Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi

Bayrakçeken, Samih; Canpolat, Nurtaç; çelikkaya, kübra; OKTAY, OZLEM; Yazar, Ayşegül

doi:10.17860/mersinefd.716221

Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi

Kübra ÇELİKKAYA, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, Türkiye)

Özlem OKTAY, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, Türkiye)

Ayşegül YAZAR, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, Türkiye)

Samih BAYRAKÇEKEN, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, Türkiye)

Nurtaç CANPOLAT (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, Türkiye)

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

19 2

Yıl: 2021 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 92 - 111 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17860/mersinefd.716221 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi

Öz:

Öğretimin kalitesine, eğitimin en önemli yönlerinden biri olan zengin ve derin bir müfredatla yön verilir. Bu programların yol haritaları olan kazanımların değerlendirilmesinde ise bilişsel sınıflandırmalar, yani taksonomiler kullanılmaktadır. Taksonomiler, öğretim programlarının hedeflerine ulaşmak için oluşturulan kazanımların anlaşılmasına yardımcı olur. Çalışma kapsamında bu taksonomilerden biri olan Marzano taksonomisi ele alınmıştır. Araştırmada; 2018 biyoloji, fizik, kimya ve fen bilimleri dersleri öğretim programları kazanımlarının, Marzano’nun yeni taksonomisine göre incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Taksonominin bilgi ve bilişsel süreç boyutlarına göre toplam 731 kazanımın betimsel içerik analizi yapılmıştır. Çalışma verileri, frekans ve yüzdelik değerler hesaplanarak tablolaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, hiçbir disiplin alanında taksonominin bilgi boyutuna dahil edilen psikomotor alanına ait herhangi bir kazanım bulunmamıştır. Kazanımlar her disiplin alanında, bilgi boyutunda sadece bilgi ve zihinsel işlemler alanlarına dağılmıştır. Bilişsel boyutta ise, alma ve kavrama alanına giren kazanım sayısı oldukça fazladır. Üst düzey becerileri içeren analiz ve bilgiyi kullanma alanlarına giren kazanımlar ise daha az sayıda yer almakta veya hiç bulunmamaktadır. Çalışma sonuçlarının eğitmenler, kitap yazarları ve öğretim programı geliştiricilerine fikir vermesi beklenmektedir. Marzano’nun yeni taksonomisinin birçok farklı disiplinde öğretim programlarını değerlendirmede uygulanabilir olması sağlanmalıdır.

Anahtar Kelime: öğretim programları biyoloji kimya fizik Marzano taksonomisi fen bilimleri

Analysis of Secondary School Biology, Physics, Chemistry and Science Courses Curricula according to Marzano Taxonomy

Öz:

The quality of teaching is guided by a rich and deep curriculum, one of the most important aspects of education. Cognitive classifications, namely taxonomies, are used to evaluate objectives as the road maps of these programs. Taxonomies help understand the objectives, which are created to achieve the goals of the curricula. As one of these taxonomies, Marzano taxonomy, is discussed in the study. The objectives of 2018 biology, physics, chemistry and science curriculum programs were examined according to the new taxonomy of Marzano. Document analysis, one of the qualitative research methods, was conducted. Descriptive content analysis of 731 objectives was performed with respect to the domains of knowledge and cognitive system of the taxonomy. Data were tabulated by calculating frequency and percentage values. Based on the analysis, there were no any objectives in the procedures of psychomotor in any discipline. Objectives are only distributed in the information and mental procedures in each discipline. In the cognitive process, the number of objectives in the area of retrieval and comprehension is quite high. The objectives that fall into the areas of analysis and knowledge utilization involving high-level skills, are fewer numbers or none at all. The findings of the study are expected to give insight to educators, book writers and curriculum developers. It should be ensured that the new taxonomy of Marzano is applicable in evaluating curriculums in many different disciplines.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aer, A. (2006). Reflections on Bloom’s revised taxonomy. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 4(1), 213-230.
Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). Taxonomy for learning, teaching and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
Anderson, L. W. ve Krathwohl, D. R. (2010). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama [A taxonomy for learning, teaching, and assessing] (Çev. D. A. Özçelik). Ankara: Pegem A.
Arı, A. (2013). Bilişsel alan sınıflamasında yenilenmiş Bloom, Solo, Fink, Dettmer taksonomileri ve uluslararası alanda tanınma durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 259-290.
Asmi, S. O., Wonorahardjo, S., & Widarti, H. R. (2019). The application of problem based learning assisted by blended learning in atomic spectroscopy material on cognitive learning outcomes and students’ self system based on Marzano Taxonomy. European Journal of Open Education and E-learning Studies, 4(1), 88-99. doi: 10.5281/zenodo.3236775
Avşar, G. ve Mete, F. (2018). Türkçe öğretim programlarında kullanılan fiillerin yenilenmiş bloom taksonomisine göre sınıflandırılması. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 6, 75-87.
Ayvacı, H. Ş. ve Şahin, Ç. (2009). Fen bilgisi öğretmenlerinin ders sürecinde ve yazılı sınavlarda sordukları soruların bilişsel seviyelerinin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 441-455.
Ayvacı, H. Ş., Alev, N. ve Yıldız, M. (2015). Öğrenme kazanımlarının tasarlanma sürecine ilişkin lisansüstü öğrencilerinin zihinsel modellerini belirlemeye yönelik bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1013-1030.
Ayyıldız, Y., Aydın, A. ve Nakiboğlu, C. (2019). 2018 yılı ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının original ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 340-376. doi: 10.21764 /maeuefd.540854
Biggs, J. B., & Collis, K. (1982). Evaluating the quality of learning: The SOLO taxonomy. New York: Academic Press.
Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research, 9, 27-40. doi: 10.3316/QRJ0902027
Bümen, N. T. (2006). A revision of the Bloom’s taxonomy: A turning point in curriculum development. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
Büyükalan, F. S., & Baysal, S. B. (2019). Analysis of social studies curriculum objectives according to revised Bloom Taxonomy. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 20(1), 234-253. doi: 10.17679/inuefd.435796
Büyükalan, F. S. ve Yıldırım N. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının revize edilmiş bloom taksonomisine göre analizi. Elementary Education Online, 18(4), 1550-1573.
Cangüven, H. D., Öz, O., Binzet, G. ve Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 fen bilimleri taslak programının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 2, 62-80.
Çelikkaya, (2019). 2018 Ortaöğretim kimya dersi öğretim programının kazanımlarının yeni Marzano taksonomisi ile değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No: 600371).
Crowe, A., Dirks, C., & Wenderoth, M. P. (2008). Biology in Bloom: Implementing Bloom’s taxonomy to enhance student learning in biology. CBE Life Sciences Education, 7, 368- 381.
Demir, P. (2015). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre 2005 yılı sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kazanımlar ve seviye belirleme sınav soruları. (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No: 396923).
Demirel, Ö. (2000). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A.
Demir, E., Gacanoğlu, Ş. ve Nakiboğlu, C. (2017). 2013 kimya dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri doğrultusunda 2017 kimya dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Journal of the Turkısh Chemical Society Dergisi, 2(2), 135-184.
Dettmer, P. (2006). New Blooms in established fields: Four domains of learning and doing. Roeper Review, 28(2), 70-78.
Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799-825. doi: 10.17860/mersinefd.342260
Doğan, Y. ve Burak, D. (2018). 4. sınıf fen bilimleri dersi kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(23), 34-56. doi: 10.29329/mjer.2018.138.3
Dönmez, H. ve Zorluoğlu, S. L. (2020). Fen bilimleri dersi öğretim programı 6., 7. ve 8. sınıf kazanımlarının SOLO taksonomisine göre incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 85-95. doi: 10.18026/cbayarsos.547938
Dubas, J. M. ve Toledo, S. A. (2016). Taking higher order thinking seriously: Using Marzano’s taxonomy in the economics classroom. International Review of Economics Education, 21, 12-20. doi: 10.1016/j.iree.2015.10.005
Eke, C. (2015). Dalgalar ünitesindeki kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(2), 346-353.
Eroğlu, D. ve Kuzu, T. S. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
Fleiss, J. L. (1971). Measuring nominal scale agreement among many raters. Psychological Bulletin,7, 378-382.
Gökler, Z. S., Aypay, A. ve Arı, A. (2012). İlköğretim ingilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının yeni Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1(2), 114-133.
Hauenstein, A. D. (1998). A conceptual framework for educational objectives. Lanham, Maryland: University Press of America, Inc.
Insani, M. D., Pratiwi, N., & Muhardjito, M. (2019). Higher-order thinking skills based on Marzano taxonomy in basic biology I course. JPBI (Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia), 5(3), 521-528. doi: https://doi.org/10.22219/jpbi.v5i3.10171
Irvine, J. (2017). A comparison of revised Bloom and Marzano’s new taxonomy of learning. Research in Higher Education Journal, 3, 1-16.
Karagöl, E. (2020). Current Turkish education programs according to renewed Bloom taxonomy. Journal of Language Education and Research, 6(1), 56-71. doi: 10.31464/jlere.666641
Karadağ, R. ve Kaya, Ş. (2017). Marzano taksonomisine göre ilkokul programlarındaki kazanımların değerlendirilmesi: Bir durum çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 10(2), 220-250. doi: 10.5578/keg.33169
Karip, F. (2019). İlkokul görsel sanatlar dersi kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(3), 1929- 1948.
Kirk, J., & Miller, M. L. (1986). Reliability and validity in qualitative research. Beverly Hills: Sage Publications.
Koca, S. A. ve Şen, A. İ. (2006). Orta öğretim öğrencilerinin matematik ve fen derslerine yönelik olumsuz tutumlarının nedenleri. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 137-147.
Marzano, R. J. (2001). Designing a new taxonomy of educational objectives. California: Corwin Press.
Marzano, R. J., & Kendall, J. S. (2007). The new taxonomy of educational objectives (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Marzano, R. J., Pickering, D. J., Arredondo, D. E., Blackburn, G. J., Brandt, R. S., Moffett, C. A., Paynter, D. E., Pollock, J. E., & Whisler, J. S. (1997). Dimensions of learning teacher’s manual (2nd ed.). Aurora, CO: McREL.
Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory Into Practice, 41(4), 226-232.
MEB (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
Nakyam, J., Kwangsawad, T., & Sriampai, P. (2013). The development of foreign language substance group curriculum based on Marzano’s taxonomy. Educational Research and Reviews, 8(14), 1109-1116. doi: 10.5897/ERR2012.195
Ornstein, A. C. ve Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı: temeller, ilkeler ve sorunlar (Çev. Komisyon). Ankara: Eğitim Yayınevi.
Rasyidi, D. A. ve Winarso, W. (2020). The proportion of cognitive aspects of question in mathematics textbook based on Marzano’s taxonomy: An Indonesian case in implementing new curriculum. EduMa: Mathematics Education Learning and Teaching, 9(2), 79-89.
Webb, N. L. (2002). Alignment study in language arts, mathematics, science, and social studies of state standards and assessments for four states. Washington, DC: Council of Chief State School Officers.
O’leary, Z. (2004). The essential guide to doing research. London: Sage Publications Ltd.
Özdemir, M.S., Altıok, S. ve Baki, N. (2015). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 363-375.
Sönmez, V. (2015). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Stahl, R. J., & Murphy, G. T. (1981). The domain of cognition: An alternative Bloom’s cognitive domain within the framework af an information processing model. ERIC Documents Reproduction Service No: ED 208 511.
Strimel, G. J., Bartholomew, S., R. B., Kim, E., & Zhang, L. (2018). An investigation of engineering design cognition and achievement in primary school. Journal for STEM education research, 1(1-2), 173-201.
Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(4), 235-246.
Timofte, R. S., & Siminiciuc, L. (2018). Utilisation of rasch model for the analysis of an instrument developed by mapping items to cognitıve levels of Marzano taxonomy. Acta Didactica Napocensia, 11(2), 71-78.
Toledo, S., & Dubas, J. M. (2016). Encouraging higher-order thinking in general chemistry by scaffolding student learning using Marzano’s taxonomy. Journal of Chemical Education, 93, 64-69.
Tuğrul, B. (2002). Bloom'un taksonomik süreçlerine etkileşimci taksonomi açısından bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23,267-274.
Viji, V., & Benedict, K. Y.(2017). Conceptualization, theory and practice of Marzano’s taxonomy in science teaching: An objective portrayal by the investigator. Internatıonal Journal of Research Culture Society, 1(8), 193-200.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yüksel, S. (2007). Bilişsel alanın sınıflamasında (taksonomi) yeni gelişmeler ve sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 479-509.
Yüksel Ayten, M. ve Hayırsever, F. (2019). Ortaöğretim programlarının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 290-323. doi: 10.17860/mersinefd.569193
Zorluoğlu, L. S., Güven, Ç. ve Korkmaz, Z. S. (2017). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analiz örneği: 2017 taslak ortaöğretim kimya dersi öğretim programı. Mediterranean Journal of Humanities, 7(2), 467-479.
Zorluoğlu, L. S., Olgun, M. ve Kızılaslan, A. (2020). Content analysis of researches on the revised Bloom taxonomy related to the science in Turkey. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 23-32.
Zorluoğlu, L. S., Şahintürk, A. ve Bağrıyanık, E. K. (2017). 2013 yılı fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-15.

APA	çelikkaya k, OKTAY O, Yazar A, Bayrakçeken S, Canpolat N (2021). Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. , 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
Chicago	çelikkaya kübra,OKTAY OZLEM,Yazar Ayşegül,Bayrakçeken Samih,Canpolat Nurtaç Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. (2021): 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
MLA	çelikkaya kübra,OKTAY OZLEM,Yazar Ayşegül,Bayrakçeken Samih,Canpolat Nurtaç Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. , 2021, ss.92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
AMA	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. . 2021; 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
Vancouver	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. . 2021; 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
IEEE	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N "Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi." , ss.92 - 111, 2021. 10.17860/mersinefd.716221
ISNAD	çelikkaya, kübra vd. "Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi". (2021), 92-111. https://doi.org/10.17860/mersinefd.716221

APA	çelikkaya k, OKTAY O, Yazar A, Bayrakçeken S, Canpolat N (2021). Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
Chicago	çelikkaya kübra,OKTAY OZLEM,Yazar Ayşegül,Bayrakçeken Samih,Canpolat Nurtaç Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.1 (2021): 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
MLA	çelikkaya kübra,OKTAY OZLEM,Yazar Ayşegül,Bayrakçeken Samih,Canpolat Nurtaç Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.1, 2021, ss.92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
AMA	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 17(1): 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
Vancouver	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 17(1): 92 - 111. 10.17860/mersinefd.716221
IEEE	çelikkaya k,OKTAY O,Yazar A,Bayrakçeken S,Canpolat N "Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.92 - 111, 2021. 10.17860/mersinefd.716221
ISNAD	çelikkaya, kübra vd. "Ortaöğretim Biyoloji, Fizik, Kimya ve Fen Bilimleri Derslerine Ait Öğretim Programlarının Marzano Taksonomisine Göre Analizi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2021), 92-111. https://doi.org/10.17860/mersinefd.716221