COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi

Giriş ve Amaç: COVID-19’da karaciğer hasarının ana mekanizmasının,şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs-2’nin safra kanalı hücrelerinde yüksek oranda eksprese edilen anjiyotensin dönüştürücü enzim2 reseptörüne bağlanması olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada COVID-19 tanısı ile yatırılarak takip ve tedavi edilen hastaların, komorbidkaraciğer hastalıklarının araştırılması, yatış gününde anormal karaciğerbiyokimyasal test sonuçları sıklığının değerlendirilerek hastalığın seyrive prognozu ile ilişkisinin araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem:COVID-19 tanısı ile yatırılarak tedavi edilen 18 yaşından büyük hastalaraait veriler retrospektif olarak değerlendirildi. Hastaların aspartat aminotransferaz, alanin aminotransferaz, alkalen fosfataz, gama glutamiltransferaz, total bilirübin değerleri ile hastanede kalış süreleri, yoğunbakım ünitesi ihtiyacı, mortalite arasındaki ilişki araştırıldı. Bulgular:COVID-19 tanısı revers transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu iledoğrulanmış 795 hastadan 113’ünde (%14.2) yüksek karaciğer enzim(alanin aminotransferaz ve/veya aspartat aminotransferaz) prevalansısaptandı. COVID-19’lu olgularda yüksek alanin aminotransferaz prevalansı %11.1 iken aspartat aminotransferaz prevalansı ise %9.6 idi.Alanin aminotransferaz yüksekliği en fazla 71 yaş ve üstünde (%17.4),aspartat aminotransferaz yüksekliği ise en fazla 51-70 yaş grubunda(%14.8) bulundu. Alanin aminotransferaz ve/veya aspartat aminotransferaz yüksekliği saptanan ve saptanmayan hastalar arasında, hastalığınseyri, hastanede ve yoğun bakımda yatış süresi ve mortalite açısındananlamlı bir fark tespit edilmedi. Ayrıca, aspartat aminotransferaz vealanin aminotransferaz yüksekliğinin sağ kalım zamanında anlamlı birfark oluşturmadığı saptandı. Sonuç: COVID-19 hastalarında anormalkaraciğer fonksiyon testleri tespit edilebilir. Ancak bunun sebepleri veprognoza etkileri konusunda yeterli bilgiye sahip olmak için daha genişpopülasyonu içeren prospektif çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelime:

The relationship between liver function and prognosis in COVID-19 patients

Öz:

Background and Aims: The primary mechanism of liver damage in coronavirus disease-2019 is the binding of severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 to the angiotensin-converting enzyme 2 receptors, which is highly expressed in the bile duct cells. This study aimed to investigate comorbid liver diseases in patients hospitalized with coronavirus disease-2019 and assess the relationship between the rates of abnormal liver function biochemical test results on the day of hospitalization and the clinical course and prognosis of the disease. Materials and Methods: Data of patients over the age of 18 years who were hospitalized due to coronavirus disease-2019 were retrospectively assessed. This included data analysis of the relationship between aspartate aminotransferase, alanine transaminase, alkaline phosphatase, gamma-glutamyl transferase, total bilirubin levels of patients and length of hospital stay, admission to the intensive care unit, and mortality. Results: Out of 795 patients who were confirmed as infected with coronavirus disease-2019 by the reverse transcription-polymerase chain reaction test, 113 (14.2%) had a high prevalence of liver enzyme (alanine transaminase and/or aspartate aminotransferase), whereas the high prevalence of alanine transaminase was 11.1% and aspartate aminotransferase was 9.6%. The rate of high alanine transaminase levels was greatest in the 71-and-above age group (17.4%), and high aspartate aminotransferase levels were more common in the 51–57 age group (14.8%). No significant difference was found between patients with and without high alanine transaminase and/or aspartate aminotransferase in terms of the clinical course of coronavirus disease-2019, length of hospital stay, intensive care admission, and mortality. In addition, aspartate aminotransferase and alanine transaminase elevations were found to not make a significant difference in the survival time. Conclusions: Abnormal liver function can be detected in patients with coronavirus disease-2019. However, to develop sufficient knowledge of its causes and effects on patient prognosis, further prospective studies based on larger populations are needed.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Anikhindi SA, Kumar A, Arora A. COVID-19 in patients with inflammatory bowel disease. Expert Rev Gastroenterol Hepatol 2020;14:1187-93.
2. World Health Organization. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. https://covid19.who.int/ [Erişim tarihi:18.12.2020]
3. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/ [Erişim tarihi: 18.12.2020]
4. Yang L, Tu L. Implications of gastrointestinal manifestations of COVID-19. Lancet Gastroenterol Hepatol 2020;5:629-30.
5. Chai X, Hu L, Zhang Y, et al. Specific ACE2 expression in cholangiocytes may cause liver damage after 2019-nCoV infection. bioRxiv, 2020. doı: 10.1101/2020.02.03.931766
6. Hu LL, Wang WJ, Zhu QJ, Yang L. Novel coronavirus pneumonia-related liver injury: etiological analysis and treatment strategy. Zhonghua Gan Zang Bing Za Zhi 2020;28:97-9.
7. Jothimani D, Venugopal R, Abedin MF, Kaliamoorthy I, Rela M. COVID-19 and the liver. J Hepatol 2020;73:1231-40.
8. Zhu N, Zhang D, Wang W, et al; China Novel Coronavirus Investigating and Research Team. A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. N Engl J Med 2020;382:727-33.
9. Cheng H, Wang Y, Wang GQ. Organ-protective effect of angiotensin-converting enzyme 2 and its effect on the prognosis of COVID-19. J Med Virol 2020;92:726-30.
10. Du Y, Tu L, Zhu P, et al. Clinical features of 85 fatal cases of COVID-19 from Wuhan. A retrospective observational study. Am J Respir Crit Care Med 2020;201:1372-9.
11. Zhang Y, Zheng L, Liu L, et al. Liver impairment in COVID-19 patients: A retrospective analysis of 115 cases from a single centre in Wuhan city, China. Liver Int 2020;40:2095-103.
12. Zhang C, Shi L, Wang FS. Liver injury in COVID-19: management and challenges. Lancet Gastroenterol Hepatol 2020;5:428-30.
13. Xu Y, Gu J. Cardiac and muscle injury might partially contribute to elevated aminotransferases in COVID-19 patients. Clin Gastroenterol Hepatol 2020;18:2847-8.
14. Bangash MN, Patel J, Parekh D. COVID-19 and the liver: little cause for concern. Lancet Gastroenterol Hepatol 2020;5:529-30.
15. Kwo PY, Cohen SM, Lim JK. ACG Clinical Guideline: Evaluation of Abnormal Liver Chemistries. Am J Gastroenterol 2017;112:18-35.
16. Fan Z, Chen L, Li J, et al. Clinical features of COVID-19-related liver functional abnormality. Clin Gastroenterol Hepatol 2020;18:1561- 6.
17. Ji D, Qin E, Xu J, et al. Non-alcoholic fatty liver diseases in patients with COVID-19: A retrospective study. J Hepatol 2020;73:451-3.
18. Ye Z, Song B. Liver injury in COVID-19: Diagnosis and associated factors. Liver Int 2020;40:2040-1.
19. Xu XW, Wu XX, Jiang XG, et al. Clinical findings in a group of patients infected with the 2019 novel coronavirus (SARSCov-2) outside of Wuhan, China: retrospective case series. BMJ 2020;368:m606.
20. Shi H, Han X, Jiang N, et al. Radiological findings from 81 patients with COVID-19 pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet Infect Dis 2020;20:425-34.
21. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, et al; China Medical Treatment Expert Group for Covid-19. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020;382:1708-20.
22. Chen N, Zhou M, Dong X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet 2020;395:507-53.
23. Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 2020;395:497-506.
24. Wang D, Hu B, Hu C, et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China. JAMA 2020;323:1061-9.
25. Xie H, Zhao J, Lian N, et al. Clinical characteristics of non-ICU hospitalized patients with coronavirus disease 2019 and liver injury: A retrospective study. Liver Int 2020;40:1321-6.
26. Cai Q, Huang D, Yu H, et al. COVID-19: Abnormal liver function tests. J Hepatol 2020;73:566-74.
27. Sun J, Aghemo A, Forner A, Valenti L. COVID-19 and liver disease. Liver Int 2020;40:1278-81.
28. Qi X, Liu C, Jiang Z, et al. Multicenter analysis of clinical characteristics and outcomes in patients with COVID-19 who develop liver injury. J Hepatol 2020;73:455-8.
29. Kumar R, Semaine W, Johar M, Tyrrell DL, Agrawal B. Effect of various pyrimidines possessing the 1-[(2-hydroxy-1-(hydroxymethyl) ethoxy)methyl] moiety, able to mimic natural 2’-deoxyribose, on wild-type and mutant hepatitis B virus replication. J Med Chem 2006;49:3693-700.

APA	ERDAL H, Bakir A, Savasci U, Ayaz T, İşikan H, Filiz M, ARSLAN Y, fidan g, Kara U, Yılmaz G, Doğan D, BAŞGÖZ B, Taşkın G, Senkal S, TASÇI C, Yamanel L, Uygun A, Gülşen M (2021). COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. , 81 - 86. 10.17941/agd.980896
Chicago	ERDAL HARUN,Bakir Ayfer,Savasci Umit,Ayaz Tunahan,İşikan Hilal Ebru,Filiz Mine,ARSLAN YAKUP,fidan gonca,Kara Umut,Yılmaz Gülden,Doğan Deniz,BAŞGÖZ Bilgin Bahadır,Taşkın Gürhan,Senkal Serkan,TASÇI CANTÜRK,Yamanel Levent,Uygun Ahmet,Gülşen Mustafa COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. (2021): 81 - 86. 10.17941/agd.980896
MLA	ERDAL HARUN,Bakir Ayfer,Savasci Umit,Ayaz Tunahan,İşikan Hilal Ebru,Filiz Mine,ARSLAN YAKUP,fidan gonca,Kara Umut,Yılmaz Gülden,Doğan Deniz,BAŞGÖZ Bilgin Bahadır,Taşkın Gürhan,Senkal Serkan,TASÇI CANTÜRK,Yamanel Levent,Uygun Ahmet,Gülşen Mustafa COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. , 2021, ss.81 - 86. 10.17941/agd.980896
AMA	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. . 2021; 81 - 86. 10.17941/agd.980896
Vancouver	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. . 2021; 81 - 86. 10.17941/agd.980896
IEEE	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M "COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi." , ss.81 - 86, 2021. 10.17941/agd.980896
ISNAD	ERDAL, HARUN vd. "COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi". (2021), 81-86. https://doi.org/10.17941/agd.980896

APA	ERDAL H, Bakir A, Savasci U, Ayaz T, İşikan H, Filiz M, ARSLAN Y, fidan g, Kara U, Yılmaz G, Doğan D, BAŞGÖZ B, Taşkın G, Senkal S, TASÇI C, Yamanel L, Uygun A, Gülşen M (2021). COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 20(2), 81 - 86. 10.17941/agd.980896
Chicago	ERDAL HARUN,Bakir Ayfer,Savasci Umit,Ayaz Tunahan,İşikan Hilal Ebru,Filiz Mine,ARSLAN YAKUP,fidan gonca,Kara Umut,Yılmaz Gülden,Doğan Deniz,BAŞGÖZ Bilgin Bahadır,Taşkın Gürhan,Senkal Serkan,TASÇI CANTÜRK,Yamanel Levent,Uygun Ahmet,Gülşen Mustafa COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi 20, no.2 (2021): 81 - 86. 10.17941/agd.980896
MLA	ERDAL HARUN,Bakir Ayfer,Savasci Umit,Ayaz Tunahan,İşikan Hilal Ebru,Filiz Mine,ARSLAN YAKUP,fidan gonca,Kara Umut,Yılmaz Gülden,Doğan Deniz,BAŞGÖZ Bilgin Bahadır,Taşkın Gürhan,Senkal Serkan,TASÇI CANTÜRK,Yamanel Levent,Uygun Ahmet,Gülşen Mustafa COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, vol.20, no.2, 2021, ss.81 - 86. 10.17941/agd.980896
AMA	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi. 2021; 20(2): 81 - 86. 10.17941/agd.980896
Vancouver	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi. 2021; 20(2): 81 - 86. 10.17941/agd.980896
IEEE	ERDAL H,Bakir A,Savasci U,Ayaz T,İşikan H,Filiz M,ARSLAN Y,fidan g,Kara U,Yılmaz G,Doğan D,BAŞGÖZ B,Taşkın G,Senkal S,TASÇI C,Yamanel L,Uygun A,Gülşen M "COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi." Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 20, ss.81 - 86, 2021. 10.17941/agd.980896
ISNAD	ERDAL, HARUN vd. "COVID 19 hastalarında karaciğer fonksiyon bozukluğu ve prognoz ile ilişkisi". Akademik Gastroenteroloji Dergisi 20/2 (2021), 81-86. https://doi.org/10.17941/agd.980896