XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler

TURHAN SARIKÖSE, SELMA

XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler

Selma TURHAN SARIKÖSE (Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Karabük, Türkiye)

Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi

74 6

Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 69 - 85 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-06-2021

XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler

Öz:

Doğal afetler toplumların ve medeniyetlerin sosyal ve ekonomik yapısındabüyük değişimlere neden olmuştur. Doğal afetler esnasında yaşanan insan veekonomik kayıplar, toplum hayatında derin izler bırakmıştır. Safranbolu’da XIX.yüzyılda çok fazla yıkıcı etkisi olmasa da depremler meydana gelmiştir. Bubölgede evlerde ahşabın yaygın olarak kullanılması ve evlerin birbirlerine yakınolması yangın riskini arttırmaktadır. İncelenen dönemde Safranbolu merkez veköylerinde birçok yangın vakası görülmüştür. Osmanlı Devleti yangınlamücadele kapsamında Safranbolu’ya yangın tulumbaları gönderdiği gibiyangından sonra inşa edilecek yeni evlerin inşası için gerekli kolaylığı dagöstermiştir. Safranbolu’da yaşanan şiddetli kış, dolu ve fırtına gibi doğaolayları tarım ürünlerinin zarar görmesine; nüfus kaybına ve küçük kazalarasebep olmuştur. Arşiv belgelerine göre hazırlanan bu araştırmada Safranbolu’daXIX. yüzyıl ve XX. yüzyıl başlarında yaşanan doğal afetler ve merkezi yönetimindoğal afetlere karşı aldığı önlemler ve halkın karşılaştığı sorunlardeğerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Natural Disasters in Safranbolu at 19’th Century with at the Beginning of 20’th Century

Öz:

Natural disasters have caused great changes in the social and economic structure of societies and civilizations. Human and economic loses experienced during natural disasters left deep traces in the life of societies. There were not too many destructive effect earthquakes had occured in Safranbolu in 19’th century. The widespread use of wood in this region and proximity of houses increase the risk of fire. During the period under resarch many fire and disasters were experienced in the centre of Safranbolu and its villages. Ottoman State have sent fire pumps to Safranbolu in the context of fire fighting and showed the necessary facilities for the construction of new houses after the fire. Severe winter, hail and storm like natural events had damaged agricultural products, it also caused some population loses and minör accidents in Safranbolu. Natural disasters and measures taken by central menagement against natural disasters and the problems faced by public in Safranbolu 19’th and at the beginning of 20’th century were eveluated in this study which was prepared according to archive documents.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Afyoncu, E., Mete, Z. (2002). 1766 İstanbul Depremi ve Toplum Yaşantısına Etkisi. Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Afetler ve Deprem Semineri 22-23 Mayıs 2003. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, 85-92.
Aksoy, Y. (2007). Tarihteki Önemli Doğal Afetler. İstanbul: Karma Kitaplar Yay.
Ambraseys, N.N.- Finkel, C.F. (1995). The Seismicity of Turkey and Adjacent Areas a Historical Review, 1500-1800. İstanbul: Eren Yay.
Atalay, İ. (1994). Türkiye Coğrafyası, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
Avcı, Y. (2007). Osmanlı Devletinde Afet Yönetimi ve 1899 Denizli Depremi. Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiriler 6-7-8 Eylül 2006, I. Denizli: Fakülte Kitabevi, 361-367.
Diamond, J. (2006). Çöküş Medeniyetler Nasıl Ayakta Kalır ya da Yıkılır?. (Çev.: Elif Kıral). İstanbul: Timaş Yay.
Emecen, F. (2008). Safranbolu. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 35, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 481-483.
Erler, M. Y. (2010), Osmanlı Devleti’nde Kuraklık ve Kıtlık Olayları (1800-1880). İstanbul: Libra Yay.
Gönüllü, A. R. (2010). Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Meydana Gelen Sel Baskınları (1857-1913). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 28, 351-373.
Kallek, C. (2002), Kile. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 568-571.
Karacakaya, R.-Yücadağ, İ.-Yılmaz, N. (2013). Arşiv Belgelerinde Karabük, Karabük Valiliği Yay. İstanbul: Seçil Ofset.
Karademir, Z. (2014). İmparatorluğun Açlıkla İmtihanı Osmanlı Toplumunda Kıtlıklar (1560-1660). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Kılıç, O. (1999). Mühimme Defterlerine Göre XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Depremler. Osmanlı, V. (Ed.: Güler Eren). İstanbul: Yeni Türkiye Yay., 671-677.
Lee, S.J. (2004). Avrupa Tarihinden Kesitler (1789-1980). Ankara: Dost Kitabevi.
Nikiforuk, A. (2007). Mahşerin Dördüncü Atlısı Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklar Tarihi, (Çev.: Selahattin Erkanlı). İstanbul: İletişim Yay.
Özköse, A. (2003). Safranbolu’da Kıranköy, Tabakhane, Bulakköyü, Yazıköyü ve Yörükköyü’nde Kaybolan Kültür Mirasımız. I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999). Ankara: TTK, 95-110.
Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II. İstanbul: MEB.
Sakin, O. (2002). Tarihsel Kaynaklarıyla İstanbul Depremleri. İstanbul, Kitabevi Yay.
Tekemen Altındaş, E. (2018). 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Kuraklığın Ankara’ya Yansıması. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 16/14, 1-13.
Ursinus, M. (2001). Doğal Afetler ve Tevzi: Sel, Dolu ve Fırtınalar Karşısında Oluşturulan Klasik Çağ Sonrası Yerel Vergi Sistemleri. Osmanlı İmparatorluğu’nda Doğal Afetler, (Ed.: Elizabeth Zachariadou). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 287-296.
Uysal, B. (2003). Tarihî Safranbolu Evlerinde Ahşap Malzeme Kullanımı. I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999). Ankara: TTK, 69- 80.
Ürekli, F. (1998). 1894 İstanbul Depremi. İstanbul Araştırmaları, 5. İstanbul Araştırmaları Merkezi, 47-95.
Vogt, J. (2001). Osmanlı Topraklarında Tarih Boyunca Depremsellik Batılı Kaynaklardan ve Tanıkların İfadelerinden Örnekler. Osmanlı İmparatorluğu’nda Doğal Afetler. (Ed.: Elizabeth Zachariadou). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 13-58.
Yazıcıoğlu, H.- Al, M. (1982). Safranbolu Safranbolu- Karabük-Ulus- Eflani. Karabük: Özer Matbaası.
Yiğit, İ. (2010). Anadolu Kırsalında Göçün Dünkü (XVI-XIX. Yüzyıl) Yapısı: Manisa ve Konya Çevresi Üzerinden Bir Göç Okuma Denemesi. Erdem, 76, 205-243.
Wiesner Hanks, M.E. (2016). Erken Modern Dönemde Avrupa 1450-1789. (Çev.: Hamit Çalışkan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay

APA	TURHAN SARIKÖSE S (2020). XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. , 69 - 85.
Chicago	TURHAN SARIKÖSE SELMA XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. (2020): 69 - 85.
MLA	TURHAN SARIKÖSE SELMA XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. , 2020, ss.69 - 85.
AMA	TURHAN SARIKÖSE S XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. . 2020; 69 - 85.
Vancouver	TURHAN SARIKÖSE S XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. . 2020; 69 - 85.
IEEE	TURHAN SARIKÖSE S "XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler." , ss.69 - 85, 2020.
ISNAD	TURHAN SARIKÖSE, SELMA. "XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler". (2020), 69-85.

APA	TURHAN SARIKÖSE S (2020). XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15(29), 69 - 85.
Chicago	TURHAN SARIKÖSE SELMA XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 15, no.29 (2020): 69 - 85.
MLA	TURHAN SARIKÖSE SELMA XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, vol.15, no.29, 2020, ss.69 - 85.
AMA	TURHAN SARIKÖSE S XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2020; 15(29): 69 - 85.
Vancouver	TURHAN SARIKÖSE S XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2020; 15(29): 69 - 85.
IEEE	TURHAN SARIKÖSE S "XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler." Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15, ss.69 - 85, 2020.
ISNAD	TURHAN SARIKÖSE, SELMA. "XIX. Yüzyıl ile XX. Yüzyıl Başlarında Safranbolu’da Doğal Afetler". Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 15/29 (2020), 69-85.