Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri

Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 895 - 921 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.34083/akaded.958865 İndeks Tarihi: 04-10-2021

Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri

Öz:
Klasik Türk edebiyatında önemli bir yeri olan nasihatnâmeler, içerdikleri dinî, tasavvufi, ahlaki öğütlerle toplumsal yaşamın düzenlenmesinde rol oynamışlardır. Yüzyıllar içinde pek çok örneği kaleme alınan nasihatnâmelerin evlada yazılmış olanları samimiyetleri ile dikkat çeker. İslamiyet’in ideal insan öngörüsüyle şekillenen öğütler, ebeveynin yaşam deneyimiyle birleşir ve evlada bir hayat rehberi olarak sunulur. Klasik edebiyatın evlada yazılmış son dönem nasihatnâmelerinden biri Mehmed Nâzım Paşa’ya aittir. Muhâtaba adlı eserinin üçüncü baskısına eklediği Hikmet, Nâzım başlıklı nasihatnâmede Mehmed Nâzım Paşa hem oğlu Hikmet’e hem de torunu Nâzım’a seslenmiştir. Mesnevi şeklinde yazılan eser “Ahlak”, “İlim”, “Söz”, “Vatan” ve “Vazife” başlıklarından oluşur. Bu makalede, 1328’de (1910/1911) yayımlanan eserde yer alan bu başlıklar içerik olarak incelenmiş ve klasik dönem nasihatnâmeleriyle karşılaştırılmıştır. Mehmed Nâzım Paşa’nın “Ahlak” ve “Söz” başlıklarında, genel olarak klasik dönem nasihatnâmelerindeki öğütlere yer verdiği görülür. Nasihatnâmelerde “ilim” ile kastedilen daha çok dinî ilim iken Mehmed Nâzım Paşa, fen bilimlerinin insanlığa katkılarından da söz etmiştir. Osmanlı Devleti’nin yaşadığı askeri ve siyasi sorunlara uzak kalmayan şair, nasihatnâmesine “Vatan” ve “Vazife” başlıklarını da ekleyerek yenilik yapmıştır. Bu bölümlerde ülke toprağının düşmana karşı savunulması ve devlet görevlilerinin vazifelerini layığıyla yapmaları hususu vurgulanmıştır.
Anahtar Kelime:

Mehmed Nâzım Pasha's Advices to His Son, Hikmet, and Grandson Nâzım

Öz:
Advice-letters, which has an important place in classical Turkish literature, played a role in theregulation of social life with the religious, mystical and moral advice they contain. Advice-letters, manyexamples of which have been written over the centuries, draw attention with their sincerity. The advicesshaped by the ideal human foresight of Islam combines with the life experience of the parents and arepresented to children as a life guide. One of the last period’s advice-letters written for children in classicalliterature belongs to Mehmed Nâzım Pasha. In the advice-letter titled Hikmet, Nâzım, which he addedto the third edition of his work called Muhataba, the poet addressed both his son Hikmet and hisgrandson Nâzım. The work was written in the form of Mesnevi; it consists of the titles "Morality","Science", "Word", "Homeland" and "Duty". In this article, these titles in the work published in 1328(1910/1911) were examined in terms of content and compared with the advices of the classical period.It is seen that Mehmed Nâzım Pasha generally included the advices in the classical period advice-lettersunder the titles of "Morality" and "Word". While what is meant by “science” in advice-letters is mostlyreligious science, Mehmed Nâzım Pasha also talked about the contributions of science to humanity. Thepoet, who did not stay away from the military and political problems of the Ottoman Empire, madeinnovations by adding the titles of "Homeland" and "Vazife" to his advice-letters. In these chapters, it isemphasized that the country's territory should be defended against the enemy and that the state officialsshould do their duties properly.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Canım, Rıdvan (2011). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Çağrıcı, Mustafa (2006). Nasihat, TDV İslam Ansiklopedisi, (32), 408-409.
  • İmam Gazâli (2017). Ey Oğul Hüccetü’l-İslam. (Ahmed Serdaroğlu Çev.). İstanbul: Akif Yayınları.
  • İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2000). Son Asır Türk Şairleri. C. III (Haz. Hidayet Özcan). Ankara: AKM Yayınları.
  • Kaplan, Mahmut (2001). Manzûm Nasihatnâmelerde Yer Alan Konular, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (9), 133-185. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/258238 (Erişim tarihi: 12.06.2021)
  • Kur’ân-ı Kerîm Açıklamalı Meâli (1996). Haz. Hayrettin Karaman, Ali Özek vd. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Mehmed Nâzım (1328). Muhâtaba (3. Tab’). Dersaadet: Selanik Matbaası.
  • Mengi, Mine (1991). Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî. Ankara: AKM Yayınları.
  • Öztürk, Murat (2013). Klasik Türk Edebiyatında Babadan Oğula-Ebeveynden Çocuğa Nasihat Geleneği, Akademik Bakış Dergisi, (39), 1-22.
  • Tansel, Fevziye Abdullah (1966). Bir Mevlevi Nâsir ve Şâiri Mehmed Nâzım Paşa -Basılı Eserleri ve Yazma Şiir Mecmuası. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/744/9526.pdf (Erişim tarihi: 30.05.2021).
  • Yeniterzi, Emine (2006). Ahmed-i Dâ’î’nin Vasiyyet-i Nûşirevân Adlı Mesnevisi, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 1-25.
  • Yıldırım, Nimet (2005). Fars Öğüt Edebiyatı, NÜSHA - Şarkiyat Araştırmaları Dergisi Journal of Oriental Studies, 5(16), 51-90. https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/29730 (Erişim tarihi: 30.05.2021)
APA DEMİR H (2021). Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. , 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
Chicago DEMİR Hiclal Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. (2021): 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
MLA DEMİR Hiclal Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. , 2021, ss.895 - 921. 10.34083/akaded.958865
AMA DEMİR H Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. . 2021; 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
Vancouver DEMİR H Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. . 2021; 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
IEEE DEMİR H "Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri." , ss.895 - 921, 2021. 10.34083/akaded.958865
ISNAD DEMİR, Hiclal. "Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri". (2021), 895-921. https://doi.org/10.34083/akaded.958865
APA DEMİR H (2021). Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 5(2), 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
Chicago DEMİR Hiclal Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 5, no.2 (2021): 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
MLA DEMİR Hiclal Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , vol.5, no.2, 2021, ss.895 - 921. 10.34083/akaded.958865
AMA DEMİR H Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi . 2021; 5(2): 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
Vancouver DEMİR H Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi . 2021; 5(2): 895 - 921. 10.34083/akaded.958865
IEEE DEMİR H "Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri." Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 5, ss.895 - 921, 2021. 10.34083/akaded.958865
ISNAD DEMİR, Hiclal. "Mehmed Nâzım Paşa’nın Oğlu Hikmetve Torunu Nâzım’a Nasihatleri". Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 5/2 (2021), 895-921. https://doi.org/10.34083/akaded.958865