COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler

Ünübol, Başak; BALTACI, Zeynep; ARPACIOĞLU, Mahmut Selim

doi:10.17826/cumj.785609

COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler

Mahmut Selim Arpacıoğlu, (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ruh ve Sinir Hastalıkları Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Zeynep Baltacı, (Kent Üniversitesi, Klinik Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Başak Ünübol (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Cukurova Medical Journal

38 4

Yıl: 2021 Cilt: 46 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 88 - 100 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17826/cumj.785609 İndeks Tarihi: 29-06-2021

COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler

Öz:

Amaç: Araştırmamızda pandemi sürecinde sağlıkçalışanlarının tükenmişlik, mesleki doyum, depresyon,anksiyete, Covid-19 korkusu düzeyleri ve bunlarla ilişkilifaktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı tasarımda olanbu araştırma Covid-19 pandemi sürecinde aktif çalışmaktaolan ve araştırmaya gönüllü tüm sağlık çalışanlarınıkapsamaktadır. Pandemi tedbirleri nedeni ile elektronikortamda 371 sağlık çalışanının katılımı ile gerçekleşmiştir.Sosyodemografik bilgi formu, İş doyumu Ölçeği, MaslachTükenmişlik Ölçeği, HSA-4 Hasta Sağlığı Anketi, Covid19 Korkusu Ölçeği kullanılmıştır.Bulgular: Katılımcıların %73,6’sı devlette kadroluçalışmaktaydı ve %43,2’si doğrudan Covid-19 hastalarıylaçalışmaktaydı. Maslach Duyarsızlaşma, Covid Korku,HSAKaygı ve Depresyon ölçeklerine göre kadın gruportalaması, erkek grup ortalamasından anlamlı bir şekildefarklı ve büyüktü (p<0.01). Duygusal Tükenme, HSAtoplam ve Depresyon ölçeklerinde Bekar grup ortalaması,Evli gruptan anlamlı bir şekilde büyük bulundu. CovidKorku ve HSA ölçeklerinde Ebeveynlerimle ya daEşimle/Eşim ve çocuklarımla yaşıyorum diyenlerin gruportalaması, yalnız yaşayanlardan anlamlı bir şekilde büyüksaptandı.Sonuç: Pandemi döneminde sağlık çalışanlarında işdoyumunu artıracak ve tükenmeyi azaltacak şekilde çalışmaşartlarında düzenlemeler yapılması, yüksek riskli birimdeçalışanların daha yakından izlenmesi ve gerekli psikolojikdestek sağlanması önemlidir.

Anahtar Kelime:

Burnout, fear of Covid, depression, occupational satisfaction levels and related factors in healthcare professionals in the COVID-19 pandemic

Öz:

Purpose: The aim of this study was to examine the levels of burnout, professional satisfaction, depression, anxiety, fear of Covid-19 and related factors during the pandemic process. Materials and Methods: This study, in cross-sectional and descriptive design, includes all healthcare professionals who are actively working during the Covid-19 pandemic process and volunteering to research. Due to pandemic measures, it was realized with the participation of 371 healthcare workers in electronic environment. Sociodemographic information form, Satisfaction Scale, Maslach Burnout Scale, Phq-4 Patient Health Questionnaire, Covid-19 Fear Scale were used. Results: 73.6% of the participants were working in a state hospital, and 43.2% were working directly with Covid-19 patients. According to the Maslach Depersonalization, Covid-Fear, PHQ Anxiety and Depression scales, the female group mean was significantly different and greater than the male group average. In Emotional Exhaustion, PHQ total and Depression scales, the average of the Single group was found to be significantly higher than the Married group. On the Covid Fear and PHQ scales, the group average of those who said "I live with my parents or my spouse / spouse and children" was significantly higher than those who lived alone. Conclusion: During the pandemic period, it is important to make arrangements in working conditions in a way to increase job satisfaction and reduce burnout in healthcare workers, to monitor employees in high-risk units more closely and to provide necessary psychological support.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Hays JN. Epidemics and Pandemics: Their Impacts on Human History. New York, ABC-CLIO; 2005.
2. Cucinotta D, Vanelli M. WHO Declares COVID-19 a Pandemic. Acta Biomed. 2020;91:157–60.
3. COVID-19 - Yeni Koronavirüs Hastalığı [Internet]. [cited 2020 Aug 19]. Available from: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/.
4. Kaya B. Pandeminin ruh sağlığına etkileri. Klinik Psikiyatri. 2020;23:123-124.
5. Buckley C, Wee S-L, Qin A. China’s doctors, fighting the coronavirus, beg for masks. The New York Times [Internet]. 2020 Feb 14.
6. Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) Outbreak in China: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. 2020;323:1239-42.
7. Kaçmaz N. Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 2005;68:29-32.
8. Günüşen N, Üstün B. Türkiye’de ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşire ve hekimlerde tükenmişlik: Literatür incelemesi. DEUHYO ED 2010, 3 (1), 40-51
9. Perlis RH. Exercising heart and head in managing coronavirus disease 2019 in Wuhan. JAMA Netw Open. 2020;3:e204006.
10. Mak IWC, Chu CM, Pan PC, Yiu MGC, Chan VL. Long-term psychiatric morbidities among SARS survivors. Gen Hosp Psychiatry. 2009;31:318–26.
11. Arpacioglu S, Gurler M, Cakiroglu S. Secondary traumatization outcomes and associated factors among the health care workers exposed to the COVID-19. Int J Soc Psychiatry. 2020,doi: 10.1177/0020764020940742.
12. Muchinsky PM. Psychology Applied to Work: An Introduction to Industrial and Organizational Psychology. Cengage Learning, 2006;554.
13. Musal B, Elçi ÖÇ, Ergin S. Uzman hekimlerde mesleki doyum. Toplum ve hekim. 1995;10:2–7.
14. World Health Organization. World Health Report 2006 (The): Working Together for Health. Geneva, World Health Organization. 2006.
15. Tezer E. İş doyumu ölçeğinin güvenilirlik ve geçerliği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2001;2:33–9.
16. Maslach C, Jackson SE. The measurement of experienced burnout. J Organ Behav. 1981;2:99–113.
17. Ergin C. Doktor ve hemsirelerde tukenmislik ve Maslach tukenmislik olceginin uyarlanmasi. VII Ulusal Psikoloji Kongresi, 22th September 1992 Ankara (Turkey) [Internet]. 1992; Available from: https://ci.nii.ac.jp/naid/10029463961/.
18. Kroenke K, Spitzer RL, Williams JBW, Löwe B. An Ultra-Brief Screening Scale for Anxiety and Depression: The PHQ–4. Psychosomatics. 2009;50:613–21.
19. Demircia İ, Ekşib H. Don’t bother your pretty little head otherwise you can't enjoy life. ERPA. 2018;2018;287.
20. Ahorsu DK, Lin C-Y, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of COVID-19 Scale: development and initial validation. Int J Ment Health Addict. 2020;27:1–9.
21. Satici B, Gocet-Tekin E, Deniz ME, Satici SA. Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. Int J Ment Health Addict. 2020;1.
22. Norlund S, Reuterwall C, Höög J, Lindahl B, Janlert U, Birgander LS. Burnout, working conditions and gender--results from the northern Sweden MONICA Study. BMC Public Health. 2010;10:326.
23. lai j, ma s, wang y, cai z, hu j, wei n et al. factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease 2019. JAMA Netw Open. 2020;3:e203976.
24. Oğuzberk M, Aydın A. Ruh sağlığı çalışanlarında tükenmişlik. Klinik Psikiyatri. 2008;11:167–79.
25. Haran S, Özgüven HD, Ölmez Ş, Sayil I. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Ve Ankara Numune Hastanesinde çalışan doktor ve hemşirelerde tükenmişlik düzeyleri Kriz Dergisi. 1993;8(1):75–84.
26. Barello S, Palamenghi L, Graffigna G. Burnout and somatic symptoms among frontline healthcare professionals at the peak of the Italian COVID-19 pandemic. Psychiatry Res. 2020;290:113129. 27. Nazik F, Yilmaz E, Tatli H. Burnout in health sector: Sample of public hospital. Med Sci Law. 2018;7:821– 5.
28. Erol A, Akarca F, Değerli V, Sert E, Delibaş H, Gülpek D et al. Acil servis çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu. Klinik Psikiyatri. 2012;15:103–10.
29. Marchand A, Blanc M-E, Beauregard N. Do age and gender contribute to workers’ burnout symptoms? Occup Med. 2018;68:405–11.
30. Yildiz A, Çi̇çek İ, Şanli ME. Sağlık çalışanlarında tükenmişliğin belirleyicileri: sigara ve alkol kullanımına etkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018;5:126–32.
31. Simione L, Gnagnarella C. Differences between health workers and general population in risk perception, behaviors, and psychological distress related to COVID-19 spread in Italy [Internet]. 2020. Available from: psyarxiv.com/84d2c.
32. Naushad VA, Bierens JJ, Nishan KP, Firjeeth CP, Mohammad OH, Maliyakkal AM, et al. A systematic review of the impact of disaster on the mental health of medical responders. Prehosp Disaster Med. 2019;34:632–43.
33. Hombrados-Mendieta I, Cosano-Rivas F. Burnout, workplace support, job satisfaction and life satisfaction among social workers in Spain: A structural equation model. Int Soc Work. 201356:228- 46.
34. Sarmiento TP, Laschinger HKS, Iwasiw C. Nurse educators’ workplace empowerment, burnout, and job satisfaction: testing Kanter's theory. J Adv Nurs. 2004;46:134-43.
35. Tekir Ö, Çevik C, Selma A, Çeti̇N G. Sağlık çalışanlarının tükenmişlik, iş doyumu düzeyleri ve yaşam doyumunun incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2016;18:51–63.
36. Kavlu İ, Pinar R. Acil servislerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumlarının yaşam kalitesine etkisi. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2009;29:1543–55.
37. Li W, Yang Y, Liu Z-H, Zhao Y-J, Zhang Q, Zhang L et al. Progression of mental health services during the COVID-19 outbreak in China. Int J Biol Sci. 2020;16:1732.
38. Hirsh JB, Mar RA, Peterson JB. Psychological entropy: a framework for understanding uncertaintyrelated anxiety. Psychol Rev. 2012;119:304–20.
39. Hacimusalar Y, Kahve AC, Yasar AB, Aydin MS. Anxiety and hopelessness levels in COVID-19 pandemic: A comparative study of healthcare professionals and other community sample in Turkey. J Psychiatr Res. 2020;129:181–8.
40. Menon V, Padhy SK. Ethical dilemmas faced by health care workers during COVID-19 pandemic: Issues, implications and suggestions. Asian J Psychiatr. 2020;51:102116.
41. Temsah M-H, Al-Sohime F, Alamro N, Al-Eyadhy A, Al-Hasan K, Jamal A et al. The psychological impact of COVID-19 pandemic on health care workers in a MERS-CoV endemic country. J Infect Public Health. 2020;13:877–82.
42. Koh D, Lim MK, Chia SE, Ko SM, Qian F, Ng V et al. Risk Perception and impact of Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) on work and personal lives of healthcare workers in singapore. Medical Care. 2005;43:676–82.
43. Zhang W-R, Wang K, Yin L, Zhao W-F, Xue Q, Peng M et al. Mental Health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in china. Psychother Psychosom. 2020;89:242–50.
44. Spoorthy MS, Pratapa SK, Mahant S. Mental health problems faced by healthcare workers due to the COVID-19 pandemic–A review. Asian J Psychiatr. 2020;51:102119.
45. Hakanen JJ, Schaufeli WB. Do burnout and work engagement predict depressive symptoms and life satisfaction? A three-wave seven-year prospective study. J Affect Disord. 2012;141:415-24.
46. Lal K. Hemşirelerde tükenmişlik ve iş doyumu (Aksaray ve Ortaköy Devlet Hastanesi Hemşireleri Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Beykent Üniversitesi, 2014.
47. Kavlu İ, Pınar R. Acil servislerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumlarının yaşam kalitesine etkisi. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2009;29:1543- 55.

APA	ARPACIOĞLU M, BALTACI Z, Ünübol B (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. , 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
Chicago	ARPACIOĞLU Mahmut Selim,BALTACI Zeynep,Ünübol Başak COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. (2021): 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
MLA	ARPACIOĞLU Mahmut Selim,BALTACI Zeynep,Ünübol Başak COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. , 2021, ss.88 - 100. 10.17826/cumj.785609
AMA	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. . 2021; 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
Vancouver	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. . 2021; 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
IEEE	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B "COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler." , ss.88 - 100, 2021. 10.17826/cumj.785609
ISNAD	ARPACIOĞLU, Mahmut Selim vd. "COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler". (2021), 88-100. https://doi.org/10.17826/cumj.785609

APA	ARPACIOĞLU M, BALTACI Z, Ünübol B (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Medical Journal, 46(1), 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
Chicago	ARPACIOĞLU Mahmut Selim,BALTACI Zeynep,Ünübol Başak COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Medical Journal 46, no.1 (2021): 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
MLA	ARPACIOĞLU Mahmut Selim,BALTACI Zeynep,Ünübol Başak COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Medical Journal, vol.46, no.1, 2021, ss.88 - 100. 10.17826/cumj.785609
AMA	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Medical Journal. 2021; 46(1): 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
Vancouver	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Medical Journal. 2021; 46(1): 88 - 100. 10.17826/cumj.785609
IEEE	ARPACIOĞLU M,BALTACI Z,Ünübol B "COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler." Cukurova Medical Journal, 46, ss.88 - 100, 2021. 10.17826/cumj.785609
ISNAD	ARPACIOĞLU, Mahmut Selim vd. "COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler". Cukurova Medical Journal 46/1 (2021), 88-100. https://doi.org/10.17826/cumj.785609