SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ
Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 214 - 246 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.36543/kauiibfd.2021.011 İndeks Tarihi: 29-07-2022
SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ
Öz: Bu çalışmanın amacı, 51 Afrika ülkeverisinin kullanılarak 2011-2020 dönemi içinsivil havacılığın gelişiminin Türkiye’ninihracatına etkisinin, THY’nin Afrika açılımıkapsamında araştırmaktır. Çalışmada, THY’ninTürkiye’nin Afrika açılımında oynadığı rolün veizlediği sektörel politikaların etkilerini ortayakoyabilmek için ampirik analizgerçekleştirilmiştir. Ampirik analiz doğrusalzaman serisi modelleri ve analiz teknikleriçerçevesinde yürütülmüştür. İhracatın bağımlıdeğişken, yolcu sayısının ise bağımsız değişkenolarak seçildiği ekonometrik bir modeloluşturulmuştur. Analiz, 2011-2020 dönemineait aylık gözlemlere dayanmaktadır. THY’ninAfrika’ya yönelik yürüttüğü faaliyetlerintemsilcisi olarak alınan yolcu sayısı değişkeni deaynı şekilde aylık gözlemlere dayanmaktadır.Yapılan eş bütünleşme testi sonuçlarına göreseriler arasında eş bütünleşme ilişkisinin olduğuyani uzun dönemde birlikte hareket ettiklerigörülmektedir. Eş bütünleşme katsayılarında iseyolcu sayısındaki 1 birimlik artış ihracattaFMOLS yönteminde 0,341 birim, DOLSyönteminde 0,291 birim ve CCR yönteminde0,340 birimlik artışa yol açmaktadır. Yolcusayısı değişkeninin ihracat değişkenini pozitifyönde etkilediği görülmektedir. Nedenselliktesti sonuçlarına göre de yolcu sayısıdeğişkeninden ihracat değişkenine doğru tekyönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: ECONOMETRIC ANALYSIS OF THE IMPACT OF DEVELOPMENTS IN THE CIVIL AVIATION SECTOR ON TURKEY’S EXPORTS: THE SAMPLE OF THE TURKISH AIRLINES OPENING IN AFRICA
Öz: The aim of this study is to study the impact of the development of civil aviation on Turkey’s exports for the period of 2011-2020 by using data retrieved from 51 African countries as part of Turkish Airlines' African opening. In the study, an empirical analysis was conducted to reveal the effects of the role played by Turkish Airlines and the sector policies it implemented. The empirical analysis was generally conducted within the framework of linear time series models and analysis techniques. An econometric model has been established in which exports are selected as the dependent variable and the number of passengers as the independent variable. The analysis is based on monthly observations from the 2011-2020 period. The variable number of passengers, which is considered representative of the activities carried out by Turkish Airlines for Africa, is also based on monthly observations. The results of the cointegration test reveals that there is cointegration relationship between variables and so they are move together in the long run. According to the cointegration coefficient one unit increase in passenger variable lead to 0,341 unit increase in FMOLS method, 0,291 unit increase in DOLS method and 0,340 unit increase in CCR method. It can be inferred that passenger variable affect exports variable positively. Lastly according to Granger causality analysis it shows that there is one way causality linkage goes from number of passengers toward exports variables.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahking, F. W. (2002). Model Mis-specification and Johansen’s Co-integration Analysis: an Application to the US Money Demand. Journal of Macroeconomics, 24(1), 51–66.
- Alper, C. E. ve Aruoba, S. B. (2001). Makroekonomik Verilerin Mevsimsellikten Arındırılması: Türkiye’deki Uygulamalı Araştırmacılara Dikkat Notu. 12 Haziran 2020 tarihinde http://econweb.umd.edu/~webspace/aruoba/research/paper1/Alper_Aruoba_2001_ Turkish.pdf adresinden erişildi.
- Asteriou, D. ve Hall, S. G. (2007). Applied Econometrics: A Modern Approach Using Eviews and Microfit (Revised Ed.). New York: Palgrave Macmillan.
- Barışık, S. ve Kesikoğlu, F. (2004). Türkiye’de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 Var, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 59–82.
- Doane, D. P. ve Seward, L. E. (2011). Measuring Skewness: A Forgotten Statistic? Journal of Statistics Education, 19(2).
- Dolado, J. J., Gonzalo, J. ve Marmol, F. (1999). Cointegration. B. H. Baltagi (Ed.), A Companion to Theoretical Econometrics içinde (ss. 634–654). Malden: Blackwell Publishing Ltd.
- Dwyer, G. P. (2015). The Johansen Tests for Cointegration. 19 Mayıs 2020 tarihinde http://www.jerrydwyer.com/pdf/Clemson/Cointegration.pdf adresinden erişildi.
- Edoho, F. M. (2011). Globalization and Marginalization of Africa: Contextualization of China––Africa Relations. Africa Today, 58(1), 103–124.
- Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. New York: Jhon Wiley & Sons.
- Engeloğlu, Ö., Meral, İ. G. ve Kübra, G. (2015). Türkiye İçin Yapılan Nedensellik Uygulamaları Üzerine Literatür Araştırması. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 142–154.
- Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251–276.
- Fırat, M. (2009). Türkiye-Afrika İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı ve Afrika Açılımında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü. TASAM. 15 Haziran 2020 tarihinde https://tasam.org/tr-TR/Icerik/3699/turkiye- _afrika_iliskilerinin_tarihselarka_plani_ve_afrika_aciliminda_sivil_toplum_kurul uslarinin_rolu adresinden erişildi.
- Gökırmak, H. (2014). Türk Hava Yolları’nın Havacılık Sektöründeki Konumu. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 1–29.
- Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424–438.
- Granger, C. W. J. (1988). Some Recent Development in a Concept of Causality. Journal of econometrics, 39(1–2), 199–211.
- Greene, H. W. (1993). Econometric Analysis (Second Edi.). Macmillan Publishing Company.
- Johansen, S. (1991). Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1551–1580.
- Kalaycı, S. ve Yazıcı, S. (2016). The Impact of Export Volume and GDP on USA’s Civil Aviation in between 1980-2012. International Journal of Economics and Finance, 8(1), 229–235.
- Kiso, F. ve Deljanin, A. (2009). Air freight and logistics services. PrometTraffic&Transportation, 21(4), 291–298.
- Korul, V. ve Küçükönal, H. (2003). Türk Sivil Havacilik Sisteminin Yapisal Analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 3(1), 24–38.
- Kutlu, H. A. ve Başar, S. İ. (2015). Hisse Senetlerinin Fiyatları İle İşlem Hacimleri Arasındaki İlişki: Lojistik ve Sivil Havacılık Sektörleri Üzerine Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar(15), 91–111. doi:10.9775/kausbed.2015.006
- Kuwonu, F. (2016). Abidjan regains it glamour. Africa Renewal, 30(1), 12–13. doi:https://doi.org/10.18356/690cfd22-en
- Lütkepohl, H. (1993). Introduction to Multiple Time Series Analysis. Berlin: Springer Science & Business Media.
- Mucuk, M. ve Alptekin, V. (2008). Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006). Maliye Dergisi, 155(2), 159–174.
- Oktal, H. ve Küçükönal, H. (2007). Dünyada Bölgesel Hava Taşımacılığı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 383–394.
- Özdoğan, M., Tosun, N., Ağalar, F., Eryılmaz, M. ve Aydınuraz, K. (2005). Türkiye’de 1955-2004 Arası Sivil Havacılık Kazalarının Değerlendirilmesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi, 11(4), 318–323.
- Özgen, F. B. ve Güloglu, B. (2004). Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği İle Analizi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 31(1), 93–114.
- Öztürk, H. (2016). Açılımdan Ortaklığa Türkiye’nin Afrika Politikası. Al Jazeera Türk. 11 Haziran 2020 tarihinde http://www.aljazeera.com.tr/gorus/acilimdan-ortakligaturkiyenin-afrika-politikasi adresinden erişildi.
- Pantula, S. G. (1989). Testing For Unit Roots In Time Series Data. Econometric Theory, 5, 256–271.
- Park, J. Y. (1992). Canonical Cointegrating Regressions. Econometrica, 60(1), 119– 143.
- Phillips, P. C. B. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical Inference in Instrumental Variables Regression with I (1) Processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99–125.
- Phillips, P. C. B. ve Ouliaris, S. (1990). Asymptotic Properties of Residual Based Tests for Cointegration. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 165–193.
- Polat, E. ve Günay, S. (2012). Türkiye’de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(2), 204–211.
- Şahin, B. E. (2019). Türkiye’de Enflasyon Ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Vektör Hata Düzeltme Modeli İle Analizi. Mali Cözüm Dergisi, 29, 63–75.
- Saikkonen, P. (1992). Estimation and Testing Of Cointegrated Systems By An Autoregressive Approximation. Econometric Theory, 8(1), 1–27. doi:3532143
- Şen, H. ve Polat, H. (2015). Havayolu Taşımacılığı Kanunlarındaki Değişikliğin Türkiye’deki Havayolu Yolcu Taşımacılığı Üzerine Etkilerinin Araştırılması. Alphanumeric Journal, 3(1), 89–98.
- Stock, J. H. ve Watson, M. W. (1993). A Simple Estimator Of Cointegrating Vectors in Higher Order İntegrated Systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 783–820.
- Subramanian, A. ve Tamirisa, N. T. (2003). Is Africa Integrated in the Global Economy? IMF Staff Papers, 50(3), 352–372. doi:10.2307/4149937
- Tarı, R. (2010). Ekonometri (6. Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
- Telci, İ. N. (2018). İş Birliğinden Stratejik Ortaklığa: Türkiye-Afrika İlişkileri. SETA. 17 Haziran 2020 tarihinde https://www.setav.org/is-birliginden-stratejik-ortakligaturkiye-afrika-iliskileri/ adresinden erişildi.
- THY. (2019a). Faaliyet Raporu. İstanbul.
- THY. (2019b). 2019 Trafik Verileri. THY. 19 Haziran 2020 tarihinde https://investor.turkishairlines.com/documents/ThyInvestorRelations/2019_TRAF IK_WEB.pdf adresinden erişildi.
- THY. (2020). Yolcu Trafik. 4 Mayıs 2020 tarihinde https://investor.turkishairlines.com/tr/mali-ve-operasyonel-veriler/trafik adresinden erişildi.
- Torum, O. ve Yılmaz, A. K. (2009). Havacılıkta Sürdürülebilirlik Yönetimi: Türkiye’deki Hava Limanları İçin Sürdürülebilirlik Uygulamaları Araştırması. Journal of Aeronautics and Space Technologies, 4(2), 47–58.
- TÜİK. (2020). Dış Ticaret Verileri. 4 Haziran 2020 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/disticaret.zul? param1=5¶m2=0&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5809 adresinden erişildi.
- Turan, Z. (2018). Türkiye’de Tarımsal Mal Ticaretinin ve Hayvancılığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi (1990-2014). International Journal Of Disciplines Economics and Administrative Sciences Studies, 8(4), 200–209.
- Tutulmaz, O. ve Şahin, H. (2014). Türk Havayolu Ulaştırmasının Açılım Dönemine Yönelik Teknik Etkinlik Analizi: Bir Stokastik Sınır Yöntemi Uygulaması. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2).
- Uslu, S. ve Cavcar, A. (2002). Havayolu İşletmelerinde Bir Maliyet Unsuru: Avrupa Hava Sahası’nda Hava Trafik Yol Ücretleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 81–94.
- Van De Vijver, E., Derudder, B. ve Witlox, F. (2014). Exploring causality in trade and air passenger travel relationships: the case of Asia-Pacific, 1980–2010. Journal of Transport Geography, 34, 142–150.
- Vetterling, W. T., Teukolsky, S. A., Press, W. H. ve Flannery, B. P. (1992). Numerical Recipes: The Art Of Scientific Computing (C. 2). New York: Cambridge University Press.
- World Bank. (2020). Air transport, passengers carried. 4 Haziran 2020 tarihinde https://data.worldbank.org/indicator/IS.AIR.PSGR adresinden erişildi.
- Yamaguchi, K. (2008). International Trade and Air Cargo: Analysis of US Export and Air Transport Policy. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 44(4), 653–663.
- Yılmaz, A. ve Altay, H. (2016). İthal Ham Petrol Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Eşbütünleşme ve Oynaklık Yayılma Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 16(4), 655–671.
- Yılmaz, A. ve Ünlü, A. (2018). Effect of Some Macroeconomic Variables on Rısk Perception: The Turkish Case. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(4), 117–147.
- Yılmaz, D. ve Eryılmaz, F. (2020). Dünya Ticaret Korumacılığının Finansal Piyasalara Etkisi: Türkiye İçin Bir Analiz. Third Sector Social Economic Review, 55(1), 616–635.
- Yolsal, H. (2010). Mevsimsel Düzeltmede Kullanılan İstatistiki Yöntemler Üzerine Bir İnceleme. Öneri Dergisi, 9(33), 245–257.
- Yüksel, H. (2014). Sivil Havacılığın Gelişimi Ve Küreselleşme Sürecine Katkıları: Türkiye Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(11), 1–20
APA | Gürdal T, VAR D (2021). SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. , 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
Chicago | Gürdal Temel,VAR DENİZ SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. (2021): 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
MLA | Gürdal Temel,VAR DENİZ SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. , 2021, ss.214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
AMA | Gürdal T,VAR D SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. . 2021; 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
Vancouver | Gürdal T,VAR D SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. . 2021; 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
IEEE | Gürdal T,VAR D "SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ." , ss.214 - 246, 2021. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
ISNAD | Gürdal, Temel - VAR, DENİZ. "SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ". (2021), 214-246. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.011 |
APA | Gürdal T, VAR D (2021). SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , 12(23), 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
Chicago | Gürdal Temel,VAR DENİZ SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ 12, no.23 (2021): 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
MLA | Gürdal Temel,VAR DENİZ SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , vol.12, no.23, 2021, ss.214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
AMA | Gürdal T,VAR D SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ . 2021; 12(23): 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
Vancouver | Gürdal T,VAR D SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ . 2021; 12(23): 214 - 246. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
IEEE | Gürdal T,VAR D "SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ." KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , 12, ss.214 - 246, 2021. 10.36543/kauiibfd.2021.011 |
ISNAD | Gürdal, Temel - VAR, DENİZ. "SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE'NİN İHRACATINA ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: THY AFRİKA AÇILIMI ÖRNEĞİ". KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ 12/23 (2021), 214-246. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.011 |