ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Feyzanur ALKAN, (Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Şarkikaraağaç Meslek Yüksekokulu, Sağlık Kurumları İşletmeciliği Programı, Isparta, Türkiye)
Ramazan ERDEM (Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Isparta, Türkiye)
Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi
8 1
Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 635 - 651 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21076/vizyoner.702317 İndeks Tarihi: 29-07-2022

ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Öz:
Etnosentrizm, iç-dış grup çerçevesinde değerlendirilen kültürel bir olgudur. Kişinin kendi kültürel perspektifine göre kendiniait hissettiği ya da diğer bir ifadeyle kimliğini oluşturan grup (iç grup) ile özdeşleşme eğiliminde olduğu ve haricindeki diğerdış grupların daha bayağı ve aşağıda görüldüğü bir durumu yansıtmaktadır. Bilindiği gibi kültür kişiliğin şekillenmesindebelirleyici bir yapıdadır. Bu yönüyle etnosentrizmin kültüre vurgu yapan yönü kişilikten bağımsız düşünülemez. Aynı zamandakültür içinde değerlendirilebilecek olan meslek boyutu da etnosentrizmin odak noktalarından birini oluşturmaktadır. Özelliklemesleki öğretilerin sebep olduğu etnosentrizm düşüncesi, mesleğin işleyişine zarar vermektedir. Bu konuda literatürde var olaneksikliğin görülmesi üzerine etnosentrizm ve meslek merkezcilik kavramlarına ilişkin kavramsal bir derleme çalışmasıyapılması amaçlanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda etnosentrizm kavramının sıklıkla tüketici etnosentrizmi üzerineçalışmalarla desteklendiği ve meslek merkezciliğe dair çalışmaların literatürde yer almadığı belirlenmiştir. Aynı zamanda bukavramın mesleklerin işleyişine katkısının önemli olduğundan hareketle farkına varılmasının önemli olduğu sonucunaulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Kültür Meslek Merkezcilik Etnosentrizm

ETHNOCENTRISM AND PROFESSION CENTRISM: A CONCEPTUAL ASSESSMENT

Öz:
Ethnocentrism is a cultural phenomenon evaluated within the framework of the internal-external group. It reflects a situation in which the person feels belonging to his own cultural perspective or, in other words, he tends to identify with the group (ingroup) that forms his identity, and other external groups are seen more common and ordinary. It seems that the aspect of ethnocentrism that emphasizes culture cannot be considered independent of personality. As it is known, culture has a decisive structure in shaping personality. At the same time, the profession dimension that can be evaluated in culture is one of the focal points of ethnocentrism. The idea of ethnocentrism, especially caused by professional teachings, harms the functioning of the profession. It is aimed to make a conceptual review study on the concepts of ethnocentrism and professional centrism on the subject of the deficiency in the literature. As a result of the study, it is determined that the concept of ethnocentrism is frequently supported by studies on consumer ethno-centrism, and studies on vocational centering are not included in the literature. At the same time, it is concluded that it is important to be aware of this concept since it contributes to the functioning of the professions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams, K., Hean, S., Sturgis, P. ve Clark, J. M. (2006). Investigating the factors influencing professional identity of first-year health and social care students. Learning in Health and Social Care, 5(2), 55-68.
  • Adorno, T. W., Brunswik, E. F., Levinson, D. J. ve Sanford, R. N. (1950). The authoritarian personality. The American Jewish Committee, Social Studies Series: Publication No III, New York: Harper and Row.
  • Akkoyun, F. (2013). Çatışma etkileşimi. F. Akkoyun (Ed.), Çatışma yönetimi içinde (74-107), 7. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Allport, G. W. (1979). The nature of prejudice unabridget. 25th Anniversary Edition. London: Addison-Wesley Publishing Company.
  • Ashforth, B. E. ve Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. The Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
  • Balabanis, G., Diamantopoulos, A., Mueller, R. D. ve Melewar, T. C. (2001). The impact of nationalism, patriotism and internationalism on consumer ethnocentric tendencies, Journal of International Business Studies, 32(1), 157-175.
  • Barnes, B. R. ve Curlette, W. L. (1985). Effects of instruction on teachers' global mindedness and patriotism, Theory & Research in Social Education, 13(1), 43-50.
  • Barth, F. (1969). Ethnic groups and boundaries. 1. Basım, Boston: Little, Brown and Company.
  • Bauman, Z. (2012). Sosyolojik düşünmek. A. Yılmaz (Çev.), 8. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal Basım: 1998)
  • Baumann, G. (2006). Çokkültürlülük bilmecesi. I. Demirakın (Çev.), Ankara: Dost Kitabevi. (Orijinal Basım: 1999)
  • Bernardi, B. (1992). Ethnos and anthropos. K. Schleicher and T. Kozma (Eds.), Ethnocentrism in education içinde (19- 37), Berlin: Peter Lang.
  • Bizumic, B. ve Duckitt, J. (2008). My group is not worthy of me: narcissism and ethnocentrism. Political Pyschology, 29 (3), 437-453.
  • Bizumic, B. ve Duckitt, J. (2012). What is and is not ethnocentrism? A conceptual analysis and political implications. Political Psychology, 33(6), 887-909.
  • Boas, F. (1983). The mind of primitive man. Westport Connecticut: Greenwood Press.
  • Bobo, L. ve Licari, F. C. (1989). Education and political tolerance. Public Opinion Quarterly, 53(3), 285-308.
  • Booth, K. (1979). Strategy and ethnocentrism. Holmes & Meıer Publishers, New York.
  • Brandstadter, S. ve Sonntag, K. (2016). Interdisciplinary collaboration. B. Deml, P. Stock, R. Bruder ve C.M. Schlick (eds.), Advances in ergonomic design systems, products and processes içinde (395-409), Berlin: Springer-Verlak.
  • Brislin, R. W. (1981). Cross- cultural encounters. New York: Pergamon Press.
  • Brunswik, E. F. (1950). Comprehensıve scores and summary of intervıew results. T. W. Adorno, E. F. Brunswik, D. J. Levinson ve R. N. Sanford (Eds.), The authoritarian personality içinde (468- 486), The American Jewish Committee, Social Studies Series: Publication No III, New York: Harper and Row.
  • Brunswik, E. F. (1950). Dynamıc and cognitive personality organization as seen through the interviews. T. W. Adorno, E. F. Brunswik, D. J. Levinson ve R. N. Sanford (Eds.), The authoritarian personality içinde (442- 467), The American Jewish Committee, Social Studies Series: Publication No III, New York: Harper and Row.
  • Campbell, D. T. ve LeVine, R. A. (1967). Psychological versus sociological explanations of ethnocentrism, American Psychological Association Meeting, Symposium on Psychological Motivation & Political Tension, Washington.
  • Chakraborty, R. (2017). A short note on accent–bias, social identity and ethnocentrism. Advances in Language and Literary Studies, 8(4), 57-64.
  • Chen, G. M. ve Starosta, W. J. (1998). Foundations of intercultural communication. Boston: Allyn and Bacon.
  • Connolly, W. E. (1995). Kimlik ve farklılık –siyasetin açmazlarına dair demokratik çözüm önerileri-. F. Lekesizalın (Çev.), 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal Baskı: 1991)
  • Cox, T. (1993). Cultural diversity in organizations theory, research and practice. First Edition, San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
  • Edgerton, R. B. (2015). Hasta toplumlar –ilkel düzen efsanesine bir meydan okuyuş-. H. Turgut (Çev.), 1. Baskı, Ankara: Buzdağı Yayınevi. (Orijinal Basım: 1992)
  • Freire, P. (2018). Ezilenlerin Pedagojisi. D. Hattatoğlu ve E. Özbek (Çev.), 18. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal Baskı: 1968).
  • Gefvert, C. J. (1974). The dilemma of the American language: ethnocentrism or racism?. Paper presented at the Annual Meeting of the College English Association (Philadelphia,Pennsylvania, April 19-20).
  • Giddens, A. (1993). Sociology. Second Edition, Cambridge: Fully Revised & Updated.
  • Giger, J. N. (2017). Transcultural nursing: assesment and intervention. Seventh Edition, United States: Elsevier.
  • Göka, E. (2016). Mutedil müslümanların günümüzdeki düşmanları. 1. Basım, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Haviland, W. A., Prins, H. E. L., Walrath, D. ve McBride, B. (2008). Kültürel antropoloji. İ. D. Erguvan Sarıoğlu (Çev.), 1. Basım, İstanbul: Kaknüs Yayınları. (Orijinal Basım: 1974)
  • Hello, E., Scheepers, P., Vermulst, A. ve Gerris, J. R. M. (2004). Association between educational attainment and ethnic distance in young adults: socialization by schools or parents?. Acta Sociologica, 47(3), 253-275.
  • Herskovits, M. J. ve Pojman, L. P. (2004). Is morality relative to culture?. S. Satris (Ed.), Taking sides: clashing views on controversial moral issues içinde (2-25), 9th. ed. Guilford: McGraw.
  • Hofstede, G. (1993). Interkulturelle zusammenarbeit. kulturen- organisationen- management. Wiesbaden.
  • Hooghe, M. (2007). Ethnocentrism. W. A. Darity (Ed.), International encyclopedia of the social sciences içinde (11- 12), Volume 3, Macmillan Reference USA.
  • Islam, M. R. ve Hewstone, M. (1993). Intergroup attributions and affective consequences in majority and minority groups. Journal of Personality and Social Psychology, 64(6), 936-950.
  • Jun, H. (2010). Social justice, multicultural counseling and practice. 2. Basım, SAGE Publications.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2013). Günümüzde insan ve insanlar. 14. Basım, İstanbul: Evrim Yayınevi.
  • Kartarı, A. (2004). Kültür, farklılık ve iletişim. 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kinder, D. R. ve Kam, C. D. (2010). Us against them. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Kinicki, A. ve Kreitner, R. (2009). Organizational behavior. Fourth Edition, Boston: McGraw- Hill International Edition.
  • Kosterman, R. ve Feshbach, S. (1989). Toward a measure of patriotic and nationalistic attitudes. Political Psychology, 10(2), 252-274.
  • Lantz, G. ve Loeb, S. (1996). Country of origin and ethnocentrism: An analysis of canadian and american preferences using social identity theory. Advances in Consumer Research, Volume 23, 374-378.
  • Laroche, L. (2003). Managing cultural diversity in technical professions, managing cultural differences series. United States: Butterworth-Heinemann.
  • LeVine, R. A. ve Campbell, D. T. (1972). Ethnocentrism –theories of conflict, ethnic attitudes, and group behavior. United States: John Wiley & Sons, Inc.
  • Levinson, D. J. (1949). The study of ethnocentric ideology. M. Horkheimer and S. H. Flowerman (Ed.), Studies in Prejudice içinde (102-150), The Amerıcan Jewısh Commıttee Socıal Studıes Serıes: Publıcatıon No. Ill.
  • Masson, C. N. ve Verkuyten, M. (1993). Prejudice, ethnic identity, contact and ethnic group preferences among dutch young adolescents. Journal of Applied Social Psychology, 23(2), 156-168.
  • McCurdy, D. W., Spradley, J. P. ve Shandy, D. J. (2005). The cultural experience. Second Edition, United States: Waveland Press, Inc.
  • Meeusen, C., De Vroome, T. ve Hooghe, M. (2013). How does education have an impact on ethnocentrism? A structural equation analysis of cognitive, occupational status and network mechanisms. International Journal of Intercultural Relations, 37, 507-522.
  • Merton, R. K. ve Rossi, A. (1957). Contributions to the theory of reference group behavior. R. K. Merton, Social theory and social structure içinde (335-440), New York: Free Press.
  • Mihalyi, L. J. (1984-1985). Ethnocentrism vs. nationalism: origin and fundamental aspects of a major problem for the future. Humboldt Journal of Social Relations, 12(1), 95-113.
  • Nanda, S. (1991). Cultural anthropology. 4. Basım, Belmont, CA: Wadsworth Pub. Co.
  • Napier, J. L. ve Jost, J. T. (2008). The antidemocratic personality revisited: a cross-national investigation of working-class authoritarianism. Journal of Social Issues, 64(3), 595-617.
  • Pearl, D. (1954). Ethnocentrism and the self concept. The Journal of Social Psychology, 40(1), 137-147.
  • Pecukonis, E. (2014). Interprofessional education: A theoretical orientation incorporating profession-centrism and social identity theory. Journal of Law, Medicine & Ethics, (60-64).
  • Pecukonis, E., Doyle, O. ve Bliss, D. L. (2008). Reducing barriers to interprofessional training: promoting interprofessional cultural competence. Journal of Interprofessional Care, 22(4), 417-428.
  • Perreault, S. ve Bourhis, Y. R. (1999). Ethnocentrism, social identification and discrimination. Society for Personality and Social Psychology, 25(1), 92-103.
  • Quillian, L. (1995). Prejudice as a response to perceived group threat: population composition and anti-immigrant and racial prejudice in Europe. American Sociological Review, 60(4), 586-611.
  • Ray, J. J. ve Doratis, D. (1971). Religiocentrism and ethnocentrism: catholic and protestant in Australian schools. Sociological Analysis, 32(3), 170-179.
  • Ray, J. J. ve Lovejoy, F. H. (1986). The generality of racial prejudice. The Journal of Social Psychology, 126(4), 563-564.
  • Ray, J. J. (1971). Ethnocentrism-attitudes and behaviour. The Australian Quarterly, 43(2), 89-97.
  • Ritzer, G. (1996). Modern sociological theory. 4. Basım, Newyork: The McGraw-Hill Companies.
  • Robinson, F. P., Gorman, G., Slimmer, L. W. ve Yudkowsky, R. (2010). Perceptions of effective and ineffective nurse-physician communication in hospitals. Nursing Forum, 45(3), 206-216.
  • Rosenblatt, P. C. (1964). Origins and effects of group ethnocentrism and nationalism. The Journal of Conflict Resolution, 8(2), 131-146.
  • Sady, R. R. (1964). Teaching about ethnocentrism. Occasional Paper No.3, Anthropology Curriculum Study Project, Chicago.
  • Sanford, N. (2006). Çağdaş açılımla yetkeci kişilik. V. Batmaz (Der.), Otoriteryen Kişilik içinde (63-82), 1.Baskı, İstanbul: Salyangoz Yayınları.
  • Sennett, R. (2011). Karakter aşınması –yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri-. B. Yıldırım (Çev.), Beşinci Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal Basım: 1998)
  • Sherif, M. (1966). Group conflict and co-operation. London: Routledge & Kegan Paul Ltd.
  • Sidanius, J. ve Pratto, F., (1999), Social Dominance, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Stull, J. B. ve Till, B. V. (1994). Determinants of ethnocentrism: A study of the relationship between students' exposure to other cultures and their attitudes toward cultural values. Paper Presented At The Annual Meeting Of The Western States Communication Association, 23-27 February, San Jose, California.
  • Sumner, W. G. (1906). Folkways: A study of the sociological importance of usages, manners, customs, mores, and morals. Boston, MA: Ginn and Company.
  • Sutherland, L. L. (2002). Ethnocentrism in a pluralistic society: A concept analysis. Journal of Transcultural Nursing, 13(4), 274-281.
  • Şenol, M. (2010). Keşfini bekleyen insan. 1. Basım, Ankara: Kadim Yayınları.
  • Tajfel, H. ve Turner, J. C. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. W. G. Austin and S. Worchel (Ed.), The social psychology of intergroup relations içinde (33-47), Brooks/Cole Pub. Co: Monterey, Calif.
  • Tajfel, H. ve Turner, J. C. (2004). The social identity theory of intergroup behavior. J. T. Jost and J. Sidanius (Ed.), Political psychology: key readings içinde (276-293), Psychology Press: New York.
  • Thomas, R. M. (1992). The moral identity development in ethnic relations. K. Schleicher and T. Kozma (Eds.), Ethnocentrism in Education içinde (63- 99), Berlin: Peter Lang.
  • Tok, N. (2003). Kültür, kimlik ve siyaset. 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Tomlinson, J. (2017). Küreselleşme ve kültür. A. Eker (Çev.), 2. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal Baskı: 1999)
  • Triandis, H. C. (1994). Culture and social behavior. United States: McGraw-Hill Inc.
  • Van Der Dennen, J. M. G. (1985). Of badges, bonds and boundaries: ingroup/outgroup differentiation and ethnocentrism revisited. At the fifth Annual Meeting of the European Sociobiological Society (ESS), St. John's College, Oxford, U.K. (January 5-6, 1985) presented.
  • VandenBos, G. R. (2015). APA dictionary of psychology. Second Edition, Washington: American Psychological Association.
  • Winkelman, M. (2009). Culture and health: applying medical anthropology. First Edition, San Francisco: JosseyBass.
  • Woodward, I. (2016). Maddi kültürü anlamak. F. A. Aydar (Çev.), Birinci Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal Basım: 2007)
  • Zijderveld, A. C. (2013). Kültür sosyolojisi -kültür sosyolojisine ve metodolojisine giriş-. K. Canatan (Çev.), 1. Baskı, İstanbul: Açılım Kitap.
APA Alkan F, Erdem R (2021). ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. , 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
Chicago Alkan Feyzanur,Erdem Ramazan ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. (2021): 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
MLA Alkan Feyzanur,Erdem Ramazan ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. , 2021, ss.635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
AMA Alkan F,Erdem R ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. . 2021; 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
Vancouver Alkan F,Erdem R ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. . 2021; 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
IEEE Alkan F,Erdem R "ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME." , ss.635 - 651, 2021. 10.21076/vizyoner.702317
ISNAD Alkan, Feyzanur - Erdem, Ramazan. "ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME". (2021), 635-651. https://doi.org/10.21076/vizyoner.702317
APA Alkan F, Erdem R (2021). ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(30), 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
Chicago Alkan Feyzanur,Erdem Ramazan ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 12, no.30 (2021): 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
MLA Alkan Feyzanur,Erdem Ramazan ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, vol.12, no.30, 2021, ss.635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
AMA Alkan F,Erdem R ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2021; 12(30): 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
Vancouver Alkan F,Erdem R ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2021; 12(30): 635 - 651. 10.21076/vizyoner.702317
IEEE Alkan F,Erdem R "ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME." Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12, ss.635 - 651, 2021. 10.21076/vizyoner.702317
ISNAD Alkan, Feyzanur - Erdem, Ramazan. "ETNOSENTRİZM VE MESLEK MERKEZCİLİK: KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME". Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 12/30 (2021), 635-651. https://doi.org/10.21076/vizyoner.702317
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 21:18

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları