Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 370 Sayfa Aralığı: 70 - 83 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33724/zm.751046 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi
Öz: Bu çalışma, Diyarbakır ili ekolojik koşullarında Thymbraspicata var. spicata, Satureja hortensis L. ve Origanumsp. kekik türlerinin agronomik ve uçucu yağ değerlerininbelirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Deneme 2017-2020yılları arasında Dicle Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik bitkilerAraştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü uygulamaalanında yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu (cm), bitkiçapı (cm), yeşil herba verimi (kg da-1), drog herba verimi(kg da-1), drog yaprak verimi (kg da-1), drog yaprak/saporanı (%), uçucu yağ oranı (%) ve uçucu yağ miktarı (l da1) özellikleri incelenmiştir. Diyarbakır ekolojik koşullarındaSatureja hortensis L. türünün, Origanum sp. türüne göredaha küçük habitusa sahip olmasına rağmen daha yüksekdrog, yaprak verimleri, yağ oranı ve yağ verimlerinesahip olması, bu türün Diyarbakır ekolojik koşullarındayetiştirilmesinin önemli olduğunu göstermiştir. Uçucu yağverim ve agronomik özellikler arasındaki korelasyonlarınönemli olduğu ancak korelasyon sonuçları ile doğrudan vedolaylı etkiler arasında farklılıklar olmadığı bulunmuştur.Bu durumda, korelasyon çalışmalarında doğrudan ve dolaylıetkilerin dikkate alınmaması gerektiği önerilmektedir.
Anahtar Kelime: Investigation of Agronomic and Essential Oil Values of Some Thyme Species in Diyarbakir Ecological Conditions
Öz: This study was carried out to determine the agronomic and essential oil values of Thymbra spicata var. spicata, Satureja hortensis L. and Origanum sp. species in Diyarbakır ecological conditions. The experiment was carried out in the field of application area Dicle University Medicinal and Aromatic Plants Research and Application Center between 2017-2020. The plant height (cm), plant diameter (cm), green herbal yield (kg da-1), drug herbal yield (kg da-1), drug leaf yield (kg da-1), drug leaf / stem ratio (%), essential oil ratio (%) and essential oil yield (l da-1) properties were examined in the study. Although Satureja hortensis L. has smaller habitus than Origanum sp., it has higher drug, leaf yields, essential oil ratio, and essential oil yields in Diyarbakır ecological conditions. This showed that it is important to grow this species in Diyarbakır ecological conditions. Correlations between essential oil yield and agronomic properties are important, but there were no differences between correlation results and direct and indirect effects. For this reason, it is suggested that direct and indirect effects should be taken into consideration in correlation studies.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdoğan, M., Kişioğlu, A. N., Ciriş, M., Koyu, A. (2014). Investigating the effectiveness of different tea types from various thyme kinds (Origanum onites, Thymbra spicata and Satureja cuneifolia) on anemia and anticholesterolemic activity, Toxicology and Industrial Health, 30(10), 938–949, 2014.
- Akın, M., Oğuz, D., Saraçoglu, H. T. (2010). Antibacterial Activity of Essential oil from Thymbra spicata var. spicata L. and Teucrium polium (Stapf Brig.), International Journal of Pharmaceutical and Applied Sciences, 1(1), 55-58.
- Alizadeh A. , Khoshkhui, M. Javidnia, K. Firuzi, O. Tafazoli, E. Khalighi, A. (2010). Effects of Fertilizer on Yield, Essential Oil Composition, Total Phenolic content and antioxidant activity in Satureja hortensis L. (Lamiaceae) Cultivated in Iran. Journal of Medicinal Plants Research. Vol. 4 (1):33-40.
- Aşçı M. (2009). Çukurova Koşullarında Kekiğin (Satureja hortensis L.) Çiçeklenme Döneminde Tarımsal Karakterler ve Uçucu Yağ Oranındaki Değişimlerin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
- Başer K.H.C. (1993). Essential Oils of Anatolian Labiateae: A Profile. Acta Horticulturae, 333: 217-237.
- Başer K.H.C. (1994). Essential oils of Labiatae from Turkey: Recent results. Lamiales Newsletter 3, 6-11.
- Başer K.H.C. (2001). Her Derde Deva Bir Bitki Kekik, Bilim ve Teknik Dergisi, 402: s.74- 77
- Başer K.H.C. (2002). Oregano, Profile of the multifaceted prince of the herbs, Taylor and Francis, Editor: Kintzios Spriridon E., 1, pp: 281, New York.
- Başer K.H.C. Kırımer, N. Tümen, G. (2004). A Comparative Study of the Essential Oils of Wild and Cultivated Satureja hortensis. J. Essent. Oil Res, 16:422-424.
- Başer K.H.C. Özek, M. Tümen, G. Sezik, E. (1993). Composition of the Essential Oils of Turkish Origanum Species with Commercial Importance. /.Essent.Oil Res., 5:619-623.
- Baydar H. (2005). Yayla kekiği (Origanum minutiflorum O. Schwarz et. P.H. Davis)’nde farklı toplama zamanlarının uçucu yağ içeriği ve uçucu yağ bileşenleri üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2):175–178.
- Baydar H. (2007). Tıbbi Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilim ve Teknolojisi. SDÜ Ziraat Fakültesi, yayın no.51, Isparta.
- Baydar H. ve Arabacı, O. (2013). Türkiye’nin kekik üretim merkezi olan Denizli’de kültür kekiğinin (Origanum onites L.) tarımsal ve teknolojik özellikleri. Türkiye 10. tarla bitkileri kongresi. 10-13 Eylül 2013 Konya Bildiri Kitapçığı Sayfa: 711- 719.
- Baytop T. (1984). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişten ve Bugüne). İstanbul Üniversitesi Yayınları No. 3225-Eczacılık Fakültesi No.40. 1-9 s.
- Baytop T. (1999). Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. Nobel Tıp Kitapevleri ISBN: 975-420- 021-1 S: 332
- Ceylan A. (1996). Tıbbi Bitkiler II. Ege Univ. Zir. Fak. Yay. No:481, S.206–22.
- Çoban D.Z. (2019). Farklı lokasyon ve sıra arası mesafelerinin Sater (Satureja Hortensis L.) bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
- Danalou B.R. (2018). Farklı Sater (Satureja hortensis L.) Genotiplerinin Erzurum Ekolojik Koşullarında Tarımsal Performanslarının Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Daneshvar-Royandezagh S. Khawar, K. M. Ozcan, S. (2009). In vitro microppropagation of garden thyme (Thymbra spicata L. var. spicata L.) collected from southeastern Turkey using cotyledon node, Biotechnology & Biotechnology Equipment, 23:3, 1319- 1321.
- Davis P.H. (1982). “Flora of Turkey and East Aegean Islands, Edinburgh University Pres., Edinburg, 7:297-322.
- Dinç E. (2014). Sater (Satureja hortensis L.) Bitkisinde İnorganik ve Organik Gübre Uygulamalarının verim ve Bazı Kalite Unsurlarına Etkileri. Yüksek lisans tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ
- Dirican E. Türkez, H. Toğar, B. (2012). Modulatory effects of Thymbra spicata L. different extracts against the mercury induced genotoxicity in human lymphocytes in vitro, Cytotechnology, 64, 181-186.
- Erdal U.Ö. (1995). Muğla yöresinde toplanan İzmir kekiği (Origanum onites L.) popülasyonlarının bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar. Ege Ü. Ziraat Fakültesi-Yüksek Lisans Tezi 68 sayfa, İzmir.
- Güner A. Özhatay N. Ekim T. Başer K.H.C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Supplement 2, Volume 11, Edinburgh University Press, Edinburgh.
- Jadczak D. (2007). Effect of sowing date on the quantity and quality of the yield of summer savory (Satureja hortensis L.) grown for a bunch harvest, Department of Vegetable Crops, Agricultural University ul. Janosika 8, 71-424 Szcecin, Poland
- Kaçar O. Gerçekgil A. and Koru K. (2017). Sater (Satureja hortensis L.) Bitkisinde Farklı Gübre Uygulamalarının Tarımsal Özellikler ve Uçucu Yağ Oranı Üzerine Etkisi, 12.Tarla Bitkileri Kongresi, Kahramanmaraş, Elektronik Kongre Kitabı, Poster Bildiriler S:330.
- Katar D. Arslan, Y., Subaşı, I., Bülbül, A., (2011). Ankara Ekolojik Koşullarında Sater (Satureja hortensis L) Bitkisinde Uçucu Yağ ve Bileşenlerinin Ontogenetik Varyabilitesinin Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2 ).
- Katar N. (2015). Farklı Azot Dozlarının Sater (Satureja hortensis L.) Bitkisinde Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Katar N. (2018). Sater (Satureja hortensis L.) Genotiplerinin Farklı Lokasyonlarda Agronomik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Katar N. ve Katar, D. (2016). Farklı Fosfor Dozlarının Sater (Satureja hortensis L.) Bitkisinde Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü III. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 4-6 Ekim Antalya, S:138-146, ISBN: 978-605-9175-87-6.
- Kaya D. A. Arslan, M. İnan, M. Başkaya, S. (2013). Diurnal Changes on Content and Composition of Thymbra spicata L. Essential Oil, Research Journal of Biological Sciences, 8(1), 6-10.
- Kılıç T. (2006). Analysis of Essential Oil Composition of Thymbra spicata var. spicata: Antifungal, Antibacterial and Antimycobacterial Activities, Verlag der Zeitschrift für Naturforschung, 61c, 324- 328.
- Kıtıkı A. Padulos, S. (1997). Status of Cultivation and Use of Oregano in Turkey. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Menemen İzmir. Özet.
- Kızıl S. ve Tonçer, Ö. (2001). Farklı Bitki Sıklıklarının Kekik (Satureja hortensis)‟te Bazı tarımsal ve Karakterleri Üzerine Etkisi, Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II.,239-243,17-21 Eylül, Tekirdağ.
- Kızıl S. ve Tonçer, Ö. (2003). Değişik Azot Dozlarının Floradan Toplanan Karabaş Kekik (Thymbra spicata var. spicata L.)’nin Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi, Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 13(1),132-141.
- Kintzios S.E. (2002). The biotechnology of oregano (Origanum sp. and Lippia sp.). In: Kintzios SE (ed) Medicinal andaromatic plants-Industrial profiles, Oregano. The genera Origanum and Lippia, vol 25.Taylor and Francis, London, pp 237–242.
- Oflaz S. Kürkçüoğlu, M. Başer, K.H.C. (2002). Origanum onites ve Origanum vulgare ssp. hirtum üzerine farmakognozik araştırmalar. XIV. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31, Eskişehir.
- Özcan K. (1999). Populasyon genetiği için bir istatistik paket geliştirilmesi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 116s.
- Özgüven M. Kırıcı, S. (2001). Composition of the Essential of Thymus Vulgaris L.Clones of Different Origins in The Çukurova Conditions. Work Shop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants. May 29-June 01 Adana/ TURKEY, s.255-261.
- Özhatay N. Koyuncu, M. (1998). Türkiye’de doğal bitkilerin ticareti. XII. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı bildiri kitabı: 11-38, Ankara.
- Satıl F. Dirmeni, T. Tumen, G. (2002). Türkiye’deki Satureja L. Türlerinin Ticareti ve Doğadaki Durumu 1. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildirileri, 29-31 Mayıs. ISBN 975- 94077-2-8 Eskişehir.
- Saya Ö. Ertekin, A.S., Özen, H.Ç., Hoşgören, H., Toker, Z. (2001). GAP Yöresindeki Endemik ve Tıbbi Bitkiler. Türkiye Çevre Vakfı. Tunalı Hilmi Cad. 50/20 06660 Kavaklıdere Ankara, 207s.
- Saya Ö. Ertekin, S., Taşkın, T. (1993). T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı. GAP Bölgesel Çevre Araştırması-Dicle Havzası (Diyarbakır ve Yöresi Çevre Araştırması Projesi). Hava, Su, Toprak, Katı Atık, Gürültü, Flora, Fauna. I. Aşama Nihai Raporu. Dicle Üniversitesi Diyarbakır.
- Şehirali S. Özgen, M. Karagöz, A. Sürek, M. Adak, S. Güvenç, İ. Tan, A. Burak, M. Kaymak, H.Ç. (2005). Bitki Genetik Kaynaklarının Korunma ve Kullanımı, Türkiye Ziraat Mühendisleri VI. Teknik Kongresi, 3- 7 Ocak.
- Şekeroğlu N. (2010). Unutulan Tadlar, Kurban Olduğum Zahter, TAZAR Kültür Sanat Yaşam Dergisi, 73, Nisan-Mayıs.
- Tansı S. Tonçer, Ö. (1999). Diyarbakır Bölgesinde doğal olarak yetişen Sater otu (Satureja hortensis L.) ‘nun Morfolojik, Biyolojik ve Tarımsal Karakterleri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 14 (3) : s.71-76.
- Tekin F. (2005). Diyarbakır ekolojik koşullarında İzmir kekiği (Origanum onites L.) üzerinde Agronomik ve teknolojik Araştırmalar, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana.
- Trumpy S. (2012). “Herbs Market Report”, 11th World Spice Congress, Maharashtra, India.
- Tunca H. Yeşilyurt, M.E. (2017). Türkiye ve Dünya’da Kekik, DTB Raporu, Denizli.
- United Nations, Economic and Social Commission for Western Asia (ESCWA), Best Practices and Tools for Increasing Productivity and Competitiveness in the Production Sectors: Assessment of Zaatar Productivity and Competitiveness in Lebanon, E7ESCWA/ SDPD/2010/Technical Paper.3, New York, 2010.
- Zeybek N. (1960). Türkiye’nin Tıbbi Bitkileri. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Neşriyatı.
- Zohary M. (1966). Flora Plastine. Israel Acad. Sci. Human. Jerusalem.
| APA | surmuş asan h, EKINCI R (2020). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. , 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| Chicago | surmuş asan hilal,EKINCI Remzi Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. (2020): 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| MLA | surmuş asan hilal,EKINCI Remzi Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. , 2020, ss.70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| AMA | surmuş asan h,EKINCI R Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. . 2020; 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| Vancouver | surmuş asan h,EKINCI R Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. . 2020; 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| IEEE | surmuş asan h,EKINCI R "Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi." , ss.70 - 83, 2020. 10.33724/zm.751046 |
| ISNAD | surmuş asan, hilal - EKINCI, Remzi. "Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi". (2020), 70-83. https://doi.org/10.33724/zm.751046 |
| APA | surmuş asan h, EKINCI R (2020). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği, 0(370), 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| Chicago | surmuş asan hilal,EKINCI Remzi Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği 0, no.370 (2020): 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| MLA | surmuş asan hilal,EKINCI Remzi Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği, vol.0, no.370, 2020, ss.70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| AMA | surmuş asan h,EKINCI R Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği. 2020; 0(370): 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| Vancouver | surmuş asan h,EKINCI R Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği. 2020; 0(370): 70 - 83. 10.33724/zm.751046 |
| IEEE | surmuş asan h,EKINCI R "Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi." Ziraat Mühendisliği, 0, ss.70 - 83, 2020. 10.33724/zm.751046 |
| ISNAD | surmuş asan, hilal - EKINCI, Remzi. "Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kekik Türlerinin Agronomik ve Uçucu Yağ Değerlerinin İncelenmesi". Ziraat Mühendisliği 370 (2020), 70-83. https://doi.org/10.33724/zm.751046 |
