Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu

Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 105 Sayfa Aralığı: 15 - 28 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22559/folklor.1405 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu

Öz:
Bu çalışmada Salur Kazan’ın ejderhayı öldürmesinin yer aldığı anlatıya/destana,René Girard’ın mimetik arzu kavramı doğrultusunda yaklaşılmaktır. Girard’ınmimetik arzu kavramı Dede Korkut Kitabı’nın muhtevasını çözümlemek içinkullanılmıştır. Girard’ın yapısalcı görünen kuramsal yaklaşımı sadece metne uygulanmakla kalmamış, söz konusu hikâyenin getirdiği örüntü kültürel ve tarihi nitel olgularla yorumlamaya çalışılmıştır. Metin çözümlemesine ek olarak yapılantarihi ve kültürel referanslar ile edebiyat-kültür-tarih görüngesinden halkbilimselbir yaklaşım denenmiştir. Aras ve Kars Kalesi’nin alınması ile başlayan anlatmabir av macerasıyla devam etmektedir. Beyleriyle sürek avına çıkan Salur Kazanbir süre sonra tek başına ava çıkmak ister. Tek başına çıktığı avda karanlık bastırana kadar av bulamaz. Ellerini açıp yurduna avsız dönmemek için Allah’a duaeder. Duası kabul olur ve karşısına bir ejderha çıkar. Ejderhayla olan mücadelesive mücadele sonundaki kutlamayla hikâye son bulur. Hikâye dua ile karşılaşacağı ejderhayı çağıran Salur Kazan’ın yolculuğu ve macerasının sadece bir destani yiğitleme olarak değerlendirilemeyeceğini göstermektedir. Mimetik çözümlemedenhareketle yaklaşılacak olursa ejderhada mimetikleşmiş olan güç, kudret, liderlikve düşmana korku salmadır. Salur Kazan’ın mimetik bir arzuyla ejderhada temsilolanlara sahip olma arzusunu taşıdığı başka bir ifadeyle Salur Kazan temsilindehikâyeyi anlatanların mimetik bir arzu sonucu ejderha ile karşılaşmak ve onu öldürmek istediği iddia edilmiştir. Salur Kazan’ı ejderhayla karşılaştıran sınanmaarzusu ve onu öldürmeyi isteyen arzu, ejderha özelinde bir taklitle var olmaktadır.Aslında arzu ejderha olmaktır, ejderhayla ejderhanın sahip olduğu güç, kudret vehükümranlığa kavuşmaktır. Savaşma üzerinden kurulan bu taklit ilişkisinin uyaranı ve/veya düşmanı ejderha gibi görünür. Ancak iddia edilmiştir ki ejderha SalurKazan’da veya onun temsilinde söz konusu anlatıyı inşa edenlerin ve aktaranlarındoğal uyaranı olduğudur.
Anahtar Kelime:

The Seven Great Powers to Seven Head: The Mimetic Desire in the Narrative of Salur Kazan Kills the Seven Headed Dragon

Öz:
In this study the narrative/epic/story of Salur Kazan killing the dragon is approached through René Girard’s concept of mimetic desire. The narrative, which started with the capture of Aras and Kars Castles, continues with a hunting adventure. Salur Kazan, who goes on a battle together with his governors, wants to hunt alone after a while. He, alone, cannot find a prey until the darkness falls. He prays to God not to return to his homeland without hunting. His prayer is fulfilled, and a dragon appears before him. The story ends with the fight against the dragon and a celebration. The story shows that the journey and adventure of Salur Kazan, who summons the dragon he will encounter with pray, cannot be considered just as an epic prowess. Through mimetic analysis, it is noted that the mimetic power of the dragon is force, leadership, and the spread of fear. Salur Kazan has the desire to have those represented in the dragon with a mimetic desire, in other words, in the representation of Salur Kazan, it is claimed that the story/storytellers wanted to meet the dragon and kill him as a result of mimetic desire. The desire to be tested which caused Salur Kazan to encounter the dragon and the desire to kill him come into existence with an imitation of the dragon. In fact, the desire is to be (like) the dragon, to attain the dragon and the power, force, and dominance possessed by the dragon. It seems like that the stimulus and/or enemy of this imitation relationship which is based on warfare is the dragon. However, it is claimed that the dragon is the natural stimulus of those who construct and transmit the narrative in Salur Kazan or its representation.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arıkoğlu, E. (2019). Dede Korkut Kitabı’nın üçüncü yazmasının bulunuşu. Milli Folklor, 31(123), 23-30.
  • Aristoteles. (2018). Poetika - şiir sanatı üzerine. A.Çokona & Ö. Aygün (Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür.
  • Azemoun, Y. (2019). Dede Korkut’un yeni nüshası ve iki yeni boy üzerine. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 4(1), 132-142. https://doi.org/10.32321/cutad.566940
  • Azmun, Y. (2019). Dede Korkut’un üçüncü elyazması soylamalar ve iki yeni boy ile Türkmen Sahra nüshası metin-çeviri-sözlük-tıpkıbasım. İstanbul: Kutlu.
  • Barthold, V. V. (1928). Turkestan: Down to the Mongol invasion. H.A.R.Gibb (Trans.) London: Oxford University.
  • Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin ana hatları. İstanbul: Kabalcı.
  • Ebülgazi Bahadır Han (1974). Şecere-i terakime Türklerin soy kütüğü (Tercüman 1001 Temel Eser 33) (Hazırlayan M. Ergin). İstanbul: Tercüman.
  • Ekici, M. (2019). 13. Dede Korkut destanı: “Salur Kazan’ın yedi başlı ejderhayı öldürmesi” boyunu beyan eder hanım hey! Milli Folklor, 31(122), 5-13.
  • Ekici, M. (2019a). Dede Korkut kitabı Türkistan/Türkmen sahra nüshası soylamalar ve 13. Boy-Salur Kazan’ın yedi başlı ejderhayı öldürmesi. İstanbul: Ötüken.
  • Ercilasun, A. B. (2019). Dede Korkut kitabı’nın yeni nüshası ve üzerindeki yayınlar. Milli Folklor, 31(123), 5-22.
  • Ergin, M. (2011). Dede Korkut kitabı 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Girard, R. (1976). Deceit, desire, and the novel - self and other in literary structure. Y. Freccero (Trans.). Baltimore: the John Hopkins.
  • Girard, R. (2000). The Girard reader. J.G.William (Ed.) New York: The Crossroad.
  • Girard, R. (2001). Romantik yalan ve romansal hakikat- edebi yapıda ben ve öteki. A. Etensel İldem (Çev.) İstanbul: Metis.
  • Girard, R. (2010). Kültürün kökenleri. M. Yaman & A. Er (Çev.) Ankara: Dost.
  • Girard, R. (2018). Dünyanın kuruluşundan beri gizli kalmış sırlar. A. Berktay (Çev.) İstanbul: Alfa Kitap.
  • Gökyay, O. Ş. (1973). Dedem Korkudun kitabı. Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür.
  • Han, B.-C. (2017). Şiddetin topolojisi. D. Zaptçıoğlu (Çev.) İstanbul: Metis.
  • Hassan, Ü. (1985). Eski Türk toplumu üzerine incelemeler. İstanbul: Kaynak.
  • İliç, Y. (2002). Kırgız halk destanı Er Töştük gramer-metin-çeviri-dizin [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Türk Dili Bilim Dalı].
  • İnan, A. (2017). Manas destanı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Kaçalin, M. S. (2006). Dedem Korkut’un Kazan Bey Oğuz nâmesi hikâyet i Oguz nâme i Kazan bég ve gayrı - metin ve açıklamalar. İstanbul: Kitabevi.
  • Koçak, O. (2001). Sunuş. İçinde Romantik yalan ve romansal hakikat - edebi yapıda ben ve öteki (s. 9-19). İstanbul: Metis.
  • Kurat, A. N. (1987). Rusya tarihi: Başlangıçtan 1917’ye kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Öney, G. (1968). Anadolu Selçuklu sanatında hayat ağacı motifi (43 resimle birlikte). Belleten, XXXII (125), 25-50.
  • Paajanen, T. (2012). Viking ve Kelt mitolojisi. N. Elhüseyni (Çev.) İçinde Mitoloji (s. 224-279). İstanbul: NTV.
  • Platon. (2010). Devlet. S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz (Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür.
  • Sertkaya, O. F. (2019). Dede Korkut kitabı’nın kaç yazma nüshası var? Turkologiya, 3, 86-93.
  • Sertkaya, O. F., & Uzuntaş, H. (2020). Dede Korkut’un Günbed yazması üzerine - araştırmalar ve incelemeler. Bilge Kültür Sanat.
  • Shahgoli, N. K., Yaghoobi, V., Aghatabai, S., & Behzad, S. (2019). Dede Korkut Kitabı’nın Günbet yazması: İnceleme, metin, dizin ve tıpkıbasım. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 16(2), 147-379.
  • Trutanow, I. (2012). Çin mitolojisi. (N. Elhüseyni (Çev.) İçinde Mitoloji (s. 324-345). İstanbul: NTV.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (2003). Anadolu beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu devletleri (5 ed.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • White, A. W. (2012). Yunan ve Roma mitolojisi. N. Elhüseyni (Çev.) İçinde Mitoloji (s. 106-223). İstanbul: NTV.
  • Yetkin, Ş. (1976). Anadolu Selçukluları devrinden bir madeni eser. Sanat Tarihi Yıllığı, 6, 207-214.
APA İLHAN M (2021). Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. , 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
Chicago İLHAN M.Emir Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. (2021): 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
MLA İLHAN M.Emir Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. , 2021, ss.15 - 28. 10.22559/folklor.1405
AMA İLHAN M Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. . 2021; 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
Vancouver İLHAN M Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. . 2021; 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
IEEE İLHAN M "Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu." , ss.15 - 28, 2021. 10.22559/folklor.1405
ISNAD İLHAN, M.Emir. "Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu". (2021), 15-28. https://doi.org/10.22559/folklor.1405
APA İLHAN M (2021). Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. Folklor/Edebiyat, 27(105), 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
Chicago İLHAN M.Emir Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. Folklor/Edebiyat 27, no.105 (2021): 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
MLA İLHAN M.Emir Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. Folklor/Edebiyat, vol.27, no.105, 2021, ss.15 - 28. 10.22559/folklor.1405
AMA İLHAN M Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(105): 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
Vancouver İLHAN M Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(105): 15 - 28. 10.22559/folklor.1405
IEEE İLHAN M "Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu." Folklor/Edebiyat, 27, ss.15 - 28, 2021. 10.22559/folklor.1405
ISNAD İLHAN, M.Emir. "Yedi Düvelden Yedi Başa Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boyda Mimetik Arzu". Folklor/Edebiyat 27/105 (2021), 15-28. https://doi.org/10.22559/folklor.1405