Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları

Mine KİZİR (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla,Türkiye)
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi
18 5
Yıl: 2021 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 253 - 281 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.55 İndeks Tarihi: 30-06-2021

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları

Öz:
Bu çalışmanın amacı, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuğa sahip ailelere, çocuklarına iletişim becerilerini kazandırmalarına yardımcı olacak uzaktan aile eğitim uygulamalarını içeren araştırmalara yönelik sistematik bir bilgi sunmaktır. Bu amaçla, 2000-2018 yılları arasında yapılan uzaktan aile eğitim uygulamalarına ilişkin yürütülen araştırmalar alanyazın üzerinden taranmış ve ulaşılan dokuz çalışma “özetleyici derleme” türünde sunulmuştur. Ulaşılan araştırmalar; katılımcı özellikleri (yaş, cinsiyet, tanı), bağımlı-bağımsız değişken, araştırma modeli, kullanılan yazılım programı veya teknolojik araçlar, aile eğitiminin uygulanmasüreci, geçerlik-güvenirlik, izleme-genelleme, bulgular, etki büyüklüğü ve sonuçlarına ilişkin özellikler bakımından incelenmişlerdir. Sonuçlar, uzaktan yürütülen programların hedeflenen beceriler üzerinde olumlu etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmaların sunulan bulguları ışığında, katılımcı ebeveynlerin hedeflenen öğretim yöntemini uygulama becerisini kazandıkları görülmektedir. Katılımcı çocukların ise büyük oranda hedeflenen iletişim becerilerini sergileyebildikleri belirlenmiştir. Araştırmalarda uygulanan programların sosyal geçerliklerinin de yüksek olduğu ifade edilmiştir.
Anahtar Kelime:

2021, 22(1)Distance Parenting Education Applications in the Instruction of Communication Skills to Individuals with Autism Spectrum Disorder

Öz:
The present study aimed to provide systematic information for the parents of children with autism spectrum disorder (ASD) on research about distance parenting education applications that would help their children acquire communication skills. For this purpose, the literature on distant parenting education applications conducted between 2000-2018 wasreviewed,and 9studies were presented as a summative compilation. The identified studies were reviewed based on participants’characteristics (age, gender,diagnosis), dependent-independent variables, research model, utilized software or technological tools, parenting education instruction process, validity-reliability, follow up-generalization, findings, effect size,and the findings. The results demonstrated that distance parenting educationprograms had a positive effect on target skills. Based on the findings of the previous studies, it was observed that the participating mothers acquired the ability to implement the targeted instruction method. It was determined that the participating children were able to exhibit target communication skills. It was reported in previous studies that the social validity of theprograms implemented was h
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, B. (2015). Aile eğitiminin otizmli çocuğa sahip ailelerin milieu öğretim tekniklerinden tepki isteme-model olmayı kullanmalarındaki etkililiği [Efficiency of parent training a mothers of children with autism use of mand-model one of the Milieu teaching techniques](Yüksek lisans tezi).Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası: 415923)
  • Amerikan Psikiyatri Birliği [American Psychiatric Association] (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (5. baskı) [Diagnostic and statistical manual of mental disorders] (E. Köroğlu, Çev. ed.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2013)
  • Ardıç, A. (2015). Aile eğitimi uygulama modelleri [Family education application models]. A. Cavkaytar (Ed.), Özel eğitimde aile eğitimi ve rehberliği içinde (3. Baskı, ss. 247-286). Ankara: Vize yayıncılık
  • Baharav, E., & Reiser, C. (2010). Using telepractice in parent training in early autism. Telemedicine and e-Health,16(6), 727-731. doi: 10.1089/tmj.2010.0029*
  • Benson, S. S., Dimian, A. F., Elmquist, M., Simacek, J., McComas, J. J., & Symons, F. J. (2018). Coaching parents to assess and treat self‐injurious behaviour via telehealth.Journal of Intellectual Disability Research,62(12), 1114-1123. doi: 10.1111/jir.12456
  • Boisvert, M., & Hall, N. (2014). The use of telehealth in early autism training for parents: A scoping review. Smart Homecare Technology and Telehealth,2, 19-27. doi: 10.2147/SHTT.S45353
  • Boisvert, M., Lang, R., Andrianopoulos, M., & Boscardin, M. L. (2010). Telepractice in the assessment and treatment of individuals with autism spectrum disorders: A systematic review. Developmental Neurorehabilitation, 13(6), 423-432.doi: 10.3109/17518423.2010.499889
  • Bulun, M., Gülnar, B., & Güran, S. (2004). Egitimde mobil teknolojiler [Mobile technologies in education].TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology,3(2), 165-169. http://www.tojet.net/articles/v3i2/3223.pdfadresinden edinilmiştir.Centers for Disease Control and Prevention (2019). Identified prevalence of autism spectrum disorder.Retrieved from https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html
  • Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences(2nd ed.). Hillsdale, NJ:Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
  • Crais, E., & Ogletree, B. T. (2016). Prelinguistic communication development. In D. Keen, H. Meadan, N. Brady & J. W. Halle (Eds.), Prelinguistic minimally verbal communicators on the autism spectrum disorder (pp. 9-33). Singapore: Springer.
  • Diken, İ. H. (Ed.) (2013). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim [Students who need special education and special education].Ankara: Pegem.
  • Dinçer, S. (2006, February). Bilgisayar destekli eğitim ve uzaktan eğitime genel bir bakış [An overview of computer assisted education and distance education].8. Akademik Bilişim Konferansında sunulmuş sözlü bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
  • Dunst, C. J. (2018). Kanıt-temelli erken çocukluk müdahale uygulamalarının belirlenmesinde araştırma sentezlerinin rolü [Role of research syntheses for identifying evidence-based early childhood intervention practices.]. (H. Akçakaya, Çev.). H. Bakkaloğlu & Ş. Demir (Eds.).Erken çocukluk özel eğitimi el kitabı içinde (ss. 539-562). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the interpretation of research results.Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ferguson, J., Craig, E. A., & Dounavi, K. (2019). Telehealth as a model for providing behaviour analytic interventions to individuals with Autism Spectrum Disorder: Asystematic review.Journal of Autism and Developmental Disorders, 49(2), 582-616. doi: 10.1007/s10803-018-3724-5
  • Fletcher, P., & Miller, J. F. (2005). Trends in language acquisition research, vol 4: Developmental theory and language disorders. Amsterdam, NL: John Benjamins.
  • Ingersoll, B. (2008). The social role of imitation in autism: Implications for the treatment of imitation deficits.Infants & Young Children, 21(2), 107-119. doi: 10.1097/01.IYC.0000314482.24087.14
  • Ingersoll, B., & Schreibman, L. (2006). Teaching reciprocal imitation skills to young children with autism using a naturalistic behavioral approach: Effects on language, pretend play, and joint attention.Journal of Autism and Developmental Disorders,36(4), 487-505. doi: 10.1007/s10803-006-0089-y
  • Johnson, S. (2012).A clinical handbook on child development paediatrics. Australia: Elsevier Health Sciences.
  • Kaiser, A. P., Hancock, T. B., & Nietfeld, J. P. (2000). The effects of parent-implemented enhanced milieu teaching on the social communication of children who have autism.Early Education and Development,11(4), 423-446. doi: 10.1207/s15566935eed1104_4
  • Karasu, N. (2011). Otizmli bireylerin eğitiminde video ile modelolma uygulamalarının değerlendirilmesi: Bir alanyazın derlemesi ve meta-analiz örneği [Examining Video-Modeling in Teaching of Individuals with Autism: A Review and Meta-Analysis Sample].Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,12(02), 1-12. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000158
  • Kılıç, E., Karadeniz, Ş., & Karataş, S. (2003). İnternet destekli yapıcı öğrenme ortamları [Internet aided constructivist learning environment]. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 149-160. http://www.gefad.gazi.edu.tr/en/download/article-file/77375adresinden edinilmiştir.
  • Kırcaali-İftar, G. (2005). Otistik özellik gösteren çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılması [To gain the communication skills to children with autistic feature].İstanbul: YA-PA
  • Knutsen, J., Wolfe, A., Burke, B. L., Hepburn, S., Lindgren, S., & Coury, D. (2016). A systematic review of telemedicine in autism spectrum disorders. Review Journalof Autism and Developmental Disorders, 3(4), 330-344. doi: 10.1007/s40489-016-0086-9
  • Koegel, R. L., Koegel, L. K., & Carter, C. M. (1999). Pivotal teaching interactions for children with autism.School Psychology Review,28(4), 576-594. Retrieved from https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02796015.1999.12085986
  • Macias, M.M., & Wegner, L.M. (2009). Speech and language development and disorders. In L. M. Bernard (Ed.), Current management in child neurology(4th ed.,pp. 269-277). Connecticut, CT: BC Decker Inc.
  • Myles, B. S., Swanson, T. C., Holverstott, J., & Duncan, M. M. (2007).Autism spectrum disorders: A handbook for parents and professionals. Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
  • Meadan, H., & Daczewitz, M. E. (2015). Internet-based intervention training for parents of young children with disabilities: A promising service-delivery model. Early Child Development and Care,185(1), 155-169. doi: 10.1080/03004430.2014.9
  • Meadan, H., & Keen, D. (2016). Parent involvement in communication interventions. In D. Keen, H. Meadan, N.C. Brady & J.W. Halle (Eds.),Prelinguistic and minimally verbal communicators on the autism spectrum (pp. 215-231). Singapore: Springer.
  • Meadan, H., Meyer, L. E., Snodgrass, M. R., & Halle, J. (2013). Coaching parents of young children with autism in rural areas using Internet-based technologies: A pilot program. Rural Special Education Quarterly,32(3), 3-10. doi: 10.1177/875687051303200302*
  • Meadan, H., Snodgrass, M. R., Meyer, L. E., Fisher, K. W., Chung, M. Y., & Halle, J. W. (2016). Internet-based parent-implemented intervention for young children with autism: A pilot study.Journal of Early Intervention,38(1), 3-23. doi: 10.1177/1053815116630327
  • Mesibow, G.B., Shea,V.,& Schopler, E.(Eds.). (2004). The TEACCH approach to autism spectrum disorders.New York, NY: Springer.
  • Müller, N. (Ed.). (2000).Pragmatics in speech and language pathology: Studies in clinical applications(Vol. 7). Philadelphia, PA: John Benjamins Publishing.
  • *Nefdt, N., Koegel, R., Singer, G., & Gerber, M. (2010). The use of a self-directed learning program to provide introductory training in pivotal response treatment to parents of children with autism.Journal of Positive Behavior Interventions,12(1), 23-32. doi: 10.1177/1098300709334796
  • Otizm Dernekleri Federasyonu [Autism Associations Federation] (2019). Otizm Nedir? [What is autism?].http://www.odfed.org/otizm/11.01.2019 adresinden edinilmiştir.
  • Özsoy, S., & Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması [Effect Size Reporting in Educational Research].İlköğretim Online, 12(2), 334-346. http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/1404/1260adresinden edinilmiştir.
  • Parsons, D., Cordier, R., Vaz, S., & Lee, H. C. (2017). Parent-mediated intervention training delivered remotely for children with autism spectrum disorder living outside of urban areas: Systematic review. Journal of Medical Internet Research,19(8), 1-19. doi: 10.2196/jmir.6651
  • Rakap, S., Birkan, B., & Kalkan, S. (2017). Türkiye'de otizm spektrum bozukluğu ve özel eğitim [Autism spectrum disorders and special education in Turkey]. İstanbul: Tohum Otizm Vakfı.
  • Rice, M. E., & Harris, G. T. (2005). Comparing effect sizes in follow-up studies: ROC Area, Cohen's d, and r.Law and Human Behavior,29(5), 615-620. doi: 10.1007/s10979-005-6832-7
  • Rogers, S. J., & Dawson, G. (2010).Early Start Denver Model for young children with autism: Promoting language, learning, and engagement. New York, NY: Guilford Press.
  • Rogers, S. J., Hepburn, S. L., Stackhouse, T., & Wehner, E. (2003). Imitation performance in toddlers with autism and those with other developmental disorders.Journal of Child Psychology and Psychiatry,44(5), 763-781. doi: 10.1111/1469-7610.00162*
  • Simacek, J., Dimian, A. F., & McComas, J. J. (2017). Communication intervention for young children with severe neurodevelopmental disabilities via telehealth.Journal of Autism and Developmental Disorders,47(3), 744-767. doi: 10.1007/s10803-016-3006-z*
  • Suess, A. N., Wacker, D. P., Schwartz, J. E., Lustig, N., & Detrick, J. (2016). Preliminary evidence on the use of telehealth in an outpatient behavior clinic.Journal of Applied Behavior Analysis,49(3), 686-692. doi: 10.1002/jaba.
  • Şen, B., Atasoy, F. & Aydın, N. (2010). Düşük maliyetli web tabanlı uzaktan eğitim sistemi uygulaması [Low Cost Web-Based Distance Education System Application].XII. Akademik Bilişim Konferansında sunulmuş sözlü bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye
  • Tasman, A., Kay, J., Lieberman, J. A., First, M. B., & Riba, M. (Eds.). (2015).Psychiatry, 2 Volume Set. Chichester, UK: John Wiley & Sons.
  • Toper-Korkmaz, Ö., & Diken, İ. H. (2013). Temel Tepki Öğretimi-TTÖ (Pivotal Response Treatment-PRT) ile gerçekleştirilen etkililik araştırmalarının betimsel analizi [review of the efectiveness articlesabout Pivotal Response Treatment].Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,14(1), 41-59. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000179
  • Varol, N. (2006). Aile Eğitimi [Family education](2. baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.*
  • Vismara, L. A., McCormick, C., Young, G. S., Nadhan, A., & Monlux, K. (2013). Preliminary findings of a telehealth approach to parent training in autism.Journal of Autism and Developmental Disorders,43(12), 2953-2969. doi: 10.1007/s10803-013-1841-8*
  • Vismara, L. A., Young, G. S., & Rogers, S. J. (2012). Telehealth for expanding the reach of early autism training to parents.Autism Research and Treatment, 121878,1-12. doi: 10.1155/2012/121878
  • Volkmar, F.R., & Van der Wyk, B. (2017). Understanding the social nature of autism: From clinical manifestations to brain mechanisms. In J.B. Leaf (Ed.), Handbook of Social Skills and Autism Spectrum Disorder (pp.11-25). Cham: Springer.
  • Volkmar, F. R., & Wiesner, L. A. (2009).A practical guide to autism: What every parent, family member, and teacher needs to know. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.*
  • Wainer, A. L., & Ingersoll, B. R. (2013). Disseminating ASD interventions: A pilot study of a distance learning program for parents and professionals.Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(1), 1-14. doi: 10.1007/s10803-012-1538-4*
  • Wainer, A. L., & Ingersoll, B. R. (2015). Increasing access to an ASD imitation intervention via a telehealth parent training program.Journal of Autism and Developmental Disorders,45(12), 3877-3890. doi: 10.1007/s10803-014-2186-7
  • Westling, D.L., & Fox,L. (2000).Teaching studentswithsevere disabilities.Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
  • Windsor, J., Reichle, J., & Mahowald, M. C. (2009). Communication disorders. InC. H. Zeanah Jr. (Ed.), Handbook of infant mental health(3rd ed., pp. 318-331). New York, NY: The Guilford Press.
  • Wolf, M. M. (1978). Social validity: The case for subjective measurement or how applied behavior analysis is finding its heart.Journal of Applied BehaviorAnalysis, 11(2), 203-214. doi: 10.1901/jaba.1978.11-203
  • Yılmaz, K., & Horzum, M. B. (2005). Küreselleşme, bilgi teknolojileri ve üniversite [Globalization, information technologies and university]. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi,6(10), 103-121. https://www.researchgate.net/profile/Mehmet_baris_Horzum/publication/256536535_KURESELLESME_BILGI_TEKNOLOJILERI_VE_UNIVERSITE/links/0deec52337b57183dd000000.pdfadresinden edinilmiş
APA Kizir M (2021). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. , 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
Chicago Kizir Mine Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. (2021): 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
MLA Kizir Mine Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. , 2021, ss.253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
AMA Kizir M Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. . 2021; 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
Vancouver Kizir M Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. . 2021; 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
IEEE Kizir M "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları." , ss.253 - 281, 2021. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
ISNAD Kizir, Mine. "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları". (2021), 253-281. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.55
APA Kizir M (2021). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
Chicago Kizir Mine Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 22, no.1 (2021): 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
MLA Kizir Mine Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, vol.22, no.1, 2021, ss.253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
AMA Kizir M Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2021; 22(1): 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
Vancouver Kizir M Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2021; 22(1): 253 - 281. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
IEEE Kizir M "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22, ss.253 - 281, 2021. 10.21565/ozelegitimdergisi.55
ISNAD Kizir, Mine. "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere İletişim Becerilerinin Öğretiminde Uzaktan Aile Eğitim Uygulamaları". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 22/1 (2021), 253-281. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.55
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 20:39

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları