Yıl: 2020 Cilt: 2020 Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 123 - 129 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-07-2021

ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”

Öz:
Türklerin gündelik yaşamında ve kültüründe tabiat ve çiçek sevgisi önemli bir yer tutmaktadır. Bu sevgi geçmişten günümüze farklı alanlardaki Türk sanat dallarına esin kaynağı olabilmektedir. Üsluplaştırılmış veya tabiattan alınmış halleriyle çiçek motifleri, Türk sanatının her döneminde önemini korumuştur. Günümüzde de sevilerek zarafetle kul-lanılmaya devam etmektedir. Bu çiçek motiflerinden biri olan lâle, Osmanlı dönemi sanatında sıklıkla kullanılmış, hatta Selçuklular döneminden başlayarak Anadolu Türk sanatının baş tacı çiçeklerinden biri olmuştur. Türk kültürünün önemli bir parçası haline gelen lâle, birçok sanat dalında olduğu gibi seramik sanatında da yüzyıllar boyu göz önüne konan sağlam yapısı ve motif zenginliği ile sanatçılar için geniş bir kullanım yelpazesi oluşturmuş ve vazgeçilmez bir öğe haline gelmiştir. Türk seramiğinde dini ve sosyal güdülerle yüzyıllardır ön planda tutulmuş olan lâle bugün de geleneksel sanatlarla, modern seramik sanatını bir arada tutmak isteyen seramikçilerin özgün çalışmalarında görül-mektedir. Bu çalışma, lâlenin tarihsel serüveni ve kültürümüzdeki yerinden kısaca bahsederek, lâle motifinin seramik sa-natında kullanımı üzerine önemli eserler ortaya koyan sanatçılardan biri olan Zehra Çobanlı’nın “Lâle Zamanı” adlı yerleştirme (enstalasyon) çalışması örnek olarak incelenmiştir. Bu bağlamda yerleştirme sanatını seramik sanatına kazandıran önde gelen isimlerden biri olan sanatçının yaşam öyküsüne değinilmiş, aynı zamanda sanatı ve sanat an-layışı, kendisi ile yapılan söyleşiden belirttikleri de göz önüne alınarak çözümlemeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

UNITY IN MULTIPLICITY: ZEHRA ÇOBANLI’S “TULIPS

Öz:
The love of nature and flowers is considered as an important element in Turkish daily life and culture. This love has inspired many realms of art in various aspects from past to present in Turkish artistic experience. The floral motifs, stylized or taken from nature, have maintained their importance in every period of Turkish art and continue to be used elegantly today. One of these floral motifs is surely tulip, which was used frequently in Ottoman art, and even became one of the crown flowers of Anatolian Turkish art starting from Seljuk period. The tulip has created a wide range of usa-ges and became an indispensable element for the artists with its robust structure and motif richness in ceramic art for centuries. The tulip, which has been in the forefront in Turkish ceramics for centuries for religious and social reasons, is still seen in the original works of ceramicists who aim to synthesize Turkish traditional and modern ceramic art together.In this study, Zehra Çobanlı’s installation work called “Tulip Time” is examined as an example to reflect unity in multiplicity. The installation is one of the artist’s important works on the use of tulip motif in ceramic art by briefly mentioning the historical adventure of tulip and its place in our culture. In this context, the life story of the artist, who is one of the leading names who introduced the installation to ceramic art in Turkey, is also mentioned by referring to her conception of art based on the interview was made with her before the formulation of this article.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bakırcı, G. (2008). 20. Yüzyıl Türk Seramik Sanatçı-larının Kültürel Üretimlerindeki Düşünsel Altyapılar. Ya-yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
  • Baytop, T. ve Kurnaz, C. (2003). Lale. TDV İslam An-siklopedisi içinde (27, 79). Ankara: TDV İslam Araştırma- ları Merkezi.
  • Çekinmez, S. (2010). Türk Çini ve Seramik Sanatında Lale. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
  • Derman, F. Ç. (2003). Lale. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (27, 81). Ankara: TDV İslam Araştırmaları Merkezi.Devellioğlu, F. (2005). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Aydın Kitabevi. (Ebced Kelime Tanımı)
  • Gezer, H. (2009). Prof. Zehra Çobanlı’nın Çağdaş Türk Seramik Sanatındaki Yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
  • Ilgın, Y. (2007). Gül İle Lale’nin Yüzyılları Aşan Hikaye-si. İsmek El Sanatları Dergisi. (4).
  • Karaağaç, Z. (2006). Stoneware Masse’ye Farklı Kat-kılar İlave Ederek Masse’nin Teknik Özelliklerinin İyileş-tirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Ko- catepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Stoneware Kelime Tanımı)
  • Karaman, G. (2015). Cumhuriyet Dönemi Türk Seramik Sanatçıları ve Eserlerinden Örnekler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gökyay, O. Ş. (1990). Divan Edebiyatında Çiçekler. Ta-rih ve Toplum. (76). 30.
  • İnternet Kaynakları
  • Karakaş, R. (2007). Osmanlı’da Lale Kültürü. 59. 28 Aralık 2018. http://shakayik.blogcu.com/osmanlida-la-le-kulturu/2517786
  • Behiery, V. (2017). An Interview With Turkish Ceramic Artist: Tradition as Innovation in the Fine Arts Ceramics of Zehra Çobanlı. 5 Ocak 2019. http://islamicartsmaga-zine.com/magazine/view/tradition_as_innovation_in_the_fine_art_ceramics_of_zehra_cobanli/
  • Aykurt, M. E. (2017). Bir Temel Tasarım Kuralı Olarak Tekrar: Tasarımda Birim Tekrarı. 13 Ocak 2019. http://eminaykurt.com/blog/tasarimda-birim-tekrari/
  • Görsel Kaynakçası
  • Resim 1: Erişim: 16.10.2019, http://islamicartsmaga-zine.com/magazine/view/beloved_bloom_the_tulip_in_turkish_art
  • Resim 2: Erişim: 16.10.2019, https://www.pinterest.at/pin/290763719668010815/?nic=1
  • Resim 3: Erişim: 16.10.2019, https://www.aic-iac.org/wp-content/uploads/Article-about-Zehra-Cobanli.pdf
  • Resim 4: Erişim: 16.10.2019, https://csmuze.anadolu.edu.tr/eser/%C3%A7obanli-zehra
  • Resim 5: (Lamia Kenan): Zehra Çobanlı “Kadın Gözüy-le” Seramik Sergisi, Lâle Zamanı, 2018
  • Resim 6: Erişim: 16.10.2019,http://islamicartsmagazine.com/magazine/view/tra-dition_as_innovation_in_the_fine_art_ceramics_of_zeh-ra_cobanli/
  • Resim 7: Erişim: 16.10.2019, http://kansascityartists-coalition.org/artists/zehra-cobanli-and-tulip-time
APA KENAN L (2020). ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. , 123 - 129.
Chicago KENAN L mia ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. (2020): 123 - 129.
MLA KENAN L mia ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. , 2020, ss.123 - 129.
AMA KENAN L ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. . 2020; 123 - 129.
Vancouver KENAN L ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. . 2020; 123 - 129.
IEEE KENAN L "ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”." , ss.123 - 129, 2020.
ISNAD KENAN, L mia. "ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”". (2020), 123-129.
APA KENAN L (2020). ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2020(35), 123 - 129.
Chicago KENAN L mia ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 2020, no.35 (2020): 123 - 129.
MLA KENAN L mia ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, vol.2020, no.35, 2020, ss.123 - 129.
AMA KENAN L ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. 2020; 2020(35): 123 - 129.
Vancouver KENAN L ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. 2020; 2020(35): 123 - 129.
IEEE KENAN L "ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”." Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2020, ss.123 - 129, 2020.
ISNAD KENAN, L mia. "ÇOKLUK İÇİNDE BİRLİK: ZEHRA ÇOBANLI’NIN “LÂLELERİ”". Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 2020/35 (2020), 123-129.