Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik

Karamustafaoğlu, Sevilay; KORKMAZ, Özgen; Bolat, Ahmet

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik

Ahmet Bolat, (İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi, Türkiye)

Özgen KORKMAZ, (Amasya Üniversitesi, Türkiye)

Sevilay KARAMUSTAFAOĞLU (Amasya Üniversitesi, Türkiye)

Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

12 6

Yıl: 2021 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 372 - 416 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-10-2021

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik

Öz:

Çalışmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin üst düzey öğrenme düzeyini ölçen sorugeliştirme öz-yeterlik ölçeği geliştirmektir. Araştırmanın evreni Türkiye’deki Millî EğitimBakanlığı bünyesindeki ortaokullarda görevli fen bilimleri öğretmenleridir. Çalışmanınörneklemini bu öğretmenler arasından gönüllü olarak katılan 518 fen bilimleri öğretmenioluşturmaktadır. Ölçeğin madde havuzu oluşturulurken ilk olarak alanyazın taramasıyapılmıştır. 53 maddeden meydana gelen ölçek deneme formu hazırlanmıştır. Ölçeğin maddehavuzu, farklı alanlardan uzmanların görüşüne sunulmuştur. Gerekli düzeltmelerden sonraölçek deneme formu fen bilimleri öğretmenlerine uygulanmıştır. Uygulama sonunda ölçeğinyapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi, madde-toplam korelasyon analizi vebağımsız örneklemler için t testi yapılmıştır. Faktör analizleri sonucuna göre; 23 madde ölçekformundan çıkartılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucuna göre ölçeğin tek faktördenmeydana geldiği belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi yapılarak oluşan modelin verilertarafından doğrulandığı tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik değeri 0,977 olarakhesaplanmıştır. Ayrıca ölçeğin kararlılığı test-tekrar test uygulaması yapılarak hesaplanmıştır.Yapılan ve hesaplanan değerler göz önünde bulundurulduğunda ölçeğin geçerli ve güvenilirolduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Question Development Self-Efficacy Scale Measuring High Level Learning Level of Science Teachers: Validity and Reliability

Öz:

The aim of the study is to develop a question development self-efficacy scale that measures science teachers' high-level learning. The population of the research science teachers in secondary schools are in the Ministry of National Education in Turkey. The sample of the study consists of 518 science teachers who voluntarily participated among these teachers. While creating the item pool of the scale, the literature was first reviewed. A trial form of the scale consisting of 53 items was prepared. The item pool of the scale was presented to experts from different fields. After the necessary corrections, the scale trial form was applied to science teachers. At the end of the application, exploratory factor analysis, item-total correlation analysis and independent samples t test were used to determine the construct validity of the scale. According to the results of factor analysis; 23 items were removed from the scale form. According to the result of the exploratory factor analysis, it was determined that the scale consists of a single factor. By conducting a confirmatory factor analysis, it was determined that the model formed was verified by the data. Cronbach's alpha reliability value of the scale was calculated as 0.977. In addition, the stability of the scale was calculated by performing a test-retest application. Considering the values made and calculated, it was concluded that the scale is valid and reliable.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz, D., Sağır, Ş. U., & Ozan, F.(2018). Araştırma sorgulamaya dayalı öğretim hakkında öğretmen tutumları ölçek uyarlama çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 1-14.
Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin yazılı sınav sorularının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(172), 225-231.
Akpınar, B., & Aydın, K. (2010). Eğitimde değişim ve öğretmenlerin değişim algıları. Eğitim ve Bilim, 32(144), 71-80.
Anderson, L.W., Krathwohl, D.R., Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R.E., Pintrich, P.R., Raths,
J., & Wittrock, M.C. (2001). The Revised Taxonomy Structure. In. Anderson, L.W. (Ed.), Krathwohl, D.R. (Ed.), A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives (Complete edition). New York: Longman.
Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2010). Bloom’un eğitim hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi. Durmuş Ali Özçelik (Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
Ar, M. E. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerine yönelik geliştirilen nitelikli yaşam temelli açık uçlu soru hazırlama kursunun uygulanması ve değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Ardahanlı, Ö. (2018). TEOG sınavı matematik soruları ile 8. sınıf matematik yazılı sınav sorularının yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Ayvacı, H. Ş., & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13-25.
Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem teknik ve ilkeler. (10. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York, NY: W.H. Freeman and Co.
Biçer, B. G., Uzoğlu, M., & Bozdoğan, A. E. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin stem hakkındaki görüşlerinin belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 551-574.
Bilgin, A., & Balbag, M. Z. (2016). Personal professional development efforts scale for science and technology teachers regarding their fields. Acta Didactica Napocensia, 9(2), 67-78.
Bloom, B.S., Engelhart, M.D., Furst, E.J., Hill, W.H., & Krathwohl, D.R. (1956). The Taxonomy and Illustrative Materials. In. Bloom, B.S. (Ed.), Taxonomy of educational objectives: The classification of edu- cational goals. Handbook 1: Cognitive domain. New York: David McKay.
Bloom, B. S., Krathwohl, D. R., & Masia, B. B. (1984). Bloom taxonomy of educational objectives. In Allyn and Bacon. Pearson Education.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (16.Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Cansız Aktaş, M. (2019). Nitel veri toplama teknikleri. H.Özmen ve O. Karamustafoğlu içinde, Eğitimde Araştırma Yöntemleri (113-136), Ankara: Pegem Akademi.
CansüngüKoray, Ö., & Yaman, S. (2002). Fen bilgisi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(2), 317-324.
Çevik, M. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik FeTeMM farkındalık ölçeği (FFÖ) geliştirme çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2436-2452. doi:10.14687/jhs.v14i3.4673
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve Lisrel uygulamaları. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Dibiase, W. & Mcdonald, J.R. (2015). Science teacher attitudes toward ınquiry-based teaching and learning. The Clearing House, 88: 29–38. DOI: 10.1080/00098655.2014.987717
Dindar, H., & Demir, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersi sınav sorularının bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 87-96.
Doğan, N. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
Doğanay, A. (1997). Ders dinleme sırasında bilişsel farkındalıkla ilgili stratejilerin kullanımı, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(15), 34-42.
Durmuş, Bakioğlu,B.(2013). Fen alanı öğretmeni okul ortamı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Durmuş, Y. T., & Ok, A. (2014). Öğretmenlerin fen ve teknoloji öğretim programına yönelik görüşleri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 13(1). Sayfa
Ekinci, H. Y., & Köksal, E. A. (2011). İlköğretim fen ve matematik öğretmenleri için ölçme ve değerlendirme yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 167-184.
Erkuş, A. (2016). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. (3.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Eroğlu, A. (2008). Faktör analizi. İçinde. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss. 321-331). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Farr, S. (2010). Teaching as leadership: the highly effective teacher's guide to closing the achievement gap. San Francisco: John Wiley & Sons.
Gorsuch, R. L. (1983). Factor analysis. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
Gül, Ş., & Sözbilir, M. (2015). Fen ve matematik eğitimi alanında gerçekleştirilen ölçek geliştirme araştırmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178),85-102. Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127- 146.
Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için araştırma teknikleri. Ankara: Ve-Ga Yayınevi. Kahraman, M., & Polat, D. Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar ve öğretim sürecine ilişkin kaygı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 757- 780.
Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London and New York: Routledge. Kline, R.B., (2005). Principles and practice of structural equation modeling, 2nd ed, New York: Guilford Press.
Koray, Ö., Altunçekiç, A., & Yaman, S. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının soru sorma becerilerinin bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(17), 33-39.
Krathwohl, D.R., Bloom, B.S., & Masia, B.B. (1964). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook II: The affective domain. New York: David McKay.
Kuzu, B. S. (2016). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme sürecine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçek geliştirme çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lewis, A., & Smith, D. (1993). Defining higher order thinking. Theory into practice, 32(3), 131-137.
McDonald, R. P., & Ho, M. H. R. (2002). Principles and practice in reporting structural equation analyses. Psychological Methods, 7(1), 64.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB,2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB,2021). Geliştirilen ve güncellenen standart kriterlere uygun olarak hazırlanan örnek hizmetiçi eğitim programları. 05 Ocak 2021 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/ adresinden erişildi.
Moon, J. A. (2004). A handbook of reflective and experiential learning theory and practice. London: Routledge Flamer.
Mutlu, M., Uşak, M., & Aydoğdu, M. (2003). Fen bilgisi sorularının bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 87-95.
Özcan, S., & Akcan, K. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarını hazırladığı soruların içerik ve bloom taksonomisi'ne uygunluk yönünden incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 323-330.
Park, S., & Oliver, J. S. (2008). Revisiting the conceptualisation of pedagogical content knowledge (PCK): PCK as a conceptual tool to understand teachers as professionals. Research in Science Education, 38(3), 261–284.
Pohlmann, J. T. (2004). Use and ınterpretation of factor analysis in the journal of educational research: 1992-2002. The Journal of Educational Research, 98(1), 14-23
Scherer, R. F., Wiebe F. A., Luther, D. C. & Adams J. S. (1988). Dimensionality of coping: factor stability using the ways of coping questionnaire, psychological reports. Psychological Reports, 62(3), 763- 770. PubMed PMID: 3406294.
Shah, J. Y., & Kruglanski, A. W. (2000). Aspects of goal networks: Implications for self-regulation. In.
Boekaerts, M., Zeidner, M., & Pintrich, P. R. (Ed.), Handbook of self-regulation. Academic Press.
Simpson, B.J. (1966). The classification of educational objectives: Psychomotor domain. Illinois Journal of Home Economics, 10(4), 110-144.
Sosniak, L. A. (1994). The taxonomy, curriculum, and their relations. Bloom’s taxonomy: A forty-year retrospective, 103-125.
Sönmez, V. (1993). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Adım Yayıncılık.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları. 3(6). 49-74.
Şahin, M.G., & Boztunç Öztürk, N. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199. doi:10.24106/kefdergi.375863 Şahinel, S. (2002), Eleştirel düşünme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Şimşek, Ö.F., (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks. Taşkın, G., & Aksoy, G. (2018). Ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili “fen bilimleri öğretmeni görüş ölçeği” geliştirme çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 27-41.
Tosun, C. & Taşkesenligil, Y. (2015). The instruments used in science education in Turkey: a descriptive content analysis. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 364- 383.
Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
Woolfolk, A. E., Winne, P. H., Perry, N. E., & Shapka, J. (2009). Educational psychology (4th Canadian ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK,2020). Fen bilgisi öğretmenliği lisans programı. 05 Ocak 2021 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-OgretmenYetistirme-Lisans-Programlari/Fen_Bilgisi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden erişildi.

APA	Bolat A, KORKMAZ Ö, Karamustafaoğlu S (2021). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. , 372 - 416.
Chicago	Bolat Ahmet,KORKMAZ Özgen,Karamustafaoğlu Sevilay Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. (2021): 372 - 416.
MLA	Bolat Ahmet,KORKMAZ Özgen,Karamustafaoğlu Sevilay Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. , 2021, ss.372 - 416.
AMA	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. . 2021; 372 - 416.
Vancouver	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. . 2021; 372 - 416.
IEEE	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S "Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik." , ss.372 - 416, 2021.
ISNAD	Bolat, Ahmet vd. "Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik". (2021), 372-416.

APA	Bolat A, KORKMAZ Ö, Karamustafaoğlu S (2021). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 372 - 416.
Chicago	Bolat Ahmet,KORKMAZ Özgen,Karamustafaoğlu Sevilay Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 22, no.1 (2021): 372 - 416.
MLA	Bolat Ahmet,KORKMAZ Özgen,Karamustafaoğlu Sevilay Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.22, no.1, 2021, ss.372 - 416.
AMA	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 22(1): 372 - 416.
Vancouver	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 22(1): 372 - 416.
IEEE	Bolat A,KORKMAZ Ö,Karamustafaoğlu S "Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik." Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, ss.372 - 416, 2021.
ISNAD	Bolat, Ahmet vd. "Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Üst Düzey Öğrenme Düzeyini Ölçen Soru Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 22/1 (2021), 372-416.