İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR
Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 15 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-06-2021
İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR
Öz: Kelam ilminin ulaştığı nokta, tarihsel yaşam pratiklerinin sunduğuimkânlardan bağımsız ele alınamaz. Bu nedenle de Kelam, inşa sürecininkendisine sunduğu imkânların ve handikapların tümünü değilse bile önemli birbölümünü üzerinde taşır. En temelde Kelam, bir Müslümanın neye nasıl inanmasıgerektiğini ortaya koymak sorumluluğundadır. Buna ek olarak İslam dışıunsurların İslam’a ilişkin sorunlarını gidermek de bir sorumluluk alanı olarakKelamın omuzlarına yüklenmiştir. Müslümanlara dinleri ve inançları hakkındabilgi sunmak, farklı inanç gruplarına karşı temsil ettiği inancı savunmak budisiplinin çalışma alanıdır. Öte yandan İslam’ın çağrısını farklı inanç gruplarıarasında yaymak ve temsil ettiği din lehine kazanımlar sağlamak da bu disiplindenbeklenmiştir. Bugün terkedilmiş bir çalışma alanı görüntüsü veren gayrimüslimgruplar arasında İslam öğretisini yaymak sorumluluğu, özellikle geri kalmışlıkbaşta olmak üzere çeşitli sorunların kaynaklık ettiği bir durumdur. İslamKelamının güncel problem alanlarına çözümler üretmek konusundaki sorunlara ekolarak kullandığı soyut teolojik dil, halk İslam’ı ile İslam Kelamcıları arasındakimesafeleri de arttırmıştır. İslam geleneğinin Kelam ilmine karşı en başta takındığıtavrın negatif olduğunun farkında olarak, Zemmü’l Kelam edebiyatının etkisiyleKelamcıların alandaki etkileri de sınırlandırılmıştır. Kelam, geçmişten devraldığınegatif şöhreti gidermek, parçalı görünümünden kurtulmak ve Halk İslam’ınayaklaşmak imkânına da sahiptir. Bunun için; soyut ve soğuk dilini, elitçi söyleminive tarihi soruları tartışmayı bir tarafa bırakarak, evren algısında bir revizyonagitmelidir. Kelamın tanrı tasavvurunu da etkileyecek olan bir evren algısıylaKelamcı, geçmişte söylenenlerden kaldırarak bakışını evrene yönelecek, böylecedaha sağlıklı veri sağlama imkânına kavuşacaktır. Geleneksel Kelamın sentetik dilive kurgusunun dışındaki bu alan, evrenle kucaklaşmak ve dini bir kompozisyoniçerisinde ele almayı önermektedir.
Anahtar Kelime: PROOF IN ISLAMIC THEOLOGY AND NEW RESEARCHES IN EVIDENCE
Öz: The point reached by the science of kalam cannot be considered independent of the possibilities offered by historical life practices. Therefore, Kalam carries a significant part, if not all, of the possibilities and handicaps offered by the construction process. It is basically the responsibility of revealing what a Muslim should believe and how. In addition, the responsibility of non-Islamic faith groups to deal with Islam as a field of responsibility on the shoulders of Kalam. It is the field of study of this discipline to provide Muslims with information about their religion and beliefs, and to defend the belief it represents against different belief groups. On the other hand, it is expected from this discipline to spread the call of Islam among different faith groups and to gain in favor of the religion it represents. The reason for the abandonment of the responsibility of spreading Islamic doctrine among non-Muslim groups that appear to be an abandoned field of study is a source of various problems, especially backwardness. The abstract theological language used by Kalam in addition to his problems in finding solutions to the current problem areas has increased the distances between the civic Islam and theologians perception of İslam. Being aware of the negative attitude of the Islamic tradition towards the science of Kalam, the influence of the Kalamists in the field was also limited by the influence of Zamm al-Kalam literature. Kalam also has the opportunity to eliminate the negative reputation he inherited from the past, to get rid of his fragmentary appearance and to Islam. For this, a revision in the perception of the universe should be taken by taking a break from discussing abstract and cold language, elitist discourse and historical questions. With the perception of this universe, which will also affect Kalam’s imagination of the God, the Kalamist will turn his eyes to the universe and thus provide more natural data. This area, which is outside the traditional language and fiction of traditional Kalam, proposes to embrace the universe and consider it in a religious composition
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Bağdadî, Abdulkahir. el-Fark Beyne’l-Fırak. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamid. Beyrut: Mektebetu’l-Asriye, 1995.
- Bakıllânî, Kadı Ebu Bekir. el-İnsaf. thk. Zahid Kevserî. Kahire: Mektebetu’lEzheriye li Turas, 2000.
- Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitabu’t-Tarifât. ed. Gustavus Flugel. Beyrut: Mektebetu Lübnan, 1985.
- Cürcânî, Seyyid Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. çev. Ömer Türker 3 cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
- Debûsî, Ebu Zeyd. Taḳvîmü’l-edille Fi Usûlü’l-Fıkh. thk.Halil Muhyiddin el-Meyyis. Beyrut: Dâru’l- Kutubu’l-İlmiye, 2001.
- Demir, Hilmi. Delil ve İstidlalin Mantıki Yapısı. İstanbul: İsam Yayınları, 2012.
- Dhanani, Alnoor. “İslam Düşüncesinde Atomculuk çev. Mehmet Bulğen”. Kelam Araştırmaları Dergisi 9/1 (2011), 393‐400.
- Düzgün, Şaban Ali. Varlık ve Bilgi. Ankara: Beyaz Kule, 2008.
- Ebu’l-Bekâ, Kefevî. el-Külliyyât. thk Adnan Derviş-Muhammed Mısrî. Beyrut: Muessesetu’r- Risale, 1998.
- Ebu Ya’la el-Ferrâ, El Kadi. el-Mu’temed fi Usulu’d-Din. thk. Vedi Zeydan Haddad. Beyrut: Daru’l-Meşrik, 1974.
- El-Herevî, Abdullah b. Muhammed b. Ali. Zemmu’l-Kelam ve Ehlihi 5 cilt. Medine: Mektebetu’l-Ğurebâi’l-Eseriyyye, 1998.
- Er-Râzî, Fahreddin. Kelama Giriş (el-Muhassal). çev. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1978.
- Fârâbî, Ebu Nasr el-. İlimlerin Sayımı: İhsau’l Ulum. çev. Ahmet Ateş. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi, 1990.
- Fârâbî, Ebu Nasr el-. Kitâbu’l-Burhan. çev. Ömer Türker. İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. El-İktisad fi’l İtikad. çev. Osman Demir. İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. el-Mustasfa min İlmi’l-Usul. thk. Ahmed Zeki Hamnmad. Riyad: Daru’ Miman-Sidretu’l Munteha, ts.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. Faysalu’t Tefrikâ. nşr. Mahmud Bîcû. Dimeşk, 1993.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. el-Hikme fi mahlukatillah Azze ve Celle. ed. Muhammed Reşid Kabbani. Beyrut: Dâr İhyai’l-Ulum, 1978.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. el-Munkiz mine’d-Dalâl. çev. Hilmi Güngör. Ankara: Mearif Basınevi, 1960.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. el-Munkız mine’d-Dalâl. çev. Hilmi Güngör. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1989.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. Kıstasu’l- Mustakim thk. Mahmud Bîcû. Dimeşk: Matbaatu’lİlmiye, 1993.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. Makâsidû’l-Felâsife. thk. Mahmut Bîcû. Dimeşk: Matbatu’sSabah, 2000.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. Mişkatu’l-Envar. thk. Abdulaziz İzzuddin Seyrevanî. Beyrut: A’lemu’l-Kutub, 1986.
- Gazzâlî, Ebu Hamid. Miyaru’l-İlm. thk. Süleyman Dünya. Kahire: Daru’l-Me’arif, 1961.
- Guraya, Muhammed Yusuf. Sünnetin neliği sorununa metodik bir yaklaşım:Malik’in Muvatta’ı özelinde. çev. Mehmet Emin Özavşar. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
- Gutas, Dimitri. Yunanca düşünce Arapça kültür: Baǧdat’ta Yunanca-Arapça çeviri hareketi ve erken Abbasi toplumu. çev. Lütfü Şimşek. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003.
- Havarizmi, Muhammed b. Ahmed b.Yusuf. Mefâtîhu’l-ulûm. thk. İbrahim el Ebyarî. Beyrut: Daru’l-Kitabu’l-Arabiy, 1989.
- İbn Haldûn. Mukaddime. çev. Halil Kendir 2 cilt. Ankara: Yeni Şafak, 2004.
- İbn Hazm, Ebu Muhammed. Et-Takrîb li Haddi’l-Mantık :Mantık ve dini ilimler. çev.İbrahim Çapak-Yusuf Arıkaner. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2018.
- İbn Rûşd, Ebu Velid. el-Keşf an Menahici’l-Edille fi Akaidi’l-Mille. ed. Mahmud Kâsım. Beyrut: Dâru’l- Kutubu’l-İlmiye, 1964.
- İbn Rûşd, Ebu Velid. Faslu’l-Makal-Felsefe-Din İlişkisi. çev. Bekir Karlığa. İsatanbul: İşaret Yayınları, 1999.
- İbn Sînâ. Kitâbu’ş-Şifâ Metafizik. çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker 2 cilt. İstanbul: Litera Yayınları, 2005.
- İbn Teymiyye, Takiyuddin. Risaletu’t-Tedmuriyye. Kahire: Mektebetu’s-Suneti’mMuhammediye, ts.
- İbn Teymiyye, Takıyüddin. er-Redduʿale’l-manṭıkıyyîn. thk. Abdussamed Şerefeddin el-Kûtubî. Beyrut: Müessese el-Reyân, 2005.
- İsfehanî, Ragıb. Mufredâti’l elfazi’l-Kur’an. thk.Safvan Adnan Davudî. Dimeşk: Daru’l-Kalem, 2009.
- İzmirli İsmail Hakkı. Yeni ilmi Kelam. nşr. Sabri Hizmetli. Ankara: Umran Yayınlar, 1981.
- Kâdî Abdulcabbâr, el Hâmedânî. Şerh’ul-Usuli’l-Hamse thk. Abdulkerîm Osman. Kahire: Mektebetü Vahbe, 1996.
- Kindî, Ebu İshak. Felsefi Risaleler. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayayınları, 2006.
- Mâturîdî, Ebu Mansur el-. Kitâbu’t-Tevhîd. thk. Bekir Topaloğlu- Muhammed Aruçi. Beyrut-İstanbul: Daru Sadr-Mektebetu’l-İrşad, 2010.
- Nesefî, Ebu’l-Mûin. Tabsiratu’l Edille fi Usuli’d Din thk.Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün 2 cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2004.
- O’connor, D. J. A Critical History of Western Philosophy. New York: The Free Press, 1985.
- Özervarlı, M. Said. Kelamda Yenilik Arayışları. İstanbul: İsam Yayınları, 2008.
- Râzî, Fahreddin er-. Esâsu’t-takdîs. thk.Ahmed Hicâzî es-Sekkâ. Kahire: Mektebetu’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1986.
- Şehristânî, Muhammed b.Abdulkerim. Nihayetü’l-İkdam fi İlmi’l- Kelam. Beyrut, 2004.
- Tehânevî, Muhammed Ali. Mevsû’atu Keşşâfi Istılahâti’l-Fünûn ve’l-Ulûm. thk. Ali Dahruc. Lübnan: Mektebetü Lübnan, 1996.
- Watt, W. Montgomery. Müslüman Aydın-Gazâlî Hakkında Bir Araştırma çev. Hanefi Özcan. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1989.
- Yücesoy, Hayrettin. Tatavvuru’l-Fikri’s Siyasi ’inda Ehli’s-Sunna. Amman: Dâru’lBeşir, 1992.
| APA | Çınar B (2021). İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. , 15 - 40. |
| Chicago | Çınar Bayram İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. (2021): 15 - 40. |
| MLA | Çınar Bayram İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. , 2021, ss.15 - 40. |
| AMA | Çınar B İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. . 2021; 15 - 40. |
| Vancouver | Çınar B İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. . 2021; 15 - 40. |
| IEEE | Çınar B "İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR." , ss.15 - 40, 2021. |
| ISNAD | Çınar, Bayram. "İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR". (2021), 15-40. |
| APA | Çınar B (2021). İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 10(19), 15 - 40. |
| Chicago | Çınar Bayram İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 10, no.19 (2021): 15 - 40. |
| MLA | Çınar Bayram İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.10, no.19, 2021, ss.15 - 40. |
| AMA | Çınar B İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 10(19): 15 - 40. |
| Vancouver | Çınar B İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 10(19): 15 - 40. |
| IEEE | Çınar B "İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR." GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 10, ss.15 - 40, 2021. |
| ISNAD | Çınar, Bayram. "İSLAM KELAMINDA DELİL VE DELİLLENDİRMEDE YENİ ARAYIŞLAR". GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 10/19 (2021), 15-40. |
