Yıl: 2021 Cilt: 55 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 300 - 310 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5578/mb.20219802 İndeks Tarihi: 28-09-2021

Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi

Öz:
Şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs-2 (SARS-CoV-2), tüm dünyada hızla yayılmaya devamederken klinisyenler için hastalığın nasıl seyredeceği, yoğun bakım ihtiyacının gelişip gelişmeyeceği ve riskgruplandırılması gibi konular hala önemini korumaktadır. Dünya genelinde latent tüberküloz enfeksiyonu(LTBE)’nun yaygın olduğu ve ulusal Bacillus Calmette-Guerin (BCG) aşı programına dahil olan ülkelerdeolgu-ölüm oranlarının göreceli olarak daha düşük olması dikkat çekicidir. Bu çalışmada, koronavirüs-2019(COVID-19) tanısı olan hastalarda BCG aşı durumu ve LTBE varlığının hastalığın seyrine olan etkilerinin değerlendirilmesi ve LTBE oranının COVID-19 enfeksiyonu olan ve olmayan kişilerle karşılaştırılmasıamaçlanmıştır. Çalışmada 1 Mayıs 2020-1 Aralık 2020 tarihleri arasında yedi aylık sürede hastanemizdeyatırılarak tedavi edilen COVID-19 enfeksiyonu tanısı olan hastalar, LTBE varlığı açısından alınan kan örneklerinde “QuantiFERON-TB Gold Plus (QFT-Plus)” testi kullanılarak araştırılmıştır. COVID-19 enfeksiyonu tanısı olan hastalar ile COVID-19 enfeksiyonu olmayan kişilerin LTBE oranı açısından retrospektifolarak karşılaştırılması amacıyla mikobakteriyoloji laboratuvarına Ocak 2016 ile Aralık 2019 tarihleri arasında QFT-Plus testi için kan örneği gönderilen ardışık tüm hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Hastalarındemografik, klinik, radyolojik, laboratuvar ve takip verileri, elektronik hasta dosyasından elde edilmiştir. Çalışmaya COVID-19 enfeksiyonu tanısı olan toplam 170 hasta [98 erkek (%57.6), 72 kadın (%42.3)],yaş ortalaması= 53.5 ± 15.8 yıl) dahil edilmiştir. Bu hastalarda QFT-Plus test pozitifliği %14.7 (25/170)oranında saptanmıştır. Hastalık şiddeti açısından QFT-Plus testi pozitif sonuçlanan olgular (n= 25) ileQFT-Plus testi negatif sonuçlanan olgular (n= 145) karşılaştırıldığında; sırasıyla, komplike olmayan/hafiforta seyirli pnömonili olgular %72 (18/25) ve %74.5 (108/145), ağır pnömonili olgular %28 (7/25) ve%25.5 (37/145) (p= 0.988) olarak belirlenmiştir. Hastalığın klinik seyri açısından bu iki grup karşılaştırıldığında ise sırasıyla, yoğun bakım gereksinimi %24 (6/25) ve %23.4 (34/145) (p= 1.00), oksijen tedavisigereksinimi %52 (13/25) ve %33.8 (49/145) (p= 0.128), ölüm oranı %20 (5/25) ve %12.4 (18/145)(p= 0.341) olarak bulunmuştur. COVID-19 enfeksiyonu tanısı olan hastalarda QFT-Plus test pozitifliği,%14.7 (25/170) iken kontrol grubunda %39.9 (198/496) [Odss oranı (OR)]= 0.259, %95 güven aralığı(GA) [0.164-0.411], p< 0.001 olarak bulunmuştur. Kantitatif olarak değerlendirildiğinde QFT-Plus T1/T2 (IU/ml) interferon (IFN)-ɣ COVID-19 hasta grubunda 0.87 ± 1.52/0.62 ± 1.53 iken kontrol grubunda1.52 ± 3.69/1.50 ± 3.33 (p= 0.032, p= 0.04) olarak saptanmıştır. COVID-19 enfeksiyonu tanısı olan (n=170) hastalar arasında BCG aşısı olan 82 (%48.2) hasta ile BCG aşısı olmayan 88 (%51.8) hasta arasında araştırılan parametreler açısından anlamlı farklılıklar saptanmamıştır. Çalışmamızda istatistiksel olarakanlamlı olmasa da özelikle QFT-Plus test pozitifliği bulunan grupta oksijen tedavisi gereksinimi ve ölümoranlarının daha yüksek olması dikkat çekicidir. COVID-19 grubunda LTBE oranlarının ve T1-T2/IFN-ɣ değerlerinin kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük olduğunun saptanması iseSARS-CoV-2 enfeksiyonunun hastalardaki lenfosit fonksiyonlarını ve IFN-ɣ yanıtını baskılamış olabileceğinidüşündürmektedir. Çalışmamızdaki sonuçların oldukça değerli olduğunu bununla birlikte BCG aşısı, LTBEve COVID-19 enfeksiyonu arasındaki ilişkinin aydınlatılması konusunda daha fazla sayıda klinik çalışmayagereksinim olduğunu düşünmekteyiz.
Anahtar Kelime:

Friend or Foe? Evaluation of BCG Vaccine and Latent Tuberculosis Infection Effect in Patients Diagnosed with COVID-19 Infection

Öz:
While severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 (SARS-CoV-2) continues to spread rapidly worldwide, some issues such as the uncertainty of the disease progress, whether intensive care will be needed, and risk classification are still important for clinicians. It is notable that in countries where latent tuberculosis infection (LTBI) is common and participating in the national Bacillus Calmette-Guerin (BCG) vaccination program, the case-fatality rates are relatively low throughout the world. In this study, it was aimed to evaluate the effects of the BCG vaccine and LTBI status on the course of the disease in patients diagnosed with coronavirus-19 (COVID-19) infection and to compare the LTBI rate with people with and without COVID-19 infection. The patients diagnosed with COVID-19 infection who were hospitali zed during a period of seven months between May 1st to December 1st, 2020 were investigated by the QuantiFERON-TB Gold Plus (QFT-Plus) test in the blood samples for the presence of LTBI. For the com parison of the patients diagnosed with COVID-19 and people without COVID-19 infections in terms of LTBI rate retrospectively; all consecutive patients who were sent blood samples to the mycobacteriology laboratory for the QFT-Plus test between January 2016 and December 2019 were included in the study. Demographic, clinical, radiological, laboratory, and follow-up data of the patients were obtained from the electronic patient file. A total of 170 patients (n= 9 8 male [57.6%], n= 72 female [42.3%], mean age= 53.5 ± 15.8 years) were enrolled. Twenty-five patients’ (25/170 [14.7%]) QFT-plus tests were positi ve. When the cases with positive QFT-Plus test (n= 25) and the cases with negative QFT-Plus test (n = 145) were compared in terms of disease severity respectively; it was determined that mild/moderate patients were 18/25 (72%) and 108/145 (74.5%), severe patients were 7/25 (28%) and 37/145 (25.5%) (p= 0.988). When these two groups were compared in terms of the clinical course respectively; the need for intensive care was 6/25 (24%) and 34/145 (23.4%) (p= 1.00), oxygen therapy requirement was 13/25 (52%) and 49/145 (33.8%) (p= 0.128), and death was 5/25 (20%) and 18/145 (12.4%) (p= 0.341). QFT-Plus positivity was 25/170 (14.7%) in patients diagnosed with COVID-19, while in control group it was 198/496 (39.9%) (OR= 0.259, 95% CI [0.164-0.411], p< 0.001). When the values were evaluated quantitatively, in the COVID-19 patient group, QFT-Plus T1/T2 (IU/ml) interferon (IFN)-ɣ was 0.87 ± 1.52/0.62 ± 1.53, while in the control group it was 1.52 ± 3.69/1.50 ± 3.33 (p= 0.032, p= 0.04). There was no significant difference in the parameters investigated between 82 (48.2%) patients with BCG vaccine and those 88 (51.8%) without BCG vaccine. Although it was not statistically significant in our study, increased oxygen therapy requirement and higher mortality rates in the QFT-Plus positive group were remarkable. The detection of statistically significantly lower LTBI rates and T1-T2/IFN-ɣ values in theCOVID-19 group supported that SARS-CoV-2 infection may suppress lymphocyte functions in patients and IFN-ɣ response. We believe that the results of our study are remarkably valuable, but more clinical studies are needed to elucidate the relationship between BCG vaccine, LTBI, and COVID-19 infection.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik
  • 1. World Health Organization (WHO). Weekly epidemiological update- 22-December 2020. Emergency Situational Uptades. Available on: https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiologicalupdate-22-december-2020 (Accessed date: 25.12.2021).
  • 2. World Health Organization (WHO). Statement of the WHO Working Group on COVID-19 Animal Models(WHOCOM) about the UK and South African SARS-CoV-2 new variants. 23 December 2020, Meeting report. Available on: https://www.who.int/publications/m/item/statement-of-the-who-working-group-on-covid-19-animalmodels-(who-com)-about-the-uk-and-south-african-sars-cov-2-new-variants (Accessed date: 25.12.2021).
  • 3. WHO Solidarity Trial Consortium: Pan H, Peto R, Henao-Restrepo AM, Preziosi MP, Sathiyamoorthy V, et al. Repurposed antiviral drugs for Covid-19- Interim WHO Solidarity Trial Results. N Engl J Med 2021; 384(6): 497-511.
  • 4. Simonovich VA, Pratx LDB, Scibona P, Beruto MV, Vallone MG, Vazquez C, et al. A randomized trial of convalescent plasma in Covid-19 severe pneumonia. N Engl J Med 2021; 384(7): 619-29.
  • 5. Stone JH, Frigault MJ, Serling-Boyd NJ, Fernandes AD, Harvey L, Foulkes AS, et al. Efficacy of tocilizumab in patients hospitalized with Covid-19. N Engl J Med 2020; 383(24): 2333-44.
  • 6. Zhou B, Kojima S, Kawamoto A, Fukushima M. COVID-19 pathogenesis, prognostic factors, and treatment strategy: Urgent recommendations. J Med Virol 2021; 93(5): 2694-704.
  • 7. Barek MA, Aziz MA, Islam MS. Impact of age, sex, comorbidities and clinical symptoms on the severity of COVID-19 cases: a meta-analysis with 55 studies and 10014 cases. Heliyon 2020; 6(12): e05684.
  • 8. Ersan G, Akkiraz Baç G, Yüksel Ö, Yıldız FŞ, Papila Ç, Arsu G, et al. The demographic and clinical features of 479 COVID-19 patients: a single-center experience. Mediterr J Infect Microb Antimicrob 2020; 9: 9.
  • 9. Ovsyannikova IG, Haralambieva IH, Crooke SN, Poland GA, Kennedy RB. The role of host genetics in the immune response to SARS-CoV-2 and COVID-19 susceptibility and severity. Immunol Rev 2020; 296(1): 205-19.
  • 10. Zhang Q, Bastard P, Liu Z, Pen JL, Moncada-Velez M, Chen J, et al. Inborn errors of type I IFN immunity in patients with life-threatening COVID-19. Science 2020; 370(6515): eabd4570.
  • 11. Bastard P, Rosen LB, Zhang Q, Michailidis E, Hoffmann HH, Zhang Y, et al. Autoantibodies against type I IFNs in patients with life-threatening COVID-19. Science 2020; 370(6515): eabd4585.
  • 12. Frith J. History of tuberculosis. Part 1-phthisis, consumption and the white plague. J Mil Veterans Health 2014; 22(2): 29-35.
  • 13. Global Tuberculosis Report 2020. Geneva: World Health Organization; 2020. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. Available on: https://www.who.int/publications/i/item/9789240013131 (Accessed date: 02.01.2021).
  • 14. Miller A, Reandelar MJ, Fasciglione K, Roumenova V, Li Y, Otazu GH. Correlation between universal BCG vaccination policy and reduced morbidity and mortality for COVID-19: An epidemiological study. medRxiv 2020. Avaialble on: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.24.20042937v2 (Accessed date: 03.01.2021).
  • 15. Curtis N, Sparrow A, Ghebreyesus TA, Netea MG. Considering BCG vaccination to reduce the impact of COVID-19. Lancet 2020; 395(10236): 1545-6.
  • 16. Liu C, Yu Y, Fleming J, Wang T, Shen S, Wang Y, et al. Severe COVID-19 cases with a history of active or latent tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis 2020; 24(7): 747-9.
  • 17. QuantiFERON®-TB Gold Plus (QFT®-Plus). ELISA package insert, Qiagen GmbH. Available on: http://www. quantiferon.com/wp-content/uploads/2017/04/English_QFTPlus_ELISA_R04_022016.pdf (Accessed date: 05.01.2021).
  • 18. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Erişkin Hasta Tedavisi. Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması. Available on: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39061/0/ covid-19rehberieriskinhastatedavisipdf.pdf (Accessed date: 07.01.2021).
  • 19. Wingfield T, Cuevas LE, MacPherson P, Millington KA, Squire SB. Tackling two pandemics: a plea on World Tuberculosis Day. Lancet Respir Med 2020; 8(6): 536-8.
  • 20. Migliori GB, Thong PM, Akkerman O, Alffenaar JW, Alvarez-Navascues F, Assao-Neino MM, et al. Worldwide effects of coronavirus disease pandemic on tuberculosis services, January-April 2020. Emerg Infect Dis 2020; 26(11): 2709-12.
  • 21. Escobar LE, Molina-Cruz A, Barillas-Mury C. BCG vaccine protection from severe coronavirus disease 2019 (COVID-19). Proc Natl Acad Sci U S A 2020; 117(30): 17720-6.
  • 22. Clinical Trials. COVID-19 Information. Available on: https://clinicaltrials.gov/ct2/results?cond=COVID&term =bcg&cntry=&state=&city=&dist=&Search=Search (Accessed date: 14.01.2021).
  • 23. Sy KTL, Haw NJL, Uy J. Previous and active tuberculosis increases risk of death and prolongs recovery in patients with COVID-19. Infect Dis (Lond) 2020; 52(12): 902-7.
  • 24. Tadolini M, Codecasa LR, Garcia-Garcia JM, Blanc FX, Borisov S, Alffenaar JW, et al. Active tuberculosis, sequelae and COVID-19 co-infection: First cohort of 49 cases. Eur Respir J 2020; 56(1): 2001398.
  • 25. Takahashi H. Role of latent tuberculosis infections in reduced COVID-19 mortality: Evidence from an instrumental variable method analysis. Med Hypotheses 2020; 144: 110214.
  • 26. Gao Y, Liu M, Chen Y, Shi S, Geng J, Tian J. Association between tuberculosis and COVID-19 severity and mortality: A rapid systematic review and meta-analysis. J Med Virol 2021; 93(1): 194-6.
  • 27. Hu ZJ, Xu J, Yin JM, Li L, Hou W, Zhang LL, et al. Lower circulating interferon-gamma is a risk factor for lung fibrosis in COVID-19 patients. Front Immunol 2020; 11: 585647.
  • 28. Liu J, Li S, Liu J, Liang B, Wang X, Wang H, et al. Longitudinal characteristics of lymphocyte responses and cytokine profiles in the peripheral blood of SARS-CoV-2 infected patients. EBioMedicine 2020; 55: 102763.
  • 29. O’Neill LAJ, Netea MG. BCG-induced trained immunity: can it offer protection against COVID-19? Nat Rev Immunol 2020; 20(6): 335-7.
  • 30. Gursel M, Gursel I. Is global BCG vaccination-induced trained immunity relevant to the progression of SARSCoV-2 pandemic? Allergy 2020; 75(7): 1815-9
APA Erdem H, Şanlıdağ G, Çınar E, Yasar-Duman M, Pullukçu H, Tasbakan m, ÇAVUSOGLU C, Gokengin D, Tasbakan M (2021). Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. , 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
Chicago Erdem Huseyin Aytac,Şanlıdağ Gamze,Çınar Ece,Yasar-Duman Melike,Pullukçu Hüsnü,Tasbakan meltem,ÇAVUSOGLU CENGIZ,Gokengin Deniz,Tasbakan Mehmet Sezai Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. (2021): 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
MLA Erdem Huseyin Aytac,Şanlıdağ Gamze,Çınar Ece,Yasar-Duman Melike,Pullukçu Hüsnü,Tasbakan meltem,ÇAVUSOGLU CENGIZ,Gokengin Deniz,Tasbakan Mehmet Sezai Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. , 2021, ss.300 - 310. 10.5578/mb.20219802
AMA Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. . 2021; 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
Vancouver Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. . 2021; 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
IEEE Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M "Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi." , ss.300 - 310, 2021. 10.5578/mb.20219802
ISNAD Erdem, Huseyin Aytac vd. "Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi". (2021), 300-310. https://doi.org/10.5578/mb.20219802
APA Erdem H, Şanlıdağ G, Çınar E, Yasar-Duman M, Pullukçu H, Tasbakan m, ÇAVUSOGLU C, Gokengin D, Tasbakan M (2021). Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, 55(3), 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
Chicago Erdem Huseyin Aytac,Şanlıdağ Gamze,Çınar Ece,Yasar-Duman Melike,Pullukçu Hüsnü,Tasbakan meltem,ÇAVUSOGLU CENGIZ,Gokengin Deniz,Tasbakan Mehmet Sezai Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni 55, no.3 (2021): 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
MLA Erdem Huseyin Aytac,Şanlıdağ Gamze,Çınar Ece,Yasar-Duman Melike,Pullukçu Hüsnü,Tasbakan meltem,ÇAVUSOGLU CENGIZ,Gokengin Deniz,Tasbakan Mehmet Sezai Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.55, no.3, 2021, ss.300 - 310. 10.5578/mb.20219802
AMA Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2021; 55(3): 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
Vancouver Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2021; 55(3): 300 - 310. 10.5578/mb.20219802
IEEE Erdem H,Şanlıdağ G,Çınar E,Yasar-Duman M,Pullukçu H,Tasbakan m,ÇAVUSOGLU C,Gokengin D,Tasbakan M "Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi." Mikrobiyoloji Bülteni, 55, ss.300 - 310, 2021. 10.5578/mb.20219802
ISNAD Erdem, Huseyin Aytac vd. "Dost mu Düşman mı? COVID-19 EnfeksiyonuTanılı Hastalarda BCG Aşısı ve Latent TüberkülozEnfeksiyonu Etkisinin Değerlendirilmesi". Mikrobiyoloji Bülteni 55/3 (2021), 300-310. https://doi.org/10.5578/mb.20219802