AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI
Yıl: 2021 Cilt: 29 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1867 - 1895 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15337/suhfd.867269 İndeks Tarihi: 29-07-2022
AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI
Öz: Kökleri eskiye dayansa da, Birleşmiş Milletler’in kurulmasıyla birlikte bir normhaline gelmeye başlayan self determinasyon hakkının anlamı ve kapsa-mı, uluslararası hukuk doktrininde yıllardır tartışılmaktadır. Self determinasyon hakkının uluslararası insan hakları hukukunda somut bir şikayet konusu olması noktasında şüpheler bulunmaktadır. Bu bağlamda 1981 yılında imzalanan Afrikaİnsan ve Halkların Hakları Şartı’nın yürürlüğe girmesiyle, self determinasyonhakkının anlamının ve kapsamının anlaşılmasında, bölgesel bazda da olsa birfırsat doğmuştur. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu’nun önünegelen self determinasyon hakkının ihlalini de içeren şikayetlerde, Komisyonunverdiği kararlar bu hakkın içeriğinin anlaşılması açısından önem taşımakta veself determinasyon hakkı ile ülkesel bütünlük ilkesi arasındaki gerilimin anlaşılmasına da yardım etmektedir.
Anahtar Kelime: THE RIGHT TO SELF-DETERMINATION WITH REGARDS TO THE AFRICAN CHARTER ON HUMAN AND PEOPLES’ RIGHTS AND THE DECISIONS BY THE AFRICAN COMMISSION ON HUMAN AND PEOPLES’ RIGHTS
Öz: Although its roots go back to the past, the meaning and scope of the right to self-determination, which became a norm with the establishment of the United Nations, has been discussed in the international legal doctrine for years. There are doubts that the possibility of a concrete complaint about the right to selfdetermination in international human rights law. With the entry into force of the African Charter of Human and Peoples' Rights, signed in 1981, an opportunity has arisen in understanding the meaning and scope of the right to self-determination, albeit on a regional basis. In bringing the complaints to the attention the African Commission on Human and Peoples' Rights, including the violation of the right to self-determination, the decisions reached by the Commission are important in understanding the content of this right and helps to understand the tension between the right and the principle of territo-rial integrity.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- “Cameroon: All Africa in One Country”, New African, 24.03.2020, https://newafricanmagazine.com/22650/, Erişim Tarihi: 14.06.2020.
- African Charter on Human and Peoples' Rights, 1981, https://www.achpr.org/legalinstruments/detail?id=49, Erişim Tarihi: 14.05.2020.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, Mgwanga Gunme and Others v. Cameroon, Merits, Communication No 266/2003, 2009.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, Constituti-onal Rights Project and Civil Liberties Organisation v. Nigeria, Merits, Communication No 102/93, 1998.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, Front for the Liberation of the State of Cabinda v Republic of Angola, Communication No 328/06, 2013.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, Jawara v. Gambia, Merits, Communication No 147/95, Communication No 149/96, 2000.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, Katangese Peoples' Congress v. Zaire, Merits, Communication No 75/92, 1995.
- African Commission on Human and Peoples' Rights, The De-mocratic Republic of the Congo v. Burundi, Rwanda and Uganda, Merits, Communication No 227/99, 2003.
- AKBABA, Ahmet, İnsan Hakları Hukukunda Üçüncü Kuşak Haklar, Legal Yayınevi, İstanbul, 2016.
- ALGAN, Bülent, “Rethinking ‘Third Generation’ Human Rights”, Ankara Law Review, Vol.1(1), 2004, ss. 121-155.
- ANYANGWE, Carlson, “The Normative Power of the Right to Selfdetermination under the African Charter and the Principle of Terri-torial Integrity: Competing Values of Human Dignity and System Stabi-lity”, African Human Rights Yearbook, Vol.2, 2018, ss. 47-71.
- ARAL, Berdal, Üçüncü Kuşak İnsan Hakları Olarak Kolektif Hak-lar, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2010
- ARCHIBUGI, Daniele, “Un Análisis Crítico de la Autodetermi-nación de los Pueblos”, Escenarios de Conflicto : Irak y el Desorden Mundial, Ed.Manuela Mesa, Mabel González Bustelo, Icaria Edi-torial, Barcelona, 2004, ss. 277-300
- BALDWIN, Clive, MOREL, Cynthia, “Group Rights”, The Afri-can Charter on Human and Peoples' Rights: The System in Practice 1986-2006, Ed. Malcolm Evans, Rachel Murray, Cambridge University Press, Cambridge, 2008, ss. 244-288.
- BERMEJO GARCÍA, Romualdo, GUTIÉRREZ ESPADA, Cesáreo, “La Declaración Unilateral de Independencia de Kosovo a la luz de la Opinión Consultiva de la Corte Internacional de Justicia de 22 julio de 2010 y de las Declaraciones, Opiniones Individuales y Disidentes a la misma”, Anuario Español de Derecho Internacional, Vol. 26, 2010, ss. 7-59.
- BIRMINGHAM, David, A Short History of Modern Angola, Oxford University Press, Oxford, 2015.
- BLAY, Samuel K. N., “Territorial Integrity and Political Inde-pendence”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, Oxford, 2012.
- BOYAR, Oya, KAMA IŞIK, Sezen, “Dördüncü Kuşak Haklar ve Bilişim Teknolojilerinin Doğuşunda Mahremiyet Kavramına Karşılaştır-malı Bir Bakış”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştır-maları Dergisi, Cilt. 25(2), 2019, ss. 602-623.
- ÇAĞIRAN, Mehmet Emin, Uluslararası Alanda İnsan Hakları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
- CASSESE, Antonio, Self-Determination of Peoples: A Legal Re-appraisal, Cambridge University Press, Cambridge, 1995.
- Charter of the Organization of African Unity, 25 May 1963
- Constitutive Act of the African Union, 1 July 2000.
- D’SA, Rose M., “Human and Peoples' Rights: Distinctive Featu-res of the African Charter", Journal of African Law, Vol. 29(1), 1985, ss. 72-81
- DENHEZ, Charles Ian, “Independence or Autonomy: The Right to SelfDetermination in the Enclave of Cabinda”, Carleton Review of International Affairs, Vol.1, 2009, ss. 35-51.
- DOEHRİNG, Karl, “Self-Determination”, The Charter of United Nations: A Commentary, Ed. Bruno Simma, Oxford University Press, Oxford, 1995.
- DOĞAN, İlyas, Devletler Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2008.
- EBAI, S. Eban, “The Right to Self-Determination and the Ang-lophone Cameroon Situation”, The International Journal of Human Rights, Vol. 13(5), 2009, ss. 631-653
- EHTİBARLI, Yaşar, Uluslararası Self Determinasyon Hakkı ve Hakkın Ekonomik Boyutu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016.
- EL OUALI, Abdelhamid, “Territorial Integrity: Rethinking the Territorial Sovereign Right of the Existence of the States”, Geopolitics, Vol.11(4), 2006, ss. 630-650.
- FISCH, Jörg, The Right of Self-Determination of Peoples: The Domestication of an Illusion, Cambridge University Press, Cambridge, 2015.
- FORNO, Giovanni, “Apuntes sobre el Principio de la Libre Determinación de los Pueblos”, Agenda Internacional, Año IX, No. 18, 2003, ss. 91-120.
- GEMALMAZ, Mehmet Semih, “Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı Üzerine Düşünceler”, Milletlerarası Hukuk Bülteni, Yıl 7, Sayı 2, 1987, ss. 131-146.
- GEMALMAZ, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2007.
- GITTLEMAN, Richard, "The African Charter on Human and Peoples' Rights: A Legal Analysis", Virginia Journal of International Law, Vol. 22(4), 1982, ss. 667-714
- GÖZLER, Kemal, İnsan Hakları Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa, 2017.
- GÜNDÜZ, Aslan, Milletlerarası Hukuk: Temel Belgeler, Örnek Kararlar, Beta, İstanbul, 2009.
- HARCK, Sten, “Åland Islands”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, Oxford, 2008.
- https://www.rfi.fr/en/africa/20100216-timeline-african-independence, Erişim Tarihi: 19.01.2021.
- ICJ, Accordance with International Law of the Unilateral Declara-tion of Independence in respect of Kosovo, Advisory Opinion of 22 July 2010.
- ICJ, Case Concerning East Timor (Portugal v. Australia), Judg-ment of 30 June 1995.
- ICJ, Corfu Channel Case, Judgment of 9 April 1949, ICJ Reports 1949
- ICJ, Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Oc-cupied Palestinian Territory, Advisory Opinion of 9 July 2004.
- ICJ, Western Sahara, Advisory Opinion of 16 October 1975.
- International Covenant on Civil and Political Rights, 16 Decem-ber 1966
- International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, 16 December 1966
- ISLAM, M. Rafiqul, “Secessionist Self-Determination: Some Les-sons from Katanga, Biafra and Bangladesh”, Journal of Peace Research, 22(3), 1985, ss. 211-221.
- KABOĞLU, İbrahim, Dayanışma Hakları, TODAİE Yayınları, Ankara, 1996.
- KEKE, Reginald Chikere, “Southern Cameroons/Ambazonia Conflict: A Political Economy”, Theory & Event, Vol. 23(2), 2020, ss. 329- 351.
- KELLER, Helen, “Friendly Relations Declaration (1970)”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, Oxford, 2009.
- KONINGS, Piet, NYAMNJOH, Francis B., “The Anglophone Problem in Cameroon”, The Journal of Modern African Studies, Vol.35(2), 1997, ss. 207-229.
- KRAJEWSKI, Markus, Völkerrecht, Nomos Verlagsgesellschaft, BadenBaden 2017
- LENIN, Vladimir I., Collected Works, Volume 20, December 1913- August 1914, Progress Publishers, Moscow, 1964, ss. 393-454.
- LYLE, Brock, “Blood for Oil: Secession, Self-Determination, and Superpower Silence in Cabinda”, Washington University Global Studies Law Review, Vol.4, 2005, ss. 701-718.
- MARK, Rudolf A., “National Self-Determination, as Understood by Lenin and the Bolsheviks”, Lithuanian Historical Studies, Vol. 13(1), 2008, ss. 21-39.
- MARXSEN, Christian, “Territorial Integrity in International Law – Its Concept and Implications for Crimea”, Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Vol.75, 2015, ss. 7- 26
- MBAYA, Etienne R., “African Charter on Human and Peoples’ Rights”, Encyclopedia of Public International Law, Vol.8, Ed. Rudolf Bernhardt, North-Holland, Amsterdam, 1985.
- MIGUEL, Carlos Ruiz, “El Principio y Derecho de Autodetermi-nación y el Pueblo del Sahara Occidental”, Anuario Español de Derecho Internacional, Vol.31, 2015, ss. 267-296
- MURRAY, Rachel, The African Charter on Human and Peoples' Rights: A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2019.
- OETER, Stefan, “Selbstbestimmungsrecht im Wandel: Überle-gungen zur Debatte um Selbstbestimmung, Sezessionsrecht und ‘vorzei-tige’ Anerkennung”, Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Vol. 52(3-4), 1992, ss. 741-775.
- OFUATEY-KODJOE, W., The Principle of Self-Determination in International Law, Nellen, New York, 1977.
- PASTOR RIDRUEJO, Jose Antonio, Curso de Derecho Interna-cional Publico y Organizaciones Internacionales, Tecnos, Madrid, 1994.
- RODRÍGUEZ, Segundo Ruiz, La Teoría del Derecho de Autodeterminación de los Pueblos, Centro de Estudios Políticos y Constitucio-nales, Madrid, 1998.
- RUHİ, Muhammet Emin, Güney Afrika'da Irk Ayrımcılığı Politi-kaları, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
- SCHWEİSFURTH, Theodor, Völkerrecht, Mohr Siebeck, Tübin-gen, 2006.
- SMITH, Rhona K. M., International Human Rights Law, Oxford University Press, Oxford, 2017.
- TAŞDEMİR, Fatma, “Uluslararası Hukukta Toprak Bütünlüğü İlkesi, Tanıma Doktrini ve Bir Norm Olarak Ayrılma Hakkı”, Gazi Üni-versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18(3), 2016, ss. 644-668.
- TAŞDEMİR, Fatma, ÖZER, Adem, Uluslararası Hukuk Perspek-tifinden Self-Determinasyon ve Ayrılma, Hukuk Yayınları, Ankara, 2017
- TAŞDEMİR, Hakan, ALBAYRAK, Gökhan, “Uti Possidetis (Ju-ris) İlkesi ve Dağlık Karabağ Sorunu”, Ermenistan: Tarih, Hukuk, Dış Politika ve Toplum, Ed. Soyalp Tamçelik, Gazi Kitabevi, Ankara, 2015, ss. 479-498.
- The Charter of United Nations, San Fransico, 1945, https://treaties.un.org/doc/publication/ctc/uncharter.pdf, Erişim Tarihi: 7.12.2020.
- THÜRER, Daniel, “Das Selbstbestimmungsrecht der Völker: Ein Überblick”, Archiv des Völkerrechts, Band 22(2), 1984, ss. 113-137.
- THÜRER, Daniel, BURRI, Thomas, “Self-Determination”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, Oxford, 2008.
- TRAVIESO, Juan Antonio, Derecho Internacional Publico, Abe-ledo Perrot, Buenos Aires, 2012.
- UN General Assembly, Declaration on Principles of International Law concerning Friendly Relations and Cooperation among States in accordance with the Charter of the United Nations, 24 October 1970, A/RES/2625(XXV).
- van der VYVER, Johan D., “The Right to Self-Determination and its Enforcement”, ILSA Journal of International & Comparative Law, Vol.10, 2004, ss. 421-436.
- YUSUF, Abdulqawi A., Pan-Africanism and International Law, Hague Academy of International Law, Hague, 2014.
| APA | Albayrak G (2021). AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. , 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| Chicago | Albayrak Gökhan AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. (2021): 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| MLA | Albayrak Gökhan AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. , 2021, ss.1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| AMA | Albayrak G AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. . 2021; 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| Vancouver | Albayrak G AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. . 2021; 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| IEEE | Albayrak G "AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI." , ss.1867 - 1895, 2021. 10.15337/suhfd.867269 |
| ISNAD | Albayrak, Gökhan. "AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI". (2021), 1867-1895. https://doi.org/10.15337/suhfd.867269 |
| APA | Albayrak G (2021). AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(3), 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| Chicago | Albayrak Gökhan AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29, no.3 (2021): 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| MLA | Albayrak Gökhan AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.29, no.3, 2021, ss.1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| AMA | Albayrak G AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021; 29(3): 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| Vancouver | Albayrak G AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021; 29(3): 1867 - 1895. 10.15337/suhfd.867269 |
| IEEE | Albayrak G "AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI." Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29, ss.1867 - 1895, 2021. 10.15337/suhfd.867269 |
| ISNAD | Albayrak, Gökhan. "AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI ŞARTI VE AFRİKA İNSAN VE HALKLARIN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI AÇISINDAN SELF DETERMİNASYON HAKKI". Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29/3 (2021), 1867-1895. https://doi.org/10.15337/suhfd.867269 |
