Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi

Lütfullah ÇELİKTEN, (İstanbul Ayvansaray Üniversitesi, Plato Meslek Yüksekokulu, Çocuk Gelişimi Programı, İstanbul, Türkiye)
Midrabi DOĞAN (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)
Hayef:journal of education (Online)
14 3
Yıl: 2020 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 199 - 221 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/hayef.2020.20017 İndeks Tarihi: 16-06-2021

Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi

Öz:
Bu çalışmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde öğrenim gören 457 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Ölçeğin teorik alt yapısına dayalı olarak oluşturulan tutum ifadeleri, kapsam geçerliliği için alan uzmanlarına gönderilmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda ölçek maddelerine son şekli verilerek yapı geçerliliği için açımlayıcı faktör analizine (AFA), bu yapıyı doğrulamak için doğrulayıcı faktör analizine (DFA) başvurulmuştur. AFA sonuçlarına göre 21 maddelik 5 faktörlü bir yapı meydana gelmiştir. DFA sonuçları 5 faktörlü yapıyı doğrulamaktadır. Ölçeğin madde analizleri sonucunda alt %27 ve üst %27’lik grup ortalamalarına ait t-testi değerlerinin anlamlı olduğu görülmüştür. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı, ölçeğin tamamı için 0,83, Spearman Brown iki yarı test korelasyonu 0,79 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bu sonuçlara göre Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelime:

Development of the Marmara Financial Literacy Attitude and Behavior Scale

Öz:
This study seeks to develop a tool to quantify attitudes and behaviors toward financial literacy among primary schoolstudents. The study sample consisted of 457 primary school students in İstanbul. Attitude expressions based on thetheoretical infrastructure of the scale were sent to external experts to ensure scope validity. In accordance withtheir opinions, scale items were finalized and an exploratory factor analysis (EFA) used to verify construct validity. Aconfirmatory factor analysis (CFA) was then used to confirm this structure. According to the EFA results, a structure with21 items and five factors was created. CFA results confirmed the five factor structure. As a result of the item analysis ofthe scale, the t-test values belonging to the group averages of the upper and lower 27% were found to be significant.For the whole scale, Cronbach’s alpha internal consistency coefficient was 0.827 and the Spearman Brown split half-testcorrelation was 0.79. On the basis of these results, the Marmara Financial Literacy Attitude and Behavior Scale can bedeemed valid and reliable.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acaravcı, S. K. ve Bediroğlu, K. (2019). Finansal okuryazarlık: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi üzerine uygulama. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 7(2), 30-51.
  • Aktaş, H., Özüpek, M. N. ve Altunbaş, H. (2011). Çocukların marka tercihleri ve medya tüketim alışkanlıkları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(4), 115-125.
  • Anbar, A. ve Beridze, J. (2020). Üniversite öğrencileri arasında finansal okuryazarlık: Türkiye ve Gürcistan karşılaştırması. Yüksel Akay Unvan ve Faruk Kalay (Ed.), İktisadi ve idari bilimlerde güncel araştırmalar (s. 19-38). Cetinje: IVPE.
  • Arrondel, L., Debbich, M., & Savignac, F. (2013). Financial literacy and financial planning in France. Banque de France. Numeracy, 6(2), 1-17. [Crossref]
  • Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
  • Atılgan, H., Kan, A. ve Aydin, B. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Atkinson, A., & Messy, F.A., (2012), Measuring Financial Literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15, https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/5k9csfs90fr4- en.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Atkinson, A., & Messy, F. A. (2013). Promoting financial ınclusion through financial education: OECD/INFE evidence, policies and practice. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 34, OECD: France.
  • Bayat, B. (2014). Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “Likert” ölçek kurma tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
  • Bayhan, P., Kaysılı, B. K. ve Yükselen, A. (2010). Çocukların ekonomiyle ilgili kavramlara yönelik algılarının yaşlara göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32(143), 3-12.
  • Baykul, Y. (2010). Eğitim ve psikolojide ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem A Yayınları
  • Bayrakdaroğlu, A. ve Bilge, S. (2018). Finansal eğitimin finansal okuryazarlık üzerindeki etkisi: Muğla ilinde kadınlara yönelik bir araştırma. Muğla Sıtkı Koçman University Journal of Social Sciences, 42, 97-120.
  • Bowling, A. (2014). Research methods in health: Investigating health and health services. New York: McGraw-Hill Education.
  • Brown, M., Henchoz, C., & Spycher, T. (2018). Culture and financial literacy: Evidence from a withincountry language border. Journal of Economic Behavior & Organization, 150, 62-85. [Crossref]
  • Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A. Yayıncılık [Crossref]
  • Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21. yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134. [Crossref]
  • Chakrapani, C. (2004). Statistics in market research. London: Arnold Publisher.
  • Child, D. (2006). The essentials of factor analysis (3rd ed.). New York, NY: Continuum International Publishing Group.
  • Cole, S., Sampson, T., & Zia, B. (2009). Financial literacy, financial decisions, and the demand for financial services: Evidence from India and Indonesia. Harvard Business School (Working Paper 09-117). Harvard University.
  • CYFI. (2014). Developing Responsible Retail Banking Products for Children and Youth Banking a New Generation. Retrieved from www.childfinanceinternational.org/movement/publications.
  • Çakmak, U. (2007). Kriz modelleri çerçevesinde Türkiye 2001 finansal krizinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 81-101.
  • Çevik, C. (2018) Önlisans öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyi üzerine bir araştırma: Kırklareli Üniversitesi örneği. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 1(1), 21-38.
  • Dew, J., & Xiao, J. J. (2011). The financial management behavior scale: Development and validation. Journal of Financial Counseling and Planning, 22(1), 43.
  • Ergür Çengelci, Ş. ve Kılcan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin finansal tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. 3. Uluslararası Eğitim ve Değerler Eğitimi Sempozyumu. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi.
  • Erkuş, A. (2017). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-II: Ölçme araçlarının psikometrik nitelikleri ve ölçme kuramları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. [Crossref]
  • Güler, N. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (14. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Crossref]
  • Güvenç, H. (2016). Lise öğrencileri için finansal okuryazarlık ölçeği geliştirme çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 847-863.
  • Gök, B. ve Coşkun, A., (2020). Z kuşağının finansal okuryazarlık eğilimlerinin incelenmesine ilişkin bir araştırma. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(1), 356-366.
  • Halilovic, S., Zaimovic, A., Berilo, A. A., & Zaimovic, T. (2019). Financial literacy assessment in Bosnia and Herzegovina. Procedia Computer Science, 158, 836-843. [Crossref]
  • Holden, K., Kalish, C., Scheinholtz, L., Dietrich, D., & Novak B. (2009). Financial literacy programs targeted on preschool children: Development and evaluation. La Follette School Working Paper No. 2009-009. 1-85.
  • İnal, H., Yılmaz Koğar, E., Demirdüzen, E. ve Gelbal, S. (2017). Cronbach Alfa katsayısı: Bir meta analizi çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 18-32. [Crossref]
  • Kılcan, B. ve Ergür, Ş. (2019). Finansal Tutum Ölçeğinin (FTÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 3(3), 58-67. [Crossref]
  • Kunovskaya, I. A., Cude, B. J., & Alexeev, N. (2014). Evaluation of a financial literacy test using classical test theory and item response theory. Journal of Family and Economic Issues, 35(4), 516- 531. [Crossref]
  • Leu, D. J., Kinzer, C. K., Coiro, J., Castek, J., & Henry, L. A. (2013). New literacies: A dual-level theory of the changing nature of literacy, instruction, and assessment. In D. E. Alvermann, N. J.
  • Unrau, & R. B. Ruddell (Eds.), Theoretical models and processes of reading (pp. 1150-1181). Newark, DE: International Reading Association. [Crossref]
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2005). Implications for retirement wellbeing. Michigan Retirement Research Center, Working Paper, 78. [Crossref]
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2007). Baby boomer retirement security: The roles of planning, financial literacy, and housing wealth. Journal of Monetary Economics, 54(1), 205-224. [Crossref]
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2011). Financial literacy around the world: An overview. Journal of Pension Economics and Finance, 10(4): 497-508. [Crossref]
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2014). The economic importance of financial literacy: Theory and evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5-44. [Crossref]
  • McDonald, R. P., & Moon-Ho, R. H. (2002). Principles and practice in reporting structural equation analyses. Psychological Methods, 7(1), 64-82. [Crossref]
  • Meyers, E. (2020). Young adult financial literacy and ıit’s underlying factors. Honors Theses. 64. Retrieved from https://digitalcommons.assumption.edu/honorstheses/64
  • Mihalčová, B., Csikósová, A., & Antošová, M. (2014). Financial literacy-the urgent need today. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 317-321. [Crossref]
  • Muñoz-Murillo, M., Álvarez-Franco, P. B., & Restrepo-Tobón, D. A. (2020). The role of cognitive abilities on financial literacy: New experimental evidence. Journal of Behavioral and Experimental Economics, 84, 101482. [Crossref]
  • Onur, N. ve Nazik, M. H. (2014). Öğretmenler için bireysel finans alanında finansal tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Vocational Education, 9(4), 90-99. [Crossref]
  • OECD. (2020). PISA 2018 results (Volume IV): Are students smart about money?. Paris: OECD Publishing. [Crossref]
  • OECD. (2016). OECD/INFE international survey of adult financial literacy competencies. Retrieved from www.oecd.org/finance/OECD-INFE-International-Survey-of-Adult-Financial-LiteracyCompetencies.pdf
  • OECD. (2012). Financial education in schools. Retrieved from https://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/2012%20Schools%20Guidelines.pdf
  • Opletalová, A. (2015). Financial education and financial literacy in the Czech education system. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 1176-1184. [Crossref]
  • Opoku, A. (2015). Financial literacy among senior high school students evidence from Ghana. The Journal of Students Financial Aid, 5(4), 54-65.
  • Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121
  • Özbek, Ö. Y. (2011). Ölçme araçlarında bulunması istenen nitelikler. Satılmış Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (3. Baskı) içinde (s. 41-86). Ankara: Pegem Akademi. [Crossref]
  • Pallant, J. (2011). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (4th Ed.). Berkshire: Open University Press.
  • Ping, L. (2014). APEC guidebook on financial and economic literacy in basic education. Singapore: Asia-Pacific Economic Cooperation Secretariat.
  • Refrigeri, L. (2019). The economic and financial literacy of Italian school teachers: a first survey of future primary school teachers. Pedagogia Oggi Rivista SIPED. XVII, n. 1.2019.
  • Remund, D. L. (2010). Financial literacy explicated: The case for a clearer definition in an increasingly complex economy. Journal of Consumer Affairs, 44(2), 276-295. [Crossref]
  • Russia Trust Fund. (2013). Financial education for youth and in schools. OECD/INFE policy guidance, challenges and case studies. Retrieved from https://www.oecd.org/daf/fin/financialeducation/TrustFund2013_OECD_INFE_Finl_Ed_for_Youth_and_in_Schools.pdf
  • Sarıgül, H. (2015). Finansal okuryazarlık tutum ve davranış ölçeği: Geliştirme, geçerlik ve güvenirlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 200-218. [Crossref]
  • Sarıgül, H. (2020). Türkiye’de finansal okuryazarlık alanında yazılan lisansüstü tezlerin içerik analizi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 10(1), 153-165.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness of fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Sekita, S. (2011). Financial literacy and retirement planning in Japan. Journal of Pension Economics & Finance, 10(4), 637-656. [Crossref]
  • Seyhan, A. (2020). Sosyal Bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin kazandırılmasına yönelik öğretmen görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11) , 88- 113. [Crossref]
  • Shim, S., Xiao, J. J., Barber, B. L., & Lyons, A. C. (2009). Pathways to life success: A conceptual model of financial well-being for young adults. Journal of Applied Developmental Psychology, 30(6), 708-723. [Crossref]
  • Swiecka, B., Yeşildağ, E., Özen, E., & Grima, S. (2020). Financial literacy: The case of Poland. Sustainability, 12(2), 700. [Crossref]
  • Tan, Ş. (2010). KR-20 ve Cronbach alfa katsayılarının yanlış kullanımları. Eğitim ve Bilim, 34(152), 101-112.
  • Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Tetik, N. (2019). Türkiye’nin finansal okuryazarlık düzeyi: Literatür taraması ve sonuçların değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 14(6), 3505-3524. [Crossref]
  • Thompson, B. (2000). Ten commandments of Structural Equation Modeling. In L. Grimm & P. Yarnold (Eds.), Reading and understanding more multivariate statistics (pp. 261-284). Washington DC: American Psychological Association.
  • Tiftik, E., & Guardia, P.D. (2020). COVID-19 exacerbates household debt burdens. IIF Weekly Insight. Retrieved from https://www.iif.com/Portals/0/Files/content/200326Weekly%20Insight_vf.pdf
  • Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2015). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (7. Baskı). Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
  • van Rooij, M., Lusardi, A., & Alessie, R. (2011). Financial literacy and stock market participation. Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472. [Crossref]
  • Williams, T. (2007). Empowerment of whom and for what? Financial literacy education and the new regulation of consumer financial services. Law & Policy, 29(2), 226-256. [Crossref]
  • Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Journal of Faculty of Educational Sciences, 51(1), 183-201. [Crossref]
  • Yıldırım, G. (2016). Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • Yılmaz, E. ve Aslan, T. (2020). Finansal okuryazarlık ve Siirt Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 87, 181-202. [Crossref]
APA ÇELIKTEN L, DOĞAN M (2020). Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. , 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
Chicago ÇELIKTEN LÜTFULLAH,DOĞAN Midrabi Cihangir Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. (2020): 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
MLA ÇELIKTEN LÜTFULLAH,DOĞAN Midrabi Cihangir Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. , 2020, ss.199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
AMA ÇELIKTEN L,DOĞAN M Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. . 2020; 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
Vancouver ÇELIKTEN L,DOĞAN M Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. . 2020; 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
IEEE ÇELIKTEN L,DOĞAN M "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi." , ss.199 - 221, 2020. 10.5152/hayef.2020.20017
ISNAD ÇELIKTEN, LÜTFULLAH - DOĞAN, Midrabi Cihangir. "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi". (2020), 199-221. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.20017
APA ÇELIKTEN L, DOĞAN M (2020). Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. Hayef:journal of education (Online), 17(2), 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
Chicago ÇELIKTEN LÜTFULLAH,DOĞAN Midrabi Cihangir Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. Hayef:journal of education (Online) 17, no.2 (2020): 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
MLA ÇELIKTEN LÜTFULLAH,DOĞAN Midrabi Cihangir Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. Hayef:journal of education (Online), vol.17, no.2, 2020, ss.199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
AMA ÇELIKTEN L,DOĞAN M Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. Hayef:journal of education (Online). 2020; 17(2): 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
Vancouver ÇELIKTEN L,DOĞAN M Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi. Hayef:journal of education (Online). 2020; 17(2): 199 - 221. 10.5152/hayef.2020.20017
IEEE ÇELIKTEN L,DOĞAN M "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi." Hayef:journal of education (Online), 17, ss.199 - 221, 2020. 10.5152/hayef.2020.20017
ISNAD ÇELIKTEN, LÜTFULLAH - DOĞAN, Midrabi Cihangir. "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış ÖlçeğininGeliştirilmesi". Hayef:journal of education (Online) 17/2 (2020), 199-221. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.20017
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 18:24

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları