Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 48 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 48 - 55 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33076/2020.BDD.1361 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Öz: Amaç: Bu çalışma, spor yapan bireylerin yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.Bireyler ve Yöntem: Çalışma, Aralık 2019-Nisan 2020 tarihleri arasında Ankara’da bulunan bir spor merkezine en az 3 aydır devam eden, 18-64 yaş arası 107 gönüllü birey (53 erkek, 54 kadın) üzerinde yürütülmüştür. Katılımcıların kişisel özellikleri, beslenme alışkanlıkları, egzersiz davranışları bir anket aracılığıyla sorgulanmış ve antropometrik ölçümleri alınmıştır. Katılımcıların yeni besinlerden kaçınma veya yeni besinleri deneme eğilimlerini belirlemek için Yeni Besin Korkusu Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek puanı <X̅±SS olan bireyler neofilik, X̅±SS nötr, >X̅±SS neofobik olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların sağlıklı beslenme takıntılarının belirlenmesinde ORTO-11 ölçeği kullanılmış olup 23 puan ve altı ortorektik eğilim olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların besin tüketim durumları ise Besin Tüketim Sıklık formu kullanılarak saptanmıştır.Bulgular: Cinsiyete göre yeni besin korkusu ve ORTO-11 ölçek puanları açısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Yeni besin korkusu arttıkça yapraklı sebze/ot tüketimi azalmaktadır (p<0.05). Ortorektik eğilimi olan bireylerde, ortorektik eğilimi olmayan bireylere göre sebze tüketiminin daha fazla, et ürünü/sakatat tüketiminin daha az olduğu saptanmıştır (p<0.05). Yeni besin korkusu zayıflama amacıyla, haftada 1-2 kez spor yapan bireylerde daha yüksek iken; ortorektik eğilimin vücut geliştirme ve sağlığını koruma amacıyla, sıklıkla haftada 5 kez ve üzeri spor yapan bireylerde daha yüksek olduğu görülmüştür (p>0.05). On iki ay ve daha uzun süredir spor yapanların ORTO-11 puanı, daha az süredir spor yapanlara göre daha düşüktür (p<0.05).Sonuç: Bu çalışma, yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza arasında bir ilişki olabileceğini ve egzersiz davranışlarını etkileyebileceğini göstermiştir. Bu bulguları doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Anahtar Kelime: The Determination of the Relationship between Food Neophobia and Orthorexia Nervosa Tendencies and Nutritional Status of Individuals Who Engage in Sports
Öz: Aim: This study was conducted to determine the relationship between food neophobia and orthorexia nervosa tendenciesand nutritional status of individuals who engage in sports. Subjects and Method: The study was conducted on 107 volunteers (53 males, 54 females) between the ages of 18-64 who havebeen attending a sports center in Ankara for at least 3 months between December 2019-April 2020. Participants’ personalcharacteristics, nutritional habits, exercise behaviours were assessed using a questionnaire and their anthropometricmeasurements were taken. Food Neophobia Scale was used to determine participants’ tendency to avoid or try new foods.Individuals with a scale score of <mean±SD was evaluated as neophilic, mean±SD as neutral and >mean±SD as neophobic.ORTO-11 scale was used to determine healthy eating obsessions of participants and 23 points and below were evaluated asorthorexic tendency. Food Frequency Questionnaire form was used to determine the nutritional status of participants. Results: No statistically significant differences were found between males and females on the Food Neophobia Scale andORTO-11 Scale scores (p>0.05). It was observed that the consumption of leafy vegetables/herbs decreased as the level of foodneophobia increased (p<0.05). It was determined that the consumption of vegetables was higher, and the consumption ofmeat and offal products was lower in orthorexic individuals than non-orthorexic individuals (p<0.05). Food neophobia wasseemed higher in individuals who exercise 1-2 times a week for weight loss, and orthorexic tendency was seemed higher inindividuals who exercise 5 times a week or more for bodybuilding and health protection (p>0.05). It was found that ORTO-11scores of individuals who engaged in sports for at least a year was lower than who engaged in sports for lesser time (p<0.05). Conclusion: This study showed that there may be a relationship between food neophobia and orthorexia nervosa and thesemay affect exercise behaviours. More research is needed to confirm these findings.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Dalmaz M. Spor salonunda spor yapanlarda ortoreksiya nervoza belirtilerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2014.
- 2. Oruçlular Y. Vücut algısının aracı rolü üzerinden özerk-ilişkisel benlik özellikleri ve yeme tutumu ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara; 2013.
- 3. Pliner P, Hobden K. Development of a scale to measure the trait of food neophobia in humans. Appetite 1992;19:105-20.
- 4. Rioux C, Picard D, Lafraire J. Food rejection and the development of food categorization in young children. Cogn Dev. 2016;40:163-77.
- 5. Knaapila AJ, Sandell MA, Vaarno J, Hoppu U, Puolimatka T, Kaljonen A, et al. Food neophobia associates with lower dietary quality and higher BMI in Finnish adults. Public Health Nutr. 2015;18(12):2161-71.
- 6. Siegrist M, Hartmann C, Keller C. Antecedents of food neophobia and its association with eating behavior and food choices. Food Qual Prefer. 2013;30(2):293-8.
- 7. Arusoğlu G, Kabakçı E, Köksal G, Merdol TK. Ortoreksiya nervoza ve Orto-11’in Türkçeye uyarlama çalışması. Turk Psikiyatri Derg. 2008;19(3):283-91.
- 8. Koven NS, Abry AW. The clinical basis of orthorexia nervosa: emerging perspectives. Neuropsychiatr Dis Treat. 2015;11:385-94.
- 9. Chaki B, Pal S, Bandyopadhyay A. Exploring scientific legitimacy of orthorexia nervosa: A newly emerging eating disorder. Journal of Human Sport and Exercise. 2013;8(4):1045-53.
- 10. Maiz E, Balluerka N. Nutritional status and Mediterranean diet quality among Spanish children and adolescents with food neophobia. Food Qual Prefer. 2016;52:133-42.
- 11. Laureati M, Spinelli S, Monteleone E, Dinnella C, Prescott J, Cattaneo C, et al. Associations between food neophobia and responsiveness to “warning” chemosensory sensations in food products in a large population sample. Food Qual Prefer. 2018;68:113-24.
- 12. Bratman S, Knight D. Health Food Junkies: Overcoming the Obsession with Healthful Eating. New York: Broadway Books, 2000.
- 13. Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: A preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eat Weight Disord. 2004;9(2):151-7.
- 14. Uçar EM. Yetişkin bireylerde yeni besin korkusu ve diyet kalitesinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara; 2018.
- 15. Ebispro for Windows, Stuttgart, Germany; Turkish Version (BeBiS 8.2), Pasifik Elektirik Elektronik Ltd. Şti. (www.bebis.com.tr); Istanbul, 2019.
- 16. Dovey TM, Staples PA, Gibson EL, Halford JCG. Food neophobia and picky/fussy eating in children: A review. Appetite. 2008;50(2-3):181-93.
- 17. Demattè ML, Endrizzi I, Biasioli F, Corollaro ML, Pojer N, Zampini M, et al. Food neophobia and its relation with olfactory ability in common odour identification. Appetite. 2013;68:112-7.
- 18. American Dietetic Association. Position of the American Dietetic Association: Nutrition Intervention in the Treatment of Eating Disorders. J Am Diet Assoc. 2011;111:1236-41.
- 19. Knaapila A, Silventoinen K, Broms U, Rose RJ, Perola M, Kaprio J, et al. Food neophobia in young adults: Genetic architecture and relation to personality, pleasantness and use frequency of foods, and body mass index-A twin study. Behavior Genetics. 2011;41:512-21.
- 20. Nezlek JB, Forestell CA. Food neophobia and the Five Factor Model of personality. Food Qual Prefer. 2019;73:210-4.
- 21. Varga M, Dukay-Szabó S, Túry F, van Furth EF. Evidence and gaps in the literature on orthorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2013;18:103-11.
- 22. Şanlıer N, Yassıbaş E, Bilici S, Şahin G, Çelik B. Does the rise in eating disorders lead to increasing risk of orthorexia nervosa? Correlations with gender, education, and body mass index. Ecol Food Nutr. 2016;55(3):266-78.
- 23. Tek NA, Ermumcu MŞK. Sağlık profesyonellerinde sağlıklı beslenme kaygısı: Ortoreksiya Nervoza (ON). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;1(2):59- 71.
- 24. Almeida C, Borba VV, Santos L. Orthorexia nervosa in a sample of Portuguese fitness participants. Eat Weight Disord. 2018;23(4):443-51.
- 25. Bona E, Szél Z, Kiss D, Gyarmathy VA. An unhealthy health behavior: analysis of orthorexic tendencies among Hungarian gym attendees. Eat Weight Disord. 2019;24:13-20.
| APA | Baysal I, Kızıltan G (2020). Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. , 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| Chicago | Baysal Işınsu,Kızıltan Gül Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. (2020): 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| MLA | Baysal Işınsu,Kızıltan Gül Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. , 2020, ss.48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| AMA | Baysal I,Kızıltan G Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. . 2020; 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| Vancouver | Baysal I,Kızıltan G Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. . 2020; 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| IEEE | Baysal I,Kızıltan G "Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi." , ss.48 - 55, 2020. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| ISNAD | Baysal, Işınsu - Kızıltan, Gül. "Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi". (2020), 48-55. https://doi.org/10.33076/2020.BDD.1361 |
| APA | Baysal I, Kızıltan G (2020). Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 48(3), 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| Chicago | Baysal Işınsu,Kızıltan Gül Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 48, no.3 (2020): 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| MLA | Baysal Işınsu,Kızıltan Gül Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.48, no.3, 2020, ss.48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| AMA | Baysal I,Kızıltan G Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2020; 48(3): 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| Vancouver | Baysal I,Kızıltan G Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2020; 48(3): 48 - 55. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| IEEE | Baysal I,Kızıltan G "Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi." Beslenme ve Diyet Dergisi, 48, ss.48 - 55, 2020. 10.33076/2020.BDD.1361 |
| ISNAD | Baysal, Işınsu - Kızıltan, Gül. "Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ileBeslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi". Beslenme ve Diyet Dergisi 48/3 (2020), 48-55. https://doi.org/10.33076/2020.BDD.1361 |
