Kırklareli Hapishanesi
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 201 - 229 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33207/trkede.895068 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kırklareli Hapishanesi
Öz: 1858 Ceza Kanunu’yla hapis cezası asli bir ceza olarak Osmanlı Hukuku’nda yer almaya başlayınca, asli bir ceza infaz kurumu olarak da hapishaneler inşa edilmeye başlanmıştır. Osmanlı Dönemi’nde modern anlamdaki hapishanelerin yapılanması, Tanzimat ve Sultan II. Abdülhamit dönemlerine rastlar. Sultan II. Abdülhamit döneminde ülkenin pek çok yerinde kâgir, tek veya iki katlı, eski binalardan dönüştürülen veya şahıslardan kiralanan hapishaneler yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu dönemde inşa edilen Kırklareli Hapishanesi de bunlardan biridir. Kırklareli’de 1867 yılında bir hapishane inşaatına başlanmış ancak bu hapishane,1888 yılında ihtiyaca cevap veremez hale gelmiştir. Zamanla tamir edilse de yeterli gelmemiş, Hasip Paşa’nın mutasarrıflığı döneminde Hükümet Konağı ve Jandarma Dairesiyle birlikte hapishane yeniden inşa edilerek 1892 yılında tamamlanmıştır. Zamanla eklemelerle özgün planı değişen Kırklareli Hapishanesi, dönemin hapishane binalarıyla benzer özellikleri ve plan şemasıyla önemli bir kamu yapısıdır. Daha önce mimari açıdan incelenmeyen Kırklareli Hapishanesi detaylı olarak ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: Kırklareli Prison
Öz: With the 1858 Criminal Code, when the prison sentence began to be included in the Ottoman Law as a basic penalty, prisons started to be built as a primary penal institution. Structuring of modern prisons in the Ottoman Period, Tanzimat and Sultan II. It coincides with the times of Abdülhamit. Sultan II. During the reign of Abdülhamit, prisons of masonry, one or two floors, converted from old buildings or rented from individuals, started to spread in many parts of the country. Kırklareli Prison, which was built during this period, is one of them. Construction of a prison was started in 1867 in Kırklareli, but this prison became unable to meet the needs in 1888. Although it was repaired in time, it was not sufficient, and the prison was rebuilt together with the Government House and Gendarmerie Office during the governor of Hasip Pasha and was completed in 1892. Kırklareli Prison, whose original plan changed with additions over time, is an important public building with similar features and plan scheme with the prison buildings of the period. Kırklareli Prison, which has not been studied architecturally before, has been discussed in detail.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). DH.MKT. 1506/115
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.MKT. 1562/36
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.MKT. 1579/89
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.MKT. 1737/56
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.MKT. 1875/35
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.TMIK.S 67/63
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) Y.A.RES. 151/61
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA.) DH.TMIK.S. 19/4
- ADAK, Ufuk (2006), XIX. Yüzyılın Sonları XX. Yüzyılın Başlarında Aydın Vilayeti’ndeki Hapishaneler, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- AKBEY, Nazmiye (2015), XIX. Yüzyılın Sonları XX. Yüzyılın Başlarında Sinop Hapishanesi, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- AKBULUT, İlhan (2003), “İslam Hukukunda Suç ve Cezalar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52.1, 167-181.
- AKIN, Hatice (2011), “Osmanlı Devleti’nde Hapishane Islahatına Dair 1893 Tarihli Bir Nizamname Önerisi”, History Studies, 3.3, 23-36.
- AKPINAR, Özlem (2017), Meşrutiyetten Cumhuriyete Konya Hapishaneleri (1876- 1922), Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- AKYÜZ ORAT, Jülide (2011), “Hapishane Islahatı Bağlamında Çerkes Hapishanesinin Modernleşme Çalışmaları”, Folklor/Edebiyat, 17.66, 81- 94.
- AKYÜZ ORAT, Jülide, ÇELİK, Fadimana (2011), “Diyarbakır Vilayeti Hapishaneleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 73-95.
- ARTUK, Mehmet Emin, ALŞAHİN Mehmet Emin (2015), “Hapis Cezalarının ve Cezaevlerinin Tarihi Gelişimi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayı Mehmet Akif Aydın’a Armağan, 145-185.
- ATA, Ferudun (2016), “Osmanlı Dönemi’nde Bozkır Hapishanesi”, Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, 393-398.
- ATAR, Zafer (2011), “20. Yüzyıl Başlarında Turgutlu Hapishanesinin Genel Durumu”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9.1, 87-102.
- AVCI, Mustafa (2004), Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar, Bilimevi Basım, İstanbul.
- AYDIN, Mehmet Akif (1997), “Osmanlı Ceza Hukuku”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: VII, 478-482.
- AYDIN, Remzi (2018), “Mühendis Mehmed Ali Bey’in Avanos’taki Projeleri”, İstem, 16.32, 357 – 383.
- AYDIN, Remzi (2019), “Mimar Kemaleddin Bey’in Hapishane Projeleri”, Osmanlı Sanatında Değişim ve Dönüşüm, 11-36.
- AYDIN, Remzi (2020), “Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi”, Türk: İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15.29, 9-28.
- BARDAKOĞLU, Ali (1997), “Ceza”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C:VII, 470-478.
- BARDAKOĞLU, Ali (1997), “Hapis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:16, İstanbul.
- BOZKURT, Nurgül (2012), “XX. Yüzyıl Başlarında Kütahya Hapishanesinin Genel Durumu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5.21, 261-277.
- ÇAKMAKOĞLU KURU, Alev (2004), Sinop Hapishanesi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- ÇİÇEN, Ahmet (2010), II. Meşrutiyet Dönemi Cezaevi Islahatı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- DAŞCIOĞLU, Kemal (2010), “Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Bodrum Kalesi ve Hapishanesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 212-225.
- DEMİR, Emel (2013), Osmanlı Devleti’nde Hapishane Reformu, Çanakkale Hapishanesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- DEMİRBAŞ, Timur (2010), “Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların ve Cezaevlerinin Evrimi”, Hapishane Kitabı, İstanbul, 28-34.
- DEMİRKOL, Kurtuluş (2012), II. Meşrutiyet Döneminde Edirne Vilayeti Hapishaneleri, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- DEMİRKOL, Kurtuluş (2014), “II. Meşrutiyet Döneminde İzmit Hapishanesi”, Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Kocaeli.
- DEMİRKOL, Kurtuluş (2017), “Edirne Vilayeti Örneğinde Osmanlı Hapishanesi Çalışanları”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6.1, 79-107.
- DEMİRYÜREK, Halim (2016), “Hüdavendigar Vilayetinde Hapishaneler ve Mahpuslar (1914-1917)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9.42, 552-562.
- DEVELİOĞLU, Ferit (1996), Osmanlıca: Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara.
- DURSUNKAYA, Ali Rıza (1948), Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Birinci Cilt, Kırklareli.
- FOUCOULT, Michel (1992), Hapishane’nin Doğuşu, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara.
- GÖNÜLLÜ, Ali Rıza (2011). “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Isparta Hapishanesi (1867-1920)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 342-392.
- İLİŞ, Kibar (2019), II. Meşrutiyet Döneminde Bitlis Hapishaneleri, Yüksek Lisans Tezi, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bitlis.
- KARAKAYA, Beyza (2016), Musul Vilayeti Hapishaneleri (1864-1918), Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul.
- KOÇ, Mehmet (2017), Osmanlı Hukukunda Ta‘zir Suç ve Cezaları, Doktora Tezi, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- ÖZTÜRK, Sevcan (2014), XIX. Yüzyıl Osmanlı Ceza Sisteminde Dönüşüm: Zindandan Hapishaneye Geçiş, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- PARLAKOĞLU, Gizem (2018), II. Abdülhamit Dönemi Hapishanelerinin Genel Özellikleri ve Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
- RUDOLF, Peters (2005), Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge.
- SEZER, Selahaddin (2019), Tanzimat Sonrası Osmanlı Hapishane Mimarisi: Işınsal Planlı Örnekler, Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- SUNAY, Serap (2018), “Son Dönem Osmanlı Taşra Hapishanelerine Bir Örnek: Bolvadin Hapishanesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20.1, 43-66.
- SÜLEK, Yahya (2019), 19. Yüzyıl Sonu ve 20. Yüzyıl Başlarında Teke Sancağı’nda Hapishaneler, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- ŞEN, Hasan (2007), Osmanlı’da Hapishane Mefhumu, Osmanlı’da Asayiş, Suç ve Ceza, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- ŞENTOP, Mustafa (2004), Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Hukuku: Kanunlar, Tadiller, Layihalar, Uygulama, Yaylacık Matbaası, İstanbul.
- ŞENYURT, Oya (2010), “Proje ve Belgeleriyle 20. Yüzyıl Başında İzmit Hapishanesinin Tasarımı”, Mimarlık Tarihi, 352, 60-65.
- ŞİMŞEK, Eyyub (2017), “XX. Yüzyıl Başlarında Trabzon Hapishanesi (1900-1914)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 23, 163-196.
- TEKİN, Saadet (2006), “XX. Yüzyılın Başlarında Aydın Vilayeti ve Mülhakatındaki Hapishanelerin Genel Durumu”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4.2, 65-77.
- TEKİN, Saadet, ÖZKES, Sevilay (2008), “Cumhuriyet Öncesi Türkiye'de Hapishane Sorunu”, ÇTTAD, VII/16.17, 195-196.
- TEMEL, Mehmet (2009), “XX. Yüzyılın Başlarında Menteşe Sancağı Hapishaneleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 109-135.
- UYANIK, Mehmet Zeki (2017), İslam Hukukunda Hapis Cezası ve Hapishane, Hikmetevi Yayınları, İstanbul.
- YAŞAR, Ayşegül (2019), Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Antalya Hapishanesi, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- YILDIZTAŞ, Mümin (1997), Mütareke Döneminde Suç Unsurları ve İstanbul Hapishaneleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul.
- YILMAZ, Banu (2015), Osmanlı Dönemi Bursa Hapishanesi, Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- YOLAÇAN, Seval (2019), Nevşehir Hapishanesi (1849-1920), Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
- Sozluk.gov.tr, erişim tarihi: 21.07.2020
- https://hyetert.org/2014/01/01/kirklareli:eski:hapishane:yeniden:ihalede/
- https://www.pomakajans.com/kirklareli:eski:hapishane:yeniden:ihalede/57/
| APA | Apa Kurtişoğlu G (2021). Kırklareli Hapishanesi. , 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| Chicago | Apa Kurtişoğlu Gülay Kırklareli Hapishanesi. (2021): 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| MLA | Apa Kurtişoğlu Gülay Kırklareli Hapishanesi. , 2021, ss.201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| AMA | Apa Kurtişoğlu G Kırklareli Hapishanesi. . 2021; 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| Vancouver | Apa Kurtişoğlu G Kırklareli Hapishanesi. . 2021; 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| IEEE | Apa Kurtişoğlu G "Kırklareli Hapishanesi." , ss.201 - 229, 2021. 10.33207/trkede.895068 |
| ISNAD | Apa Kurtişoğlu, Gülay. "Kırklareli Hapishanesi". (2021), 201-229. https://doi.org/10.33207/trkede.895068 |
| APA | Apa Kurtişoğlu G (2021). Kırklareli Hapishanesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(22), 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| Chicago | Apa Kurtişoğlu Gülay Kırklareli Hapishanesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 11, no.22 (2021): 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| MLA | Apa Kurtişoğlu Gülay Kırklareli Hapishanesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.11, no.22, 2021, ss.201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| AMA | Apa Kurtişoğlu G Kırklareli Hapishanesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 11(22): 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| Vancouver | Apa Kurtişoğlu G Kırklareli Hapishanesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 11(22): 201 - 229. 10.33207/trkede.895068 |
| IEEE | Apa Kurtişoğlu G "Kırklareli Hapishanesi." Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11, ss.201 - 229, 2021. 10.33207/trkede.895068 |
| ISNAD | Apa Kurtişoğlu, Gülay. "Kırklareli Hapishanesi". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 11/22 (2021), 201-229. https://doi.org/10.33207/trkede.895068 |
