Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 74 Sayfa Aralığı: 7 - 15 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17211/tcd.579523 İndeks Tarihi: 12-06-2021
Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi
Öz: Çalışmanın amacı; Gökpınar baraj gölü yapımı öncesi ve sonrası meteorolojik verilerin istatistikselolarak değerlendirilip gölün hissedilen sıcaklığa olan etkisini analiz etmektir. Enerji üretimi, sulamagibi amaçlara hizmet etmek için kurulan barajların, yararlarının yanında çevreye ve iklime olan et-kileri de konuşulmaktadır.Ya pılan çalışmalar da büyük su yüzeylerinin iklim üzerinde etkileri olduğusaptanmıştır. Bu çalışma da Denizli ili içerisinde bulunan 2002 yılında faaliyete geçmiş GökpınarBaraj Gölü’nün iklim üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmanın veri seti Denizli Merkez ve Acıpayammeteoroloji istasyonlarından sağlanmıştır. Veriler barajın faaliyete geçtiği tarihten öncesi 1980-2002 ve 2002-2017 sonrası olmak üzere iki ayrı veri setini kapsamaktadır. Bu veri setindeki ortalamasıcaklık, ortalama bağıl nem ve bu verilerden hesaplanan ortalama hissedilen sıcaklık verileri analizedilmiştir. Baraj yapılmadan önce ve sonra oluşan mutlak değişimler grafiksel analiz yöntemleri,bağımlı değişkenlerde t testi, Mann-Kendall ve Sen Trend Eğim Metodu ile istatiksel anlamda deği-şimin olup olmadığı ve değişim trendinin hangi yönde olduğu değerlendirilmiştir. Sonuçta çevre ik-liminin ortalama sıcaklık ve hissedilen sıcaklık değerlerinde uzun dönemde artan yönde anlamlı birdeğişimin olduğu, ortalama bağıl nemde ise azalan yönde anlamlı bir değişim olduğu belirlenmiştir.Fakat Denizli ve Acıpayam verileri karşılaştırıldığında aynı sonuçlara ulaşılmıştır. Bu ise değişiminbaraj kaynaklı olmadığı iklimsel değişimle ilgili olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelime: The effects of the Gökpinar Dam Lake (Denizli) on the heat index(HI)values
Öz: The aim of the study is to analyze the meteorological data before and after Gökpınar dam lakeconstruction and the effect of the lake on the heat index. The dams built to serve purposes such asenergy production and irrigation, as well as the benefits of the them and their effects on the climateand environment are also being discussed. Studies have also shown that large water surfaces havean impact on the climate. In this study, the impact of Gökpınar Dam Lake, which was constructedin Denizli province in 2002, was investigated on climate. The data set of this study was providedfrom Denizli Central Meteorology Station. The data includes two separate datasets before 1980-2002 and after 2002-2017, when the dam was constructed. Mean temperature, mean relative hu-midity and mean heat index in these data sets have been analyzed. Absolute changes occurringbefore and after dam construction were evaluated by using graphical analysis methods, pairedsample t test, Mann-Kendall and Sen’s slope estimate trend analyses. These tests were used to de-termine whether there is a statistical change and the direction of change trend. As a result, it hasbeen determined that there is a significant change in the mean temperature and heat index valuesof the environmental climate in the long term in the increasing direction and a significant changein the mean relative humidity in the decreasing direction. However, the same results were obtainedwhen Denizli and Acıpayam data were compared. This shows that the change is related to the cli-matic change where the dam is not
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar Deniz, Z., & Gönençgil, B. (2017). Türkiye Sıcaklık Ekstremlerin-deki Değişkenlikler. Coğrafya Dergisi,(35),41-54. https://dergi-park.org.tr/tr/pub/iucografya/issue/32204/347083 adresindenalındı
- Acar, Z., Gönençgil, B., & Korucu Gümüşoğlu, N. (2018). Long-TermChanges in Hot and Cold Extremes in Turkey. Coğrafya Dergisihttps://dergipark.org.tr/tr/pub/iucografya/issue/41595/502497adresinden alındı
- Agoramoorthy, G., & Hsu, M. J. (2016). Small Dams Revive Dry Riversand Mitigate Local Climate Change in India's Drylands . Internatio-nal Journal of Climate Change Strategies and Management,271-285.
- Anonim. (2019). Mann-Kendall Test For Monotonic Trend. Visual Sam-ple Plan:https://vsp.pnnl.gov/help/Vsample/Design_Trend_Mann_Ken-dall.htm adresinden alındı
- Arslan, O. (2017). Akkaya Barajının Niğde İli İklimine Etkisi. Ömer Ha-lisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 2,627-633.
- Ashrae. (1997). Fizyolojik İlkeler ve Isıl Konfor. Ç. O. Genceli içinde, As-hrae Temel El Kitabı (s. Bölüm 8). Tesisat Mühendisleri Derneği Tek-nik Yayınlar:2.
- Bacanlı , Ü. G., & Tuğrul, A. T. (2015). Baraj Göllerinin İklimsel Etkisi veVali Recep Yazıcıoğlu Gökpınar Baraj Gölü Örneği. Pamukkale Üni-versitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 154-159.
- Batan, M. (2012). “Diyarbakır ile Batman İlleri İklim Verilerinin LineerRegresyon ile Karşılaştırılması ve Ilısu Barajı Sonrası Batman İlininGelecek İklim Verilerinin Elde Edilmesi. Batman Üniversitesi YaşamBilimleri Dergisi, 225-232.
- Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. An-kara: Pegem Akademi.
- Chao, B. (1995). Anthropogenic impact on global geodynamics due toreservoir water impoundment. Geophysical Research Letters22(24), 3529-3532.
- Cosun, F., & Karabulut, M. (2015). Kahramanmaraş’ta ortalama, mini-mum ve maksimum sıcaklıkların trend analizi. Türk Coğrafya Der-gisi, (53),41-50.https://dergipark.org.tr/tr/pub/tcd/issue/21228/227810adresinden alındı.
- Darkot, B., & Tuncel, M. (1995). Ege Bölgesi Coğrafyası. İstanbul:Edebiyat Fakültesi Basımevi.
- Degu, A. M., Hossain , F., Niyogi, D., Pielke , R., & Shepherd , J. M.(2011). The Influence of Large Dams on Surrounding Climate andPrecipitation Patterns. Geophysical Research Letters, 1-7.
- Demirpençe, H., & Güldal, V. (2001). Manavgat ve Oymapınar BarajGöllerinin Yakın Çevre İklimine Etkisi. 1. Türkiye Su Kongresi , (s.347-354). İstanbul
- DenizliHaber. (2014, Eylül 21). "Gökpınar Taşınacak" Dedikodusu. (Ş.Boz, Dü.) Denizli. https://www.denizlihaber.com/denizli/kent-genel/gokpinar-tasinacak-dedikodusu/ adresinden alındı
- Erdaş, O., Yüksel, A., & Başaran, M. (2001). K.Maraş Yöresindeki Ba-rajların İklim Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması. 1. Türkiye Su Kon-gresi , (s. 355-362). İstanbul.
- Esterby, S. (1996). Review of methods for the detection and estima-tion of trends with emphasis on water quality applications. Hydro-logical Processes 10:, 127-149.
- Gilbert, R. (1987). Statistical Methods for Environmental Pollution Mo-nitoring. NY: Wiley.
- Golbabaei, F., Heidari, H., Sihamsipour, A., Forushani, A. R., & Gaeini,A. (2019). A new outdoor environmental heat index (OEHI) as asimple andapplicable heat stress index for evaluation of outdoorworkers. Urban Climate 29 , 1-10.
- Göney, S. (1975). Büyük Menderes Bölgesi . İstanbul: Edebiyat Fakül-tesi Matbaası.
- Güldal, V., & Ağıralioğlu, N. (1994). Baraj haznelerinin iklime etkisi:Keban barajı. Su ve Toprak Kaynaklarını Geliştirme Konferansı (s.417- 435). Ankara: DSİ.
- Hirsch, R., Slack, J., & Smith, R. (1982). Techniques of trend analysisfor monthly water quality data. Water Resources Research 18(1),107-121.
- ÇDR. (2016). İl Çevre Durum Rapoları. Denizli: Çevre ve Şehircilik Ba-kanlığı
- İİÇDR. (2017). Denizli. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.Jermar, M. K. (1987). Water Resources and Water Management. De-velopments in Water Science . içinde Amsterdam: Elsevier Science Publ. B.V. .
- Kadıoğlu, M., & Şen, Z. (1994). Keban Barajı Öncesi ve SonrasındaÇevre İklminin Fraktal Analizi. Son değerlendirmeler ışığındaKeban Brajı’nın Elazığ iklimine etkisi’ni (s. 1145-1155). Ankara: DSİ.
- Kadıoğlu, M., Satılmış, S., & Özgüler, H. (1994). Büyük su yapılarınınçevre iklimine etkisi. Su ve Toprak Kaynaklarının Geliştirilmesi Kon-feransı (s. 1099- 1107). Ankara: DSİ.
- Kendall, M. (1975). Rank Correlation Methods. Lonon: Charles Griffin.Koçman, A. (1993). Ege Ovalarının İklimi. İzmir: Ege Üniversitesi Ya-yınları.
- Mann, H. (1945). Non-parametric tests against trend. Econometrica13, 163-171.
- MGM. (2015). Yeni Senaryolar İle Türkiye İklim Projeksiyonları Ve İklimDeğişikliği. Ankara: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Matbaası.
- MGM, M. (2018). Hissedilen Sıcaklık (Sıcaklık ve Neme Göre) ve RüzgarEtkisi (Wind chill). Meteoroloji Genel Müdürlüğü:https://www.mgm.gov.tr/genel/sss.aspx?s=hissedilensicaklik ad-resinden alındıNOAA. (2014, Mayıs 28). Heat Index Calculation. National WeatherScience Weather Prediction Centerhttps://www.wpc.ncep.noaa.gov/html/heatindex_equation.shtml adresinden alındı
- Özdemir, M., & Bahadır, M. (2010). “Denizli’de Box-Jenkins tekniği ileküresel iklim değişikliği öngörüleri. The Journal of InternationalSocial Research, 3(12), 352-362.
- Özkan, F. (1996). Keban Baraj Gölü’nün Elazığ Bölgesi İklim ŞartlarınaEtkisinin Araştırılması. Elazığ: Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi.
- Gyau-Boakye, P. (2001). Environmental impacts of the Akosombo damand effects of climate change on the lake levels . Environment,Development and Sustainability 3(1), 17-29.
- Rothfusz, L. (1990). The Heat Index Equation. Western Region Techni-cal Attachment.
- Sen, P. K. (1968). Estimates of the regression coefficient based on Ken-dall’s tau. J Am Stat As 63, 1379–1389.
- Stapleton, S. O., Sabbag, L., Hawley, K., Tran, P., Hoang, L., & Nguyen,P. (2016). Heat index trends and climate change implications foroccupational heatexposure in Da Nang, Vietnam. Climate Services2-3, 41-51.
- Steadman, R. (1979). Indices of windchill of clothed persons. Journalof Applied Meteorology, cilt. 10, no 4, 674-683.
- Steadman, R. (1979a). A temperature-humidity index based onhuman physiology and clothing science. The assessment of sult-riness (s. 861-873). içinde
- Steadman, R. (1984). A universal scale of apparent temperature. J.Clim. Appl. Meteorol., 23 , 1674-1687.
- Sungur, K. (1980). Türkiye’de İnsan Yaşamı Açısından Uygun Olan VeOlmayan Isı Değerlerinin Aylık Dağılışıİle İlgili Bir Deneme. İstan-bul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi 23, 27–36.
- Şengün, M. T. (2007). Son Değerlendirmeler Işığında Keban Barajı’nınElazığİklimine Etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 116-121.
- Temur, T. (2017). Susurluk Havzası Sıcaklık ve Yağış Trendleri. 4. İklimDeğişikliği Kongresi . İstanbul.Tonbul, S. (1986). Elazığ ve çevresinin iklim özellikleri ve Keban bara-jının yöre iklimi üzerine olan etkileri. Fırat Üniversitesi CoğrafyaSempozyumu (s. 275-293). Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Türkeş, M. (1995). Türkiye’de Yıllık Ortalama Hava Sıcaklıklarındaki De-ğişimlerin ve Eğilimlerin İklim Değişikliği Açısından Analizi. Çevreve Mühendislik Dergisi 9, 9-15.
- Türkeş, M., Sümer, U., & Demir, İ. (2002). Türkiye’nin Günlük OrtalamaMaksimum ve Minimum Hava Sıcaklıklarıİle Sıcaklık Genişliğin-deki Eğilimler ve Değişiklikler. 11-13 Nisan Klimatoloji Çalıştayı Bil-diriler Kitabı, (s. 89-106). İzmir.
- Ünlü, O. (2018). Zirveden Gökpınar Baraj Gölü. http://www.fotograf-turk.com/zirveden-gokpinar-baraj-golu-denizli-p460917 adresin-den alındı
- Xiutai, W. (1986). Environmental Impact of the Sanman George Pro-ject.
- Water Power and Dam Construction. içinde November.Yeşilnacar, İ., & Gülşen , H. (1999). Şanlıurfa ve Çevresinin İklim Özel-likleri ve Atatürk Barajının Yöre İklimi Üzerindeki Etkileri. 52. Tür-kiye Jeoloji Kurultayı, (s. 122-128). Ankara.
- Zaiontz, C. (2012). Sen's Slope. Real Statistics Using Excel:https://www.real-statistics.com/time-series-analysis/time-se-ries-miscellaneous/sens-slope/ adresinden alındı.
| APA | Akşit S, duman c (2020). Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. , 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| Chicago | Akşit Selahattin,duman cansu Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. (2020): 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| MLA | Akşit Selahattin,duman cansu Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. , 2020, ss.7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| AMA | Akşit S,duman c Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. . 2020; 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| Vancouver | Akşit S,duman c Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. . 2020; 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| IEEE | Akşit S,duman c "Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi." , ss.7 - 15, 2020. 10.17211/tcd.579523 |
| ISNAD | Akşit, Selahattin - duman, cansu. "Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi". (2020), 7-15. https://doi.org/10.17211/tcd.579523 |
| APA | Akşit S, duman c (2020). Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. Türk Coğrafya Dergisi, 0(74), 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| Chicago | Akşit Selahattin,duman cansu Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. Türk Coğrafya Dergisi 0, no.74 (2020): 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| MLA | Akşit Selahattin,duman cansu Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. Türk Coğrafya Dergisi, vol.0, no.74, 2020, ss.7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| AMA | Akşit S,duman c Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. Türk Coğrafya Dergisi. 2020; 0(74): 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| Vancouver | Akşit S,duman c Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi. Türk Coğrafya Dergisi. 2020; 0(74): 7 - 15. 10.17211/tcd.579523 |
| IEEE | Akşit S,duman c "Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi." Türk Coğrafya Dergisi, 0, ss.7 - 15, 2020. 10.17211/tcd.579523 |
| ISNAD | Akşit, Selahattin - duman, cansu. "Gökpınar Baraj Gölü’nün hissedilen sıcaklık değerleri üzerindeki etkisi". Türk Coğrafya Dergisi 74 (2020), 7-15. https://doi.org/10.17211/tcd.579523 |
