ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI
Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 87 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-06-2021
ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI
Öz: Elazığ İli Palu İlçesi'nde XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşamışnakşîbendîye Tarikatı'nın Halîdîyye kolunun tasavvuf anlayışı geleneğini devamettiren son mürşitlerinin en önemlilerinden biri de Şeyh Hacı Muhammed YâsînEfendi’dir. Yâsîn Efendi, Şeyh Ali Sebtî Hazretleri’nin (ö. 1871) vefatından sonraPalu İlçesi'nin şehir merkezine gelerek yerleşmiştir. Nitekim Palu bölgesini irşadeden Nakşî/Hâlidî tarikat şeyhleri ile onların yetiştirdiği halifelerinin neredeysetamamına yakını Şeyh Ali Sebtî Hazretleri'nden silsile yoluyla icazetli olmalarınarağmen, Yâsîn Efendi'nin bağlı olduğu tasavvufi tarikat silsilesi Mevlanâ HâlidîBağdâdî’nin (ö. 1827) halifesi olan Seyyid Tâhâ Hakkâri Hazretleri’ne (ö. 1853)ulaşmaktadır. Dolayısıyla Yâsîn Efendi, Nakşîbendîye Tarikatı'nın Halîdîyyekolunun Seyyid Tâhâ Hakkâri Hazretleri’nin ekolünü devam ettiren Norşîn(Güroymak) dergâhına mensup icazetli halifelerinden biri olması ile dikkatçekmektedir. Yâsîn Efendi, Palu yöresinde toplum üzerinde gerek ahlâki kişiliğigerekse ilmî yönüyle derin izler bıraktığı gibi yazılı eserde telif etmiştir. Bu makalede Yâsîn Efendi’nin hayatı, eseri, müritleri ve tasavvuf âdâbı hakkında bilgilersunulmuştur.
Anahtar Kelime: THE LIFE, WORK AND SUFISM PROPRIETY OF SHEIK HAJI MUHAMMED YASIN EFENDI
Öz: Sheik Haji Muhammed Yâsîn Efendi vas one of the most important last guides who lived in the second half of XIX. century in Palu in Elazığ, who maintained the tradition of the Sufi understanding of the Hâlidiyyah branch of the Naqshbandi Sûfi Order. Yâsîn Efendi came to the city center of the district of Palu and settled here after the death of His Holiness Sheikh Ali Sebti (d. 1871).As a matter of fact, even though almost all of the Naqshi / Khalidi sûfi order sheikhs who enlightened the Palu region and the the calips having been educated by them, were ratified by Sheikh Ali Sebti through linage. The linage of Sufi religious order, which Yâsîn Efendi depends on, reaches up to His Holiness Seyyid Taha Hakkâri (d. 1853) who was caliph of Mevlâna Halidi Bağdadi (d. 1827). So, Yasin Efendi draws attention with the fact that he was one of the authoritized caliphs depending upon Norşin (Güroymak) dervish lodge which continued the ecole of His Holiness Seyyid Taha Hakkâri of the Halidiyye branch of Naqshbandi Sûfi Order. As Yâsîn Efendi left a deep impression on the society in Palu region both in terms of his moral personality and his scientific side, he was compiled in written work. This articles presents the information about Yâsîn Efendi's life, work, sûfish propriety and Sufism.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ayiş, Mehmet Şirin. “Bingöl Hâlidî Geleneğinin Medrese Boyutu”, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/10 ( 2017): 71-94.
- Bakıcı, Yusuf. Kültür ve Medeniyetler Şehri Palu. Elazığ: Güntek ofset ve Matbaa, 2012.
- Baz, İbrahim. “Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin Halifelerinden Şeyh Hâlid-i Cezerî ve Basret Dergâhı”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 14/32 (2013): 139-167.
- Baz, İbrahim. “Osmanlı’dan Cumhuriyet'e Norşin Dergâhı ve Şeyh Abdurrahmanı Tâğî”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 34/2 (2014): 73- 108.
- Çakır, Mehmet Şaki. “Şeyh Abdurrahman-ı Tâğî ve Norşin Tekkesi’nden Yayılan Kollar” İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 3/2 (2017): 26-53.
- Demirbağ, Abdusamet- Mehmet Demirbağ. “Palu’nun Manevi Şahsiyetlerinden Molla Kasım Hoca”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 265-274.
- Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
- Hûnî, Hacı Muhammed Yasin bin Muhammed Ali, Mecmûatü’ş-Şerîfe. Elazığ: 1317/1900.
- Işın, Ekrem. “Nakşîbendîlik”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 4: 31-39. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, 1994.
- Karabulut, Serdar. “Şeyh Ali Sebtî ve Palu Çevresinde Hâlidîliğin Yayılmasındaki Yeri”, Akademik İslam Araştırmaları Dergisi 4/1 (2018): 145-175.
- Karabulut, Serdar. “Molla İbrahim Efendi ve Ailesinin ilmî Kişiliği”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 213-222. Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
- Karabulut, Serdar. Şeyh Ali Sebiti el-Palevi. İzmit: Altın Kalem Yayınları, 2014.
- Kavak, Abdulcebbar. Mevlânâ Hâlid-i Nakşibendî ve Hâlidîlik. İstanbul: Nizamiye Akademi Yayınları, 2016.
- Abdulcebbar Kavak, Seyyid Taha Hakkari. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
- Kılıç, Rüya. “Osmanlı Devleti’nde Yönetim-Nakşibendî İlişkisine Farklı bir Bakış: Halidi Sürgünleri”. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi 7/17 (2006): 103-119.
- Kufralı, Kasım. “Molla İlahi ve Kendisinden Sonra Nakşibendî Muhiti”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 3/ 1-2 (1948): 129- 151.
- Mutçalı, Serdar. “Sami”. Arapça-Türkçe Sözlük. 409-410. İstanbul: Dağarcık Yayınları, 1995.
- Selçuk, Bahir-Şener, Hasan. “Palulu Mustafa Bahtî Efendi ve Şiirleri”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 19-28. Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
- Yapıcı, Süleyman. Harput Âlim-Müellif ve Mutasavvıfları. 2 Cilt. Ankara: Sistem Ofset Basım Yayınları, 2013.
APA | KARABULUT S (2020). ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. , 87 - 110. |
Chicago | KARABULUT Serdar ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. (2020): 87 - 110. |
MLA | KARABULUT Serdar ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. , 2020, ss.87 - 110. |
AMA | KARABULUT S ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. . 2020; 87 - 110. |
Vancouver | KARABULUT S ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. . 2020; 87 - 110. |
IEEE | KARABULUT S "ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI." , ss.87 - 110, 2020. |
ISNAD | KARABULUT, Serdar. "ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI". (2020), 87-110. |
APA | KARABULUT S (2020). ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 9(17), 87 - 110. |
Chicago | KARABULUT Serdar ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 9, no.17 (2020): 87 - 110. |
MLA | KARABULUT Serdar ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.9, no.17, 2020, ss.87 - 110. |
AMA | KARABULUT S ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2020; 9(17): 87 - 110. |
Vancouver | KARABULUT S ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2020; 9(17): 87 - 110. |
IEEE | KARABULUT S "ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI." GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 9, ss.87 - 110, 2020. |
ISNAD | KARABULUT, Serdar. "ŞEYH HACI MUHAMMED YÂSÎN EFENDİ’NİN HAYATI, ESERİ VE TASAVVUF ÂDÂBI". GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 9/17 (2020), 87-110. |