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| Vancouver | BİÇER E Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2020; 7(1): 65 - 77. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| IEEE | BİÇER E "Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi." Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7, ss.65 - 77, 2020. 10.5222/SHYD.2020.59454 |
| ISNAD | BİÇER, Emine KIR. "Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliğine İlişkin Görüşleri ve Klinik Uygulamada Tanık Oldukları Tıbbi Hataların İncelenmesi". Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 7/1 (2020), 65-77. https://doi.org/10.5222/SHYD.2020.59454 |
