ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Kara, Mehmet; Karadaş, Emel

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Emel KARADAŞ, (Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Amasya, Türkiye)

Mehmet KARA (Amasya Üniversitesi, Bilgisayar Teknolojileri Bölümü, Amasya, Türkiye)

Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi

40 12

Yıl: 2021 Cilt: 25 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 147 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz:

İnternetin yaygınlaşması ve yaşamın bir parçası haline gelmesiyle sürekli çevrimiçi ulaşılabilir olma durumumahremiyet problemini oluşturmaktadır. Çevrimiçi mahremiyet kavramı internete bilgi toplamak, görüşbildirmek ve eğlence gibi amaçlarla bağlanan kişilerin bu süreçte bilgilerinin korunması için alınabilecektedbirler olarak ifade edilebilir. Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin çevrimiçi mahremiyetfarkındalıklarının bireysel ve müdahale faktörleri açısından incelenmesidir. Araştırma yöntemini nedenselkarşılaştırmalı desen oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunun oluşturulmasında uygun örneklemeyöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de iki devlet üniversitesinden farklı bölümlerdeöğrenim görmekte olan 552 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, demografik bilgi formunun yanı sıraÇevrimiçi Mahremiyet Farkındalığı, Dijital Okuryazarlık ve Sanal Ortam Kişiler Arası Güven ölçekleri iletoplanmıştır. Bu çerçevede toplanan veriler üzerinde; betimsel analizler, t-testi, anova, korelasyon ve regresyonanalizleri kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre; üniversite öğrencilerinin çevrimiçi mahremiyetfarkındalıkları, dijital okuryazarlık düzeyleri ve sanal ortam kişiler arası güven düzeylerinin yüksek olduğusonucuna ulaşılmıştır. Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi mahremiyet farkındalıklarının, cinsiyet ve eğitimgördükleri bölümün bilişimle ilgili olup olmaması açısından farklılaşmadığı görülmüştür. Bununla birlikteçevrimiçi mahremiyet farkındalığı ile dijital okuryazarlık, sanal ortam kişiler arası güven, yaş, internet kullanımyılı ve mobil cihaz kullanım yılı arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler olduğu; çevrimiçi mahremiyet farkındalığıile sosyal medya kullanım yılı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan regresyonanalizine göre ise çevrimiçi mahremiyet farkındalığını yordayan tek değişkenin dijital okuryazarlık olduğu tespitedilmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgular ilgili alanyazına göre tartışılmıştır

Anahtar Kelime: Sanal Ortam Kişiler Arası Güven Üniversite öğrencileri Çevrimiçi Mahremiyet Farkındalığı

INVESTIGATION OF UNIVERSITY STUDENTS’ ONLINE PRIVACY AWARENESS IN TERMS OF CERTAIN FACTORS

Öz:

The desire to be continuously available online has caused the problem of online privacy as a result of the widespread use of the internet and its common integration into daily life. Online privacy could be stated as precautions to protect the information of the people who connect to the internet for aims such as information search, expression of opinions, and entertainment. The purpose of this study is to investigate online privacy awareness of university students in terms of certain factors. The causal-comparative research design was employed for this aim. A convenience sampling strategy was used to select the participants. The participants were 552 university students enrolled in diverse programs at two public universities in Turkey. The data were collected through online privacy awareness scale, digital literacy scale, and virtual interpersonal trust scale. The data were analyzed through descriptive statistics, independent samples t-test, analysis of variance, Pearson’s correlation and regression analyses. The findings indicated that the university students’ scores were high in terms of online privacy awareness, digital literacy, and virtual interpersonal trust. The findings also showed that no difference was observed in terms of gender and whether their departments were related with information technology or not. Also, the significant positive correlations were observed among online privacy awareness, digital literacy, virtual interpersonal trust, age, duration of internet usage, and mobile device usage. However, the regression analysis revealed that digital literacy is the only factor significantly predicting online privacy awareness. The obtained findings were discussed based on the related literature

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acılar, A., & Mersin, S. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı İle Mahremiyet Kaygısı Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 103-114.
Acılar, A., Olgun, H., & Görür, A. (2015). Kamu Çalışanlarının İnternet’te Mahremiyet Kaygısı: Bursa İlinde Bir Çalışma (Privacy Concerns of Public Employees on the Internet: A Study İn Bursa). İşletme ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 334-347.
Agosto, D. E., & Abbas, J. (2017). “Don’t be dumb—that’s the rule I try to live by”: A closer look at older teens’ online privacy and safety attitudes. New Media & Society, 19(3), 347-365.
Aslanyürek, M. (2015). İnternet güvenliği ve çevrimiçi gizlilik alanlarında yaşanan sorunlar: İnternet ve sosyal medya kullanıcılarının internet güvenliği ve çevrimiçi gizlilik ile ilgili kanaatleri ve farkındalıkları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aslanyürek, M. (2016). İnternet Ve Sosyal Medya Kullanıcılarının İnternet Güvenliği Ve Çevrimiçi Gizlilik İle İlgili Kanaatleri ve Farkındalıkları. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(1), 80-106.
Balay, R., Kaya, A., & Çevik, M. N. (2014). Öğretmenlerin İnternete Yönelik Tutumları Ve Eğitsel İnternet Kullanım Öz–Yeterlik İnanç Düzeyleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(23), 16-31.
Barkuş, F. & Koç, M. (2019). Dijital mahremiyet kavramı ve ilgili çalışmalar üzerine bir derleme. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 3(1), 35-44.
Boerman, S. C., Kruikemeier, S., & Zuiderveen Borgesius, F. J. (2018). Exploring motivations for online privacy protection behavior: Insights from panel data. Communication Research. 0. 0 (2018), 1–25.
Büchi, M., Just, N., & Latzer, M. (2017). Caring is not enough: the importance of Internet skills for online privacy protection. Information, Communication & Society, 20(8), 1261-1278.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem: Ankara.
Caudill, E. M., & Murphy, P. E. (2000). Consumer online privacy: Legal and ethical ıssues. Journal of Public Policy & Marketing, 19(1), 7-19.
Cho, H., Lee, J. S., & Chung, S. (2010). Optimistic bias about online privacy risks: Testing the moderating effects of perceived controllability and prior experience. Computers in Human Behavior, 26(5), 987-995.
Cho, H., Rivera-Sánchez, M., & Lim, S. S. (2009). A multinational study on online privacy: global concerns and local responses. New media & society, 11(3), 395-416.
Choi, H., Park, J., & Jung, Y. (2018). The role of privacy fatigue ın online privacy behavior. Computers In Human Behavior, 81, 42-51.
Çakır, H., Özüdoğru, G., Bozkurt, Ş. B., & Hava, K. (2015). Öğretmen Adaylarının Sosyal Ağ Sitelerinde Gizlilik Farkındalıklarının İncelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2). 235-249
Çaycı, B., & Karagülle, A. E. (2014). X Kuşağından Z Kuşağına Değişen Mahremiyet Algısı. In International Trends and Issues in Communication & Media Conference (pp. 190-196).
Çetinkaya, L., Güldüren, C., & Keser, H.(2017). Öğretmenler İçin Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (BGFÖ) Geliştirme Çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 46(216), 33-52.
Davis, K., & James, C. (2013). Tweens' conceptions of privacy online: implications for educators. Learning, Media and Technology, 38(1), 4-25.
De Wolf, R. (2019). Contextualizing how teens manage personal and interpersonal privacy on social media. New Media & Society (erken görünüm).
Eroğlu, Ş. (2018). Dijital Yaşamda Mahremiyet (Gizlilik) Kavramı ve Kişisel Veriler: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Mahremiyet ve Kişisel Veri Algılarının Analizi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35(2), 130-153.
Furnell, S., & Phippen, A. (2012). Online privacy: A matter of policy. Computer Fraud & Security, 2012(8), 12-18.
Hofstra, B., Corten, R., & van Tubergen, F. (2016). Understanding the privacy behavior of adolescents on Facebook: The role of peers, popularity and trust. Computers in Human Behavior, 60, 611-621.
Işık, T. (2018). Dijital Bir İletişim Kanalı Olarak Sosyal Medya. Bilim Kurulu, 137-156.
Jordaan, Y., & Van Heerden, G. (2017). Online privacy-related predictors of facebook usage intensity. Computers In Human Behavior, 70, 90-96.
Kalaman, S.(2017). Yeni medya ve mahremiyetin dönüşümü: Facebook Türkiye örneği. Uluslararası Hakemli İletişim Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 14(1),1-19.
Kara, M. (2013). Siber Saldırılar – Siber Savaşlar ve Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Karaarslan, E., Demir, M., & Fetah, V. (2016). Akıllı Telefonlarda Gizlilik ve Mahremiyet: Durum Saptaması ve Öneriler. 18. Akademik Bilişim Konferansı, Aydın.
Karslıoğlu, F. (2014). Toplumsal Denetim Aracı Olarak İnternetin Dönüşümü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul
Korkmaz, K., Vergili, M., & Töngel, E. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Çevrimiçi Mahremiyet Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uluslararası 100.Yıl Eğitim Sempozyumu, Samsun.
Korucu, A. T., & Çakır, H. (2015). Dinamik web teknolojileri ile geliştirilen işbirlikli öğrenme ortamını kullanan öğretmen adaylarının görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015(19), 221-254.
Korucu, A. T., & Gürkez, Ş. (2019). An analysis of online privacy concerns of teacher candidates. Participatory Educational Research, 6(2), 15-25.
Kozan, M. (2018). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Lankton, N. K., McKnight, D. H., & Tripp, J. F. (2017). Facebook privacy management strategies: A cluster analysis of user privacy behaviors. Computers in Human Behavior, 76, 149-163.
O'Brien, Deirdre, & Torres, Ann M. (2012). Social networking and online privacy: Facebook users' perceptions. Irish Journal Of Management, 31(2), 63-97.
Oz, M. (2014). Sosyal Medya Kullanımı Ve Mahremiyet Algısı: Facebook Kullanıcılarının Mahremiyet Endişeleri Ve Farkındalıkları. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 9(35), 6099-6260.
Saeri, A. K., Ogilvie, C., La Macchia, S. T., Smith, J. R., & Louis, W. R. (2014). Predicting Facebook users’ online privacy protection: Risk, trust, norm focus theory, and the theory of planned behavior. The Journal of social psychology, 154(4), 352-369.
Seigneur, J.M. and Jensen, C.D. (2004) ‘Trading Privacy for Trust’. Lecture Notes in Computer Science, 2995, pp. 39–107.
Strauss, J., & Rogerson, K. S. (2002). Policies for online privacy in the united states and the European Union. Telematics And Informatics, 19(2), 173-192.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
Taddicken, M. (2014). The ‘privacy paradox’in the social web: The impact of privacy concerns, individual characteristics, and the perceived social relevance on different forms of self-disclosure. Journal Of Computer-Mediated Communication, 19(2), 248-273.
Takçı, H., & Canbay, P. (2017). Kişisel verilerin korunmasında öznitelik tabanlı gizlilik etki değerlendirmesi yöntemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(4). 1301-1310.
TÜİK(2019). Bilgi toplumu istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr adresinden alınmıştır.
Türkoğlu, H. S., & Doğan, B. Ö. (2018). Sosyal medya üzerinden okurun değişimi ve bilgi güvenirliği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 371-385.
Türten, E. (2018). Yüksek Lisans Öğrencilerinin Sosyal Medyada Mahremiyet Algısı: Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (29. Özel Sayısı), 143-162.
Tüzün, İ. K. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2), 93-118.
Usta, E. (2012). Virtual environment ınterpersonal trust scale: Validity and reliability study. Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(3), 393-402.
Usta, E. (2013). Analysis of the reliability of individuals in virtual media in terms of some variables. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 83, 650-654.
Usta, E. (2015). Sanal ortamlarda bireylerin güvenirliğinin, internet bağımlılık durumlarına göre incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(2), 107-125
Usta, E., Korkmaz, Ö., & Kurt, I. (2014). The examination of individuals’ virtual loneliness states in Internet addiction and virtual environments in terms of inter-personal trust levels. Computers in Human Behavior, 36, 214-224.
Üstündağ, M. T., Güneş, E., & Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması v e fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Eğitim ve Gelecek Dergisi, 12, 19-29.
We Are Social (2019). Digital 2019: Global internet use accelerates https://wearesocial.com/blog/2019/01/digital-2019-global-internet-use-accelerates adresinden alınmıştır.
Wu, Y., Lau, T., Atkin, D. J., & Lin, C. A. (2011). A comparative study of online privacy regulations in the US And China. Telecommunications Policy, 35(7), 603-616.
Yabancı, C., Figen, A., & Ulutaş, E. (2018). Çevrimiçi mahremiyet kaygısı ve duygusal zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İletişim Bilimleri Dergisi, 54, 191-218.
Yüksel, M. (2003). Mahremiyet Hakkına Ve Bireysel Özgürlüklere Felsefi Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 64(1), 275–298

APA	Karadaş E, Kara M (2021). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 147 - 162.
Chicago	Karadaş Emel,Kara Mehmet ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2021): 147 - 162.
MLA	Karadaş Emel,Kara Mehmet ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2021, ss.147 - 162.
AMA	Karadaş E,Kara M ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2021; 147 - 162.
Vancouver	Karadaş E,Kara M ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2021; 147 - 162.
IEEE	Karadaş E,Kara M "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.147 - 162, 2021.
ISNAD	Karadaş, Emel - Kara, Mehmet. "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2021), 147-162.

APA	Karadaş E, Kara M (2021). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 147 - 162.
Chicago	Karadaş Emel,Kara Mehmet ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 25, no.1 (2021): 147 - 162.
MLA	Karadaş Emel,Kara Mehmet ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.25, no.1, 2021, ss.147 - 162.
AMA	Karadaş E,Kara M ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 25(1): 147 - 162.
Vancouver	Karadaş E,Kara M ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 25(1): 147 - 162.
IEEE	Karadaş E,Kara M "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25, ss.147 - 162, 2021.
ISNAD	Karadaş, Emel - Kara, Mehmet. "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİMİÇİ MAHREMİYET FARKINDALIKLARININ BELİRLİ ETKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 25/1 (2021), 147-162.