İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 41 - 68 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-06-2021

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:
Tam adı “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi veBunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” olan meşhur adı ileİstanbul Sözleşmesi, 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzalanmış, 14 Mart2012’de onaylanmış ve 01 Ağustos 2014’de yürürlüğe girmiştir. Sözleşme için evsahipliği yapan Türkiye, aynı zamanda Sözleşme’yi ilk imzalayan ve meclisinde ilkonaylayan ülkelerden birisidir. Sözleşme, en başından beri ilgili kişiler tarafındaneleştiri konusu yapılmış, yakın zamanlarda ise bu tartışma iyice artmıştır. Özellikledindar camianın şiddetli eleştiri konusu yaptığı Sözleşme bu makalede İslamhukuk açısından incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken Sözleşme’nin genelihakkında bir değerlendirme yapılmış ancak temel olarak İslâm hukuku ileuyuşmadığı düşünülen kavramlar ve düzenlemeler üzerinde durulmuştur.Sözleşme aslında hukukî bir konuyu düzenlemesine rağmen içerik olarak ciddibiçimde ideolojik unsurlar taşımaktadır. Bu sebeple İslâm hukuku açısındandeğerlendirme yapılırken sadece fıkhî hükümlere değil aynı zamanda, fıtrat,yaratılış amacı gibi doğrudan hukuk kabul edilemeyecek hususlara dadeğinilmiştir. Makale giriş ve sonuç haricinde üç bölümden oluşmaktadır. Birincibölümde tanımlar, ikinci bölümde düzenlemeler incelenmiş, üçüncü bölümde degenel bir değerlendirme yapılmıştır.
Anahtar Kelime:

THE EVALUATION OF ISTANBUL CONVENTION IN TERMS OF ISLAMIC JURISPRUDENCE

Öz:
The full name is "Council of Europe Convention on Prevention and Combating Violence Against Women and Domestic Violence" which is known as "Istanbul Convention" has been signed in 11 March 2011 in Istanbul, it has been approved in 14 March 2012 and has been come into force in 1 August 2014. The host of the convention, Turkey is one of the first countries that have signed the convention and have approved in it's parliament. The convention has been argued by many people from the beginning and these arguments have increased a lot in recent days. The convention which has been strongly criticized by religious community has been examined and debated in terms of Islamic jurisprudence in the article. It has been done a general evaluation in the article, but the main topic that has been emphasized and intensely argued is the concepts and regulations considered as against Islamic jurisprudence. Although the convention regulates a judicial issue, it seriously contains a lot of ideological points. Therefore, the convention has not been judged in terms of fiqh, but also evaluated in terms of some terms such as nature (fitrat) and purpose of creation which are not accepted as law directly. The article consists of three parts excluding introduction and conclusion. The definitions have been evaluated in the first part, regulations in the second and a general evaluation has been done in the third part.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acar, Halil İbrahim. İslâm Aile Hukuku. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
  • Albayrak, Mustafa. “Şikayete Tabi Suçların Özellikleri ve Bu Suçlara Bağlanan Hukuki Sonuçlar”. TBB Dergisi 77 (2008), 281-306.
  • Amman, Mehmet Tayfun. “Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet - Sosyal, Bilimsel Yaklaşımlar”. Dini ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet: Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı. İstanbul: 2012, 13-55.
  • Apaydın, H. Yunus. Din ve Fıkıh Yazıları. İstanbul: İlkharf Yayıncılık, 2018.
  • Aslan, Mehmet Selim. İslâm Aile Hukuku. Bursa: Emin Yayınları, 2019.
  • Aydın, Mehmet Âkif. "Aile". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1989, 2/196-200.
  • Aynî, Ebû Muhammed (Ebu’s-Senâ) Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed. Şerhu Sünen-i Ebî Dâvud. thk. Ebu’l-Münzir Hâlid b. İbrâhim. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1420/1999.
  • Bader, Aynur Eryiğit. “Sünnet Olma ve Kadın Sünneti”. Eski Yeni: Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi 37 (2018), 81-107.
  • Bakırcı, Çağrı Mert. “Cinsel Kimlik: Biyolojik Cinsiyet, Cinsel Yönelim ve Toplumsal Cinsiyet Nedir?”. Evrim Ağacı. Erişim 8 Ağustos 2020.
  • https://evrimagaci.org/cinsel-kimlik-biyolojik-cinsiyet-cinsel-yonelim-vetoplumsal-cinsiyet-nedir-1470. Bakırcı, Kadriye. “İstanbul Sözleşmesi”. Ankara Barosu Dergisi 2015/4, 133-214.
  • Bayar, Mesut. “İslâm Aile Hukukunda Karı-Koca Arasında Meydana Gelen Anlaşmazlıklara Önerilen Çözümler”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi (www.e-sarkiyat.com- ISSN: 1308-9633) 5 (Nisan 2011), 87-111.
  • Bayraktar, Tuğba. “İstanbul Sözleşmesi ve 2017 Türkiye Gölge Raporuna İlişkin Bir Değerlendirme”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26/3 (2018), 87- 111.
  • Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed el-Beyzâvî. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahman Maraşlı. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1418.
  • Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukukı İslâmiyye ve Istılâhâtı Fıkhiyye. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, ts.
  • Bozkurt, Nebi. "Sünnet". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 3 Ekim 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/sunnet--hitan#2-islamda
  • Buhârî, Muhammed b. İsmail b. İbrahim. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422.
  • Canikoğlu, Seher Kırbaş. “Kadınlara Yönelik Şiddetin ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesine Dair Ulusal ve Uluslararası Mevzuat (İstanbul Sözleşmesi ve 6284 Sayılı Kanun)”. Ankara Barosu Dergisi 2015/3, 357-378.
  • Cessâs, Ebû Bekir Ahmed b. ‘Alî. Ahkâmü’l-Kur’an, thk. Muhammed Sâdık Kumhâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1405.
  • Cündî, Halil b. İshak b. Musa el-. el-Muḫtaṣar. thk. Ahmed Câd. Kâhire: Dâru’lHadîs, 1426/2005.
  • Çelik, Dilek Bilgiç – Şahin, Nevin Hotun. “Cinsel Yönelimler: Sağlık Personelinin Yaklaşımı”. Literatür Sempozyum Dergisi, 2014/1, 15-23.
  • Dağcı, Şamil. "Hükûmet-i Adl". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 24 Eylül 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/hukumet-i-adl
  • Demircan, Ali Rıza, “Kız – Kadın Sünnetine Nasıl Bakmalıyız?”. Mirat Haber. Erişim 3 Ekim 2020. https://www.mirathaber.com/kiz-kadin-sunnetinenasil-bakmaliyiz/
  • Desûkī, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Arafe. Ḥâşiye ʿale’şŞerḥi’l-kebîr. 4 Cilt. by. Dâru’l-Fikr, ts.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’lAsriyye, ts.
  • Erdal, Mesut. “Kur’an’da “Nüşûz” Kavramı”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/2 (2001), 37-51.
  • Erdoğan, Mehmet. Fıkıh İlmine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
  • Erdoğan, Suat. “İslâm Aile Hukukunda Şiddetli Geçimsizlik (Şikâk) Durumunda Hakem Tayini ve Tayin Edilen Hakemlerin Yetkileri”. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2017), 45-57.
  • Fahreddin Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn er-Râzî. Mefâtîḥu’l-ġayb (et-Tefsiru’l-Kebîr). 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420.
  • Gültekin, Mücahit. Bilimsel Araştırmalarda Kadın-Erkek Farklılıkları. Aile Akademisi Derneği. Bursa: Nisan 2014.
  • Güner, Umut vd. Türkiye’de Cinsel Yönelim veya Cinsiyet Kimliği Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu 1 Ocak – 30 Haziran 2010. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, Şubat 2011.
  • Haraşî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah el-Haraşî. Şerḥu Muḫtaṣarı Ḫalîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
  • Henrica A.F.M. (Henriette Jansen) vd. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. Ankara 2009.
  • Heyet. el-Mevsûʿatü’l-fıkhiyyetü’l-Kuveytiyye. 45 Cilt. Kuveyt: Vezâretü’l-Evkaf, 1404-1427/1984-2007.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gālib b. Abdirrahmân b. Gālib elMuhâribî el-Gırnâtî el-Endelüsî. el-Muḥarrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-ʿazîz. thk. Abdüsselam Abdü’ş-şâfî. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Nüceym, Zeynuddîn b. İbrâhîm el-Mısrî. el-Baḥrü’r-râʾiḳ. 8 Cilt. b.y.: Dâru’lKütübü’l-İslâmiyye, ts.
  • İbn Receb, Ebü’l-Ferec Zeynüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b. Abdirrahmân Receb el-Bağdâdî. Fetḥu’l-bârî ʿalâ Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. 9 Cilt. Medîne: Mektebetü’lGurebâ, 1417/1996.
  • Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi. İstanbul, 11.V.2011.
  • Kaptanoğlu, İlknur Yüksel vd.. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara: 2015.
  • Kazmirci, Treysi. “Cinsel Yönelim”, İstanbul Psikiyatri Derneği. Erişim 8 Ağustos 2020. https://www.ipe.com.tr/tr/icerik/71/cinsel-yonelim
  • Keleş, Şükrü. Psikiyatristlerin ve Cinsel Azınlıkların Cinsel Kimlik ve Cinsel Yönelim Konusuna İlişkin Değersel Söylemleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, 2015.
  • Kılıç, Muharrem. “Yasal Koruma ve Güvence Sistemleri Açısından Şiddetin Hukuksal Çerçevesi”. Şiddet Karşısında İslâm. Ed. Kollektif. 385-416. Ankara: DİB Yayınları, 2013,
  • Köse, Feyza Betül. “Cahiliye’den İslâm’a Kadına Yönelik Şiddet”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/1 (2018), 73-94.
  • Köse, Üzeyir. “Eşcinsellik ve İslâm Ceza Hukukundaki Durumu”. Asos Journal: The Journal of Academic Social Science 5/52 (2017), 383-404.
  • Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh el-Kurtubî. elCâmi’ li-Ahkâmi’l-Kur’an (Tefsîru’l-Kurtubî). thk. Ahmed el-Berdûnî – İbrahim Etfîş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kitâbi’l-Masriyye, 1384/1964.
  • Kutluay, İbrahim. “Kadına Şiddeti Meşrûlaştırdığına Delil Olarak Kullanılan Bazı Âyet ve Hadislerin Değerlendirilmesi”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 18/2 (2018), 439-467.
  • Mevvak, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yûsuf b. Ebi’l-Kāsım el-Mevvâk el-Abderî. et-Tâc ve’l-iklîl li-Muḫtaṣarı Ḫalîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1994.
  • Müslim, Ebu’l-Huseyn b. el-Haccâc en-Neysâbûrî. el-Câmi‘u’s-Sahîh. thk.
  • Muhammed Fuâd Abdülbâkī. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Remlî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Hüseyn b. Hasen er-Remlî el-Makdisî.
  • Şerḥu Süneni Ebî Dâvûd. thk. Halid er-Ribat vd. 20 Cilt. Feyyum: Dâru’lFellâh, 1437/2016.
  • Ruaynî, Şemsüddin Ebû Abdillah Muhammed b. Muhammed Hattab er-. Mevâhibü’l-celîl li-şerḥi Muḫtaṣarı Ḫalîl. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1412/1992.
  • Scott, Joan W.. “Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi”. çev. Derya Demirler-Fahriye Dinçer. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar 12 (Ekim 2010), 112-138.
  • Şafak, Ali. "Erş", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 24 Eylül 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/ers
  • Şahin, Meryem – Gültekin, Mücahit. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dayalı Politika Uygulayan Ülkelerde Kadın ve Aile (İzlanda, Finlandiya, Norveç, İsveç, Türkiye). İstanbul: SEKAM Yayınları, 2014.
  • Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-. Câmiu’l-Beyan fî Te’vîli’l-Kur’an (Tefsir). thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 26 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
  • Tirmizî, Ebû ‘Îsâ Muhammed b. ‘Îsâ es-Sulemî. el-Câmi‘u’l-kebîr (Sünen-i Tirmizî). 5 Cilt. Mısır: Mustafa Babi’l-Halebî, 1975.
  • Topal, Şevket – Küçük, Yunus Emre. “Aile İçi Şiddet ve İslâm Hukukundaki Önleyici Tedbirler”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (2012), 11-41.
  • Turan, Sümeyra Ünalan. Toplumsal Cinsiyet Tutumları Bağlamında Aile İçi Sorumluluk Paylaşımı: Yükseköğrenim Görmüş Çalışan Dindar Kadınlar ve Eşleri Örneği. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
  • Yaman, Ahmet– Çalış, Halit. İslâm Hukuku. Ankara: Bilay Yayınları, 2019. Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
  • Yılmaz, İbrahim. “İslâm Aile Hukukunda Boşanmaları Önleyici Bir Tedbir Olarak Tahkîm Müesseselerine Hukuki İşlerlik Kazandırılması”. Turkish Studies = Türkoloji Araştırmaları: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12/10 (2017), 329-360.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî ezZemahşerî. el-Keşşâf ʿan Ḥaḳāʾiḳı Ġavâmiżi’t-Tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’lKitâbi’l-Arabî, 1407.
  • Zeydan, Abdülkerim. el-Mufassal fî ahkami’l-mer’e ve’l-beyti’l-müslim fi’ş-şerîʿati’lİslâmiyye. 11 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1993.
APA Dursun A (2021). İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 41 - 68.
Chicago Dursun Akif İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2021): 41 - 68.
MLA Dursun Akif İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2021, ss.41 - 68.
AMA Dursun A İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2021; 41 - 68.
Vancouver Dursun A İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2021; 41 - 68.
IEEE Dursun A "İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.41 - 68, 2021.
ISNAD Dursun, Akif. "İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2021), 41-68.
APA Dursun A (2021). İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 10(19), 41 - 68.
Chicago Dursun Akif İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 10, no.19 (2021): 41 - 68.
MLA Dursun Akif İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.10, no.19, 2021, ss.41 - 68.
AMA Dursun A İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 10(19): 41 - 68.
Vancouver Dursun A İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 10(19): 41 - 68.
IEEE Dursun A "İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ." GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 10, ss.41 - 68, 2021.
ISNAD Dursun, Akif. "İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN İSLÂM HUKUKUNA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ". GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 10/19 (2021), 41-68.