SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Burcu GÜLEÇ, (Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, İzmir, Türkiye)
Nahit Erdem KÖKER (Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, İzmir, Türkiye)
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
13 2
Yıl: 2021 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 79 - 107 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16953/deusosbil.734526 İndeks Tarihi: 29-07-2022

SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Bireylerin birbirlerini gözetlemesi yeni bir olgu olmamakla beraber sosyal medyaile yaygınlık kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı, sosyal medya kullanıcılarının gözetlememotivasyonlarının nedenlerine ve gözetlemenin onlar için ne anlam ifade ettiğine açıklıkgetirmek ek olarak da gündelik hayatlarına olan yansımasını ortaya koymaktadır. Gözetlemeile ilgili çalışmalar incelendiğinde, çalışmaların çoğunda gözetlemenin kuramsal boyuttatartışıldığı, saha araştırmalarının ise geri planda kaldığı ve az sayıdaki saha araştırmasındada sosyal medya kullanıcılarının gözetleme motivasyonlarının incelenmediği tespitedilmiştir. Bu sebeple mevcut çalışmanın sosyal medya kullanıcıları ve gözetlememotivasyonlarını ele alıyor olması bakımından farklılaşacağı ve gelecekte yapılacakaraştırmalara katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Bu doğrultuda çalışma amacına uygunolarak nitel bir araştırma tasarımı yapılmıştır. Çalışmada yanıtlanmaya çalışılan sorular şuşekilde belirlenmiştir: 1.Sosyal medya kullanıcıları neden gözetleme davranışındabulunmaktadır? 2. Gözetleme davranışı sosyal medya kullanıcıları için ne anlam ifadeetmektedir? 3. Sosyal medya kullanıcılarının gözetleme motivasyonları nelerdir? 4.Katılımcılar Instagram’a bir gözetleme aracı olarak nasıl yaklaşmaktadır? 5. KatılıcımlarInstagram'ı bir gözetleme aracı olarak nasıl kullanmaktadırlar? 6. Sosyal medyadagözetleme davranışının gündelik hayatlarına olan yansımaları nedir? Araştırma sorularınauygun olarak nitel araştırma desenlerinden olan olgubilim deseni tercih edilmiştir.Araştırma konusuna ve amacına uygun olarak ölçüt örnekleme yönteminin kullanıldığıçalışmada veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme yapılmıştır. Veriler analiz edilirken betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda,araştırmanın ana problem başlığına ilişkin 9 temaya ulaşılmıştır. Çalışmada, kullanıcılarınsosyal medyadaki gözetleme motivasyonlarının; duygusal ihtiyaçlar, bilgi edinmek, sosyalkaygı, kontrol isteği, etkileşim sağlama aracı, merak, ilham almak, boş zaman aktivitesiolarak görmek ve olumsuz eylemler olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Gözetleme Gözetleme Motivasyonları Sosyal Medya Instagram

SURVEILLANCE MOTIVATIONS OF SOCIAL MEDIA: A RESEARCH ON INSTAGRAM USERS

Öz:
Although surveillance is not a new phenomenon for individuals, it has become widespread with social media. This study aims the reasons behind social media users’ surveillance motivations and its reflections in their everyday lives, and what surveillance means to them. When the studies on surveillance are examined, it is observed that the vast majority of studies concentrate on the theoretical aspect of the subject, and that field research remains in the background. It is also observed that field studies, which are very few compared to theoretical studies, do not focus on analyzing the surveillance motivations of social media users. In this respect, our study may contribute to the research area by offering a fresh perspective on social media users and their surveillance motivations. In accordance with the purpose of this study, a qualitative research design has conducted. The questions tried to be answered in the study has determined as follows: 1. Why do social media users make surveillance? 2. What does the act of surveillance mean for social media users? 3. What are the surveillance motivations of social media users? 4. How do they use Instagram as a surveillance tool? 6. What are the reflections of the act of surveillance in users' daily lives? In accordance with the research questions, the phenomenological pattern has preferred, which is one of the qualitative research designs. In the study in which the criterion sampling method has used in accordance with the research subject and purpose, the in-depth interview has conducted as a data collection technique. Descriptive analysis and content analysis has used in analyzing the data. The results of the research revealed that there are 9 themes related to the main problem topic. The surveillance motivations of social media users consist of emotional needs, the need for information, social anxiety, desire to control others, the need to interact with them, to be inspired by them, killing the leisure time, and negative actions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anderson, C. (2006). The long tail: why the future of business is selling less of more, London: Random House Business Books.
  • Barbarosoğlu, F. (2013). Şov ve mahrem. İstanbul: Profil.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Pegem.
  • Castells, M. (2008). Ağ toplumunun yükselişi, (Ebru Kılıç, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Debord, G. (2006). Gösteri toplumu (Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
  • Dolgun, U. (2005). Enformasyon toplumundan gözetim toplumuna. Bursa: Ekin Kitabevi.
  • Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. (Süleyman İrvan, Çev.) İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Foucault, M. (2013). Hapishanenin doğuşu. (Mehmet Ali Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge.
  • Goffman, E. (2014). Günlük yaşamda benliğin sunumu. İstanbul: Metis.
  • Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Gürbilek, N. (2016). Vitrinde yaşamak. İstanbul: Metis.
  • Han, B.C. (2017). Şeffaflık toplumu. (Haluk Barışcan, Çev.) İstanbul: Metis.
  • Kellner, D. (2013). Kültür endüstrisi, (Muharrem Açıkgöz, Çev.) İstanbul: Felsefelogos.
  • Lincoln, Y. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic ınquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
  • Lyon, D., ve Zureik, E. (1996). Computers, surveillance, and privacy. University of Minnesota: Press.
  • Mcluhan, M., (1965). Understanding media: the extensions of man, New London: Mcgraw-Hill Paperback.
  • McQuail, D., Blumler, J. ve Brown, J. (1972). The television audience: a revised repspective, sociology of mass communications, Harmondsworth: Penguin.
  • Mil, B. (2007). Nitel araştırma tekniği olarak görüşme, nitel araştırma: neden nasıl niçin, Ankara: Detay.
  • Niedzviecki, H. (2010). ‘Dikizleme günlüğü’ kendimizi ve komşularımızı gözetlemeyi niçin bu kadar sevdik? İstanbul: Ayrıntı
  • Patton, M. Q. (1999). Grand canyon cekbration:afather-sonjourny ofdiscovery. Amherst, NY: Prometheus Books.
  • Pedroni, M. (2016), The crossroad between production and consumption: an introduction to fashion as a cultural industry. Oxford: Interdisciplinary.
  • Sartori, G. (2006). Görmenin iktidarı, homo videns: gören insan, (Gül Batuş ve Bahar Ulukan Çev.) İstanbul: Karakutu.
  • Stevenson, N. (2008). Medya kültürleri: sosyal teori ve kitle iletişimi, (Göze Orhan ve Barış Engin Aksoy, Çev.) Ankara: Ütopya.
  • Şener G. (2010). Kişiselleştirilmiş cemaat medyası olarak sosyal ağlar: Türkiye’de Facebook kullanımı üzerine bir değerlendirme. İstanbul: Beta.
  • Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Seçkin.
  • Akın, S., Yıldırım, A., ve Goodwin, A.L. (2016). Classroom management through the eyes of elementary teachers in turkey: a phenomenological study, Educational Sciences: Theory And Practice, 16(3), 771-797.
  • Bell, D. (1973). Technology, nature and society: the vicissitudes of three world views and the confusion of realms. The American Scholar, 42 (3): 385-404.
  • Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structural analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55.
  • Akmeşe, Z. ve Deniz, K. (2017). Stalk, benliğin izini sürmek. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (8), 23-32. https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Euifydhed/İssue/33438/342095
  • Albrechtslund, A. (2008). Online social networking as participatory surveillance. First Monday, 13 (3). Http://Dx.Doi.Org/10.5210/Fm.V13i3.2142 Sosyal Medyada Göz
  • Andrejevic, M. (2005). The work of watching one another: lateral surveillance, risk, and governance. Surveillance & Society, 2(4):479–497. Http://Www.Surveillance-And-Society.Org/Articles2(4)/Lateral.Pdf
  • Antonini, A., Gomez, M., ve Lupi, L. (2019). All we do is "stalking": studying new forms of reading in social networks. HyperText, (17-20).
  • Arklan, Ü. ve Akdağ, M. (2016). Gündelik yaşamın sosyal medyası, sosyal medyanın gündelik yaşamı: ilişkisel ve etkileşimsel perspektiften uygulamalı bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (16), 16-34. DOI: 10.21076/Vizyoner.265465
  • Chaulk, K. ve Jones, T. (2011). Online obsessive relational intrusion: further concerns about facebook. Journal Of Family Violence, 26, 245-254.
  • Creswell, J.W. ve Miller, L.D. (2000). Determining validity in qualitative ınquiry. Theory ınto practice, routledge, taylor&francis group, 39:3, 124-130. DOI: 10.1207/S15430421tip3903_2
  • Darvell, M.J., Walsh, S.P. ve White, K.M. (2011). Facebook tells me so: applying the theory of planned behavior to understand partner-monitoring behavior on facebook. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 14(12):717–722. Https://Dx.Doi.Org/10.1089/Cyber.2011.0035
  • Fox, J. (2016). The dark side of social networking sites in romantic relationships. The Psychology Of Social Networking: Communication, (78-89).
  • Guerrero, L.K. ve Afifi, W. A. (1998). Communicative responses to jealousy as a function of self-esteem and relationship maintenance goals: a test of bryson's dual motivation model. Communication Reports, 11(2), 111-122. DOI:10.1080/08934219809367693
  • Joinson, A.N. (2008). Looking At, Looking Up Or Keeping Up With People? Motives And Use Of Facebook. In Proceeding Of The Twenty-Sixth Annual SIGCHI Conference On Human Factors İn Computing Systems, (1027–1036).
  • Lampe, C., Ellison, N., ve Steinfield, C. (2006). A face(book) in the crowd: social searching vs. social browsing. Proceedings of the 2006 20th anniversary conference on computer supported cooperative work (pp. 167–170). New York, NY: ACM Press. Doi:10.1145/1180875.1180903
  • Lee, A. ve Cook, P.S. (2015). The conditions of exposure and ımmediacy: ınternet surveillance and generation y. Journal Of Sociology, 51(3): 674-688. Https://Dx.Doi.Org/10.1177/1440783314522870
  • Lyndon, A., Bonds-Raacke, J. ve Cratty, A.D. (2011). College students’ facebook stalking of ex-partners. Cyberpsychology, behavior, and social networking, 14(12):711–716. Https://Dx.Doi.Org/10.1089/Cyber.2010.0588
  • Lyon, D. (2001). Everyday surveillance: personal data and social classifications, Information, Communication And Society, 5 (2): 242-257. Http://Pacific.Commerce.Ubc.Ca/Kbe/Lyon_Surveillance.Pdf
  • Marwick, A. E. (2012). The public domain: social surveillance in everyday life. Surveillance & Society, 9(4):378-393. Http://Www.Surveillance-AndSociety.Org
  • Nevrla, J. (2010). Voluntary surveillance: privacy, ıdentity and the rise of social panopticism in the twenty-first century. Commentary The Unhstudent Journal Of Communication, University Of New Hampshire, 5-12.
  • Quan-Haase A ve Young A L (2010). Uses and gratifications of social media: a comparison of facebook and ınstant messaging bulletin of science, Technology & Society, SAGE Publications, (30)5, 350–361.
  • Sandelowski, M. (1997). “To be of use”: enhancing the utility of qualitative research. Nursing outlook, 45(3), 125-132.
  • Sheldon, P., ve Bryant, K. (2016). Instagram: motives for its use and relationship to narcissism and contextual age. Computers İn Human Behavior, 58, 89–97.
  • Steinfield, C., Ellison, N. B. ve Lampe, C. (2008). Social Capital, SelfEsteem, And Use Of Online Social Network Sites: A Longitudinal Analysis. Journal Of Applied Developmental Psychology, 29(6):434–445. Https://Dx.Doi.Org/10.1016/J.Appdev.2008.07.002
  • Tekin, H. H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Sayı 13:101- 116.
  • Tokgöz, C. (2017). Kimlik ve Bellek Ekseninde Sosyal Medya Anlatıları. Intermedia International E-Journal, 4 (7): 255-268. Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/İntermedia/İssue/33915/375419
  • Tokunaga R. S. (2011). Social networking site or social surveillance site? Understanding the use of interpersonal electronic surveillance in romantic relationships. Computers in Human Behavior, 27:705–713.
  • Tong, S. T. (2013). Facebook use during relationship termination: uncertainty reduction and surveillance. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 16(11):788-793. Https://Dx.Doi.Org/10.1089/Cyber.2012.0549
  • Ünal, S. (2017). Kişilerarası gönüllü dijital gözetim ve gençlik: gündelik ilişkilere yansımaları bağlamında siyasal ve dinsel kimliklerin ifşası. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (5):2546-2573.
  • Çelik, R. (2014). Gözetim toplumu ve internet: yeni iletişim ortamlarında gözetimin dönüşümü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Gücüyener, M. (2001). Panoptikonik gözetimden synoptisizme gözetim toplumu, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Tokgöz, C. (2011). Bilişim çağında toplumsal denetim aracı olarak gözetim olgusu ve yeni iletişim ortamlarında bireyin gözetim farkındalığı üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
APA Güleç B, KOKER N (2021). SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
Chicago Güleç Burcu,KOKER NAHIT ERDEM SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. (2021): 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
MLA Güleç Burcu,KOKER NAHIT ERDEM SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 2021, ss.79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
AMA Güleç B,KOKER N SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
Vancouver Güleç B,KOKER N SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
IEEE Güleç B,KOKER N "SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." , ss.79 - 107, 2021. 10.16953/deusosbil.734526
ISNAD Güleç, Burcu - KOKER, NAHIT ERDEM. "SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". (2021), 79-107. https://doi.org/10.16953/deusosbil.734526
APA Güleç B, KOKER N (2021). SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
Chicago Güleç Burcu,KOKER NAHIT ERDEM SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23, no.1 (2021): 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
MLA Güleç Burcu,KOKER NAHIT ERDEM SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.23, no.1, 2021, ss.79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
AMA Güleç B,KOKER N SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 23(1): 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
Vancouver Güleç B,KOKER N SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 23(1): 79 - 107. 10.16953/deusosbil.734526
IEEE Güleç B,KOKER N "SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, ss.79 - 107, 2021. 10.16953/deusosbil.734526
ISNAD Güleç, Burcu - KOKER, NAHIT ERDEM. "SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23/1 (2021), 79-107. https://doi.org/10.16953/deusosbil.734526
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 21:22

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları