GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI
Yıl: 2021 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 321 - 346 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16953/deusosbil.671673 İndeks Tarihi: 29-07-2022
GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI
Öz: Müslüman toplumlarda kadın istihdamının düşük olmasının pek çok nedeni vardır.Bu nedenlerden biri, hatta belki de en önemli nedenlerinden biri, kadının maaş veya ücretkarşılığı çalışmak zorunda olmadığı yönündeki geleneksel görüşün toplumsal olarak kabulgörmesidir. Şüphesiz ki, bu kabulü kolaylaştıran en güçlü mekanizma ataerkilliktir. Öyle ki,kimi İslami yorumlara göre toplumsal cinsiyet eşitsizliğini dönüştürerek cinsiyetler arasındaeşitlik kurma hedefinde olan orijinal mesaj dahi, ataerkilliğin gölgesinde yapılan yorumlarnedeniyle yozlaştırılabilmiş ve cinsiyetler arasındaki hiyerarşik ilişkiyi daha dapekiştirmenin aracı olarak görülebilmiştir. Bu süreçte bireylerin gündelik hayatlarınıdüzenleme amacında olan dinsel metinlerin temel rol oynadığı söylenebilir ki, İlmihaller debunlardan biridir. Bu çalışmada, yaygın olarak tercih edilen internet satış sitelerinde en çoksatışı gerçekleşen ve geleneksel İslam anlayışını temsil eden 12 adet ilmihâl kitabı,Müslüman kadının çalışma davranışını düzenlemesi bakımından incelenmiştir. Nitelaraştırma yöntemi kapsamında içerik analizi yoluyla gerçekleştirilen bu inceleme sonundaelde edilen bulgular şu beş temaya ulaşılmasını sağlamıştır: (i) kadın ve erkeğin ontolojiktanımlanmalarındaki farklılık, (ii) çalışma etkinliğine yüklenen anlam, (iii) kadınınçalışmasına yönelik düşünce, (iv) kadının çalışmasına karşı çıkılmasının nedenleri, (v)kadının çalışmasının hangi şartlarda desteklenebileceği.
Anahtar Kelime: WOMAN’S EMPLOYMENT IN TRADITIONAL ISLAMIC PERCEPTION
Öz: There are many reasons why women's employment is low in Muslim societies. One of these, perhaps the most important one, is the social acceptance of the traditional view that women do not have to work for wages or salaries. Undoubtedly, the most powerful mechanism that facilitates this acceptance is patriarchy. So much so, according to some Islamic interpretations, even the original message, which aims to transform gender inequality and establish equality between the genders, could be corrupted due to interpretations under the influence of patriarchy and could be seen as a means of reinforcing the hierarchical relationship between the genders. In this process, it can be said that religious texts, which aim to regulate the daily lives of individuals, play a major role, and Catechism is one of them. In this study, 12 catechism books, which represent the traditional understanding of Islam and which are the most sold in widely preferred internet sales sites, are examined in terms of how they regulate Muslim women’s employment. Within the scope of the qualitative research method, findings obtained from the content analysis provided five themes: (i)the difference between the ontological definition of women and men; (ii)the meaning attributed to the work activity; (iii)perspective on women employment; (iv)the reasons for opposing women employment; (v)on what conditions women employment can be supported.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbulut, A. (2017). Müslüman Geleneğinde Önemli Kırılma Noktaları. Şaban Ali Düzgün ve Tuğba Günay (Ed.), Dini Düşüncede Gelenek, Dönüşüm ve Gelecek içinde (ss. 13-31). İstanbul: Endulus Yayınları.
- Akdemir, S., Özaktaş, F. D., & Aksoy, N. (2018). “Türkiye’de ve Seçilmiş Ülkelerde Kadının İşgücü Piyasasındaki Yeri”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (43), 184-202.
- Aktaş, C. (2005). Bacı’da Bayan’a İslamcı Kadınların Kamusal Alan Tecrübesi, İstanbul: Kapı Yayınları.
- Albayrak, Ş. (2020). “Giriş” H.Ş. Albayrak (Ed.), Kadın Olmak içinde (ss.15-27), İstanbul: İz Yayıncılık.
- Ali, K. (2015). Cinsel Ahlâk ve İslâm (çev. Adnan Bülent Baloğlu), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Anwar, Z. (2014). “Dini Yasa Altındaki Malezya’da Kadın Hakları Müzakereleri” (çev. Öykü Elitez). Z. Ali (Der). İslami Feminizmler içinde (ss:127- 147) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Arat, N. (1996). “Türkiye’de Kadınların Çalışma Yaşamında Karşılaştıkları Zorlukların Sosyo-Kültürel Nedenleri”. Arat, N. (haz.) Türkiye’de Kadın Olmak içinde (ss. 43-54) İstanbul: Say Yayınları.
- Ayas, M.R. (1994). Kur’an-ı Kerim’de Çalışma Kavramı Sosyolojik Bir Yaklaşma. İzmir: Akademi Kitabevi.
- Badran, M. (2014). “İslami Feminizm: Nedir?” (çev. Öykü Elitez). Ali, Z. (Der). İslami Feminizmler içinde (ss: 37-51) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Barlas, A. (2014). “Müslüman Kadınlar ve Baskı: Kur’an’dan Yola Çıkan Özgürlük Okuması” (çev. Öykü Elitez). Ali, Z. (Der). İslami Feminizmler içinde (ss. 65-87), İstanbul: İletişi Yayınları.
- Berktay, F. (2000). Tektanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul: Metis Yayınları.
- Beşer, F. (2003). İslam’da Kadının Çalışması ve Sosyal Güvenliği, İstanbul: Bilge Yayınları.
- Bora, A. (2010). Hatırlananlar ve Unutulanlar: İslam Coğrafyasında Modernleşme ve Kadın Hareketleri. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 51- 66.
- Bulaç, A. (2014). Kadını Kim Örttü? İstanbul: Hayy Kitap.
- Çakır, R. (2000). Direniş ve İtaat, İstanbul: Metis Yayınları.
- Çayır, K. (2015). Türkiye’de İslamcılık ve İslami Edebiyat, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Çetin, R. (2016). Kültürün Öznesi ve Nesnesi Olarak Kadın: Kadın İlmihalleri Örneği, Dini Araştırmalar Dergisi Kadın Özel Sayısı, 19(49), ss.9-35.
- Döndüren, H. (2015). Delilleriyle Aile İlmihâli. İstanbul: Erkam Yayınları.
- Düzgün, Ş. A. (2017). Adem’den Öncesine Dönüş. Ankara: Otto Yayınları.
- Düzgün, Ş. A. (2018). Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar. Ankara: Otto Yayınları.
- El-Minavi, K. M. (2013). İslam’a Göre Kadın Hakları. İstanbul: Guraba Yayıncılık.
- Emre, M. (2015). İslam’da Kadın ve Aile. İstanbul: Bedir Yayınevi.
- Göle, N. (2001). Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayınları.
- Güç, A. (2019). “İslâmcı Feminist Kim? Kavramların Gölgesinde Bir Kadın Söylemi”. Milel ve Nihal, 16(2), ss.393-417.
- Gürhan, N. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve "İslami Feminist" Söylem. Bilim, Ahlak ve Sanat Bağlamında Çağdaş İslam Algıları, 366-383.
- Gürkan, S. ve Perşembe, E. (2020). İslam Kadın İlmihallerinde Kadının Toplumsal Hayattaki Yeri: Kadın ve Erkek İlmihal Yazarları Üzerine Bir Karşılaştırma, Turkish Studies-Comparative Religious Studies, 15(2), ss. 211-222, https://turkishstudies.net/files/turkishstudies/30a7028a-713a-4a8c-bd69- aaacd88a8715.pdf (erişim tarihi: 31.01.2021)
- Haner, R., Çayıroğlu, Y. ve Avcı, A. (2015). Kadın ve Aile İlmihâli. İzmir: Işık Yayınları.
- Huberman, L. (2017). Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla (çev. Murat Belge). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Imam, A.M. (2004). “Müslüman Dinsel Sağ (‘Köktendinciler’) ve Cinsellik” (çev. Ebru Salman). İlkkaracan, P. (Der). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik içinde (ss. 75-98), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşla. İstanbul: Metis Yayınları.
- Kara, A. (2013). Ayet ve Hadisler Işığında Aile İlmihâli (Güncel Konularla). İstanbul: Ensar Neşriyat.
- Karaman, H. (2015). Aile İlmihâli. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Kasadar, M. ve Akkiraz, S. (2014). Delilleriyle Kadın ve Aile İlmihâli. İstanbul: Ravza Yayınları.
- Kırbaşoğlu, M. H. (2014). Üçüncü Yol Mukaddimesi. Ankara: Otto Yayınları.
- Kırbaşoğlu, M. H. (2016). Destursuz Çağa Girenler. Ankara: Otto Yayınları.
- Konyevi, S.M. (2012). Hanefi ve Şafii Mezheplerine Göre Kadın ve Aile İlmihâli. İstanbul: Reyhani Yayınları.
- Köse, E. (2012). Sessizliği Söylemek: Dindar Kadın Edebiyatı, Cinsiyet ve Beden. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Lamrabet, A. (2014). “Özcülüğün Reddi ile Müslüman Düşüncenin Radikal Reformu Arasında” (çev. Öykü Elitez). Ali, Z. (Der). İslami Feminizmler içinde (ss: 51-64) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mernissi, F. (1995). Peçenin Ötesi (İslâm Toplumunda Kadın-Erkek Dinamikleri) (çev. Mine Küpçü). İstanbul: Yayınevi Yayıncılık.
- Mernissi, F. (2003). Kadınların İsyanı ve İslâmî Hafıza (çev. Aytül Kantarcı). Ankara: Epos Yayınları.
- Okumuş, N.K. (2017). Mızraklı İlmihâl Kültürü Ya Da Geleneksel Din Algısını Besleyen Popüler Dindarlığın Etkinlik Alanları Üzerine Bazı Tespitler, EŞarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, C:9, S:2(18), ss. 900-931. https://app.trdizin.gov.tr/dokuman-goruntule?ext=pdf&path=CrnWZGRsXTjRjLjWxD978OSUAL2jXitizhVYmCxN vH77-2erCslbi_SYKsXeNoYxvdfuKPMGYLPGAFFfUf3zdHYONUvlEWeQ5qR4jvHAf3la6WzmEz5XYkTGv87Pu8iBGvCQjX2kUq7ENx6HvntYX8liFHKxNlCkeNwGR-WU_NPo17h-n2nYtLUB5FXrxRm6snGnelWoW53DMM1UNsDrc7fzww-i4jAKh0t3bTJM=&contentType=application/pdf (erişim tarihi: 30.01.2020)
- Ören K. ve Yüksel, H. (2012). Geçmişten Günümüze Çalışma Hayatı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1).
- Öztürk, M. (2017). Çağdaş İslam Düşüncesi ve Kur’ancılık. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
- Paksu, M. (2015). Kadın ve Aile İlmihâli. İstanbul: Nesil Yayınları.
- Saadavi, N.E. (1991). Havva’nın Örtülü Yüzü (çev. Sibel Özbudun). İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
- Sabbah, F.A. (1995). İslam’ın Bilinçaltında Kadın (çev. Ayşegül Sönmezay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Saktanber, A. (2012). “ ‘Siz Nasıl Eğleniyorsanız Biz de Öyle İbadet Ediyoruz’ Entellektüellik ve Popüler Kültür Arasında Türkiye’nin Yeni İslamcı Gençliği” Kandiyoti, D. ve Saktanber, A. (haz.) Kültür Fragmanları içinde (ss. 259- 277), İstanbul: Metis Yayınları.
- Selvi, D. (2013). Delil ve Örnekleriyle Kadın ve Aile İlmihâli. İstanbul: Semerkand Yayınları.
- Sombart, W. (2008). Burjuva (çev. Oğuz Adanır). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Şahin, A. (2012). Yeni Aile İlmihâli. İstanbul: Cihan Yayınları.
- Şahin Aynur, H. (2013). İslami Feminizm ve Feminist Kur’an Okumaları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(3), 89-122.
- Şefkatli Tuksal, H. (2001). Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri, Ankara: Kitabiyat Yay.
- Taslaman, C. (2017). Tarihselcilik: Çelişkiler Batağında. İstanbul: İstanbul Yayınevi.
- Topaloğlu, B. (2013). İslam’da Kadın. İstanbul: Ensar Neşriyat.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2018). İşgücü İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr (Erişim Tarihi: 13.09.2019).
- Yılmaz, Z. (2015). Dişil Dindarlık: İslâmcı Kadın Hareketinin Dönüşümü. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Veblen, T. (2014). Aylak Sınıfın Teorisi (çev. Enver Günsel). Ankara: Tutku Yayınevi
- Weber, M. (2005). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (çev. Zeynep Gürata). Ankara: Ayraç Yayınevi.
- World Bank (2018). Dünya Kalkınma Göstergeleri. https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT.FM.ZS?amp%3Blocations=IR -IQ-EG-MY-ID-MA-PK-AF-TNTR&%3Bstart=2018&%3Btype=points&%3Bview=bar&end=2018&l ocations=AF-MY-ID-TN-TR-MA-PK-IR-IQ&start=2018&view=bar (Erişim Tarihi: 05.10.2019)
| APA | Tekin ÖNür H, Dündar E (2021). GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. , 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| Chicago | Tekin ÖNür Huriye,Dündar Emine GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. (2021): 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| MLA | Tekin ÖNür Huriye,Dündar Emine GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. , 2021, ss.321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| AMA | Tekin ÖNür H,Dündar E GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. . 2021; 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| Vancouver | Tekin ÖNür H,Dündar E GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. . 2021; 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| IEEE | Tekin ÖNür H,Dündar E "GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI." , ss.321 - 346, 2021. 10.16953/deusosbil.671673 |
| ISNAD | Tekin ÖNür, Huriye - Dündar, Emine. "GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI". (2021), 321-346. https://doi.org/10.16953/deusosbil.671673 |
| APA | Tekin ÖNür H, Dündar E (2021). GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| Chicago | Tekin ÖNür Huriye,Dündar Emine GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23, no.1 (2021): 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| MLA | Tekin ÖNür Huriye,Dündar Emine GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.23, no.1, 2021, ss.321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| AMA | Tekin ÖNür H,Dündar E GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 23(1): 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| Vancouver | Tekin ÖNür H,Dündar E GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 23(1): 321 - 346. 10.16953/deusosbil.671673 |
| IEEE | Tekin ÖNür H,Dündar E "GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, ss.321 - 346, 2021. 10.16953/deusosbil.671673 |
| ISNAD | Tekin ÖNür, Huriye - Dündar, Emine. "GELENEKSEL İSLAM ANLAYIŞINDA KADININ ÇALIŞMASI". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23/1 (2021), 321-346. https://doi.org/10.16953/deusosbil.671673 |
