Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi

AYDIN, REMZİ

Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi

Remzi AYDIN (Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, Kayseri, Türkiye)

Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi

27 3

Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 9 - 28 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-06-2021

Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi

Öz:

Osmanlı imar sektöründe ağırlıklı olarak görev alan yerli mimarlara, farklıülkelerden gelen yabancı mimar ve mühendislerin de eklendiği bilinmektedir.Bunlardan biri de Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’dur. Bugünekadar, Jasmund’un eserlerinden bahsedilirken, Yedikule’de uygulanmayan birhapishane projesi tasarladığı da herhangi bir kaynak gösterilmeksizin ifadeedilegelmiştir. Bu çalışmada, kaynağı ve doğruluğu şimdiye kadarkesinleştirilemeyen Jasmund’un bilinen tek hapishane tasarımı ve ortaya çıkışsüreci Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler üzerinden aydınlatılmıştır. Mimarın butürdeki tek çalışması olan hapishane projesi, uygulanmamış olmakla birlikteOsmanlı hapishanelerinin mimari tasarımı üzerinde etki bırakması açısındanayrı bir öneme sahiptir. Farklı biçim, birim ve kapasitelerde olsa da butasarımların Jasmund’un projesinden etkilenerek yapıldığını söylemekmümkündür. Uygulanmadığı yazışmalara yansıyan proje, kendi dönemiiçerisinde modernleşmenin göstergelerinden biri olarak görülmektedir.

Anahtar Kelime:

Yedikule Prison Project by the German Architect August Carl Friedrich Jasmund

Öz:

that formed the major group employed in the Ottoman building sector. One of these foreigners was the German architect August Carl Friedrich Jasmund. To date, a prison project designed by Jasmund in Yedikule, but not implemented, was mentioned among his projects, but without any reference. In this study, Jasmund’s only prison design, the source and the accuracy of which have not been confirmed so far, and its emergence process have been elucidated through the Ottoman Archive documents. Although not being implemented, this prison project, known to be the only one designed by Jasmund, has a special importance in terms of its impact on the architectural design of Ottoman prisons. Though they had different shapes, units and capacities, it is possible to say that these prison designs were influenced by Jasmund’s project. Despite the fact that the project was never implemented as revealed in the correspondence, it is seen as one of the indicators of modernization within its period.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)
Sadâret Mektubî Kalemi Mühimme Kalemi (A. MKT. MHM.) 596/24-1, 2, 2a, 3, 4.
Bâb-ı Âlî Evrak Odası (BEO.) 238/21173; 292/21842-1, 2; 648/48549-1; 785/58859- 1, 2.
Dahiliye Nezâreti Mektubî Kalemi (DH. MKT.) 1722/7; 1782/62; 1786/10; 1809/97.
Dahiliye Nezareti Tesri-i Muamelat ve Islahat Komisyonu (DH. TMIK. S.) 44/16-6, 7. İrade Taltifat (İ.TAL.) 113/50.
Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.) 77/87; 94/77. Plan-Proje (PLK. p.) 6738-1, 2, 3.
Yıldız Sadâret Hususî Maruzâtı (Y. A. HUS.) 280/25.
Yıldız Perakende Maliye Nezâreti Maruzâtı (Y. PRK. ML.)10/55.
Albayrak, M. (1995). Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi ve Bağdat Demiryolu’nun Yapımı. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6 (6), 1-38.
Aydın, R. (2018). Mimar Kemâleddin Bey’in Hapishane Projeleri. Ayşe Budak,
Muzaffer Yılmaz (Ed.), Osmanlı Sanatında Değişim ve Dönüşüm içinde (s. 11- 36). Konya: Literatürkacademia.
Bardakoğlu, A. (1997). Hapis. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 16 içinde (s. 54-64). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Batur, A., (1994). Jasmund, A. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 4 içinde (s. 318). İstanbul: Tarih Vakfı.
Doğuoğlu, M. M. F., (2002). 19. Yüzyıl İstanbul’unda Alman Mimari Etkinliği. (Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2002).
Nasır, A. (1991). Türk Mimarlığında Yabancı Mimarlar. (Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 1991).
Nasır, A. (1997). Jachmund. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 2 içinde (s. 911). İstanbul: Yem.
Şen, Ö. (2007). Osmanlı’da Mahkûm Olmak Avrupalılaşma Sürecinde Hapishaneler. İstanbul: Kapı.
Yavuz, M. (2001). 19. Yüzyıl Sonu 20. Yüzyıl Başlarında İstanbul’da Alman Mimarların Yaptıkları Mimari Eserler. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi).
Yavuz, M., (2002). Osmanlı’da Alman Mimarlar ve Eserleri. Hasan Celal Güzel, vd. (Ed.), Türkler 15 içinde, (s. 400-411). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Yavuz, M. (2004). Mimar August Jasmund Hakkında Bilmediklerimiz. Sanat Tarihi Dergisi, 13 (1), 181-205.
Yavuz, M. (2005). Eine vergleichende Studie über den Bahnbau und die Bahnhofsarchitektur der Anatolischen Bahnen und der Bagdadbahn mit ihren Vorbildern im Deutschen Reich. (Inauguraldissertation Zur Erlangung des Grades Eines Doktors der Philosophie In der Fakultät Für Geschichtswissenschaft der Ruhr Universität Bochum).
Yavuz, M. (2008). August Carl Friedrich Jasmund ve Mimari Faaliyetleri. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 21, 187-209.
Yavuz, M. (2009). Ein Preußischer Baumeister in Osmanischem Dienst: August Carl Friedrich Jasmund. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 26 (1), 235-252.
Yıldız, G. (2012). Mapusâne Osmanlı Hapishanelerinin Kuruluş Serüveni (1839- 1908). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Frıdhov I. M.- Grøning, L. (2018). Penal Ideology and Prison Architecture. Elisabeth Fransson, Francesca Giofrè, Berit Johnsen (Ed.), Prison Architecture And Humans içinde (s. 269-286). Oslo: Cappelen Damm Akademisk.
Giofrè, F. (2018). Prisons and Architecture. The Italian Framework. Elisabeth Fransson, Francesca Giofrè, Berit Johnsen (Ed.), Prison Architecture And Humans içinde (s. 101-128). Oslo: Cappelen Damm Akademisk.

APA	AYDIN R (2020). Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. , 9 - 28.
Chicago	AYDIN REMZİ Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. (2020): 9 - 28.
MLA	AYDIN REMZİ Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. , 2020, ss.9 - 28.
AMA	AYDIN R Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. . 2020; 9 - 28.
Vancouver	AYDIN R Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. . 2020; 9 - 28.
IEEE	AYDIN R "Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi." , ss.9 - 28, 2020.
ISNAD	AYDIN, REMZİ. "Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi". (2020), 9-28.

APA	AYDIN R (2020). Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15(29), 9 - 28.
Chicago	AYDIN REMZİ Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 15, no.29 (2020): 9 - 28.
MLA	AYDIN REMZİ Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, vol.15, no.29, 2020, ss.9 - 28.
AMA	AYDIN R Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2020; 15(29): 9 - 28.
Vancouver	AYDIN R Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2020; 15(29): 9 - 28.
IEEE	AYDIN R "Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi." Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15, ss.9 - 28, 2020.
ISNAD	AYDIN, REMZİ. "Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi". Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 15/29 (2020), 9-28.