Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini
Yıl: 2020 Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 63 - 70 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24181/tarekoder.681079 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini
Öz: Amaç: TÜİK’in 1991-2018 dönemi (28 yıl) verilerinden yararlanarak gelecek beş yıllık dönemde Türkiye lif pamuk üretimini tahmin etmek ve bu yönde öneriler geliştirmektir.Tasarım/metodoloji/-yaklaşım: Gelecek yıllara ilişkin lif pamuk üretiminin tahmininde ARIMA (Box-Jenkins) modeli kullanılmıştır. ARIMA modelleri arasında en iyi istatistiksel sonuç ARIMA (4,1,4) modelinde elde edilmiştir.Bulgular: Model sonuçlarına göre, Türkiye lif pamuk üretiminin 2019 yılında 1.040.643 ton, 2020 yılında 1.060.005 ton, 2021 yılında 1.075.850 ton, 2022 yılında 1.091.931 ton, 2023 yılında ise 1.065.235 ton olacağı tahmin edilmiştir. Üretimin ve kalitenin arttırılması için girdi desteklemeleri arttırılmalı, pamuk destekleme primleri üretim maliyetleri ve dünya fiyatları dikkate alınarak belirlenmelidir.Özgünlük/değer: Türkiye’de tarım ürünlerinin zaman serileri ile üretim tahmini konusunda birçok araştırma yapılmıştır. Ancak pamuk üretimini tahmin eden araştırmaların da arttırılması ve güncellenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın sonuçları pamuk üretiminde uygulanabilecek politikalar ve alınabilecek önlemler açısından katkılar sağlayabilecektir.
Anahtar Kelime: Estimating of Cotton Production of Turkey Using ARIMA Model
Öz: Purpose: The aim of the study is to estimate fiber cotton production of Turkey in the next five-year period using 1991-2018 period (28 years) data of TurkStat and to develop proposals in this direction.Design/methodology/approach: ARIMA (Box-Jenkins) model was used to estimate fiber cotton production of the next years. Among the ARIMA models, the best statistical results were obtained in the ARIMA (4,1,4) model.Results: According to the model results, fiber cotton production of Turkey was estimated to be 1.040.643 tons in 2019, 1.060.005 tons in 2020, 1.075.850 tons in 2021, 1.091.931 tons in 2022 and 1.065.235 tons in 2023, respectively. In order to increase production and quality, input supports should be increased, and cotton support premiums should be determined taking into account production costs and world prices.Originality/value: In Turkey, a lot of study has been done on production estimate with time series of agricultural products. However, researches that estimate cotton production need to be increased and updated. The results of this study can contribute to the policies and measures that can be applied in cotton production.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adalıoğlu, H.A., Akkuş, İ.C., Abay, C. ve Örmeci Kart, M.Ç. (2017). Aydın İli Söke İlçesinde Pamuk Üreticilerinin Tohum Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32 (2017):189-196.
- Akouegnonhou, O. and Demirbaş, N. (2019). Forecasting of Rice Self-Sufficiency in the Benin Republic Using ARIMA Model. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33(3):204-214.
- Aktaş, E. (2006). Çukurova Bölgesi'nde Pamuk Arzı Duyarlılığının Tahmini Üzerine Bir Çalışma. Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(1):3-8.
- Artukoğlu, M.M. Tarkan, E. Gençler, F. and Miran, B. (2009). Evaluating the Factors of Transition in Organic Cotton Production for Farmers: Case of Salihli. Turkey, Bulgarian Journal of Agricultural Science, 15(1):77-83.
- Bars, T. Uçum, İ. ve Akbay, C., (2018). ARIMA Modeli ile Türkiye Fındık Üretim Projeksiyonu. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(Özel Sayı):154-160.
- Berk, A. ve Uçum, İ. (2019). Türkiye'de Nohut Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(4):2284-2293.
- Box, G.E.P. and Jenkins, G.M. (1976). Time Series Analysis:Forecasting and Control. Holden-Day, San Francisco, p.575.
- Can, Ş. ve Gerşil, M. (2018). Manisa Pamuk Fiyatlarının Zaman Serisi Analizi ve Yapay Sinir Ağı Teknikleri İle Tahminlenmesi ve Tahmin Performanslarının Karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi, 25(3):1017-1031.
- Çelik, Ş. (2013). Sert Kabuklu Meyvelerin Üretim Miktarının Box-Jenkins Tekniği İle Modellenmesi. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 23(1):18-30.
- Çuhadar, M. Güngör, İ. ve Göksu, A. (2009). Turizm Talebinin Yapay Sinir Ağları ile Tahmini ve Zaman Serisi Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Analizi: Antalya İline Yönelik Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1):99-114.
- Dasyam, R. Pal, S. Rao, V.S. and Bhattacharyya, B. (2015). Time Series Modeling for Trend Analysis and Forecasting Wheat Production of India. International Journal of Agriculture, Environment and Biotechnology, 8(2):303-308.
- Dıckey, D.A. and Fuller, W.A. (1981). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Econometrica, 49:1057-1072.
- Eski, Ö. ve Kayalak, S. (2018). Türkiye'de Pamuk İçin Bir Öngörü Modeli:Var Yaklaşımı. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(Özel Sayı):131-137.
- Franses, P.H. and McAleer, M. (1998). Testing for Unit Roots and Non-Linear Transformations. Journal of Time Series Analysis, 19(2):147-164.
- Göktaş, Ö. (2000). Durağan Olmayan Zaman Serilerinde Ko-Entegrasyon Analizi ve Bir Uygulama. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 67s.
- Güler, D. Saner, G. ve Naseri, Z. (2017). Yağlı Tohumlu Bitkiler İthalat Miktarlarının ARIMA ve Yapay Sinir Ağları Modeliyle Tahmini. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1):60-70.
- International Cotton Advisory Committee (ICAC). 2019. Cotton Production, Area, Consumption Export and Import Statistics. https://www.icac.org. Erişim: Aralık 2019.
- Işıklar, Z.E. (2016). İMKB Ulusal 100 Endeksi Getiri Volatilitesinin Analizi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 12:245-260.
- Karaman, S. Koçak, A. and Tezel, G. (2015). Determinants of Cotton Prices in Turkey: A VAR Approach. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(2):1-8.
- Kaplan, E. Kaplan, K. ve Kızılaslan, H. (2019). Türkiye'de Pamuk Üretimi ve Dış Ticaret Projeksiyonları. Uluslararası Tarım ve Çevre Bilimleri Araştırmaları Kongresi (7-8 Aralık, Ankara), 128-137 ss.
- Karlı, B. Kadakoğlu, B. and Gül, M. (2018). Cotton Production and Foreign Trade Structure in the World and Turkey. V. International Multidısciplinary Congress of Eurasia (24-26 July, Barcelona), p.129-136.
- Kaynar, O. ve Taştan, S. (2009). Zaman Serisi Analizinde MLP Yapay Sinir Ağları ve ARIMA Modelinin Karşılaştırılması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(162):161‐172.
- Koç, B. ve Tonkaz, T. (2010). GAP Bölgesinde Çeltik Üretimi İklim İlişkileri ve Çeltik Üretiminin Uzun Dönem Eğilim Analizi. Türkiye 9. Tarım Ekonomisi Kongresi (22-24 Eylül, Şanlıurfa), 622-628 ss.
- Kurt, R. ve Karayılmazlar, S. (2019). Türkiye Mantar Üretimi ve ARIMA (Box-Jenkins) ile Projeksiyonu. Ormancılık Araştırma Dergisi, 1(6):72-76.
- Küçük, N. Ve Bilgiç, A. (2016). Türkiye'de Pamuk Arzını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Pamuk Arzında 2023 Vizyonu. 12. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi (25-27 Mayıs, Isparta), 771-780 ss.
- Lewis, C.D. (1982). Industrial and Business Forecasting Methods. Butterworths Publishing: London, p.642.
- Mensah, E.K. (2015). Box-Jenkins Modelling and Forecasting of Brent Crude Oil Price. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No:67748 pp.
- Okumuş, M. (2012). Tarım Politikaları ve Zaman Serileri Analizi: Türkiye'de Pamuk Fiyatlarına Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
- Okur, S. (2009). Parametrik ve Parametrik Olmayan Basit Doğrusal Regresyon Analiz Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 53s.
- Önder, K. (2017). Pamuk Arzını Etkileyen Faktörlerin Panel Veri ile Analizi: 2000-2015. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(1):83-98.
- Özdemir, M.A. ve Bahadır, M. (2010). Denizlide Box Jenkins Tekniği ile Küresel İklim Değişikliği Öngörüleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12):352-362.
- Özer, O.O., ve Özçelik, A., (2009). Tarım Ürünlerinin Gümrük Birliği Kapsamına Alınması Durumunda Pamuk ve Tekstil Sektörü Üzerinde Yaratacağı Etkiler: Bir Genel Denge Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 15(2):73-81.
- Özer, O.O. ve Özçelik, A., (2010). Pamuk Ürününün En Uygun Satış Zamanının Oyun Teorisi Yöntemiyle Saptanması. Tarım Bilimleri Dergisi, 16:262-270.
- Özer, O.O. ve İlkdoğan, U. (2013). Box-Jenkins Modeli Yardımıyla Dünya Pamuk Fiyatının Tahmini. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(10):13-20.
- Özmen, A. (1986). Zaman Serisi Analizinde Box-Jenkins Yöntemi ve Banka Mevduat Tahmininde Uygulama Denemesi, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:201, Eskişehir, 110s.
- Özüdoğru, T. ve Miran, B. (2015). Türkiye'de Farklı Destekleme Politikalarının Pamuk Arzı Üzerine Etkileri. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(2):9-19.
- Özüdoğru, T. (2019). Tarım Ürünleri Piyasaları: Pamuk, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ürün No.14, Ankara.
- Pindyck, R.S. and Rubinfeld, D.L. (1998). Econometric Models and Economic Forecasts. Irwin/ McGraw-Hill International Edit, Singapore, p.603.
- Şenyüz, M. (2019). Türkiye'deki Organik Tarım Ürünlerinin Zaman Serileri İle Analizi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Şimşek, O. Mermer, A. Yıldız, H. Özaydın, K.A. ve Çakmak, B. (2007). AgroMetShell Modeli Kullanılarak Türkiye'de Buğdayın Verim Tahmini. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13(3):299-307.
- T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2019). Bitkisel Üretim Destekleri-2018, https://www.tarimorman.gov.tr, Erişim: Aralık 2019.
- Ticaret Bakanlığı. (2019). 2018 yılı Pamuk Raporu. https://ticaret.gov.tr. Erişim: Aralık 2019.
- Türkiye İstatistik Kurumu.(TÜİK). (2019). Tarımsal İstatistikler ve Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr. Erişim: Kasım 2019.
- Uçum, İ. (2016). ARIMA Modeli ile Türkiye Soya Üretim ve İthalat Projeksiyonu. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(1):24-21.
- Ulusal Pamuk Konseyi (UPK). (2019). Pamuk Sektör Raporu, www.upk.org.tr., Erişim: Aralık 2019.
- Uysal, H. Can Ağırbaş, N. ve Saner, G. (2016). Türkiye'de Sofralık Üzüm Üretim ve Dış Satımına Yönelik Projeksiyonlar ve Değerlendirmeler. 12. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi (25-27 Mayıs, Isparta), 1293-1300 ss.
- Uzmay, A. (2009). Türkiye'de Pamukta Uygulanabilir Destekleme Araçlarından Destekleme Alımı ve Fark Ödeme Sisteminin Refah Etkileri: Kısmi Denge Analizi. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1):53-62.
- Vergil, H. ve Özkan, F. (2007). Döviz Kurları Öngörüsünde Parasal Model ve Arıma Modelleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1):211-231.
- Yayar, R. ve Karkacıer, O. (2003). Tarım Sektörü Dış Ticaret Serileri İçin Model Belirleme ve Gelecek Tahmini (Box-Jenkins Tahmin Yöntemi). GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2):89-108.
- Yıldız, M.Y. ve Atış, E. (2019). Türkiye Organik Kuru İncir İhraç Fiyatının ARMA Yöntemi İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2):141-147.
| APA | BAŞARAN CANER C, Engindeniz S (2020). Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. , 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| Chicago | BAŞARAN CANER CANSU,Engindeniz Sait Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. (2020): 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| MLA | BAŞARAN CANER CANSU,Engindeniz Sait Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. , 2020, ss.63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| AMA | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. . 2020; 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| Vancouver | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. . 2020; 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| IEEE | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S "Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini." , ss.63 - 70, 2020. 10.24181/tarekoder.681079 |
| ISNAD | BAŞARAN CANER, CANSU - Engindeniz, Sait. "Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini". (2020), 63-70. https://doi.org/10.24181/tarekoder.681079 |
| APA | BAŞARAN CANER C, Engindeniz S (2020). Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi, 26(1), 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| Chicago | BAŞARAN CANER CANSU,Engindeniz Sait Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi 26, no.1 (2020): 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| MLA | BAŞARAN CANER CANSU,Engindeniz Sait Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi, vol.26, no.1, 2020, ss.63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| AMA | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi. 2020; 26(1): 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| Vancouver | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi. 2020; 26(1): 63 - 70. 10.24181/tarekoder.681079 |
| IEEE | BAŞARAN CANER C,Engindeniz S "Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini." Tarım Ekonomisi Dergisi, 26, ss.63 - 70, 2020. 10.24181/tarekoder.681079 |
| ISNAD | BAŞARAN CANER, CANSU - Engindeniz, Sait. "Türkiye’de Pamuk Üretiminin ARIMA Modeli İle Tahmini". Tarım Ekonomisi Dergisi 26/1 (2020), 63-70. https://doi.org/10.24181/tarekoder.681079 |
